Het geheim
der ondeelbaarheid
BEZWAREN TEGEN BRUINE SUIKER
Een vrouw offerde
een koninkrijk op
voor haar liefde
WEET GIJ?
De strijd om den posthoorn
Over 't hoofd gezien
HET ALGEMEEN NIEUWS ZATERDAG 1 JUNI 1940.
Een der grootste mysteries in de wereld
der cijfers is het vraagstuk der ondeelbare
getallen.
Men is er nog steeds niet in geslaagd een
algemeenen regel vast te stellen, volgens
welke bepaald lan worden of een getal on
deelbaar is.
Het getal 4,294,967.297 is door de Fransche
mathematici langen tijd voor ondeelbaar
gehouden. Dat deze meening onjuist was,
werd aan het licht gebracht door het re
kenwonder Ierah Colburn. Deze, die het
getal 8 uit zijn hoofd in de zestiende macht
verhief (281.474,976,710,656) en de uitkomst
mededeelde zonder een enkele fout te ma
ken, antwoordde op de vraag. wrelke de fac
toren van 36.083 waren, dat het er geen had.
Deze prestatie dwong de bewondering der
geleerden af, en zij vroegen hem nu het vol
gens hen ondeelbare getal 4,294,967,297 in
factoren te ontbinden. Colburn gaf onmid
dellijk 641 en 6.700,417 als factoren op. Men
dacht, dat hij zich vergiste, doch toen men
de beide factoren met elkaar verme
nigvuldigde, bleek het product inderdaad
4,294,967,297 te zijn
De meeste groote deelbare getallen her
kent men bij den eersten oogopslag of na
enkele eenvoudige bewerkingen reeds als
zoodanig. Alle even getallen immers zijn
deelbaar door 2, alle getallen, die op een
vijf eindigen, zijn deelbaar door 5 is de som
der cijfers van een getal een 3-voud. dan is
het ook deelbaar door 3; is het een 9-voud,
dan is het deelbaar door 9. Zoo zijn er ook
andere kenmerken van deelbaarheid. Maar
kenmerken van ondeelbaarheid kent men
niet. ofschoon zij ongetwijfeld bestaan. Tot
nu toe evenwel liggen zij buiten het bereik
van het menschelijk vernuft.
Wel heeft men opgemerkt, dat vele ondeel
bare getallen uitgedrukt kunnen worden
door de formule 2!l 1, met andere woel
den, dat zij gelijk zijn aan twee, tot een
zekere macht verheven, verminderd met 1.
Een oneindig veel grooter ondeelbaar getal
evenwel kan niet door deze formule weer
gegeven worden, terwijl bovendien 2" 1
zeer vaak wel deelbaar is, b.v. 24 1 15:
26 1 63: 28 1 255: 210 1 1023
enz. Het grootste ondeelbare getal, waarvan
men tot nu toe de ondeelbaarheid heeft
kunnen bewijzen is 21" 1 170.141.183.
460.469.229.731.687.303.715,884,105.727. Daaren
tegen weet men nog steeds niet of 2137 i
ondeelbaar is of niet.
Het zooeven genoemde getal bestaat niet
minder dan uit 36 cijfers. Dat het desniet
temin ondeelbaar, en dus een priemgetal
is. zal velen ongelooflijk toeschijnen. Mathe
matici evenwel houden vol, dat het aanta»!
dier getallen onbegrensd is. en dat men zelfs
milliard en cijfers achter elkaar zou kunnen
schrijven, welke een even ondeelbaar getal
vormen als 3, 5 of 7
EEN LEVENSGEVAARLIJKE LIEFHEBBERIJ
Op deze foto ziet men een Alpcnbcklimmer die lenig als een aap, cle meer dan
ioo meter hooge rotsen afdaalt, op zoek naar eieren van zeevogels.
Het zooeven genoemde getal bestaat niet
ontdekt geworden. Toch moeten zij aan een
wét onderworpen zijn, daar er in de reken
kunde. geen toeval en geen willekeur bestaat.
