Het Parlement in
Buitengewone Vergadering
6
FONSKEVAN DE MAELE
Donderdag
OCT. 1938
KAMER
SENAAT
van den werkman-Dichter
De toestand in
Tsjecho-Slowakije
XXXXIIIIe JAARGANG NUMMER sa J.
Drukker-Uitgever X Van Nuffel- De Gendt, Kerkstraat, 9 en 21, AALST. DAGBLAD 25 CENTIEMEN Telefoon Ïli.
Publiciteit buiten het Arrondissement AALST Agentschap HAVAS, Adolf Maxlaan. 13, te BRUSSEL Rue de Rtcheleu, RAKI)3 Bank Bulding-Kingsway, ZO LONDEN, W, C. 2.
H. BRUNO
Zon op 5, 58 aï 17,19
V. M. 9 I,. IC. 16
VERKLARING VAN DE REGEE
RING OVER DE INTERNATIONALE
GEBEURTENISSEN EN DE
HOUDING VAN BELGIE
VERDAGING TOT 16 OKTOBER
van de GEMEENTEVERKIEZINGEN
De vergadering der Kamer had on
gewone belangstelling gelokt. Van de
volksvertegenwoordigers ontbreken er
haast geen ook heer Van Zeeland is 1
aanwezig en neemt plaats op de kath. i
banken.
Het bureel werd zonder stemming
herkozen en voorzitter HUYSMANS;
houdt voor de rechtstaande vergade
ring (alleen de communisten blijven
zitten) onderstaande rede
De voorzitter zegt
Ik dank de Kamer voor de stem
ming die zij heeft uitgebracht.
Ik zal de redenen niet toelichten die
de regeering er toe gebracht hebben
het Parlement in buitengewone zitting
bijeen te roepen.
De eerste-minister zal hieromtrent
de noodige uitleggingen verstrekken.
Toen wij elkaar voor enkele weken
verlaten hebben, vleiden wij ons met
de hoop dat de buitenlandsche politie
ke toestand niet zou verergeren. Maar
de ontwikkeling der gebeurtenissen
heeft zich eensklaps toegespitst en wij
zijn ternauwernood ontsnapt aan een
crisis, waarbij gansch Europa te vuur
en te zwaard had kunnen gebracht
worden.
Wij zijn dan ook alle staatslieden er
kentelijk die door hun pogingen en hun
opofferingen een algemeen conflict
'hebben' vermeden.
Thans kunnen wij de hoop uitdruk
ken dat de kalmte overal weerkeere,
dat door een duurzamen vrede de ecó-
nomischen toestand heropbloeie, ten
slotte, dat in de toekomst voor alle ge
schillen, een rechtmatige oplossing door
middel van onderhandelingen worde
verkregen.
Langzamerhand is de wereld van he
den tot die conclusie gekomen die
reeds in den grooten oorlog werd voor
uitgezet, maar niet overal werd begre
pen, te weten dat de inhoud van den
vrede zoo belangrijk is als een militai
re overwinning en dat de na-oorlogsche
periode van onzekerheid zoo ramp
spoedig worden kan als de oorlog zelf.
Hoe gelukkig we ons ook wanen aan
het oorlogsgevaar te zijn ontsnapt,toch
blijft er nog een duister punt dat het
voorwerp uitmaakt van de bezorgdheid
van allen die nog willen nadenken. De
eerste minister van Groot Brittannie
zinspeelde er op in de bewogen rede
die hij uitsprak in het Lagerhuis.
Wij durven hopen dat, moest dit
vraagstuk morgen opgeworpen worden
de oplossing er van niet zou worden
opgevat en opgedrongen ten nadeele
van de kleine staten, die iedere toe
vlucht tot geweld afwijzen.
Deze toespraak, waarvan ik den
omvang wensch te beperken om rede-
i?en die U allen duidelijk zijn wil ik
niet beëindigen zonder hulde te bren
gen de soldaten van allen graad, die
zich bij hunne regimenten hebben ge
voegd om onze grenzen te bewaken,
alsmede aan de burgerlijke bevolking
die op doeltreffende wijze heeft bijge
dragen tot de uitvoering der maatrege
len van veiligheid, die door de verant
woordelijke overheden werden ge
troffen.
