DE PACHTWET
Half-weekblad. - Tolk der Kri
;ine Volkspartij,' Vlaamsclïc Front
0,15
UITJEN WANMOLEN
DE OORLOGSSCHADE
Nota's over jie Politiek
ASPELARE
Nummer 2370
Donderdag
October 1924
S3' Jaargang
WERKMAN I
aarheid is ons waptr5
Rechtvaardigheid onsdoel|<
Stichter: Pieter Daens
Partij van Vlaamsche f3;
Finalisten. F. ,V. N.
ABONNEMENTEN
Per jaar 14 fr.; per 6 maand 7,25 fr.; per 3 maand 3,75 fr.
op voorhand betaalbaar
abonnementen op alle postkantoren, buitenland port meer.
REDAKTIE Hoofdopsteller
gewezen Volksvertegenwoordiger.
BEHEERS. M.
21, Onderwijssbfeat,
'tri -f' I
dapsteller: K. i Fat: Op denbosch, I
tegenwoordiger.-.^pütcKali93175. £>e ps
1. Drukkerij Wksverneffing I m.
feat, 21, Aalst. fr^Iefoon 332
A^JNONCEN
prijs der anno neen wordt bepaald bij overeenkomst.
'Voor alle Inlichtingen wende men zich ten bureele.
PRÏJS
per nummer
('t Is het boerke dui spreekt).
'k Leze De Volksstem het blad
van de groote, rijke volksmannen van
Aalst.
Daaj slaat in cat ze vergaderden
advocSte», dokters, bankiers, alle
maal menschen die dikke wejers op
hun handen hebben van travakken en
dus de boerkes in hun harte dragen
Dat doen ze, dat zeggen ze, dat
kraaien ze u«t alle vier jaar eens als
't gaat kiezitige worden.
'k Leef hier op mijn hofstedeke
stille voort.
'k Moet hard werken al ben ik oud,
want is mijn hoeveke 't mijne, mijn
land moet ik huren. Al drie keeren zei
den mij mijn eigenaars ze w^ren het
roerend eens dat gezien de melk,
de boter, de eieren, de groenten, de
"aardappelen, .de granen gedurig in prijs
Die baron liegt dat hij 't zelf gelooft,
maar zoo ferm dat de anderen het niet
gel 00ven.
De boeren lachen er om en weet ge
wat ze zeggen Dat hij dat wel ZEGT
maar het niet BEWIJST 1...
De katholieken vormen met de ribe-
liberalen de meerderheid de minister
van landbouw is een katholieke mos-
jeu. 't Hing van de regeering af de wet
te doen stemmen, ze tc doen voorleg
gen 1
't Zou voor na de kiezing zijn.
'tJs Weerom ne keer dezelfden rim
ram dien ze verkoopen.
Verdomd 't zijn snullen die er zich
laten mee paaien.
Baron, ge vangt de boerkens nic
meer, hoor 1
Uw wetje.Van Dievoet komt te Iaat.
De landbouwers zijn allemaal gewon
nen vooi de pachtwet van de Kristen-
Demokratcn van Aalst, door boerelf en
eigenaars opgesteld, de eenige recht
vaardige, de eenige goede 1
Zij zegt lange pachttermijnen,
huurprijs bepaald door 'n commissie,
voofopzeg van twee jaar, rekening te
houden met de meerderwaarde van
den grond, jachtrecht. aan den guur
der, recht de wilde konijnen te allen
tijde en met vuurwapens te dooden
Geeft uw wetje Van Dievoet zulke
bepalingen
- ■\-X' L
joen schadevergoeding Abben^ctrokken.
Welk was de eige.nlijt schaae
Wat er ook yan wie het: oorlo^s-
Schadegerecht is niet eicel een SLECHT
gerecht, het is mede etftLUI gerecht.
Op twee jaar tijd girThct th regel zijn
MOEST het in regel zp-'A 'A
Als men aan rechteA^ommissaiissen
en heel het zoodje hunjjj geeft,'dan kan
dat nog een drietal jarttf duren.
Als er werd gevraagtlvaaroni de kleire
schadevergoedingen ret eerst/werden
betaald dan klonk het A Voor de" herop-
beurir.g van het land af het-noodig dat
de fabrieken draaien cnpns volk werkt.
De boeren hebben ft gezegend met
magere koeien, met betten die .de muil-
plaag hadden, met plfjtëtn, zaaiipachie-
nen, inaaimachincs, Jpitijelaars, raap-
molens.
Z' hebben hun daarflvgjfzoute en ge
peperde rekeningen getururd.
