wijlen de Gebroeders Daens
Priester Daens - Pieter Daens.
DENOERHAUTEiVÏ
HET LAND VAN AELST
Op 1* NOVEMBER (Allerheiligen) komen alle Kristen Oemokraten saam om 2 uur nam., in 't lokaal Volksverheffing
om stoetsgewijze naar het kerkhof te gaan en er te dier gelegenheid een nahulde te brengen aan
DE VAL
ENGELEN
Ons landbouwpraaije.
IETS VOOR OM DE WEEK.
DONDERDAG 27 OCTOBER 1921
NUMMER 2542
49' JAARGANG
DE WERKMAN
Tolk der Kristene Volkspartij van het
Arrondissement Aalst
De Waarheid is ons Wapen
Rechtvaardigheid is ons Doel
Stichter PIETER DAEN8Hoofdopsteller k.-L.Vanop den Bosch, Volksvertegenwoordiger
Abonnementprijs per jaar 7,50; per 6 maanden 3,75 fr.
Op voorhand betaalbaar.
Prijs pernummer 0,15
Om begrepen te zijn van de menigte der Arbeiders en hun volle
vertrouwen te hebben moet de Kristen Demokratie VRI/ ZI/N VAN
ALLE MENGELING het volk heeft W-iNTROUWEN van dege
nen die dagelijks mei de Bewaarders omgaan. Om met dit slecht stel
sel at te breken, is dringend noodig een politieke inrichting die haar
eigen zelfstandig leven leeft, ZONDER EENIOEN BAND MET DE
OÜDE PARI I/EN. ('La Justice Sociale* 1895 Van de
redaktie van dit blad maakten o a. deel
Carton de Wiart en Renkin
o-o-
Wat mij aangaat, met de jaren en door de ondervinding, ondanks
de vervolgingen en de nederlagen, is in mij de overtuiging versterkt
dat ons geloovig Volk niet kan gered worden dan door een Kristene
Volkspartij, ganscb vrij, zelfstandig en gansch afgescheiden van de
bewarende Katholieke Partij.
(Priester Daens op het einde van zijn levenj.
Het Aalstersch Schepenkollege
heeft onze vraag ingewilligd...
We gaan onze dooden herden
ken...
We gaan weer leven wat voor
bij is en wat nog geen verleden
heet.
We gaan weer leven in herinne
ring heel dien strijd, al het leed,
heel dien kruisweg van vervol
ging langs waar die groote Lei
aers zijn geklommen plantend in
hun Vlaanderen de ware, de kris
tene volksgezinde Gedachte.
Ze hebben den strijd gestreden,
Ze hebben het leed geleden,
Ze hebben de vervolgingen ge
tart/
Eere zij Hen I
We gaan onze Dooden herden
ken... en geen woorden van haat
mogen te dier gelegenheid onze
pen noch onze lippen ontsnappen.
Geen vuige gedachten mogen
onzen geest .bezielen..
De TIJD die gaat eentoonig
over de dingen heen, de Tijd die
glijdt over de kleinste daden van
de kleinste menschen heeft Hen
gewroken.
Hen de baanbrekers .van den
Nieuwen Tijd I
Hen de zaaiers van de Groote
gedachte
Hen de Vaders van de armen,
de troosters in de ellende, de lij
ders om der gerechtigheid wil
Hen de mannen van de daad I
DIR
We hebben in ons vorig nummer me-
dedeeling gedaan van de hangende mi-
nisterkrisis en onze lezers tevens op de
hoogte gebracht én van de oorzaken én
van de aanleiding én van het doel van
deze opgeschroefde historie.
Minister Devèze, den bewaarder van
't moreel van het leger, heeft geen ont
slag genomen en enkel zijn boezemvriend
Carton de Wiart als scheidsrechter inge
roepen.
Minister Carton de Wiart heeft zijn
oude faam van verstokt reaktionair en
militarist niet verloochend en zich onso
lidair verklaard met de houding van een
lid van de Regeering dat onder zijn
officieele bescherming had genomen het
overhandigen van een vaandel waarop
een zinnebeeld is aangebracht van aard
om tot tuchteloosheid en ongehoorzaam
heid aan te zetten.
