Hulde aan
de mannen van
het eerste uur
De verzekering
tegen
langdurige ziekte
Waf er uit groeide
Een edel initiatief
De Kinderzie-
kenbond
Deziekenfeonden
in de oor
logsjaren
Ze bleuen
in hun rol
JAN DE NEVE JAN COESSENS
Schepen van openbaar onderwijs sedert 10 jaar sekretaris der Veree-
stichtend lid der ziekenbonden. Se- ™g<Je Ziekenbonden der Kristene
dert 27 jaar voorzitter der Vereenig- Volkspartij.
:de Ziekenbonden der Kristene Volks
partij.
de ongelukkigste zijner medeleden
We zeggen wel ZIJN maatschappij,
want het was ZIJN ziekenbond. 11 ij
voelde hem aan als een werk van
praktisch nut en dringende noodza
kelijkheid voor zijn volk. als een daad
naar het woord.
Eenvoudige jongen uit liet volk-
werkte hij met zijn breede schouders
en zijn groote gestalte zich boven
dat volk op. niet alleen in letterlijken
maar ook in figuurlijken zin. YVant
waar hij. als luitenant van Priester
1 kiens, zooals hij zich wel graag be
titelen wist. langs den weg der orga
nisatie. zich een eere-werkpost ver
zekerde, ging hij wat zijn stiel betrof
zijn gang spijts broodroof en bedrei
ging en groeide er uit hem een knap
pen stielman, een der knapste behan-
gers-garnierders uit het vak. YVant
hij had een dorst naar kennis zooals
weinigen en alhoewel heel vroeg op
stiel, volgde hij trouw avondscholen
en academie, dus alles wat hij ecnigs-
zins meegrijpen kon op geestelijk ge-
•bied.
Voegen we daarbij dat, wat hij
presteerde aan politiek werk, en zijn
labeur aan de sociale inrichting die de
ziekenbond was, hem nog niet ge
noeg was dat hij daarbij nog me
de werkte aan de samenwerkende
maatschappij Volksverheffing, en den
vasten grondslag legde voor den hui-
digen ekonomischen uitbouw. Hij
werd daar na enkele jaren A'oorzitter
en zag achtereenvolgens ontstaan
bakkerij, koffiehuis, drukkerij, apo
theek en in 1926 het mooie complex
gebouw van Molen- en Ondcrwijs-
straat.
Als er een hulde past op den 28 De
cember 1930, dan is het in de eerste
plaats aan voorzitter Jan De Neve,
wiens werk het in eerste plaats is ge
weest dat we dit jaar ons 7.500e lid
inschreven.
Jan De Neve speelde ook in de po
litiek een overwegende rol. En het is
zijn bescheidenheid en z'n eigen ver
zet geweest die belette dat hij niet
in het Parlement z'n partij is gaan
vertegenwoordigen en dienen.
Slechts na veel aandringen gelukte
liet zijne vrienden hem eene plaats
als gemeenteraadslid te doen aan
vaarden.
Nu is hij reeds verschillende jaren
schepen van onderwijs, na enkelen
tijd als schepen van financien te heb
ben gezeteld.
Maar na Jan De Neve mogen we
zeker niet zijne medewerkers van
'het eerste uur. vergeten.
Niet alleen de bestuursleden van
liet eerste bestuur maar de 161 dur-
vers die spijts alles het aandurfden
de grondslagen te leggen van dat
mooie gebouw dat de Vereenigde
Ziekenbonden der Kristene Volks
partij heet.
Van die 161 behooren er nu nog 37
tot de maatschappij. De anderen zijn
in den loop der jaren overleden of
ontslaggevend.
We brengen een dankbaar eeresa-
luut aan dezen die overleden zijn en
die gedurende hun leven het hunne
hebben bijgedragen om het lot hun
ner medeburgers te helpen verzach
ten.
Ook naar dezen die ontslag gaven
om allerlei redenen gaat onzen wel-
gemeenden dank, om het goede dat
'ze verricht hebben in de schoot van
onze vereeniging.
