TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
De verspilling van
's lands eenten
CONGRES
Zondag 2 Januari 1910
't Eilad 5 centiemen
1 7' Jaar Nr 1
RECHT
Voor God en Volk!
Alles voor Vlaanderen!
Vlaanderen voor Christuel
Inschrijvingsprijs voor Belgenland
Een jaar fr. 3.oo. Ncgc: den fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1 .oe
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
i Beken lm ..:ge.-, per drukregel fr. o.a5
i Reclamen, op de 4° bladzijde. 0.45
i 3e 1 0.55
j Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak-
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der
ma-nd, zetelt onze hoofdman H. Plancquaert
vau 9 tot 11 uren in Prins BoudewijnGroote
Markt, te Kortrijk. Kostelooze raadpleging
voer de leden onzer bonden en al wie door hen
gezonden wordt.
Ze gaan er goed door met onze cen
ten. België is rijk, 't is waar, maar is
het eene reden om ons geld weg te
gooien vooral als men weet dat de rijke
Belgen weinig en de arme Belgen veel
betalen in de lasten Onze openbare
schuld heeft bijna het cijfer van 4 mil
liards bereikt alle jare moeten 160
millioen besteed worden aan den dienst
der openbare schuld alleen. Ons jaar
lij ksch verteer is gestegen tot 63o mil
lioen franken. En nogthans hoe deer
lijk staat het niet met ons onderwijs
landbouwscholen bestaan niet am
bachtsscholen zijn bijkans overal onbe
kend 't pensioen voor den ouden
werkman is om zoo te zeggen afge
schaft en er bestaat geen verzekering
tegen ziekte of ongevallen.
Waar gaat ons geld naartoe naar
't leger forten rijzen als paddestoelen
uit den grond kazernen als paleizen
worden gedurig gebouwd duizende
jongelingen meer gaan moeten optrek
ken. r
Ja, maar ge vergeet de groote werken
die het ministerie heeft doen uitvoeren
en die later zooveel zullen opbrengen
Laat ons eens onderzoeken wat er
van die werken is. Wij bestatigen eerst
en vooral dat bijkans al de werken die
nut zouden kunnen afwerpen onvol
tooid blijven.
Het kanaal van den Centre (Bergen-
La Louvière) is begonnen sedert 3i
jaren en nog niet voltrokken.
Aan 't kanaal van Terneuzen werkt
men sedert 1896. Er zijn 21 millioenen
aan verspeeld. Omtrent Ertvelde heeft
men eene nieuwe vaart gegraven en
daarna wederom gevuld," en te Selzate
is men eene brug gaan leggen op
de grenzen van Holland, 't groot en
schoon dorp om zoo te zeggen geheel
en gansch afzonderende.
't Kanaal van de Leie naar Ieperen
is begonnen sedert dertig jaar 't gaat
noch vooruit noch achteruit.
Men werkt sedert 40 jaar om 't ka
naal van Brussel naar Charleroi te
verbreeden. Men heeft er veertig mil
lioen aan verspeeld. Nu eens werkt
men er eenige maanden aan, dan ligt
men stil voor een jaar. Ondertusschen
brengen al die millioenen geen interest
op.
De verbreeding van 't kanaal van
Gent naar Brugge is ook sedert een
vijftal jaren begonnen 't derde ge
deelte is gedaan. En 't overige? men
hoort er niets meer van.
De werken gestemd voor de Leie en
de Dyle om overstroomingen te voor
komen zijn nog niet begonnen. Onder
tusschen stroomen beide rivieren voor
al dit jaar over, dat het een plezier is,
tot groote schade voor boeren en hande
laars.
De werken aan de haven van Nieuw-
poort sedert jaren begonnen blijven
onvoltooid even als de werken aan den
Rupel, de vaart van de Nethe en de
vaart, die de Schelde aan de Maas
verbindt.
De statie van Antwerpen heeft 3o
millioen gekostze is reeds te klein
al 't geld werd verspeeld aan versierin
gen en nutteloozen luxe, sommige
treinen kunnen er reeds niet binnen en
moeten naar de Zuidstatie de reizigers
gaan opnemen.
In igo3 werd een millioen gevraagd
voor 't paleis van de Koning de
minister gaf zijn woord van eer dat het
niet meer dan drij millioen zou kosten,
men is reeds aan 't i3e millioen. Wan
neer zal 't gedaan zijn
De haven van Zeebrugge kostte
44 millioen. Ze verzandt en kost meer
cm op haar diepte gehouden te worden,
dan wat zij opbrengt.
