JAN VLEMINX
KAMERS
Vrije Federatie van Vakbonden
Leest en verspreidt ons blad
De jonge Vlaming
Meeting te Haeltert-Eede
Giftmengster voor de assisen
De Nobelprijs
Antwerpsche Kempen
UIT ARENDONCK
GEEN BETER BOEKJE
De bespreking over de werkrecbtersraden is
hernomen. Zij duurt reeds weken.
De christen democraat P. Daens nam reeds
herhaalde malen het woord in die bespreking
en verdedigde de evenredige vertegenwoordi
ging voor die kiezingen.
Daar het ministerie dit kiesstelsel bijgetreden
is, mag men bijkans zeker zijn dat het zal wet
worden voor de kiezingen dei werkiechters-
raden.
VAN BELGIE
Verslag van de vergadering gehouden te Gent
op Zondag ij Januari 1909
De vergadering werd geopend om 1 uren
stipt, in bijzijn van M. Plancquaert en talrijke
afgevaardigden van Aalst, Brugge, Brussel,
Kortrijk, Gent, enz. Een brief werd gelezen van
Ronse, waarin zij verklaren de vergadering niet
te kunnen bijwonen, daar onderhandelingen
welke zij te doen hebben ten einde eene loons-
verhooging te kunnen bekomen zonder werk
staking.
Het 1® punt werd daarna behandeld zijnde
de naam der federatie. Deze werd met geest
drift en algemeenheid van stemmen veranderd
en zal voortaan zijn vrije christen demokra-
tische federatie van vakbonden van Belgie.
Doch de vereenigingen welke zich aansluiten
blijven volkomen hunne zelfstandigheid en ge
lijk welken naam behouden. Ook zal het geld
uitsluitend maar ten dienste mogen gesteld
worden voor de lotsverbetering der werklieden.
2° punt. Bijdrage. Na eene lange bespreking,
waar al de afgevaardigden deel aan nemen,
werd besloten de storting te veranderen in
jaarpenning per lid, te betalen alle 3 maanden.
De steun werd ook gansch veranderd, waardoor
de mogelijkheid zal bestaan de kas van iedere
vereeniging te versterken.
3° pttnt. Aansluiting. Hierop geven al de
afgevaardigden het getal hunner leden op,
waarna wij met groot genoegen mogen bestati-
gen, dat wij reeds eene sterke federatie uit
maken om onmiddelijk te kunnen goed door
werken voor de verbetering van het zwoegende
volk.
Daarna werd het vast bestuur gekozen als
volgd Voorzitter, Willem Vanderboght, Aalst.
De Onder-Voorzitter wordt voorbehouden aan
Ronse, die den naam moet laten kennen.
Algemeenen sekretaris, Gérard Buysschaert,
Kortrijk, Hulp-Secretaris Gust. Schouteten,
Kortrijk. Schatbewaarder, Charles Vangeert,
Aalst.
Eene plaats van bestuurlid blijft nog open
tot de vergadering van Maart aanstaande. Na
nog eenige woorden van aanmoediging door
't bestuur wordt de vergadering in geestdrift
De algemeene secretaris,
Ger. Buysschaert.
Aanmerking. Alle volksvereenigingen of
personen, welke inlichtingen over de federatie
verlangen, moeten zich uitsluitend wenden tot
het sekretariaat bij Ger. Buysschaert, Gentsche
steenweg, 38, te Kortrijk, ook moeten alle
briefwisselingen voor 't bureel even naar daar
gezonden worden.
BERICHT. In de vergadering werd ook
beslist alsdat alle aangeslotene vereenigingen
inzamelingen zouden doeD, ten einde de eerste
kosten der federatie te dekken. Wij verhopen
dat alle vereenigingen dit besluit goed zullen
uitvoeren. Het Bestuur.
Ik ben een jonge Vlaming
En min mijn Vadergrond
Waar God in eed'le herten
Den geest der vrijheid zond.
Ik min der vlaamsche gouwenpracht
Waar 't golvend graan ons tegenlacht.
Ik ben een jonge Vlaming
En min mijn Vadergrond.
Ik ben een jonge Vlaming
En hebt mijn tale lief
Waarin de Vad'ren schreven
D'Alouden vrijheidsbrief
Waarin ik zing mijn lustig lied
En gode dank en hulde bied.