Ik heb den indruk opgedaan dat in
dit land, dat leven wil, maar niemand
haat en niemands goed begeert, alle in
woners eensgezind waren om ons ge
meenschappelijk bezit te beschermen,
de gaafheid van ons grondgebied te
vrijwaren met den noodigen eerbied
voor eene grondwet, die wij vrijwillig
hebben aanvaard.
De Kamer is samengesteld. Er zal
kennis van gegeven worden aan den
Koning en aan den Senaat. (Toejui
chingen).
De h. Huysmans herhaalt deze toe
spraak in het Fransch.
Heer MERLOT, minister van Bin-
nenlandsche Zaken, legt het ontwerp
neer tot verdaging der Gemeentever
kiezingen tot 1 6 Oktober.
Hierop beklimt de h. SPAAK, onder
luide toejuichingen van alle volksverte
genwoordigers, behalve de communis
ten, het spreekgestoelte.
Vooral herinnert de heer Spaak aan
Belg'e's buitenlandsche politiek die
reeds vruchten heeft afgeworpen, en
brengt hulde aan Tsjecho Slowakije en
aan President Roosevelt.
De Belgen hebben zich, als steeds in
de ernstige oogenblikken hunner tradi
tie, waardig getoond. Hun ontroering
heeft hun niet doen vertwijfelen. Hun
yadetlandsliefde moest niet onderdoen
voor deze van 1914 en wat een be
moediging, welk een vreugd* Vlamin
gen en Walen te zien opstaan nauw
verbonden, eendrachtig voor de verde
diging van het gemeenschappelijke va
derland.
Het leger heeft bewezen dat het op
de hoogte van zijn taak was. Bij de
groote maneuvers van Augustus jd.had
ik reeds zijn kranigheid, zijn ver
trouwen en zijn tucht bewonderd, als
mede den geest der oversten en den
ijver der manschappen. Dat alles heb
ben wij weergevonden tijdens de jong
ste dagen.
De ervaring die wij aldus verplicht
waren op te doen zal niet teloorgaan,
al de lessen die zij ons bracht, zullen
benuttigd worden.
De maatregelen die de Regeering
verplicht is geweest te nemen, vooral
van het oogenblik af dat het leger op
versterkten voet van vrede werd ge
plaatst, -hebben aanleiding gegeven tot
aanzienlijke uitgaven.
Kredieten werden, door in den Ka
binetsraad beraadslaagde Koninklijke
Besluiten beschikbaar gesteld in het de
partement van landsverdediging, in
binnenlandsche zaken en volksgezond
heid en in het departement van econo
mische zaken.
Voor het oogenblik is het nog niet
mogelijk te zeggen welke bedragen, op
die kredieten zullen aangerekend wor
den.
Een katholiek dagbladschrijver deed
een dezer dagen een oproep ten bate
van de eendracht der geesten. Die een
dracht kwam tot stand.
En wel, rondom den Koning, aan
wien, ik zal niet ophouden 't te zeggen,
wij zooveel verschuldigd zijn den Ko
ning, bij wien allen die hem gedurende
deze dagen benaderden, ongetwijfeld
de verheven deugden van kalmen
moed, vurige vaderlandsliefde, ge
trouwheid aan, het gegeven woord heb
ben gevonden zooveel hoedanigheden
die, in Augustus 1914, van Albert den
Eerste, het centrum van onzen weer-
tand maakten. (Toej. bij kath., rex,
lib. en een viertal soc.
Rondom Belgie, het vaderland, al
wat het vertegenwoordigt door onze
instellingen, door onze christelijke en
menschelijke overleveringen, door on
zen zin voor gematigdheid, door onze
liefde voor vrijheid en vrede.
De eendracht der geesten moge
voortduren.
Wat schijnen onze twisten klein ten
overstaan van de groote vraagstukken
die nog op te lossen blijven.
Dat de eendracht der geesten ook
ria de tragische uren blijve voortbe
staan. Dat zij ons allen beziele, de
grootheid van Belgie en het welzijn
van ons volk ten bate. (Toej.)
Minister MARCK leest daarna in
het Vlaamsch de verklaring van de re
geering voor.
Daarna wordt gestemd over de ver
daging der Gemeenteverkiezingen.
Deze wordt aangenomen met 195
stemmen tegen 1
De Kamers zullen op 18 Oktober
opnieuw bijeenkomen.