Over twintig jaren werden op de
Korenmarkt te Gent de huizen afge
smeten om de nieuwe post op te bou-
vo-. Deze huizen brachten 3o.ooo fr.,
's jaars op de nieuwe post die millioe
nen heeft gekost staat er sedert jaren
doch zij dient nog tot niets
Aan 't Paleis van Justitie van Gent
is men ook reeds sedert jaren bezig met
maken en breken, 't gaat noch voor noch
achteruit maar geld kost het in massa.
Dan eenige geldbrasserijen er werd
vijf millioenen verbouwd aan 't Paleis
van Laeken dat onbewoond bleef
6 millioenen werden verleend voor een
tunnel van de statie van Laeken naar
't Paleis van den Koning de nieuwe
militaire school kost i3 millioen de
nieuwe kazerne der grenadiers te Brus
sel 12 millioenen.
Te Charleroi staat sedert jaren een
kazerne voor ruiterij onbewoond te
Doornik is een militair hospitaal gezet
grooter dan dat van de stad die 40.000
inwoner? +elt. Dat kolossaal gebcww
moet dienen voor 40 zieken in middel
maat, doch men heeft er zoo gestolen
dat het bouwen op bevel van den minis
ter onderbroken werd de kazerne van
Laeken kost drij millioen en de kerk
voor 't kamp te Beverloo waar omtrent
niemand naartoe gaat 1 1/2 millioen;
sedert dertig jaren is 't provinciaal
bestuur te Brugge afgebrand en 't is
nog niet gansch heropgebouwd.
't Is schandalig.
En voor pensioenen voor oude werk-
menschen kniest men, op nen cent.
Voor maatschappelijke hervormingen
die het lot der arme menschen moeten
verzachten, is 't altijd te veel.
Houdt de boeren en de werkmen-
schen maar zoo onwetend mogelijk,
heeren bewaarders want hadden ze
hun verstand, uw ministerie zou vallen.
H. Pl.
DER
CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Op den tweeden Kerstdag hield de partij der
Kristene Demokraten een Congres te Brussel,
in het Vlaamsche Huis, Groote Markt.
Dit Congres is onder alle opzichten een waar
succes, een onloochenbaar bewijs van den voor
uitgang, den bloei en onweerstaanbaren groei
en levenskracht der partij.
Talrijke afgevaardigden uit alle oorden des
lands woonden het Congres bij
In de morgenzitting, om half elf begonnen,
en voorgezeten door den Heer Minnebo, ge
meenteraadslid van Brugge, Stelden we dadelijk
met spijt en genoegen vast dat de groote zaal
veel te klein was.
We zien Aalst, Beveren, Ronse, Brugge,
Brussel, Gent, Lede, Ninove, Denderhautem,
Deerlijk, Meenen, Moskroen, Antwerpen, Luik,
Ganchoren, Kortrijk, Malderen, Thielt. Den
derleeuw, St - Catharijne - Lombeek, Halle,
Nieuwerkerke, Moorsel, Leuven, Namen, enz.
talrijk en geestdriftig vertegenwoordigd.
De Heer Minnebo verwelkomt de Congres
leden in gepaste hartelijke woorden. Uit alles
wat die man zegt, spreekt de oprechtheid, de
toewijding, de overtuiging zoo duidelijk dat
men zich voelt aangetrokken en medegesleept.
Bijzondere brieven en draadmaren van ver
ontschuldigingen werden op 't Congres voorge
lezen, en wel namelijk van den heer Advokaat
Feye, den goeden raadgever vcor de Brussel-
sche vrienden van den werkzamen strijder
Hubert Haquet, van Luik, van den wakkeren
strijdgenoot Paul Robberecht van Thielt, van
menige andere partijgenoot die door 't slecht
weder of door bijzondere omstandigheden belet
waren 't Congres bij te wonen.
I
Op deze vergadering kwam ook de volgende
brief van den dapperen leider van 't arrondis-
I semént Kortrijk. Wij houden er bijzonder aan
dezfn te vermelden, daar deze brief in gansch
j dc "'aal een geestdriftig onthaal genoot en dit
nu ten minsten een mondstoppertje zal wezen
aan de liberalen en socialisten, die altijd uit-
bazi'inen dat onze vriend Plancquaert in geen
goede verstandhouding en goede overeenkomst
is met de partij
Ziehier deze brief
Den Heer Voorzitter der Christen Volkspartij
Waarde Heer,
II: heb de kaart mij toegang gevende tot het
Congres ontvangen. Hertelijk dank. Doch 't is
mij onmogelijk deel te nemen aan het Congres.
Ik hoop dat gij goed, deugdelijk en duurzaam
werk zult afTggen tot meerderen groei en bloei
der partij.
Ik verzoek UE., de Congresleden in mijnen
naam te groeten en mijn wensch tot goeden
uitslag hunner werkingen over temaken.