Ik ben een jonge Vlaming
En heb mijh tale lief.
Ik ben een jonge Vlaming
Wiens borst voor vrijheid gloeit
Daarvoor heeft menigmalen
Het vlamsche bloed gevloeid.
Ik eer der Vad'ren burgermoed
Die ons verwierf zoo'n kostbaar goed
Ik ben een jonge Vlaming
Wiens borst van vrijheid gloeit.
J- w.
Beweging der aardewerkers
Zondag was 't waarlijk een troostend schouw
spel, de vergadering der aardebewerkers in
opene lucht te Haeltert-Eede bij te wonen. Met
honderden waren zij samen gestroomd de dap
pere zwoegers, wien men voor de aardewerken
der nieuwe lijn Brussel-Gent een hongerloon
wil betalen, speculeerende op het wintertij en
den algemeenen crisis.
Krachtdadig werd er gesproken door volks
vertegenwoordiger Daens, Van Den Bruele,
Baude en Weekers en daar na eene vak-
vereeniging van aardewerkers gesticht. Alge
meen toegejuicht werd het opschrift der
mannen van Nieuwerkerke Die voor 3o cen
tiemen gaat werken is geen mensch, maar wel
'n verken.
De lijn Brussel-Gent wierd in verschillige
perceelen aanbesteed, sommige ondernemers
betalen 35 centiemen, anderen willen maar
3o of nog min geven. Tot nog toe is de zaak
niet bijgelegd, dank sommige werklieden die
aan 3o centiemen werken, hopen we dat zij de
oogen zullen openen om met de broeder te
saam het heilig recht te veroveren.
den prijs bekomt, hij het geld zal schenken aan
het Interparlementair Vredesverbond.
Hel vlaamsch In de bestuurlijke zaken
Uit eene verklaring Dinsdag door de minister
van binnenlandsche zaken in de Kamer gedaan,
blijkt dat tot nu toe de stad Gent, in hare brief
wisseling met de regeering, zich uitsluitend van
de fransche taal bediende, 't Is te hopen dat
zulks zal veranderen met het nieuw schepen-
collegie.
De spoerwegwerklieden
Er zijn nog 9,627 werklieden van den staats
spoorweg, die geen 3 fr. daags winnen, te weten
3,853 werklieden met een loon van 2 fr. 60 tot
2 fr. 75 met 2 fr. 80 tot 2 fr. g5. Zij genieten
echter zekere voordeelenr welke het spoorweg-
bestuur schat op 45 A 65 centiemen daags.
Maandag verscheen voor het assisenhof te
Bourges in Frankrijk, vrouw Gitbert, 32 jaar
oud. beticht van haar vader, hare moeder, hare
schoonmoeder en hare nicht vergiftihd te heb
ben. en gepoogd te hebben vijf andere leden
harer familie te vergiftigen, en zulks uit geld
zucht.
De betichte, Jeanne Gilbert is de dochter van
deftige kleine wijngaardeniers van Saint-
Aruand. Bij het hooren van de 1 beschuldigings-
akt konden verscheidene getuigen, waar tus-
schen er zijn die bijna het slachtoffer van de
giftmengster werden, hunne ontroering niet
bedwingen. De betichte loochent a'les en houdt
kalm hare onschnld staande.
Den i5 December igo5, stierf de schoon
moeder van Jeanne Gilbert de vrouw was bij
middel van arsenik vergiftigd dat was klaar.
Daarbij de lijkschouwing heeft zulks bewezen.
Veertien dagen vroeger had de betichte, onder
een valsche 1 naam en een valsch adres, te
Farge 25o grammen arsenik gekocht, onder
voorwendsel ratten te vernietigen.
Den Zondag 9 December 1906 stierf Claude
Renault, vader van de betichte na van eene
pruimentaart geëten te hebben, hem daags te
voren door zijne dochter gezonden. De genees-
heeren bestatigden eveneens dat de man door
arsenik vergiftigd was.
Wat later stierven hare moeder en hare
nicht, eveneens tengevolge van vergiftiging.
De betichte werd door den voorzitter van het
assisenhof over deze feiten ondervraagd men
weet dat zij alles loochent.