Het vierde deel van de getallen van 1 tot
100 is ondeelbaar: een groot aantal getallen,
dat priemgetallen van elkaar scheidt is
steeds oneven: dit evenwel is geen wet. doch
"•en natuurlijk verschijnsel. Hetzelfde kan
gezegd worden van de in sommige gevallen
toepasbare formule 2» 1.
Een formule, welke voor alle ondeelbare
getallen geldt, en alléén voor hen, kent men
niet; in zulk een formule zou de wet vast
gelegd zijn. Of die wet ooit gevonden zal
worden Het lijkt onwaarschijnlijk. De
grondslag van het heele, voor menschenher-
senen wellicht onoplosbare piobleem vormt
vermoedelijk het kleinste getal, n.l. 2, dat
het kleinste ondeelbare getal, 3, bepaalt. Ge
zamenlijk bepalen zij vervolgens het tweede
ondeelbare getal 5, en het derde 7 Een steeds
grooter aantal priemgetallen werkt samen
om volgende getallen deelbaar of ondeel
baar te maken, maar zij alle leiden hun on
deelbaarheid af van 2, het kleinste getal, en
waarschijnlijk ook van het theoretisch
grootste getal dat wij evenwel niet kennen.
...hoeveel menschen er op
den aardbol wonen P
Volgens het maandelijksch statis
tisch bulletijn van den Volkenbond,
bedroeg de bevolking der aarde rond
einde 1937, ongeveer 2 milliard 137 mil-
lióen. Gedurende het jaar 1937 schijnt
de wereldbevolking dus vermeerderd
te zijn met 18 millioen,weze 1.1. pro
cent.
Meer dan de helft der wereldbevol
king leeft in Azië. Indië alleen telt
375 millioen inwoners en China 450
millioen.
Japan's bevolking gaat de 72 mil
lioen te boven, terwijl die van het Ja-
pansche imperium de 100 millioenna
bij komt. De bevolking van Rusland
wordt op 178 millioen geraamd.
Europa, Rusland niet meegerekend,
telt 397 millioen inwoners, waaronder
na de jongste territoriale wijzigingen,
Duitschland naar voor treedt met 79
millioen, gevolgd door Engeland (47
millioen), Italië (43), Frankrijk (42) en
Polen {35).
De bevolking der Vereeniqde Staten
overtreft de 130 millioen. Zuid-Ameri-
ka kan bogen op 90 millioen bewoners,
waarvan de helft tot de Braziliaansche
staatsgemeenschap behooren.
RUWE SUIKER BEVAT ALLERLEI VUIL,
WAARIN BACTERIËN VOORKOMEN,
ZELFS OOK SUIKERLUIS
In Engeland hebben enkele ijveraars voor
gezonder voedsel, dat nader tot de na
tuur staat dan vele moderne soorten, hun
actie ook uitgebreid tot de suiker en zijn ze
ertoe overgegaan om de niet geraffineerde
suiker aan te bevelen, in plaats van de geraf
fineerde. Als reden worden natuurlijk de
vitaminen erbij gehaald en wordt zelfs be
weerd, dat bruine suiker de tanden niet zou
aantasten en geraffineerde wel. Uit een vrij
felle afstraffing door een deskundige, nemen
we hier een gedeelte over.
In de eerste plaats bevat ruwe suiker even
min vitaminen als de sappen, waaruit ze
verkregen is. Zoowel suikerrietsap, als dat
uit beetwortelen, mag beschouwd worden
als vrij te zijn van vitaminen en daarom
kunnen deze niet voorkomen in een der pro
ducten eruit bereid, te weten ruwe suiker,
melasse, ruwe stroop, of geraffineerde suiker.