U allen vriendelijk groetende.
H. Plancquaert.
Gent, 24 December 1909.
Dan gaat Heer Minnebo, voorzitter en ge
meenteraadslid van Brugge voort
Het stevig inrichten der partij werd mij opge
dragen, en ik zal trachten die taak te volbrengen,
steunend op de hulp en medewerking van U
allen. Ik ben gelukkig U te kunnen mededeelen
dat wij goede, jonge krachten aanwonnen in
den persoon van de Heer Demarez student in
de rechten, en den Heer Lambrichts, leeraar.
Aan die nieuwelingen in onze partij zij ook
hartelijk welkom.
Op de dagorde staat Priester Fonteyne als
verslaggever, over de inrichting der partij.
Aangezien de Heer Fonteyne, hier aanwezig,
K-I fcudheid lijdt-, zr.l ik -elf zijne teek
vervullen.
Ieder heeft recht zijne meening te uiten en
komt daartoe op het verhoog. Doch gelieve
niemand te onderbreken, daar de tijd kort is,
en 't werk lang.
P. Daens, volksvertegenwoordiger. Ik
wensch den Heer Minnebo, in aller naam ge
luk over zijn werk. Hij is de rechte man op de
rechte plaats en wij hopen hem lange jaren te
behouden als vrome werker in ons hoofdbe- 3
stuur. (Toejuiching).
Heer Minnebo, voorzitter. In 't verleden,
ligt het heden in het nu, wat worden zal.
Het verleden weze onbesproken. Het heden is
aan de dagorde hiervan hangt de toekomst l
af, en die toekomst is aan ons.
Toen men mij vroeg de vaste inrichting der j
partij op mij te nemen, heb ik geantwoord
K Geeft mij de macht, en ik zal doen wat ik
kan en moet. Men heeft mij de macht gege
ven en ik begon.
i* Deed ik de standregelen der partij druk
ken en zond d>e rond. Die standregelen zijn
de beste verdediging tegen elke aantijging.
Een eerlijk en heerlijk programma dat wij
eerlijk toepassen. Dat is onze macht.
Meer dan 40 bonden zonden mij reeds hunne
bijtreding de andere zullen volgen. Wij
kunnen wijzen op eene strijdmacht van eenige
duizende en dat getal zal weldra verdrie
dubbelen. Dat de achterblijvende bonden zich
dan ook spoedig aansluiten. We moeten dus
bonden stichten. Daar ligt de macht. Priester
Fonteyne begon te Brugge stil, ongekend het
goede zaad der echt kristene volksgedachte uit
te strooien.En uit zijn werk groeide eene macht,
waarvoor de oppositie vrees had, en waarmede
zij. moest afrekenen.
Te Aalst ging 't ook zoo en Aalst is ge
worden de versterkte plaats der kristene demo
craten-partij. In alle steden, in 't Vlaamsche
en in 't Walenland zal 't ook zoo gaan.
Dat stichten van bonden is hoofdzaakdoch
dat moet met kalme beradenheid en voorzich
tigheid geschieden.
Heel mijn kracht, dag en nacht sta ik gereed,
doch steunt mij door uwe medewerking. Die
medewerking weze stipt, zonder sleur.
Elk werk dat zich voordoet, dient onmidde-
lijk te worden verricht. Sleur en slenter dienen
tot ondergang stipte, aanhoudende werking
leidt tot kracht en bloei, stelt niets uit tot
morgen en de toekomst is aan ons. (Daverende
toejuiching).
Dan geeft de voorzitter lezing van een tele
gram van den Heer Paul Robberecht uit Thielt,
V$elzende de volle bijtreding en ondersteuning
der christene volkspartij. (Toejuichingen).
Heer Robiefoid, afgevaardigde der vrienden
van Luik vraagt de welwillende vertaling der
redevoering, aangezien talrijke Luikenaars hier
tegenwoordig, tot hun groot spijt het vlaamsch
niet machtig zijn.
De Heer Lambricht geeft op staande voet de
vertaling aan de aanwezigen.
De Heer Robiefoid bedankt de Voorzitter en
het Komiteit en verzekert in naam der Luik-
l
sche demokraten, dat men in 't Walenland flink
en eendrachtig zal meewerken. (Toejuiching).
Dan neemt de Heer Lambrichts het woord,
en betoogt dat 't sterk worden der partij afhangt
van het nobel gedrag der kristene demokraten
zelf. Ons gedrag, onze handelwijze, onze rede
voeringen, zij moeten den stempel dragen der
echte kristene liefde. Nooit mag men van ons
kunnen zeggen dat wij ook maar met één
slecht gekozen woord ontbreken aan den eer
bied voor den godsdienst en zijne bedienaren.
