II
«atssamssosasets
De Maiifestatie m Zondag.
DE VERRA DERIJ.
)r
De W er kman
BUITENGEWOON NUMMER.
12* JAAR. N" 62 j. 12 September 1884.
DE WERKMAN verschijnt alle Vrijdagen, en is te keep aan
0,05 c. Abonnementen voor België, op alle tijden des
jaara, aan 2,50vsor Holland, Frankrijk, Duitschland
Amerika 4,50 's jaara, franc® thtns,
P. BAÏNS-MAYART, Achterstraat, AALST.
Nooit, ja nooit is er in Europa een Manifestatie geweest, zoo
talrijk en zoo deftig. Wij hebben ze gezien, op den boulvard, van
't begin af, tot aan Aalst, die bijna op 't einde kwam, en waarbij
wij ons dan vervoegden, cm door de wilde benden der Geuzen te
trekken. Ten half twee zagen wij den Stoet opdagen; twee mannen
te peerd, den eenen de Nationale vlag dragende, en den anderen, de
1 Groene Vlag der Independenten, de Vlag der Hoop, ora terug te
komen tot d'Eendracht en tot de Deftigheid in ons geliefde Vader-
land, hetgeen zal geschieden als wijde Geuzerij dempen.. Gaan I
■wij nu dien Stoet beschrijven? Neen.'t is onmoge'ijkl van half twee
tot hall vijf gingen de Manifestanten voorbij, zonder eenige poos
of tusschenruimte, in dikke rangen van 8 a 10 manmet meer dan
100 muzieken, met vlaggen, kartels, wimpels en opschriften zonder
einde; 't wierd 3 ure, 't wierd 4 ure en nog zag men geen einde aan
den Stoet; er waren er die schuifelden, maar de zang, 't muziek, het
bravogeroep verdoofde al ander gerucht 1... Wat hebben wij daar
deftige Heeren zien defileerer, achtbare Burgers, Landbouwers,
braai Werkvolk! Volk uit de Walen en Volk uit Vlaanderen ze
waren verdeeld met Provinciën,en elke Provincie alleen was een on
afzienbare Stoet: Wel, Mijnheer, zegde ons een brave Brusselsche
vrouw, die daar stond benevens talrijke anderen maar, Mijnheer,
gaat dat dan nooit eindigen! och God! och God! dat is schoon, dat:
is treffend! Maar, mensch, ziet eens voor u naar de statie van j
Hal, 't is een zee van Volk en een bosck van Vlaggen... Ten half i
vijf, wat gebeurde er dan? De Manifestanten waren nog zoo talrijk 'j
dat mem genoodzaakt was, twee kortegen te maken, langs weêrskaa- 1
ten van den Boulvard! Die dat gezien heeft, zal het nimmer vergeten!
Een défilé langs weerskanten,van Katholieken, opeen geprest, Leve
't Ministerie! roepende, leve 't Recht! leve 't Vaderland! en den
Vlaamschen Leeuw zingende. Zelfs de Walen-muzieken speelden
den Vlaamschen Leeuw! Dit omzachlijk defileeren duurde een ge
slagen uur!.. Mr, zegde ons een Brusselaar, wij hebben zondag den
liberalen stoet gezien, maar moesten de katholieken zich schikken
gelijk de liberalen, morgen was de défilé nog niet gedaan! En wat
deitig Volk! Och Mr, dat is nog nooit io Brussel of in een ander
stad gezien! Nu ziet men de macht der Katholieken! Bravo! Hoera!.
En al die mannen, met de Vaderlandsche kokarde op de borst! M.
hier is 't ware manneli)ke Vaderland vergaderd!... En de vlaggen en
opschriften volgden gedurig, gedurig; hoeren en zien verging in 't
gejuich, en nog zag men het einde van den Stoet niet;doch Antwer
pen was daar, een deel van Gent, en eindelijk Aalst, waarbij wij ons
aansloten, om verder op,over de Beurs, in de verraderij der Geuzen
en Vrijmetsers te vallen... Van 's asorgends af was het te zien dat er
iets broeide; de schuifelingen vervolgden ons, uit haat tegen de Na-
tionale kokarde, hier en daar waren achtervolgingen en laffe aan
randingen geweest; die alleen met de Nationale kokarde langs de
geuzenstraten ging, riskeerde aanranding en mishandeling; groepen
Geuzen stonden aan de statiën ona te schuifelen en verzamelden
zich nadien onder hun opperhoofden; geuzen enstokslagers uit Ant
werpen, Genf en Luik waren bijgekomen en de schandige aanval
had plaats welken men verder beschreven zal vincien.