Na de samenstelling van het bureel
dat ongewijzigd wordt herkozen neemt
heer MOYERSOEN, plaats in den
voorzitterszetel.
EEN VERKLARING VAN
VOORZITTER MOYERSOEN
De h. MOYERSOEN, voorzitter,legt
daarna volgende verklaring af
Het parlementair reces werd ver
somberd door de zwaarste bezorgd
heid. Weken lang heeft de wereld met
stijgende angstvalligheid de ontwikke
ling van den internationalen toestand
in Europa gevolgd.
Deze onrust is thans verdwenen. La
ten wij de Voorzienigheid daarvoor
danken.
Gewis, gaf de politiek van onafhan
kelijkheid die Belgie had aangenomen
in een indrukwekkende gemeenschap
van gevoelens, ons de gewettigde hoop
dat wij aan den oorlog zouden ontko
men, want deze politiek steunde niet
alleen op de herhaalde waarborgen van
de Mogendheden, maar in hoofdzaak
op een talrijk en tuchtvol leger, dat de
gelijk is uitgerust, voorzien van een
moderne bewapening en bereid tot al
de offers voor onze veiligheid en voor
de handhaving van de integriteit en
van de onschendbaarheid van ons
grondgebied.
Maar zelfs indien wij persoonlijk aan
de ramp waren ontsnapt, hoe zouden
wij niet gesidderd hebben bij het zien
van al de akelige afschuwelijkheden,
waartoe zij aanleiding zou hebben ge
geven, alsmede bij het zien van het
lijden van miljoenen menschelijke we
zens, van de stoffelijke en zedelijke
verwoestingen die er het gevolg zouden
van geweest zijn.
Laten wij hulde brengen, aan diege
nen die er hebben toe bijgedragen de
ze nachtmerrie te verwijderen, doch
vooral aan den uitstekenden staatsman
den h. Neville Chamberlain, eerste-mi
nister van een bevriend land dat, 24
jaar geleden, om onze onafhankelijk
heid te redden en zijn woord gestand
te doen, zooveel zijner zonen opoffer
de de h. Chamberlain had den hel
denmoed de diplomatieke tradities te
trotseeren om den vrede te redden.Hij
is een groot weldoener van het mensch-
dom. (Toejuichingen, de socialistische
banden uitgezonderd.)
Laten wij hulde Lrengen aan diege
nen die in deze beroerde tijden het
land hebben geleid en zijn verdedi-
fciiHs" - -j
Aan den Koning Belgie mag fier
zijn over zijn dynastie. Vier geslachten
vorsten volgden elkaar op den troon
op sedert 108 jaar. Zij waren even
groot zij beheerschten hun tijdperk
zij leidden het land met zekerheid,
wijsheid en vooruitzicht.
Leopold III verheft zich tot de hoogte
zijner beroemde voorgangers. Het Bel
gische volk vergeet niet dat zijn helder
doorzicht het land heeft geleid naar
deze politiek van onafhankelijkheid
die in deze beroerde dagen onze vrij
waring is geweest en die de eensge
zindheid van onze medeburgers heeft
verworven (toej. behalve op de so
cialistische banken).
Hulde eveneens aan de Regeering
aan onzen Eersten Minister, Minister
van Buitenlandsche Zaken, die met
kalmte, met gezag, maar ook met
krachtdadigheid onze buitenlandsche
politiek heeft geleid in deze angstvolle
tijden. Hij heeft kunnen kracht bijzet
ten aan den wil van het land zijn gren
zen te doen eerbiedigen en op het ge
paste oogenblik heeft hij de vereischte
maatregelen getroffen (nieuwe joej.
ook enkele socialisten juichen nu toe.)
Ik omvat in het bijzonder in deze
hulde Generaal Denis, Minister van
Landsverdediging, die onverdroten
heeft gewerkt om ons leger op te voe
ren tot den graad van volmaaktheid
dien het heeft bereikt en om tevens aan
ons leger een gewettigde populariteit te
verzekeren bij al de klassen van de
bevolking.
Het leger gelieve hier de uitdrukking
te vinden van de gevoelens van erken
telijkheid van den Staat voor de toe
wijding waarvan het in de laatste dagen
blijk heeft gegeven.
Moge de les van de gebeurtenissen
voor ons niet verloren zijn. Daaruit
blijkt dat de eendracht van de Belgen
gaaf moet blijven en zich verheffen bo
ven onze politieke meeningsverschillen.