We worden reeds genoeg, ten onrechte, als
scheurmakers verguisd. Onze taal moet eene
loochenstraffing .dier verguizing zijn altijd en
overal. Zoo ontnemen we best de wapens aan
onze tegenstrevers. Ons Congres op den twee
den Kerstdag heeft eene diepere beteekenis.
Het recht van den keinen, den armen de
adel van den arbeid, en eene met hartebloed
bezegelde leer van broederliefde ging uit van
't stalleken van Betlehem. Daar ligt onze groot
heid, ODZe hoop, onze toekomst, de zekerheid
van onze slotzegepraal. (Toejuiching).
Priester Fonteyne. Ik kan niet nalaten
nog eens te drukken op de noodzakelijkheid
bonden te stichten. De bonden vergemakke
lijken het beleggen van meetingen en doen de
vruchten daarvan eerst recht gedijen. Een
landbouwer die zijn zaad uitstrooit en niet
meer omziet naar zijn veld, mag geen oogst
verwachten. Plet zaad van 't goede woord,
uitgeworpen op een meeting, moet door den
bond bewaakt, verzorgd, beschermd worden
en vermenigvuldigd.
Dat brengt leven, moed, bezieling en kracht
ter overwinning.
Eu overwinnen zullen wegoed doen, voort-
werken en niet omzien.
't Is onze plicht en wat we eisschen is ons
recht. (Toejuiching).
De Heer Vanden Breide begon aan zijn ver
slag over enderwijs er. scholen. Kwartier voor
een uur wordt de morgenzitting geheven.
NAMIDDAG ZITTING. Geopend ten
twee ure. Zaal en aanpalende plaatsen kunnen
onmogelijk de Congresleden bergen.
De Heer Albert Vanden Breule, gaat voort
zijn verslag over de toestand en de hervorming
van het onderwijs, 's morgens uit gebrek aan
tijd onderbroken, uiteentezetten.
Mijne taak is zwaar, zegt hij, te zwaar voor
mijne krachten, doch een goede soldaat eert de
tucht. Ik nam aan uit liefde voor de orde in de
partij, die orde die ons Kristene Demokraten
vooral kenmerkt.
Het verslag is zoo volledig, zoo in bijzonder
heden uitgewerkt dat wij 't onmogelijk kunnen
meedeelen.Op voorstel van de Congresleden zal
het bestuur zien of het niet nuttig ware dit ver
slag afzonderlijk in druk te doen verschijnen.
Menig grijze vakman kan er iets goeds uit
leeren.
De Hoofdzaak, door 't Congres gestemd,
komt neer op de volgende punten. (Zie veider
besluitselen).
Als derde punt der dagorde, met den Heer
P. Daens, volksvertegenwoordiger als verslag
gever staat: Propaganda door de pers.
De Heer Daens. Onze leuze luidtDe
waarheid is ons wapen. Met dat wapen zullen
we ten strijde trekken en zegevieren.
Is 't gesproken woord machtig, wordt dat
wapen almachtig door het geschreven woord
de pers. Wij demokraten met christenvlag in
top, wij bezitten niet de groote pers doch
alleen de kleine. De groote pers onzer tegen
strevers zou onze kleine pers willen verslinden,
Dat moeten en kunnen wij verhinderen.
En hoe zullen we dat verhinderen?
i° Door op onze bladen te abonneeren.
2° Door ze te lezen en ter lezing voort te
geven.
3° Door goede verkoopers op te zoeken, ze te
steunen en trachten te behouden.
5° Door te zorgen voor aankondigingen.
5° Door te gaan koopen, bij voorkeur in de
huizen die in onze bladen aankondigingen
plaatsen.
6° Door het aanbrengen van plaatselijk
nieuws.
7a Door onze drukwerken te laten drukken
in de werkhuizen onzer gazetten.
De raadgeving van P. Daens wordt flink
toegejuicht.
Komt ter bespreking de kiezing van 1910.
Onze wakkere werker, de Heer Stoumon
van Brussel, zegt dat we zullen zegevieren.
Die ons bestrijden leveren ons de wapens.
Een fransche journalist zegt, dat het christen
dom goed gekend en begrepen en toegepast,
alle wetgeving vervangt.
Welnu, de kristen demokraten willen niets
anders, en dat is hunne zegepraal.
In 1904, zoo lees ik in de jaarboeken van
't Parlement, zeide de Heer Helleputte tot zijn
H.H. deD Aartsbisschop
Op kerkelijk gebied, zal ik nederig en ge
hoorzaam, al uwe voorschriften volbrengen.