Hierna volgt de eerelijst der namen
dezer die nog in leven zijn, tot de
maatschappij nog behooren en op
Kerstdag 1895 aanwezig waren bij de
eerste inschrijving.
Bauters August
Bccqué Felix
Bogaert Jam
Bogaert Alfons
Beeckman Leopold
Cool Ernest
Ccrnelis Benoni
De Backer Lodewijk
De Braekeleer Jan
De Cock Jozef
De Coninck Hendrik
De Gent Frans
De Hauwere Prosper
De Neef Felix
De Neve Frans
De Neve Jan
De Neve Joris
De Vos Valery
Hanscens Jozef
Lenssens Emiel
Linthout Petrus
Matthieu Camiel
Matthieu Jan
Michiels Alexis
Petit Ferdinand
Scheerlinck Gustaaf
Tas René
Van den Berg Frans
Van den Broeck Hendrik
Van der Veurst Ferdinand
Van de Meerssche Emanuel
Van de Meersche Evariste
Van HaudenHove Jan
Van Holder Karei
Verhulst Leopold
Welleman Jan
In de eerste jaren van het ontstaan
vinden we dan ook altijd dezelfde bc-
reidwilligen die er alles voor veil had
den.
De Cock Jozef, ten huidigen dage
meestergast in de drukkerij Volks
verheffing, was lid van 't voorloo-
pig bestuur in 1895, schatbewaar
der van 1895 tot 1900 en voorzitter
van 1900 tot 1903.
De Neef Felix, kommissaris vanaf de
stichting, werd nadien secretaris.
Hij behield dit ambt gedurende on
geveer tien jaren.
De Hauwere Prosper was sekretaris
vanaf de stichting tot het jaar 1897.
Hanssens Jozef, kommissaris vanaf
de stichting, schatbewaarder der
maatschappij vanaf 1900 tot 1920.
Plet zou ons te ver leiden moesten
we van elk der verdienstelijke be
stuursleden de eerepos ten die in wer-
kelijkheid, strijd-, werk-, en lastpos
ten waren, gaan vermelden.
Zoo gingen een paar jaren voorbij.
Het bestuur vond toen wel dat er een
oplossing gevonden was om de man-
Yien zelfstandig te maken maar dit
dan ook moest gedaan worden voor
de vrouwen en jonge dochters. Want
de ziekenbond was toen niet familiaal
zooals nu. maar alleen voor de man
nen.
Er werd dus besloten tot het in
richten van een vrouwenziekenbond.
Dit was toentertijde eene nieuwig
heid en bij de ouderen moest er dan
ook door de jongeren veel gepleten
worden om het plan er door te krij
gen. Eenmaal het besluit getroffen
kwam men er mee voor den dag en
de propaganda begon. Er ging een
schaterlach op bij de andere partijen
als ze vernamen wat er ging gedaan
'worden. Het ging voorzeker een be
grafenis eerste klas zijn, meenden ze,
cloch toen ze zagen dat we stand hiel
den en dat het Vrouwenziekenfonds
door koninklijk besluit van 8 Mei
1899 officieel erkend werd, zongen
zij een toontje lager. Voeg daarbij
dat hunne eigen vrouwen en dochters
zich lieten inschrijven bij dien «ver-
wenschten ziekenbond der Daensis-
ten», en... het werd voor hen tijd om
ook zoo iets trachten te doen.
De verloopen jaren hadden midde
lerwijl bewezen dat wat in 't beginne
was ingestudeerd voortreffelijk en
leefbaar was.
Het eerste bestuur vah den vrou
wenziekenbond dat gekozen werd op
10 Juni 1898 bestond uit Mevrouw
P. Daens-Mayart, voorzitster; Mw
Neerinckx-De Gendt, ondervoorzit
ster; Mej. De Hauwere Maria,
schrijfster-schatbewaarsterkom-
missaressen Mw De Braekeleer-V.
d. Bossche, Mejuffers Ringoir J.,
Vinck Nathalie en Van Kerckhove
Elisa.