Als gevolg daarvan werd minister An-
seele met den beleefdsten vorm aan de
deui gewa'st.
De drie andere socialistische Ministers
hebben zich heug tegen meug solidair
verklaard met hun konfrater van Open
bare W.erken en aijn hem op de hielen
gevolgd.
Dertien -jaar geleden hebben
z'n vrienden een steen geplaatst
op het graf van den gemartelden
Priester Demokraat.
Toen klonk nog tegen die aard-
sche hulde den veto van een ver
stokt konservatisme.
De tijd heeft 't konservatism
gebroken en van de martelaar een
heilige gemaakt.
In mooie, groote letters zullen
we beitelen dat wat de quintessens
is geweest van z'n heele leven en
dat tot Waarheid worden moet
De Arbeider mag noch Slaaf
noch Bedelaar wezenhij moet een
Vrij en Welvarend Man zijn.
En in mooie groote letters zal
niet alleen staan de strijdleuze van
de Kristen Demokratie maar te
vens zal het zijn aan de levende
DOODEN de betuiging van een
verdiende hulde en de weergave
van een gestolen eer.
Dat geen één ontbreke 1
Geen eén 1
Géén Kristen Mensch 1
Géén Demokraat
Géén Vlaming 1
Geen één die houdt van de
Waarheid als 't beste van wat is 1
Geen één die strijdt voor Recht
vaardigheid die zegepralen moet
Geen één
1* November, groote dag
Dag van herinneren
Dag van herdenken 1
Dag van alle heiligen 1
Het spreekt van zelf dat we geen stel
ling nemen tusschen den behendigen po-
litieken toer van minister Devèze en de
ontslagname van de socialisten die deze
als kiesreklaam uitertst geschikt komt.
We zullen ons wel wachten dupe te
worden van deze komedie
Onbetwistbaar is het eveneens dat De
vèze er een gelegenheid in gevonden
heeft kort voor de verkiezingen een mi
nister te doen tuimelen, wat z'n faam als
vurig patriot in zekere middens en groote
steden versterken zal. Deze bagatel die
feitelijk na de flauwhartige uitlegging
van Anseele bijgelegd scheen, was echter
van zoo'n allooi niet na een jaren lange
intieme samenwerking waarin wellicht
meer is voorgevallen.
Van een andere zijde bestaat er een zoo
kolossaal verschil in de houding vaa de
socialistische ministers vóór en na de
ontslagname die wel dient aangestipt te
worden.
Aan geen enkele die de debatten van
dichtbij gevolgd heeft zal de petieterach-
tige verdejiging van de roode ministers
inzonderheid Destrée en Anseele ontsnapt
zijn.
De eerste heeft in roerende woorden
zijn spijt uitgedrukt om het voorval d*t
zijn val en 't verlies van zijn zetel mee
bracht. De tweede echter wiens laksche
houding vóór den ministerraad a's een
verloochening van zijn antimilitarische
princiep*! dient beecheuwd, heeft direkt
na de beslissing de kaart gekeerd, .omdat
het feit uiterst gelegen kwam in zijn kies-
kra m.
Door de houding inzake vermindering
van den diensttijd hebben de socialisten
er een groot deel van hun presrige aan
ingeschoten,wat hun eenerzijds vanwege
den groep Jacqmotte en anderzijds de
Kristene Demokrater en radikale Vlamin
gen een zeker nadeel zou berokkenen.
Den uitroep van Anseele na zijn ont
slagname en NU aan 't werk voor de
zes maand, Leve den Wereldvrede riekt
een klein btetje te veel naar de kiezing
om ingang te vinden.
Immers we herinneren ons maar al te
best dat dit ministerie zoo onschuldig
uiteengevallen, gevormd is geweest op
bazis van de 10 maanden dienst, waar
aan de socialisten z ch om 't minister
schap hebben gebonden, aldus hun anti
militaristische princiepen in den zak ste
kend
NU een kleine maand vóór de verkie
zingen gaan ze er voor ijveren.