Voor de kJeine landniiwers kon al dat
tuig niet dienen, die eiKhen geld en dat
is van alle duivels. - J|
Die ua-n een vonnis /rijgen geven ze
titelsze kunne» te irussel geen geld
missen 1... u
Wel komen ze orn if- stemmekes als
het kiezing wordt. Ze ijbllcri er i.en keer
voor 7.0reeii dan, als g' braaf zijt 1...
- A'S gc üraaf zijt 1...
Er resten nog zes1 Wand voor het
kiezing is 1
Kleine landbouwers Jjurgerkes', werk
lieden, die niet w Jen berechtigd,
EISCH.T, vóór de verl zingen het einde
van al dat slordig gekn - i en geploeter!...
't Is mogelijk dd all jaf te werken
Als ze 't niet doen i; |t een teeken dat
ze 't kwade met u voc rebben en dat ze
ingaan zullen op wat T eunis'Voorstelëe
Alle de kleine zal :n ineens weg te
schrappen
Laat net niet gebeur n. Als de kiezin
gen* voorbij zijn is het; '-laat 1
i k.-Jbtvpgr.- ten Bosch.
-Fxarfkrijk en Engeland lieten weten dat
ze die publicatie, zouden hebbop aan-
SQhpuwd ais een vijandelijke daad, en ze
bijgevolg onmiddellijk maatregelen zou
den treffen orn schadevergoedingen op te
eischeri. Daarmede was. die publicatie
onmogè-Iijk,«■•-.*
Duiiscijland kon in den Volkenbond a'ls
gelijkberechtigde natie worden opgeno
men, mits zekere voorwaarden. Met die
voorwaarden gingen de partijen niet in
het akkoord..
Ook het Dawesplan vord zijn afbre-
kers, de eenen gingen er mee op, de an
deren keurden bet af, sommigen namen
een afwachtende houding aan. Kort, er
was geen eensgezindheid. Wat de regee
ring ook zocht, beloofde, beproefde, het
was verloren moeite e:i werkensrr.oe
heeft ze ontbonden.
Welke regeering zal Duitschland mor
gen hebben Onmogelijk te bepalen. Wat
er van we'ze, ze zal staan vóór voltrokken
dingen en gemakkelijk za! haar taak
niet zijn 1...
Te meer daar ze trots alles zal af te
iekenen hebben met de vijandelijkheid
der Fransthe regeering.Er woidt beweerd
dat de Duitsche rijksweer een half mil
joen man telt, in piaats van 120 duizend.
De Fransche generaal Morgan, van de
onderzoekscommissie, komt met een hee-
len hoop andere beschuldigingen voor
ddfrdag.
Voor hun verschooning zeggen de
Duitschers dat de andere landen zich, in
de kwestie der bewapening niet gedroe
gen naar de bepalingen van het verdrag
van Versailles dat zij niet meer gebon
den zijn dan de anöeren.
In Spanje.
Spanje heeft zich braaf gehouden bui
ten de massamoord 1914-18. Het heeft
tóen dagen gekend van welstand, want
vtede,is de drager van den voorspoed.
Primo de Riveira heeft het land ge-
s luwden aar _e.en oor loc in.Marokko.
Lijk het kaf Ert lijk het graan
Vliböt hier alle nieuws vandaan.
We hebben ,e.en flink gedacht ge
kregen «J.beter. R®e&arljntjé heefteen
*f!i{ih- gedacht gêhad. n
V P^Épa, zoo zegt het lieve kind
v In eeti' bi.'jde schreeuw
Hang het vaandel in den wind
Het vaandel met den Leeuw.
En zoo gezeid en zoc gedaan. We drij
ven over 't Vlaamsche land en de fiere
.Leeuwenvlag hangt hoog in de wolken
terwijl Je familie Spectator
zingt met luider stemme
ze zullen hem niet temmen.
Ik zet mijn veriekijker voor mijn
oogen en kijk omlaag. Daar lees ik in een
bureel waar ze de gazetten opstellen dat
er in den Belzjiek en parteklier te Brussel
een vïschweek zal gehouden worden van
8t tot 14 December. Ze gaan visch verkoo
pen in heel voordeelige kondisies, en al
wie amateur van visch is, kan dan voor
half geld zijn goesting eten.
Stok visch, pladijs en abberdaan
Met rog en schel en ineerelaan
Metjchelvisch, kabeljouv: en spriering
Het wordt verdraaid een kermisviering.