Met de stichting van den vrouwen
ziekenbond waren de gezinnen reeds
voor een zeer aanzienlijk deel ver
zekerd tegen de kwade kansen van
het leven. Het bestuur bleef echter
niet staan. Het droomde hooger en
werkte verder.
De mannen en de vrouwen waren
nu wel verzekerd voor den Genees-
en Artsenijkundigcn dienst en voor
vergoeding van zes maanden werk
onbekwaamheid, maar dit was niet
voldoende. Men moest, de arbeiders
gezinnen ook kunnen beschermen
daar waar de langdurige ziekte en
vroegtijdige invaliditeit het huisge
zin met de pijnlijkste armoede tref
fen kon.
Om deze soort verzekering te kun
nen inrichten moest men een federa
tie vormen van minstens 3 maat
schappijen. Dit was de geschikte ge-^
legenheid om het arbeidsveld der
soc.-mutualistische werkers te ver
ruimen van de stad naar heel het ar
rondissement. Zoo begon de propa
ganda, nu niet voor de stad, maar
het heele arrondissement door en
ontstonden achtereenvolgens onder
de stuwkracht van de Aalstersche
mutualisten ziekenbonden in Den-
derwindeke, Oultre, Niemverkerkcn.
Meire, Erpe, Lede. Herdersem en
W'ieze die zich met mekaar verbon
den en zoo het verbond «De Broeder
bond» vormden.
Het was dan ook gauw mogelijk
de herverzekering in te richten die
bestaat in het verleenen van een da-
gelijksche vergoeding na de 6 maan
den primaire vergoedirfg van de
maatschappij uitgenoten te hebben.
Deze vergoeding wordt uitbetaald
tot als het lid den ouderdom van 65
jaar bereikt heeft.
Dit verbond telt voor het oogen-
blik meer dan 20.000 aangesloten le
den voor wat de geneesdienst betreft
omdat het ook andere diensten buiten
de herverzekering heeft ingericht.
De aangesloten bonden zijn de vol
gende Aalst, Denderhoutem. Den
derleeuw, Erpe, Nieuwerkerkcn, Le
de. Oultre. Herdersem. Wieze. Welle.
Moorsel, Heldergem, Burst, Okegem,
'Herzele, Sottegem. Heldergem, Ne-
derhasselt, Ronse, Wambeek en Aar
schot.
Deze maatschappijen omvatten
niet alleen de gemeente waar ze hun
maatschappeiijken zetel hebben,
maar ook de omliggende gemeenten.
Afdeelingen zijn den laatsten tijd
gesticht geworden in het Land van
Waes. De afdeelingen Wambeek en
Aarschot wroeten naarstig in het
Brabantsche en groepeeren voorze
ker reeds een vijf en twintigtal ge
meenten.
Oiii tot Aalst tgrug te keeren, daar
was men weeral aan 't zoeke* naar
nieuwere iïiogelijkheden om «den
volke» dienstig te zijn.
Waren de mannen en de vrouwen
verzekerd, nog Bleven de kinderen,
bij ziekte een ondraaglijken la6t
in de kroostrijke arbeiders gezinnen.
De kindersterfte!! waren in onze
verachtertic uijverheidsstad tot een
schrikwekkend procent gestegen.
Het lukken van dit edel werk zou
een dubbel resultaat hebben de ge
zinnen te ontlasten en Vlaanderens
kinderen te behouden voor hunne
moeders.
Het bestuur stelde zich voor het
inrichten van een kinderziekenbond
en belastte zijn voorzitter en schrij-
r t< liet inwinnen van inlichtingen
bij de hecren Dokters. De dokters
antwoordden echter ontwijkend
maar toch besloot het bestuur het
jaar tlaarc p met de inrichting van de
zen bund.
Na grondige studie stelde men de
bijdrage vast op 0,07 fr. per week en
per kind van 6 tot 14 i.
De pr -paganda werd van huis tot
huis gevoerd en men schreef van
mei taf aan 500 leden in.