Ruwe suiker verschilt van geraffineerde en
van de bij het raffineeren verkregen bas
taardsuiker, doordat de kristallen omgeven
zijn met een laagje melasse, die allerlei vuil
vasthoudt, zoodat ook een groote hoeveel
heid bacteriën erin voorkomt en soms zelfs
ook suikerluis Lost men ruwe suiker op
in schoon water, dan krijgt men zeker geen
heldere oplossing; allerlei vuil bezinkt op
den bodem van het vat, terwijl soms schuim
bovenop drijft, dat bij onderzoek onder den
microscoop de suikerluis in groote hoeveel
heid blijkt te bevatten. Bovendien kan het
voorkomen, dat ruwe suiker allerlei doode of
levende andere ongerechtigheden bevat, af
komstig uit. de omgeving, waarin de suiker
werd verpakt.
RAFFINEEREN VAN DE SUIKER
Bij het raffineeren en bij het zoogenaamd
wit draaien van ruwe suiker worden al
die ongerechtigheden eruit verwijderd. Bij
het laatstgenoemde proces gebeurt dit dooi
de kristalletjes te wasschen in water, zoodat
de melasse, die de kristalletjes omgeeft, eraf
wordt gewasschen en opgelost, in het water
en weggespoeld wordt met alles, wat erin en
eraan kleeft. Het product is dan de wit
gedraaide suiker ideze benaming werd ge
geven, omdat het wasschen gebeurt in cen
trifuges, die alle vocht eraf slingeren). Deze
suiker is weliswaar niet volkomen zuiver
en wit, maar dient toch in steeds grooter
wordende hoeveelheden bij het maken van
gebak, bonbons, enz., omdat ze vrijwel even
goed is als de geraffineerde en lager in
prijs is.
De geraffineerde suiker is verkregen dooi
de ruwe oj) te lossen en alle onzuiverheden
door wegspoelen, met suikeroplossing absor-
beeren aan kool, enz., te doen verwijderen,
waarna de volkomen zuivere suiker kan uit-
kristalliseeren. Bij die processen wordt
stroop van allerlei aard verkregen; uit een
der beste soorten bereidt men de lichtere
bastaard suiker, die dus niet verward
mag worden met de ruwe, al noemt men die
ook wel donkere basterd
Een der beweringen over de geraffineerde
suiker, in bedoelde aantijgingen geuit, is, dat
tijdens het raffineeren de suiker beroofd
wordt van waardevolle organische zouten en
daardoor een belangrijke factor wordt in al
les, wat zuurheid veroorzaakt Nu is het
merkwaardige feit, dat speciaal de ruwe sui
ker bij haar bereiding in aanraking is ge
weest <zij het ook in oplossingen) met tal
van chemicaliën, waarvan soms nog zeer
merkbare resten erin vastgesteld kunnen
worden, terwijl bij het raffineeren vrijwel
100 der verontreinigingen weggenomen
worden. Zoo is gebleken, dat in vele gevallen
ruwe suiker nog zwaveligzuur bevat, als ge
volg van het zoogenaamde sulfiteeren; zelfs
is het wel voorgekomen, dat het gehalte aan
zwaveligzuur hooger was, dan de (Engel-
sche wet in voedingsmiddelen toelaat!
Wat betreft den invloed van ruwe en ge
raffineerde suiker op het gebit, mag wel
eens met nadruk gezegd worden, dat suiker-
gebruik geen enkelen verkeerden invloed op
het gebit kan hebben. De mond is nu een
maal een prachtige omgeving voor bacteriën,
die in de warme en vochtige omgeving voor
bacteriën, die in de warme en vochtige om
geving rijkelijk groeien en zich kunnen ver
menigvuldigen. Zij tasten etenresten aan,
die aan of tusschen de tanden blijven zitten
en zetten deze chemisch om, zoodat zuren
ontstaan, die weer de tanden in glazuur en
kern aantasten. Het zijn de klevende weeke
resten van brood, vleesch en groenten, die
hiertoe het meeste bijdragen.