Heel goed, Spectator, zegt Stance, ter
wijl we met ons vliegend tjestel even
verdwijnen
achter de wolken
der hem T op -
heeigoed, maar visch is n.aar goed als
hij drijmaal gedoopt is eens met water,
om hem te wasscben, eens met boter om
hem te bakken en eens met wijn om hem
weg te spoelen. Allee, Stance, worde nu
heel en gau.-ch zót... De wijn mag weg
blijven en met een sjnipel botersausken
en alarigtur niet een magarinèsausken
smaakt de visch ook al.
Dat ik zoo spreek
Staat Stance niet aan
En ze zegt ik wil
stegönyae POéfkóV auirpraChtige Ta
ken moesten doen en wel 25 fr. per
dagwand meer konden behalen
Verstaat ge
Ze gebaarden niet te weten dat de
maïs, het lijnmeel, de soda-nitraat,
enz., verschrikkelijk zijn gestegen
dat ook de loonei) in de hoogte gingen.
Daar houden ze geen rekening mede
en dat is gemakkelijk.
Maar 'k heb aan mijn oogen gewre
ven en aan mijn pijpken gesmakt, dat
het vuur er uitsprietelde als ik la§ wat
de baron heeft uitgekraamd.
De baron slaat altijd de nagel op den
kop als hij voor de pinne komt als
reprezentant van de boeren.
Ik lees
Hij wijdde langdurig uit over de
pachtwet en wees er op, dat zco de
wet Van DievoeT nog niet gestemét is,
zulks niet te wijten is aan de katho-
lieke partij, die er partijgangers (sic)
van zijn, maar wel aan de oppositie,
die de bespreking dezer wet ten allen
kante dwaa sboomen (sic) en tegen-
houden.
Op de vergadering van de afgevaar
digden der staafskatholieke kringen van
het land, gehouden te Brussei, verleden
Woensdag, zei Polleken Segers, de ka-
iholieke voorzitter van Antwerpen
De regeering heeft, in zake ver-
goecling voor oorlogsschade, de ge-
lijkheid voor de wet van alle Bel-
gen,geschonden.
De ministers van economische zaken
zijn altijd katholieken geweest: Jispar,
de Wouters van Oplir.ter, Van de Vy\cre
en Moyersoer.
't Was dus feite'ijk een zware beschul
diging vanwege een staatsmiuisteidie
volksvertegenwoordiger is en algeme-me
voorzitter van den ouden bewaarders-
boetiek, tegenover katholieke ministers
uitgebracht.
Er is geen enkel woord van verzet op
gegaan, zelfs niet door de Wouters, die
daar ook was. Alleman was er dus mee
in het akkoord.
Tot troost en omdat de verkiezingen
aanstaande zijn, zalfde meneerke Segers
Maar minister Moyersoen
Die zal het beter doen.
Met dien schralen troost kunnen de
beschadigden door den oorlog nu leven
van nu tot de verkiezing.
Eens die achter den rug zullen de
groote partijen het ministerie van Ekono-
mische Zaken afschaffen en, gelijk Theu-
nis het reeds dit jaar heeft gedreigd
niet knoeiwerk aandragen ~-
Ko.nt de hcogere landbouwraad,
allen katholieken, niet met grootcr
knoeiwerk voor den dag
Zegt Br-isselmans nietDe com-
missie heeft vrceselijk getalmd. De
verslaggever een katholiek lei
zijn verslag neer twee jaar nadat
hü was aangeduid.
Zeg ne keer, meneer de baron, wat
zoo iets-beteekent
Zijn het de katholieken, ja
Ge wilt de boerkes zeem aan den
baard strijken
Best hoor gij zijt er u«v zeem mee
kwijl en de buitenmenschen versuikc-
ren kunt ge niet meer dat is van de
Sis, man.
Wij sluiten ons aan bij de Kristen
DeiriÓkraten, zooveel te meer dat uw
Theunis ons met zijn onzinnige belas
tingen zou opeten met huid en haar 1...
Wij zijn genoeg gevost, dat zeg ik
en daarmee punctum.
Een boerke van buiten.
Er was, volgens hem, geen enkele
reden meer om na zes jaar die kleine
sommen nog uit te betalen.
De groote vraag isWat noemt die
man KLEINE SOMMEN Voor
hein die in miljot-ntn ploddert en in "een
keer duizend miljoen gaat leenen als hij
armoe heeft, zijn sommen van 1000 fr.,
10,000 fr., maar kleinigheden.
Voor de arme stakkerds, die ze ver
loren, is dat veel. Een oneer kennissen
werd zijn koe afgenomen in 1916, een
vaarske in 1917. een koe in 1918. Hij
heeft zich in 1919 diep in de schuld
ges'oken om een .koetje te kocpen voor
2,700 fr.