De gebeurtenissen leeren ons ook
dat de kleine landen waakzaam moeten
blijven en dat zij er het allergrootste
belang bij hebben de banden hunner
vereeniging ^nauwer toe te halen.
Laten wij vurig wenschen dat een
tijdperk van wederkeerig begrijpen on
der de volkeren volge op dit al te lang
durig tijdperk van spanning en ver
dachtmaking.
Daar de Senaat is samengesteld, zal
hiervan aan den Koning en aan de Ka
mer der Volksvertegenwoordigers ken
nis worden gegeven, (toej.)
Na deze rede legt de h. Spaak de
zelfde verklaring af als in de Kamer en
keurt de Senaat de verdaging der Ge
meenteverkiezing goed.
DE PRINSELIJKE BEGRAFENIS
Een dienaar van zijn volk en van de
Kerk werd ten grave gedragen
Hij die, als zoovele duizende arbei
ders op het werk en thuis, gezwoegd
en getobd, geleden en gestreden heeft,
werd Dinsdag, als een «groote onder
zijn volk ter laatste rustplaats gedra
gen.
Het grillige weder had de honderden
die bij de begrafenisplechtigheid &m-
wezig waren, niet kunnen weerhouden,
in pieteit en oprechte deelneming, op
deze laatste stonden dat de geliefde
over aarde was te komen getuigen voor
hun vereeing die zij Fonsken toe
droegen, en hun vroom gebed te voe
gen bij de ontroerende smeekbede der
Kerk: In paradisum deducant te Ange-
li...
Zijn begrafenis was een apotheose
die als de nacht bij den dag, schril af
stak tegen zijn dood-gewoon bestaan,
zijn leven van eenvoudige onder de
eenvoudigen.
Vlaggen, symbolen van nobelen en
eerlijken Strijd, werden in den lijkstoet
meegedragen. Heel zijn leven is Fons-
ke de vaandrig geweest der schoon-
menschelijkheid, der rechtvaardigheid
en der oprechtheid...
Ook met talrijke bloemengarven en
kransen, waaronder een in den vorm
van een kruis, heeft men zijn stoffelijk
overschot willen sieren.
Hoezeer Fonske Van de Maele ge
acht en geëerd werd kon best opge
maakt worden uit de rijen van persona
liteiten behoorende tot de elite van
Vlaanderen en tot de christene arbeids-
beWeging, die naast de kinderen en de
familie en naast zoovele anderen uit
alle klassen der samenleving, achter
den lijkwagen opstapten. Ons bij voor
baat verontschuldigend voor gebeurlij
ke vergetelheid en onvolledigheid,
noemen wij Volksvertegenwoordigers
Van Schuylenbergh en Bert D'Haese
senator Gravez, bestendig afgevaardig
de De Ridder, advocaat Ludovic
inspecteur van het Technisch Onder
wijs, EE. HH. Ketels, alg. proost van
het Christelijk Vakverbond, De Deyn,
sociaal bestuurder, EE. PP. Mortier S.
J., Olivier, Capucien, verders adv.Ghij-
selen, apotheker De Kezel, insp. Van
Cleemput, Dr. Carlier en meer andere
gestelijken en vooraanstaanden.
De h. Gaston Feremans, bestuurder
van de Muziekacademie van Aalst be
speelt het orgel terwijl h. R. Ghesquier-
re van Halle den zang leidt.
De katafalk in de kerk was bekleed
met de Leeuwenvlag. Fons was immers
een Vlaming uit een stuk.
Gedurende den uittocht naar het
kerkhof speelt de katholieke konink
lijke fanfare opnieuw een doodsmarsch.
Niet min dan vijf lijkredenen werden
aan het graf uitgesproken.
Volksvertegenwoordiger Van Schuy
lenbergh, de boezemvriend van Fonske
nam eerst het woord.
Fons, zegt hij, was geen slaaf die
vloekt, maar een christen werkman,
een Vlaamsche arbeider, die pijn had
om de verdeeldheid van zijn volk. Als
hier een beeld oprijst voor hem, dan
moet het staan nabij de kerk, die hij
altijd heeft verdedigd.
Namens het Davidsfonds hooren wij
den plaatselijken voorzitter, den h.