Weer wezen de ideaal-voelende
bestuurders van de ziekenbondun der
Kristen Volkspartij den weg aan De
andere ziekenbonden waren enkelen
tijd na ons verplicht deze nieuwe in
richting in te voeren want men zag
hunne leden met tientallen desertee-
reiï óm zich bij ons te laten inschrij
ven. Wat ideaal was bij ons, werd
platte konkurentiegeest bij anderen.
Maar ze volgden en dat was hoofd
zaak.
Zoo naderde men het ongeluksjaar
1914, jaar dat we beschouwen als een
eerste periode afsluitend van ons be
staan. Het bestuur van dien tijd
mocht met welgevallen terugblikken
op den afgelegden weg en het zou
wel interessant zijn, na te gaan wat
nu nog het getal zou geweest zijn
van dezen die op «den arme» den
geneeskundigen dienst genoten. Wel
iswaar had alles meegeholpen voor
den strijd tegen de volksarmoede, de
levensvoorwaarden waren onder den
drang der opkomende demokratie al
lengs gebeterd, maar toch was het
voor een groot deel te danken aan
dezen die zich onverschrokken in den
strijd voor het volk hadden gewor
pen en reeds leniging van hun noo-
den om nog niet te zeggen gene
zing hadden verkregen.
Het bestuur, opgeteekend naar de
onderteekening van de officicele be
scheiden bestond in 1914 uit Jan De
Neve, voorzitter Eng. De Rouck, on
dervoorzitterFelix De Neef, schrij
ver Joz. Hanssens, schatbewaarder.
Bestuursleden Cam. Rimbaut,
(overl.) Camiel Rombaut, Jozef
Sterck (overl.), Jan Ceymeulen, Wil
lem Van der Borght, Van den Bos
sche J.B. (overl.), Francois Honoré
(overl.), Matthieu Hendrik, Joris De
Neve, Van Holder Karei en Poleyn
Philemon.
De wereldramp, die duurde van
1914 tot 1918, sloeg vele schoone in
stellingen in gruis, maar toch was dit
niet het geval met de ziekenbonden
der Kristene Volkspartij. Den durf
van het bestuur was geen hiiftlerpaal
voor de degelijkheid van hun beheer
en zoo werden de zieke leden vergoe
ding uitbetaald tot September 1914.
wijl dc herverzekerde leden genoten
tot 1916.
Gedurende keel den oorlog vroeg
de ziekenbond geen enkele bijdrage
aan zijne leden, dat is vanaf den
tweeden Zondag van Augustus 1914
tot den eersten Zondag van October
1918. Vanaf dien datum hebben de
leden slechts 0.02 fr. per week ge
stort.
Maar heel die droeve oorlogsjaren
hebben de bestuursleden ten dienste
gestaan van het volk en hebben zij ze
met raad en daad geholpen. Samen
met Volksverteg. Pieter Daens zijn
ze de helpers en vertroosters ge
weest, inzonderheid van het arbei
dende volk.
Als 't werk tot stand kwam. ge
schapen door het Nationaal Komiteit
besloot het Bestuur er zich onmid
dellijk aan te onderwerpen. Om de
toelagen te kunnen genieten teneinde
den kosteloozen geneeskundigen
dienst te verschaffen maakte het be
stuur de fichen die naar bet bureel
van het plaatselijk komiteit gebracht
werden, vanwaar ze moesten overge
maakt worden naar het Nationaal
Komiteit in Brussel.
Na eenige weken wachtens vernam
het bestuur niets over deze zaak, en
de voorzitter deed de noodige voet
stappen, waarbij het bleek dat de
fichen nog altijd in Aalst waren. Wij
waren den ,eenigstcn ziekenbond der
stad die vroeg om aangesloten te
worden, maar ook den eenigsten die
daarvoor al de voorwaarden vervul
de.
De voorzitter eischte de steekkaar
ten terug en vroeg een persoon die ze
overbracht naar Brussel, waar dan
verder dc zaak in orde kwam. Er
DE APOTHEEK VOLKSVERHEFFING
GEGROEID UIT HET INITIATIEF, DE MACHT EN HET BELEID
DER VEREENIGDE ZIEKENBONDEN DER KRISTENE
VOLKSPARTIJ.