D'OPSCHRIFTEN: Ze wares ontelbaar, allen in Vaderlandschen en Gedsdien-
stigen zin: In Vlaanderen Vlaamsch! Weg is de Dwingelandij, 't Vaderland
is wederom vrij.Wij hebben ze gekozen, wij zuilen ze handhaven! - La
liberté eornme nes pères. Heud u recht en buig voor niemand.—Vlaanderen
den Leeuw, vo.oruit voor 't Recht! De Belgen verdragen geen slavernij!
Dissolution! allez! veusl'avez! Peurquoi soal-ils furieux! Paree qu'ils sent
dépossedés. Les Contribuables de ïournai. Liberté des Eceles. Braine-
le-Comte: Le !®i de malheur neus a ecute un 1/2 million. Chatclet: 66» kath.
scholieren, 37 Geuzenschaiieres! Vive la Oonstitutien! Arrière l'émeute!
Jcmappes: De liberale schelen kosten ens jaarlijks 43,6M fr. de katholieke
scholen, NIETS! Geen schelen meer zender kinderen, Geen meesters zonder
leerlingen! Weg de wet van 1879. De Natie heeft gesproken, eerbied aan
de Wet! In 1879 waren de schoolkosten in ons dorp 1109 fr. in 1881,6600 fr.
Ons recht, niets meer, maar niets min! Elk meet Koning zijn in zijn wo
ning! - Geen schoolenkwest meer! De Vrijheid van Onderwijs! Geen
xprdrukkers meer of geen verdrukten! Wij willen geen geldverkwisters!
Yaarschoot cn Brecht, strijde 1 niet slecht. Foi ct liberté. Ze wilden wat
;as recht en wennen wat ze wilden. Eerbied veor 't Recht, achteruit 't ge -
veld! Zonder Godsdienst, geen ware Beschaving! Voor Recht en vreê,
strijdt Drongen meè. Polir Dieu, pour la Patrie, pour la Libertc! Ministère
MSlou, Belgique debout, Ministère Frère, Belgique a terre. —Wij willen spaar
zaam wezen, daarom kernen wij snanifesteeren. 't Goed der armen, aan al
de armenl Al onze herten kloppen van liefde voor ens Vaderland. Yperen,
eiken leerling van den Athené kost ons 3ooo fr. per jaar. D'Huisvaders vrij!
De Gemeenten vrij! Elk zij» recht.—Denderleeuw, katholieke scholieren
ÏK8; liberale 28; en meiigvuldige andere, in zelfden ziD.
De Convois waren zoo talrijk ea zoo overlast dat veel Gemeenten te Brus
sel niet geraakten. Aygem, tea 8 ure 's morgends vertrokken, is maar tem 4 ure
te Biussel aangekomen; Mercbtem ten half zes 's avonds; en zoo zijn er menigte
Manifestanten gevaren.
Buis, de Burgemeester vau Brussel, had gezegd en verklaard Ik
repondeer voor d'orde; Independenten en katholieken,ge moogt ge
rust zijn; ik zal den Stoet beschermen, gelijk ik de liberale Stoet
beschermd heb. Maakt staat op mij
Op die uitdrukkelijke verklariug hadden ons Vrienden van Brus
sel, geen maatregels voor d'Orde genomen en tot hun laatste man
ging in den Sioet.
Van den anderen kant zegden al de treffelijke Brusselaars Zon
dag is de liberale kortege gerust gelaten geweestgeen enkel ge
schuifel is er gehoord! Men zal nu zóo laf, zóo barbaarsch, zóo
Communards niet zijn van den Stoet te durven stooren!
Daarbij,'t is een soort van wedstrijd: de geuzen en liberalen
hebben gezegd: Laat ons zien wie meest volk kan bijeenbrengen,
wij tegen de nieuwe schoolwet, voor de Schoolwet van 1879, wij
voor d'ofliciéele Meesters; en gij, katholieken,voor't Vrij Onderwijs!