Suiker en zoete lekkernijen daarentegen
zetten de speekselvorming en afscheiding
sterk aan, zoodat de suiker snel oplost en
met het speeksel wegvloeit, zoodat daardoor
eerder bacteriën weggevoerd worden bij het
slikken, dan dat ze gelegenheid zouden krij
gen hun werking te beginnen.
Iemand, die geen suiker of normale zoetig
heden gebruikt, zal niet minder lijden aan
landziekten, dan een ander, die wel een snoe
per is. Men moet niet strijden tegen suiker-
gebruik, ter voorkoming van landziekten,
maar wel tegen het achterblijven van etens
resten.
De chef-postmeester Frans von Taxis,
kreeg in 1500 van den Duitschen keizer Ma-
ximiliaan I 14591519, in 1493 gekozen tot
Roomsch koning en van 1482—1494 en van
15061515 regent over de Nederlanden) een
privilege, waardoor hij alleen het recht had,
om den posthoorn te laten klinken. Maar er
waren nog anderen, die het ambt van brie
venbesteller uitoefenden en die waren ook
gewend hun komst aan te kondigen door
middel van hoorngeschal. Dat waren de rei
zende slachter^gezellen en zij waren het
allerminst, eens met. dit privilege. Ruim twee
honderd jaar heeft de strijd van deze trek
kende handwerkslieden tegen de officiee-
le postbezorgers geduurd, waarna zij zich
gewonnen gaven en alleen de officieele pos
tillons mochten toeteren, 't Bewijs van dezen
historischen strijd is te vinden in de vele
Slagers-gildewapens, waarin nog steeds een
posthoorn gevoerd wordt. Dit ter herinne
ring aan vroeger tijden.
Nu kweekt de ex-koningin
rustig erwten
Dit is het verhaal van de koningin van
een exotisch eiland Mohéli in den Indi-
schen Oceaan; thans de gelukkige eige
nares van een Fransche erwtenkweekerij.
Het leven van een vrouw, die haar ko
ninkrijk opofferde voor haar liefde...
De landbouwkundig ingenieur Pierre One-
glia te Dijon en zijn echtgenoote Louise heb
ben dezer dagen de geboorte van een lief
dochtertje bekend gemaakt en dat moge al
een heuglijk feit zijn voorde gelukkige ouders,
een wereldschokkende gebeurtenis kan het
niet genoemd worden. Toch weerspiegelt zich
in deze eenvoudige geboorte-aankondiging het
happy-end van een der meest romantische
levensgeschiedenis van onzen zoo sporadisch
van romantiek vervulden tijd en tegelijkertijd
wordt men herinnerd aan een der merkwaar
digste hoofdstukken der Fransche koloniale
geschiedenis.
De ouders van de jonge moeder zijn name
lijk de bij Cléry in Le Provence wonende
en daar een erwtenkweekerij leidende gepen-
sionneerde gendarme Camille Paul en zijn
vrouw Ursula, die vroeger koningin was van
het Comoren-eiland Mohéli en Salami Ma-
chimba I genoemd werd.
Het eiland Mohéli
Het eiland Mohéli ligt ten Noord-Westen
van Madagaskar in den Indischen Oceaan.
Het. wordt bewoond door engeveer 25.000 zie
len, samengesteld uit een kruising van Ban
toe-negers met Perzen. Arabieren, Indiërs en
Hova's en die de in geheel Oost-Afrika gebrui
kelijke Soeahelitaal spreken. Tot voor dertig
jaar werden zij door inhcemsche koningen ge
regeerd, doch thans staan zij onder bestuur
van den op het einland Dsaudi resideerenden
administrateur van het Comoren-protectoraat,
die door den gouverneur-generaal van Mada
gaskar benoemd wordt. Tot het gebied, dat
onder zijn bestuur staat behoort ook het
eiland Comore, waarvan de laatste sultan na
een Réunion gestuurd werd en zich daar aan
sloot bij Abd-el-Krim.
