4
DE WETENSCHAPSLUI EN DE WETENSCHAPSPOLITIEK
2e deel
Sinds de tweede wereldoorlog situeert het probleem van
de monopolies, in verband met het wetenschappelijk onder
zoek, zich op twee niveaus ze bemoeien zich enerzijds
binnenin de staat, ten einde de oriëntatie van het onder
zoek te onderwerpen aan hun doeleinden en aderzijds
trachten ze het grootste deel van de openbare financiering
van het onderzoek in de wacht te slepen - en dit uiteraard
zonder rekenschap te geven van het gebruik ervan. Aan de
coulissenintriges dient men de subtiele ideologische
intoxicatie te voegen van de zogenaamde "tegenstelling"
tussen het "fundamenteel" onderzoek - dat bedreven wordt
in de universiteiten en de onderzoekscentra - en het
"toegepast" onderzoek - bedreven door de industrie of
in samenwerking ermee. Er wordt getracht de publieke
opinie kond te maken dat het eerste steriel is wat de
verbetering van de levensomstandigheden betreft, terwijl
alleen het tweede hiertoe een bijdrage zou leveren. We
zien dan dat de "geleerde", die zelfs verantwoordelijk
gesteld wordt voor de nucleaire bedreiging, uitgespeeld
wordt tegen de ingenieur of "zoeker in dienst van de
ganse bevolking". Het is op deze wijze dat de toekenning
van een steeds groter gedeelte van de staatskredieten
voor het onderzoek verrechtvaardigd wordt, aan deze onder
nemingen die het geld "nuttig" kunnen aanwenden. Zo zien
we de forse spijzing van onderzoek in verband met de ren
tabiliteit en rationalisatie van de onderneming of nog
de verbetering van de verpakking van margarine X of koffie
Y of een revolutionaire witmaker die nu meer dan ooit het
linnen witter dan wit wast. Zonder de diabolische toe
passingen van wetenschap en techniek voor militaire
doeleinden te vergeten.
Maar sedert een tiental jaren draait de hierboven ge
schetste strategie van de monopolies niet meer zo rond
als gewenst. De eskalatie van de Amerikaanse agressie
in Indochina heeft in de wetenschappelijke wereld een
krisis veroorzaakt, die de USA-grenzen ver overschreden
heeft. De manifestaties en manifesten van onderwijsmen
sen, zoekers en studenten van de grote Amerikaanse uni
versiteiten tegen de oorlog en de toenemende militari-
satie van het onderzoek hebben bij de publieke opinie