René Coppens. Fons was bestuurslid,
propagandist en zag er niet tegen op
de boeken rond te dragen.
De h. Jos. Agneessens is de tolk der
Aalstenaars over 't algemeen. Hij
roemt de eerlijke, heerlijke grootmen-
schelijkheid van Fonske Van de Maele.
Dr ingenieur Van den Bossche
treedt naar voor uit naam der plaatse
lijke hand- en geestesarbeiders. Hij hul
digt den baanbreker Van de Maele die
Zie hiernevens.
Selb, 4 Oct. Hitler heeft den
nacht in zijn- specialen trein te Hof in
Beieren doorgebracht, in plaats van te
Marknëukirchen, zooals eerst aange
kondigd.
Dezen morgen, in de vroegte is Hit-
Ier naar Grasslitz, Falkenau en Mariën-
bad in Sudetenland afgereisd.
Hitier te Karlsbad
Karlsbad, 4 Oct. De troepen van
generaal von Reichenau zetten hun op-
marsch voort in den derden sector van
het afgestane gebied.
Zij hebben falkenau, Elbogen en
Karlsbad bezet.
Rijkskanselier Hitler is dezen namid
dag te Karlsbad aangekomen.
Het krioelde van volk in den omtrek
van het schouwburgplein, aan den voet
der Hirschspring-rots waar compagnies
van de gewapende macht post hadden
gevat.
De Fuhrer nam de troepen in oogen-
schouw, waarna hij in gezelschap van
M. Henlein, op het balkon van den
schouwburg verscheen.
In een korte toespraak drukte de
plaatselijke leider v. Karlsbad aan den
Fuhrer de gevoelens der bevolking uit,
waarna ook M. Frank, Sudeten-Duitsch
afgevaardigde het woord voerde.
Ten slotte richtte Hitier het woord
tot het volk om te wijzen op de groote
beteekenis van de hereeniging van het
Sudetenland bij het Groote Duitsche
Rijk. Verder handelde hij over het pro
gramma van heropbouw waarmede on
middellijk een aanvang zal worden ge
maakt.
De geestdriftige bevolking hief hier
op nationale liederen aan.
De regeering Sirovy neemt ontslag
Praag, 4 Oct. De regeerig Sirovy
is afgetreden.
De bevoegde middens verklaren dat
het feitelijk eene -formaliteit betreft
welke eene kabinetswijziging vooraf
gaat.
Boodscliap van
Daladier
aan Griamberlaln
-Pert4jor-4- Qofc.£«t-cts mimeier Da-
ladier heeft de boodschap van den
Britschen eerste-minister Chamberlain,
als volgt beantwoord
Waarde Heer Chamberlain,
Ik dank U voor uw boodschap, wel
ke de Fransche natie diep getroffen
heeft. De gevoelens welke zij uitdrukt,
beantwoorden aan de mijne.
Tijdens deze crisis, heeft Frankrijk
de banden van hartelijke vriendschap
en waardeering welke het met de Brit-
sche natie verbinden, nog nauwer voe
len toesluiten.
Evenals al mijn landgenooten, heb
ik uw vurig streven voor den vrede be
wonderd, zoowel als uw hoog en
krachtdadig begrip van de levensbe
langen onzer beide landen en van de
bijzondere verplichtingen van Frank
rijk.
Onze samenwerking sluit geen enke
le andere verstandhouding uit. Ik ben
ervan overtuigd, dat zij in de toekomst
de zekerste waarborg voor den vrede
zal blijven.
Edouard Daladier.
geen lamme goedzak was, maar met de
leuze «Bidden, werken» door het leven
is gegaan.
Ten slotte komt een vriend, Frans
Van Oudenhove, aan 't woord.
Weinig «gouden harten» hebben wij
gekend als dit van Fons'Van de Maele,
in dezen liefdeloozen tijd. Steeds was
hij vooraan waar er te werken viel voor
Vlaanderen. Vast en zeker is het dat
hij voor Vlaanderen meer heeft verwe
zenlijkt dan velen die hooger stonden
dan hij. Hij leefde voor zijn ideaal en
j zijn volk.
Fonske U moge rusten in de peis
I en vrede van den Heer I
Z. E. P. Rutten, HH. De Man, Van Cauwelaert en Boel alvorens het parlement
binnen te gaan.