Zou 't eerlijk zijn tegen dien man te
zeggen dat het de moeite niet waard is
die geledene schade te herstellen.
't Ware WRAAKROEPEND
Dat zijn ze vanzins.
Als 't alles in 't klare daglicht zal
worden gesteld, (wanneer komt de dag
dan eerst zal het blijken 'hoeveel zondigs
cr werd bedreven tegenover de gemeen
schap. Het geld is met schepels wegge
schoten in twintig, een ei: twintig en
twee,en twintig. De miljoenen volgden op
de miljoenen. Die gingen naar de groote
fabrieken, naar de groote werkhuizen,
waarin de groote geldwolven waren geïn
teresseerd. Waar drie miljoen schade
was, konden ze er dertig rekenen en er
twintig trekken, dan kloegen zc nog dat
ze 't voor tien miljoen aan hun botten
hadden.
Er zijn fabrieken geweest die 230 mil-
!n Engeland.
hl Engeland woedt Ie verkiezingscam
pagne in al haar hevigheid. De Enge'sche
bevolking verliest erjiets van iiaar ge
woonlijk flegma van. Pe communisten en
de fascisten zijn er op uit om de meetin
gen te storen van oré het even welken
politieke» persoon, hun niet bevail.
Op een gegevefi teeken gaat het lawijt
los en onmogelijk nogeen woord te be
grijpen ln sommige paatsen zijn die on
derbrekingen zóó geweldig dat de aan
wezigen met de vingers in de ooren de
vlucht nemen.
Niet altijd gebeurt dat zonder andere
herrie. De partijgangeis van den spreker
kiezen wel meer zijn pirtij en dan komt
het tot gevechten.
Zoo wordt er vertjld in de Engelsche
bladen dat een kom'muiist tot een katho
liek riep Gij liegt De andeiv liet
zich niet vari streek braigen.rïoodigde dtn
onderbreker uit de bavijzen te brengen
van zijn leugen. Als hij dat niet kon,
kwam hij af van het spreekgestoelte en
gaf den onderbreker een davering van
belang onder de toejiichingen der me
nigte.
Ten onrechte wellicit wordt de schuld
van die wanordelijkheien op den hals der
socialisten geschoven en dat om de vol
gende rede.iTot op leden werden alleen
de meetingen belegd door liberalen en
conservateurs gestoorö.
Het Engelsen publiik houdt van orde,
van vrijheid en siaat rierkant tegen alles
wat indruischt tegen de orde en tegen de
vrijheid van liet woerd
De Engelsche sociaisten hebben verzet
aangeteekend, afgekeurd... als het t-
laat \cas.
De socialisten reketen op een aanwinst
van 35 zetels toch zeggen de groote
kopstukken dat ze uiterst tevreden zullen
zijn-als ze zonder verlies uit den slag
komen.
De arbeiders makea er de labourpartij
een verwijt van da', ra 9 maand aan het
bestuur te zijn gebleven, het getal werk-
loozen onverminderd was. Wij vragen
geen steun zeggen de werklieden wij vra
gen werk Zij hebbengelijk.
In Duitschland.
Ook over den Rija zitien ze met een
verkiezingskampanje, die niet minder he
vig belooft te zijnDe njkskanselierMarcx
heeft den Rijksdag ontbonder en alge-
meene verkiezingen voorgeschreven.
Na de vergadering van den oond der
Natiën te Geneve kon den kanselier op
geen meerderheid meer rekenen in de Ka
mer.
Er was hem door de meerderheid opge
legd de doku inenten betrekkelijk de schuld
van het IosbreKW vjn den wereldbrand
in 1914 openbaar te maken.
't Moest een vroolijR'oórlögske zijn, waar
uit veel roem zou te putten zijn, zoo
dachten dat toch de gestemde sabelslee
pers en de mannen van de groote vader
landsliefde.
Helaas, de rekening is kwalijk opge
steld geweest en allerslechtst betaald.
Na bloedige en schandige nederlagen is
Spanje verplicht geweest zijn lieele leger
macht op de bten te brengen tegen het
kleine volk uit de Rifbergen.
Maar... 't gaat niet van een leien dakje,
want ten minste de helft van dat leger
moet in 't eigen land blijven om er de
orde te handhaven.
We vreezen of vreezen niet dat de sol
daatjes ztll Jon heelen boel schoon vagen
en den troon neerhalen.
In f7o&na&m:ë.
Ze zitten ervreeselijk met de poepers.
De roepers voor een grooter Roemenië
hebben Pessarabië ingepalmd. Bessara-
bië behoorde aan Rusland vóór den
oorlog de bevolking is Russisch en wil
het blijven.