Er was dus een plechtig woord van eer niemand kon denken
dat het zou geschonden worden; en de katholieken gingen gerust
naar Brussel, velen zonder stok of wapen, zelfs Ouderlingen van
70, 80 jaar, niet om te vechten, maar om vreedzaam hunne wettige
Overtuiging te toonen.
En wat is er gebeurd
Nooit is er zulke helsche aanranding geweest: Nooit is 't gegeven
woord lafhertiger geschonden. Hieruit ziet men wat het woord
weerd is van liberaal, zelfs van hooggeplaatste koppm gelijk den
Burgemeester van Brussel.
Ze wisten dat er benden Geuzen van 500 man als stpkslagers in
gericht waren, en ze lieten alles begaan; ze zagen van 's morgens
af, dat de kortegen aan de statie uitgeschuifeld, achterna geroepen
wierden en zelfs afzonderlijk aangerand, en in elk geval van twist,
kreeg de vreemdeling ongelijk tegen dat vuil geuzengeboefte... En
als de Stoet ingericht was en op gang, aan den hoek der Beurs,
waar de voorwacht der Geuzenbenden stond, onder den neus der
eerste vaandeldragers kwamen de zonderkosten van Brussel schui
felen en de vuist uitsteken, terwijl de Policie alles liet begaan
als om te zeggen: Jongens, alles is u vandaag toegelaten
De Policie in d'handen der Geuzen, dat is iets afschuwelijk de
Logie is te beest om 'ne eens van haar eigen geld uit te geven
daarom, ze maakt van d'ofliciéele scholen HARE SCHOLEN, door
welke zij de goddeloosheid en het zedebederf wil verspreiden
waar de Logie meester is,maakt zij van de Policie HARE POLICIE,
om in 't vak van zeden,oprechte schelmerijen te laten uitrechten en
in de Manifestatiëa volgens haren zin te laten werken.
De Geuzenbenden stonden dik opeengeprest, met wreede stokken
gewapend, aan de smalle straten en bijzonderlijk aan d'hoeken
daar maakten zij op sommige plaatsenden doortocht zoo smal dat er
maar 3 :i 4 man op een lijn kon passeeren; en 't is daar, tusschen
de Bears, de Kieken markt, de Grasmarkt, aan de Passage, aan de
Madelsineslraat en Berg van 't Hof, dat die eerlooze en wraakroe
pende tooneelen twee uren lang hebben geduurd.
Men sloeg langs over d'hoofden, meest op weerlooze mannen en
op grijsaards, men stampte de trombals in stukken, men rukte de
schilden en opschriften weg en iets dat ongehoord is
in een beschaafde Natie, als de Geuzen sloegen, 't was
wel geslagen, en als de Katholieken zich verweerden dan vvierden
zij vastgegrepen, gesleurd en gestampt als booswichten en naar den
Amigo geleid.
De Policie heeft de Geuzenbenden beschermd en
niet de Manifesteerders; dat is de beleefdheid van
die Brusselsche Policie.
Men heeft gezien dat Manifesteerders 'ne slag kregen dat 't bloed
hun hoofd afliep; ge sloegt tegen; gij, die bestolen waart geweest
van uw plakschrikt, en ten bloede gewond; gij,in staat in wettigen
wederstand, gij wierd vastgegrepen en meêgeleid. Hier en daar
wierd er 'ne Geus gepakt,doch buiten de rangen losgelaten om terug
bij zijn makkers te loopen!
De partijdigheid der Policie kan niet beschreven warden. Ea
negtans, Burgemeester Buis had gezegd: Ik verzeker het u, de
Manifestatiëa zullen beschermd worden ze mogen zonder vrees
afkomen
Ach, hadden de katholieken iets geweten, ze zouden d'Ouderlin-
gen thuis gelaten hebben, z'hadden zich met stokken gewapend en
ge zoudt dat Geuzenras zien stuiven hebben.
Nu had de Vrijmetselarij op veel plaatsen d'overhand, doch meer
dan eens hebben zij hun Verraderij duur moeten bekoopen da
jonkheid en de weêrbare mannen van Antwerpen, van 't Gentsche,
nit Brugge, de Walen, hebben ondanks de Policie, slagen doen
regenen op die afschuwelijke schelmenbenden; meer dan een geus
is al kermende naar zijn kot of zijn mansardeken geloopen en ge-
