den, en is zij de culminering van een nog steeds 5
voortschrijdend proces van pedagogische ervaringen en
experimenten aan de basis, die zowat een halve eeuw aan
de gang zijn.
Talrijke ideeën, die elders embryonaal aanwezig waren, werden
hernomen en aangepast, zoals het "Montessori-stelselmet
zijn individuele vrije zelfstudie binnen het contract
leerling-leraarhet Winnetka-systeem, met vrijheid rond
een minimumprogranmaOok de invloed van de sociologie, die
de intermenselijke relatiepatronen ontdekt, en reageert te
gen doorgedreven individualisme, en de psychanalyse (Freund
en leerlingen) met zijn groepstherapeutische methoden, is
onmi skenbaar
Institutionele pedagogiek is ook meer dan de "groepsdynami
ca" of "groupe de diagnostic", die alle belang hecht aan
het groepsfenomeen "klas", het pedagogisch zelfbestuur
(klasseraad e.d.), maar de errondliggende maatschappij te
weinig in rekening brengt
Het milieu, zowel eng bekekn (de gemeenschap van leerlingen)
als ruim (de gemeenschap van mensen maatschappij) is van
doorslaggevend belang, zowel op zichzelf als door de rela
ties die het tij de opvoedeling met zichzelf doet ontstaan.
Het heeft geen betoog dat de inzichten van de institutio
nele pedagogiek de huidige systemen diepgaand kunnen be
roeren
Een eerste "must" is de non-directiviteit of de afwezig
heid van zinloze macht van de opvoeder (of zijn superieu
ren) en het laten ontstaan van nieuwe banden van zinvolle
autoriteit met als centrum de opvoedeling, die in dit op
zicht r.iet als zo dikwijls als niet-rijp en incompetent
daartoe mag worden aangezien.
Het spreekt vanzelf dat de grote hinderpaal daartoe is de
grote mate waarin deze machtsstructuren in de maatschappij
voorkomen, en met hand en tand verdedigd worden door hen
die er profijt uit trekken.
Met de non-directiviteit correleert het pedagogisch zelf
bestuur van de opvoedelingen, dat kadert in het ruimere
begrip sociaal zelfbestuur, dat ons onmiddellijk doet den
ken aan economische structuren en de voorgestane hervormin
gen op dat vlak
Wanneer ook nog wordt voorgestaan dat deze nieuwe pedagogie
bijzonder belang hecht aan de coöperatie tussen leerlingen
en leraars, en hun collectiece arbeid, dan ligt een veel-