Het getuigenverhoor begon vervolgens. Toen
de bedien :e van den drogist kwam verklaren
dat hij aan de betichte i5 tot 20 pakjes arsenik
verkocht had, riep Jeanne Gilbert dat hij haar
valsch beschuldigde
Het is eene commissie, waarin de verschil
lende groepen der Kamer vertegenwoordigd
waren, die de kandidatuur van M. Beernaart
voor den Nobelprijs voorgesteld heeft met
16 stemmen op 18. M. Janson had gevraagd
dat men zou voorstellen den prijs te verdeelen
tusschen M. Beernaert en het bureel van het
Interparlementair Vredesverbond dit voorstel
werd verworpen met 9 tegen 7. M. Vandevelde
beweerde dat de prijs moet gegeven worden
aan het International Socialistisch bureel 111
Er werd daar enkel mee gelachen er be
staat ge n Nobelprijs voor den klassenstrijd.
M. Beernaert heeft verklaard dat, indien hij
Turnhout. J.R., de ontrouwe brouwers
gast, die ten beloope van 2000 fr. schriftver-
valsching en misbruik van vertrouwen heeft
gepleegd ten nadeele van brouwer C., is te
Luik alwaar hij in de koolmijnen werkte, ont
dekt en Maandag gevankelijk naar Turhout
overgebracht.
Eindelijk, na bijna 1 112 jaar lang de
policie en het gerecht ontvlucht, uitgedaagd,
versmaad en getart te hebben is Dinsdag nacht
de beruchte Jan Kevik door de policie aan
gehouden. i3 policieagenten en gendarmen
omsingelden het huis, in de Rentestraat, waar
hij den nacht overbracht. Een policieagent
klom boven en haalde den beruchten bandiet
van zijn bed, om 2 ure 's nachts. Hij is reeds
bij verstek tot ruim 10 jaar gevang veroordeeld
voor verscheidene diefstallen en andere mis
drijven. Verleden Zaterdag werd hij nog tot
1 jaar en 2 maanden gevangenis en 400 fr.
boete veroordeeld. Den 8 Februari e. k. moet
hij, met twee andere makkers, voor het assisen
hof van Luik verschijnen, beticht van diefstal
met braak, te Bra gepleegd. Uit alle welden
kende borsten stijgt een kreet van verlossing
over de aanhouding van den beruchten ban
diet, de schrik van geheel het arrondissement
Turnhout.
M. Janssens, advokaat te Gheel, is rech
ter bij de rechtbank van eersten aanleg alhier
benoemd, in vervanging van M. Missone, die tot
voorzitter werd bevorderd.
Moll. Zondag morgend, rond 6 ure, ter
wijl Fr. Cuypers, landbouwer, naar de eerste
mis was, brandde zijne woning af. De drie kin
deren, die nog sliepen, konden moeiiijk gered
worden, daar het huis, opgetrokken uit hout,
leem en stroo, eensklaps volop in brand stond.
De geburen redden nog eene koe en een kas-
ker. Het overige is in den brand gebleven.
Alles is verzekerd.
Raev-J». Op Zondag 7 en 14 Februari,
telkens, om half zes ure stipt, zal de Raevelsche
Velo-club in het Brouwershuis bij Hannes-
Verschueren, Iuisterlijk toon- en tooneelkundige
avond feesten geven. Zullen opgevoerd worden:
Vergeten en vergeven beroemd drama in
drie bedrijven, door Palmer Putman en het
Schoothondje der Koningin kluchtspel in
drie bedrijven.
Prijzen der plaatsen Eerste rang, 1 fr.
tweede rang, 5o cent. Kaarten zijn te bekomen
op voorhand.
Voor een zestal weken gaf de volksredenaar
Désiré-Jos. Rulmonde, v n Turnhout, ter her
berg van M. Ch. Peeters, alhier, eene voor
dracht over de rechten en de plichten der
werkgevers of patroons en der werklieden
Gedurende meer dan eene geheele uur gaf de
volksredenaar eene schoone en weldoordachte
redevoering over die be angrijke stof, vooral op
onze dagen, die zoo beroerd zijn en zoo duister
en zoo akelig voor vele vakken der mensche-
lijke bedrijvigheid.
In eene beeldrijke en doorschijnende taal
laakte hij zoovele fabrikanten van ons arron
dissement, die ofschoon door hunne werklieden
rijk gemaakt, deze fabrikanten maar tot 4 ure
laten werken en hunne productie, die zij te
kort kwamen op andere vreemde plaatsen lieten
fabrikeeren.