De Roemeensche regeering wil hun dat
afleeren zij heeft daarheen gestuurd
onderwijzers en priesters bijgestaan door
gendarmerieofficieren en... wat er gebeurt
moet niet gezegd worden omdat elk dat
raden kan.
Zoo wordt dan in 't oude Europa, het
groote princiep van Wilson over bet
zelfbeschikkingsrecht der kleine volkeren
in eere geh: uden.
Arme Bessarabische bevolking
En Frankrijk.
Üe ontkristelijking van hc-t volk gaat in
Frankrijk voort met ongeminderde, bru
tale doorzettingskracht.
De leekenwetten worden in al hun
strengheid toegepastde ambassade bij
het vatikaan wordt afgeschaftoe mi
nister van zeewezen trof een maatregel
waatdoor de almoezeniers op de oorlogs
schepen van af 1 Januari aanstaande u:t
hun bediening worden gezet.
De soldaatjes die op de oorlogsschepen
ziek worden, sterven, kunnen dat maar
doen zonder priester.
En met die mannen heulen onze regeer
ders en de katholieke ministers.
'i Is prachtig I...
Op le November, wordt alhier door dt
flinke Muziekafdeeling Hou onde Trou
en do Jeugdafdeeling. een rouwhulde
ingericht op de graven van wijlen Dr Van
de Velde en overleden Muzikanten.
AUe vrienden van Aspelare. Nederhas-
selt, Voorde, Sl Anteünckx, enz., zulien
er aan houden daar aanwezig te zijn.
Hrt Bestuur.
Vergeet het Jtiesfonds niet!
Maar hela Stance
Zulk liedje niet zingen
Ge kunt toch uit
Den vliegenden beddebak niet springen.
We hooren echter plotseling een
slag. Daar moet echter iets springen 1
roept Rozcmarijntjc uit. We zien omlaag
en zweven nu over Dendermonde. Daar
zien we een vrouwmc.'.sch staan bij nen
otomobiel. De band is gesprongen. Dat
vrouwmensch is de eerste sjofeur van
Sint Molenbeek, 't Zal plezant gaan wor
den als de vrouwen nu voor sjofeur be
ginner. te spelen.
Jaloersche wijven
Vinden keer op keer
Een reden te meer
Om te kijven.
We hebben in onzei: vliegenden sau-
sies ook een masjientje van dei: T. S. F.
op Telefong zonder draad en nu telefo-
neeren ze uit Parijs dat de gazetten aaar
aan 20 centiemen gaan verkocht worden.
Het pampier wordt te kostelijk. Rozema-
rijntje is er seffens bij en roept terwijl
we over net Vlaamsche land vliegen
Jongens tn meisjes
Opgelet 1
Steunt met de penning
Uw gazet
En gij ook: opgelet, Spectator.
Verdimmelen, menschen daar botsten we
omtrent inet onzen vliegenden bedden-
bak tegen 't sjopken van den keiktoren
van Dadizeele We zien hier veel beken
den allegaar menschen die als vluchte
lingen bij ons zijn geweest in 't dorp.
Priester Daens en Pieter Daens waren
de.dragers van Rerum No varum -> de
slaven der Kristen Demokratie. Op Aller
heiligen gedenken v.ehen.
e©e®G ©»®ö®^ö6Cöö©®e<a©o©©G
We uien ook Wietje Peterselie van
Parapamellen die met zijn hondenkarre-
ken op de baan is. Wietje klaagt dat hij
niet veel vleesch verkoopt en dat de han
del maar slecht gaat. Wilt ge meer vleesch
verkoopen. Wietje, rotpt Rozemarijntje
door de spreekbuis en Wietje antwoord
van ja. Hewel, zegt Rozemarijntje, ver
koop dan minder beenen.
Goed gelaptzegt Stance. We hebben
allen nu last van de erwtenscepe die we
geëten hebben en om alle moeilijkheden
te vooi komen, strijken we met ons vlie
gend gevaarte even achter een haag. Als
de operatie is afgelcopen weegt het vlieg
tuig 15 kilo minder en a's een
pijl uit den boog
schieten we terug omhoog
W«t er mo«r niet omhoog wil
dat is ons franksken.
Ir> «Je verte zien we een schip op
de zee. 'i Is een schip dat uit Ierland komt
met koeien en ossen 't Vleesch zal gaan
afslaan zegge re maar 't is geen
evangelie, voegt Stance e-r bij.
Van den os op tien ezel ge
sprongen, boer Lammens had eon ezel op
stal en 't beest was ziek en de peerde-