NU ze uit het ministerie zijn 1
Wat heeft hen dan weerhouden hon
derd duizende soldaten op zes maanden
te laten naar huis keeren en eenige mil
jarden minder belasting te doen betalen
Antwoordt
De katholieke demokraten(?) zijn weer
eens kostelijk geweest.
Hun houdmg is solidair geweest met
de reaktionaire katholiek-liberale regee
ring, wiens konservatieve en militaris
tische zegepraal ze hebben helpen be
werken I
Het is waar dat het burgemeesterschap
van M. Van Cauwelaert er aan verbon
den W.'ig.
Minister Carton de Wiart heeft op eene
behendige wijfce het klipje omzeild en de
katholieke demokraten die bij monde van
hun vertegenwoordiger, minister Van de
Vijv- re, nu en dan het hoofd begonnen
op te steden met de benoeming gepaaid
De eene hebben 't ko.' servatisme ge
steund om het burgemeesterschap.
De andere hebben de vermindering
van den dienstplicht tot tweemaal verloo
chend om een ministerfrak
Straks komen ze voor de kiezers met
hun beloften van demokratie en anti-
miütarisme.
Het zal het oogenblik zijn om hen deze
komedie betaald te zetten 1
Denderhautem heeft zijn dokter Pau
wels gevierd.
Op denzelfden dag als Sonck werd ge
plaatst op een zetel die niet de zijne is en
meer dan armtierig werd ingehaald, vier
de het volk van die gemeente ZIJN bur
gemeester. Den burgemeester dien het
volk had uitgekozen, dien het had gewild
en die nu door een andere, dien we maar
niet betitelen willen, werd terzijde ge
schoven.
Eenige tilbury's en karrekens, een
groepje wielrijders en ruiters met roode
sluiers aan waarschijnlijk socialisten
vormden den stoet van Sonck.
Er waren arken geplaatst met voor
Sonck tergende opschriften, er werden
redevoeringen afgelezen waarin werd ge
sproken van EERLIJKHEID, RECHT en
VRIJHEID 1!!??
Wij volgden.
Hier en daa< stak een vlag, droefwui-
vend in den wind. Geen groet voor Sonck,
geen hoed die opging geen klak die
werd opgelicht't scheen veeleer een
misdadiger die in zijn koets, omringd
van ZES gendarmen, naar 't schavot
werd geleid.
Hier en daar ging een kreet op of werd
iets geroepen dat niet van de poes was.
In de Vond len et-n zee van volk daar
stond den kop van den stoet die dokter
Pauwels ging vieren. Waar we ook heen-
blikten, 't was al groen l
Groene vlaggen, groene vaantjes, groe
ne hoeden en mutsen, groene linten, groe
ne wagens, groene opschriften, groene
guirlandes
God wat was dat alles schoon en
pakkend., en hoe gretig werden de op
schriften door de dicht-opeengepakte
menigte gelezen en goedgekeurd. Wij
henben daar heerlijke wagens gezien,
zo der groote kosten gemaakt maar met
waren kunstzin opgevat en afgewerkt.
Veel succes had de guit die de armenkas
plunderde en zijn zakken vol bankbrie-
ven »topteOf er gelachen werd I...
Drie muziekmaatschappijen stapten in
den stoet Denderhautem, Denderleeuw
en Aalst. Groepen en vlaggen van Welle,
••an Nederhasselt, van Terjoden, Aygem,
Haalt rt, Oeiter.
Dokter Pauwels in auto met de vrien
den O. Van der Speeten en Baetens. Die
auto vol bloemen, vol ruikers en garven
En duizenden menschen langs den
weg, den braven dokter begroetend met
eerbied of hem luide toejuichend, 't Was
een wezenlijke triomftocht 1...
Aan de kapel speelde de fanfare van
Aalst bij de aankomst van dokter Pau
wels Den Vlaamschen Leeuw en
honderden zongen mede met ontdekten
hoofde.