Verder hoort het vroeger als Arabisch zee-
rooversnest beruchte einland Aïijouan en het
iets verder Oostelijk liggende eiland Santa
Maria waarop een 200-tal jaren geleden Fran
sche vrijbuiters huisden, wier begraven schat
ten twee jaar geleden ontdekt zijn, tot dit
gebied.
De knappe gendarm
Ongeveer dertig jaar geleden begonnen de
banden tusschen de eilanden Mohéli en
Dsaudsi steeds hechter te worden. De jonge
regeerende koningin van Mohéli. Salima Ma-
chimba I, een opvallende schoonheia met een
bijna Europeesche frissche huidskleur, die in
een kloooster in Antananarivo opgevoed was.
werd verliefd op een jongen Parijschen gen
darm, Camille Paul, den secretaris van den
Franschen administrateur. De liefde was we-
derkeerig en ze zouden ongetwijfeld een ge
lukkig echtpaar geworden zijn als de kolo
niale autoriteiten geen protest hadden aange-
teekend tegen het voorgenomen huwelijk.
De gouverneur van Madagaskar was name
lijk van meening dat een huwelijk tusschen
een gendarm en een koningin niet paste en
bovendien was hij, wellicht niet ten onrechte,
bang, dat dit onaangename gevolgen zou heb
ben tusschen de inlanders. Hij stelde de ko
ningin van Mohéli dus voor de keus, volgens
haar stand te trouwen of afstand te doen van
haar troon.
Een gelukkig echtpaar
Salima Machimba volgde echter den roep
van haar hart en deed afstand van haar ko
ninklijke rechten. De Fransche regeering ken
de haar een levenslang jaarlijksch pensioen
van 5000 frank toe en verklaarde Mohéli tot
Fransch bezit. Het huwelijk vond nog op het
eiland plaats en niet minder dan 4000 perso
nen hebben tezamen nu t het jonge echtpaar
feest gevierd.
Toen verlieten de echtelingen hun eiland
der gelukkigen en trokken naar Frankrijk
cm zich bij Cléry in Le Provence van hun
pensioen een kleine boerderij te koopen. De
farm is langzamerhand steeds grooter gewor
den en geldt thans als een der beste model
boerderijen op het gebied van erwtenteelt in
geheel Frankrijk.
De eigenares heeft de laatste jaren meer
malen van zich doen hooren door om ver
hooging van het haar toegekende pensioen
te verzoeken, hetgeen zij ook heeft verkre
gen. Uit haar huwelijk met. den gewezen
gendarm zijn vier kinderen geboren, drie
zoons, die Fransche spoorwegbeambten ge
worden zijn en een dochter, Louise, die ge
trouwd is met den reeds genoemden land
bouwkundig ingenieur Oneglia uit Dijon,
een zeer gegoede huiseigenaar.
Grootmoeder Ursula, de vroegere koningin
Salima Machimba, is thans een oude vrouw
met grijze haren; zij ziet er nog steeds uit
als een Zuid-Europcesche en is zeer gezien,
temeer daar zij uitermate kundig haar boer
derij leidt. In ieder geval schijnt zij nog
geen traan gelaten te hebben over haar vroe
gere rijk, dat zij twee jaar geleden nog be
zocht heeft toen zij haar dochter en schoon
zoon op hun huwelijksreis naar Mohéli be
geleidde.
Onder de regeering van den Chineeschen
keizer Tsj?in Sji Hwang-ti kwam 214 jaar
vóór Chr. de groote Chineesohe muur tot
stand. De keizer gaf bevel tot vernietiginf
van alle literatuur en de executie van all*
geschiedenis-schrijvers, zoodat de histori*
met hemzelf kon beginnen! Maar hi«rto
slaagde hij niet, want hij vergat de stsonrn
tafelen in een tempel te Peiping, waarin cc
historie van het land was gebeiteld.