Dat de fabrikanten van ons dorp, waar znlke
feiten alsdan ook plaats hadden, die edel
moedige taal wel zullen begrepen hebben, blijkt
hieruit, dat drie weken nadien, al de fabrikan
ten, die vroeger maar tot 4 ure lieten werken,
nu altemaal tot 8 ija ure 's avonds lieten fabri
keeren, met een half uur rust.
De welsprekende redenaar, die zich reeds
sedert 20 jaar onophoudelijk, rusteloos, be
langloos voor de werkende klas opoffert,voegde
bij zijne voordracht ook nog eenige merkwaar
dige woorden over de groote plichten der
ouders jegens hunne kinderen, en van de kin
deren jegens hunne ouders Dat de onvermoel
bare spreker dapper en langdurig werd toege
juicht, hoeft niet gezegd. Een der oudste
aanhouders, een deftigs werkman, bedankte in
aandoenlijke woorden den redenaar, dien hij
nog voor eene toekomende vergadering en voor
dracht op het dorp verzocht.
Een werkman uit Arendonck.
voor de verspreiding der christen demo
cratische gedachten of het werkje
64 bladzijden beslaande, van Priester
Fonteyne.
Vraag het aan den drukker Cam iel
Moeyaert, Coupurerei, Brugge.
Een exemplaar kost lo centiemen.
Voor voortverkoopers, maatschap
pijen, of exemplaren, bij zeker getal
genomen, groote afslag.
28 MENGELWERK
EEN VERHAAL
uit den tijd der Opkomst der Christens Democraten
in Vlaanderen.
De tweede onderpastoor verschilde merkelijk met de twee
andere geestelijken. Hij was op verre na zoo grof niet gebouwd.
Zijn gelaatstrekken waren veel fijner de gestalte was slanker
de uitdrukking van 't wezen zachter. Zijn bewegingen, zijn
manieren, zijn gebaren alles verried eene andere afkomst. Onder
pastoor Wouters was een geboren Gentenaar. Zijn familie
behoorde tot de begoede burgerij, ja tot de rijke burgerij. Zijn
vader was een groot handelaar. Een zijner broeders was advo
kaat een andere notaris een derde zou de zaken zijns vaders
voortzetten. Zijne moeder was eene deftige dame uit den
rijken burgersstand van Vlaanderens hoofdstad. Zij was zeer
christelijk haar vurigste wensch was immer geweest een priester
onder hare kinderen te tellen. Zij had lang reden tot wanhopen.
Niet dat hare kinderen slecht waren van gedrag het waren
goede jongens, doch hun bloed was hitsig, geweldig, 't geen
vrouw Wouters natuurlijk haar man ten laste legde de kinderen
erven altijd de fouten huns vaders en de gaven hunner moeder,
als men ten minste de vrouwen wil gelooven. Onderpastoor
Wouters was langen tijd niet beter dan zijn broeders en zijn
woelige geest bracht hem dikwijls in botsing met zijn leeraars
en oversten. Doch toen hij in rhetorika was en moest beslissen
welken staat hij ging aannemen gebeurde er in hem een gansche
ommekeer. Hij werd zachter, geregelder, gehoorzamer. Hij
meende zich geroepen tot den dienst van God. Hij deed zijne
studiën in 't kollegie der Jesuiten en had voor biechtvader een
bejaarden pater, een man rijk in ondervinding, legde hem zonder
omwegen de moeilijkheden van den geestelijken staat voor oogen
de belangrijkheid en de onherroepelijkheid van 't besluit om de
wereld te verlaten. Doch de neiging van Wouters was ernstig
't was een ware roeping. Eenigen tijd dacht hij in de orde der
Jesuiten te treden doch de werking der Jesuiten gebeurt vooral
op de rijke standen en Wouters gevoelde zich getrokken tot de
kleinen, tot de nederigen, tot de eenvoudigen dezer wereld.
Daarom ging hij naar 't seminarie en werd priester.
De buitenmenschen zijn gewoonlijk begaafd met een
opmerkzamen geest. Wouters was nog niet lang op Volxem of
't volk had reeds gezien welk verschil er bestond tusschen hem en
de andere geestelijken. Daarenboven 't was gekend op het dorp
Wouters was van rijke familie en elkeen die onzen Vlaamschen
buiten kent weet welken ontzaglijken indruk het woord rijk op
ons menschen maakt. Als familieleden of vrienden Wouters eens
kwamen bezoeken waren zij schoon en rijk gekleed, 't waren
heeren en damen uit de stad rijk uitgedoscht en met fijne
beschaafde manieren. De kwezels piepten van achter de gor
dijnen, pastoorszotte boerinnen kwamen dien dag uitsluitelijk
naar de winkels van 't dorp om eens 's onderpastoors familie
te zien.