Van op een wagen spraken Volksver
tegen woordeer Van op den Bosch en
Octaaf Van Schamelhout tot de dichte,
ontelbare menigte.
Zij prezen de Kristen Demokraten voor
hun waardige houding en moedigden
hen aan in den strijd voor de eerlijkheid
en 't goede recht. Óp scherpe wijze werd
Carton de Wiart gehekeld, welke met zijn
partijdige benoemingen al de schaamte
loosheid van het vroegere katholieke be
wind heeft overtroffen. Liberalen en so
cialisten die al dat ellendig geknoei ge-
do gen en met leede oogen aanzien, krij
gen ferme wreven onder 't luide gejuich I
Onmiddelijk daarna stroomde het volk
naar De Volkswil
Daar sprak dokter Pauwels zijn harte-
lijken dank uiten voerde volksvertegen
w. ordiger Van op den Bosch nogmaals
het wooid.
't Volk van Denderhautem, riep hij,
heeft dokter Pauwels gewroken, en al de
Kristen Demokraten van den omtrek zijn
in een spontane opwelling van hun eer
lijk gemoed opgesprongen en naar Den
derhautem gestroomd om zich solidair te
verklaren met de vrienden hier I Onze
viering van heden is een antwoord op
den kaakslag van den ministerdie
kaakslag is niet aan dokter Pauwels al
leen gegeven, maar aan de Kristen De
mokratie, waartoe de minister vroeger
behoorde Hij heeft ons in 't gezicht
geslagen, wij hebben hem in 't gezicht
gespuwd 1 Hij verdiende niet beter...
Na hem voerde de vriend Van der
Speeten het woord en dankte voor de
waardigheid betoond te dezer gelegen
heid
Nog nooit, sedert De Backer's ver
heerlijking, is er te Denderhautem zoo
veel volk geweest 1
Dokter Pauwels is gewroken
De Kristen Demokratie is niet getrof
fen door den hoon haar aangedaan.
Grooter en schooner staat zij, groot en
schoon als de maagd in wit en groen op
den prachtigen wagen in den stoet 1
Heil Denderhautem I
Leve dokter Pauwels
Het gunsfige tijdstip om de grondbe
reiding voor het planten der fruitboomen
te beginnen, is thans aangebroken. Vele
onzer landbouwers verkeeren nog in
dwaling nopens die grondbere;ding of
liever ze denken dat ze heelemaal niet
noodig is. Hun grootvader plantte boo-
men in putten, hun vader deed hem na en
zij, de jongere, vinden dat de oude lied
jes nog de beste zijn.
Wie boomen plant in putten begraaft
niet alleen zijn boom maar ook een groot
deel van de intresten van zijn kapitaal
Hij begraaft zijn boom Immers die put
ten zijn vergaarbakken van regenwater
de boom plonst met zijn teenen in killige
vochtige grond en treurtde opbrengst
lijdt er onderziekten en woekerdieren
ontwikkelen zich te zijnen nadeele hij
kwijnt, brengt nog eens overvloedig op
omdat zijn dood nabij is en zijn na
komelingschap verzekeren wil. Hij be
graaft een deel der intresten van zijn
kapitaal Immers een gezonde boom in
voordeeltee voorwaarden geplant kan het j
dubbel opbrengen van den anderen en
dat voor een langer tijdperk van jaren,
vermits oordeelkundige oemesting, voor-
deelige grondbereiding hem een langer,
gezonder en vruchtbaarder leven verze
kerd hebben. Vermits men dat liedje j
reeds lange jaren de landbouwers heeft
voorgezongen vraag ik mij af, en met
reden, waarom sommigen nog in die oude
doenwijze van grootvader-zaliger blijven
volharden
Verre van mij nochtani het gedacht de
landbouwers voor ou-bewaarders uit te
geven, maar we mogen toch zeggen dat
er velen zijn die zich de moeite ontzien
gansch kostelooze voordrachten bij te
wonen en soms, met een grimlachend
schouderophalen, de wijze raadgevlngan
van een voordrachtgever begroeten. Tot
hen richt ik mij en zeg hun Wie niet
leeren mag of leeren kan is te veront
schuldigen, maar wie niet leeren wil be
klaagt vroeg of Iaat de grillen van zijn
koppigheid. De beste grondbereiding en
de oordeelkundige bemesting zal in een
aanstaand landbouwpraatje besproken
worden.