Dat moet rijk volk zijn, gaapten de eenvoudige buiten
menschen.
Zeer rijk, zegde een winkelier die soms den Vrijdag naar
Gent naar de beurs ging. 'k Heb er te Gent verscheidene malen
naar geinformeerd 't is goed volk en wel gezien in de stad.
Dit liep Volxem rond en ongeveer twintig minuten later
toen de woorden van den winkelier vijftien huizen verder ge
raakt waren, waren al de familieleden van Wouters millionnairs.
Veel menschen wierpen dan op dat men nooit de ouders
van den pastoor of Van Boschvoorde zag.
Een mulder die niet zeer pastoorsgezind was zegde daarop
vrij en vrank dat die ouders te arm waren en dat de pastoor en
Van Bosch voorde er beschaamd in waren, iets waartegen de
schoolmeester echter hard protesteerde.
De bezoeken van zijn rijke familie en vrienden vergrootten
niet weinig 't gezag van Wouters, niet alleen bij kleinen en de
eenvoudigen maar misschien nog meest bij de begoede burgerij
Wouters was bij deze altijd best gekomen. Men ondervond dat
zijn opvoeding veel deftiger, solieder was dan van zijne collegas.
Hij liet zich echter door geen enkel familie in beslag nemen en
hield zich niet bezig met de kleine kuiperijen en twisten en
jaloezijen der gemeente. Hij bezocht op tijd zijn zieken, was
mild voor de armen en zonder voor iemand in 't bijzonder partij
te trekken, zocht hij overal vrede en eendracht te stichten.
Een tijd lang na de discussie heerschte er stilte in de eet
plaats der pastorij. Men was in 't geheele niet kwaad de eene op
de andere de gemoederen waren enkel wat opgewonden men
was zenuwachtig.
M. Wouters onderbrak eerst het stilzwijgen en begon van
't weer.
Ja, 't was warm, antwoordden de pastoor en Van Bosch
voorde maar zie met den besten wil van de wereld vonden ze
geen stof om 't gesprek voort te zetten. Pastoor Van Cutsem die
als de biechtvader van Wouters rijk was aan ondervinding en
met de beenen onder de tafel menigen slag had bijgewoond had
seffens de oplossing der netelige kwestie vast.
Vobis en zijn glas was uit.
Tibi pastoor drij glazen stonden leeg, weldra wederom
gevuld met 't purperen vocht.
Weet ge 't reeds pastoor, boerken Van de Veldens koe
heeft in de weide haar bil gebroken en is moeten afgemaakt
worden.
Zoo begon nu Van Boschvoorde om 't pijnlijk stilzwijgen te
bevechten.
k Ah sa, dat is spijtig, zoo'n braven mensch en zooveel
kinders, spraken de Pastoor en Wouters.
Sophie, riep de pastoor, en een netjes aangekleede meid
verscheen als de Van de Veldens komen om hun vleesch te
recommandeer en, neem een groot stuk, 't zijn brave menschen.
't Gesprek geraakte eenige volzinnen ver, doch 't rólde nog
niet goed 't beterde toch.
De pastoor nam de flesch hield ze in de lucht en mat met de
oogen hoeveel er nog in de flesch was.
Toe, drinkt eens uit allons Van Boschvoorde, allons
Wouters, straks is de burgemeester daar. We kunnen hem toch
den grond der flesch niet opdienen.
En toen eenige minuten later de burgemeester binnentrad
vond hij rond de tafel drij geestelijke broeders, blozend als dc
dageraad, met blikken helder, vroolijk en opwekkend als een
lentezon pratende en lachende, boertende en stoeiende onder
elkander.
De Heilige Geest, niet onder den vorm van eene duif, masr
onder dien van een glas ouden verlustigenden en verwarmenden
Bordeaux, was in hun harten gedaald en had er mildelijk zijn
gaven van vriendelijkheid, gespraakzaamheid en vroolijkheid in
uitgestort.