L. Haems.
Landbouwvoordrachtgever.
De Prijs van Menschenvleesch.
't Was tijdens het proces van onzen
vriend en medewerker Is. Verdoodt. Een
der getuigen ter ontlasting verscheen in
soldatenpij. Op de vraag naar zijq;beroep
antwoordde hij er geen te hebben. En de
voorzitter van het assisenhof snauwde
hem venijnig toeKnecht van den Ko
ning zijt ge I
Knechten zijn we in de oogen van die
menschen. Knecht van den Koning in het
leger, knecht van het Kapitaal in het
werkhuis, knecht van den Dood op het
slagveld.
Belgie was vóór den oorlog bij uit
muntendheid het laod der lage loonen
en lange werkdagen, van het verwaar
loosd onderwijs en de onbenullige socia
le wetgeving kortom Belgie was het
land der volksverdrukking. We hebben
die treurige vermaardheid behouden op
gebied van Gerechtigheid.
Dosfel, de edele denker en onbaatzuch
tige voorvechter, die nooit in geweten de
wettelijkheid te buiten trad, kreeg tien
jaar en over baion Evence Coppeé zullen
we liever zwijgen.
Onlangs werden de Jaarlijksche Ver
slagen van het Arbeidstoezichtvoor
1920 gepubliceerd. Ze vormen in hun
administratieve soberheid een gloeiend
onweerlegbaar rekwisitorium tegen den
geest onzer magistratuur.
In het verslag van Brabant, blz. 8,
lezen we
Een kind van veertien jaar, in eene
mechanische houtzagerij werkzaam, is
het slachtoffer geweest van een arbeids
ongeval (afsnijding van twee vingers door
eene cirkelzaag). Het kon. besluit van
den 19 Februari 1895 verbiedt niet alleen
het werken maar zelfs de aanwezigheid
van kinderen beneden de 16 jaar in der
gelijke inrichtingen, die terecht als erg
gevaarlijk aanzien worden. Ons proces
verbaal heeft als penale sanctie eene ver
oordeeling gehad tot èén frank boete.
Eén frank voor twee vingers van een
kind I Wat is een heel kerngezond arbei
derslichaam dan wel waard Het rap
port van het 4C Distrikt (Kortrijk), zesde
sectie, Gezondheid en Veiligheid der Ar
beiders, leert ons
Een proces verbaal is opgemaakt ge
worden voor overtreding van het kon.
besluit van den 30 Maart 1905 In eene
olieslagerij hadden wij op het gevaar ge
wezen dat een niet omhulde drijfriem
aanbood en bevolen onverwijld maatre
gelen te treffen. Eenige weken na ons be
zoek, werd een werkman doodelijk ge
troffen door dezen drijfriem, welken de
nijveraar nog niet noodig geacht had af te
zonderen. Het tribunaal heeft deze over
treding, die den dood van een mensch
veroorzaakt had, op 26 frank boete ge
schat.
Enkele staaltjes uit een heelen bundel.
Het is de slavenhandel in al zijn akelig
heid. Handel in menschenvleesch, men-
schenbloed, menschenellendeZes-en-
twintig frank voor het bloedend lijk van
een tieren arbeider, wellicht voor den
dood van een gezinshoofd, voor het na
meloos wee van een schreiende vrouw
en zielsarme schaapjes van kinderen. Ko
medianten uit de twintigste Eeuw I Caï-
phas, Herodes en Pilatus zijn nog niet
dood. Ons hart gruwt bij het aanschou
wen van zulke Gerechtigheid.
Rbcht-door-Zee.
:=?sa:«aKai
Bij den kreuplen leert men hinken
Bij den vuilen leert men stinken
Jonge lieden, wie gij zijt,
Kwaad gezelschap dient vermijd*
