TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ L
Hoe de ellende
verminderd
Vakvereenigingen
Wij waren dood
Zondag 11 December 1910
'i Bieb 5 centiemen
1 7' jaar N' 50
HET RECHT
God ca Volk!
teselH'ijvingsprijs «oor
Per jear fr. 3.oo. Negen maai den fr. 2-25 j
£es maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00 i
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Ha®fd«pstell@r' H. PLANCQUAERT
Men schÉjft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AAN KON DIGIN GEN
Bekendmakingen,-per drukregel
Reclamen, op de p bladzijde.
fr. o.a5
0.45
o 55
Bijzondere voorwaarden voor notarkaea, zaak-
Afslag voer herhaalde invoagiag.
Alle eerste Maandagen en derde Zon
dagen der maand kostelooze raadpleging door
M. Hector Plancquaert, in Prins Beudewijn te
Kortrijk (markt) van 9 tot n ure.
Dit is de titel van een engelsch werk,
geschreven door den heer Seebohm
Rowntree.De heer Seebohm is een rijke
engelsche nijveraar, schatrijk maar ook
zeer goed jegens zijne werklieden. Hij
heeft reeds verscheidene studiën uitge
geven, betreffende den toestand der
werkende klas. Zijn laatste werk, ver
schenen omtrent 1901 en onlangs ver
taald in het fransch, heeft bijzonder
lijk belang voor ons, omdat het handelt
over de onderzoeken door hem hier in
België ingesteld nopens den toestand
der werklieden.
M. Seebohm berekent onder andere
wat een belgisch gezin wekelijks noodig
heeft om te leyen.
Ziehier tot welken uitslag hij komt
voor eene familie van vijf personen
ouders en drij kinderen.
Voedsel 11,10
Kleederen 2,80
Pacht 3,io
Vuur 2,25
Verscheidene 1,00
fr. 2o,25
Een familie zegt hijdie min dan deze
som aan haar onderhoud kan besteden
moet lichamelijk lijden.
't Is van 't hoogste belang, zegt hij,
dat de Belgen zich van dat gedacht
doordringen, zooveel te meer daar een
groot getal werklieden deze som vol
strekt niet bereiken.
'K geloof het wel, M. Seebohm. Een
goede paardeknecht wint van 17 tot
20 fr. in de maandeen gewoon dag
huurwerkman bij de boeren 14 tot
16 fr. in de maand-, de koeiers van 12
tot 14 jaren, 3 tot 8 fr. in de maand
plus de kost.
En veel dier menschen hebben niet
drij kinderen, maar acht, tien, twaalf,
veertien, tot achttien en soms twintig.
Ziehier nu wat een engelsche werk
lieden familie van 5 personen ten minste
verteert per week.
Voor voedsel 17,20
Kleederen 2,70
Pacht 5,oo
Vuur 2,25
Verscheidene 1,00
fr. 28,i5
Vergeet niet dat Engeland een land
van vrijhandel is en dat bijgevolg alles
er zoo goedkoop is als hier; moest het
belgisch stelsel toegepast worden in
onze werkhouse (soort bedelaarsge
sticht) het zou er eene revolutie te weeg
brengen zoo schrijft M. Seebohm.
Volgens M. Seebohm is het belgische
wervolk een verdrukte klas van men
schenen daar zegt hij eene groote
waarheid. Veel belgische werklieden
hebben het toch zoo povertjes de
armoede daarbij verstompt hun geest
en maakt hen slaaf en vertraagt op -die
wijze hunne ontvoogding.
Welke is de reden van deze verdruk-
ding schrijft M. Seebohm. Belgie is
wat laat op de wereldmarkt gekomen,
toen de beste plaatsen reeds ingenomen
waren door Engelschen en andere vol
keren. Het was moeilijk onmiddelijk
de goede hoedanigheden van zijn koop
waren te doen herkennen, doch de bel
gische fabrikant kon een grcot klienteel
krijgen met goedkooper voort te bren
gen en te verkoopen. 't Is't geen ge
beurde en deze konkurrentie is zoo erg
onder de fabrikanten in hun eigen land»
zelve als in den vreemde. Indien hij'
zich bevond voor werklieden die meer
eischen hij zou verplicht zijn meer te
geven en dit zou hem niet mogelijk {ijn
ten{ij door {ijn inrichtingen en werk
tuigen te verbeteren.
Doch aangezien hij zich bevindt voor
menschen zonder voldoende inrichting,
bereid lange uren te werken voor een
uitnemend laag loon (rémunération
excessivement basse) haast hij zich deze
te aanvaarden in stede van zich in te
Fpv-nen om {ij 11 werkwij{e te verbe
teren en volmaaktere werktuigen te
gebruiken.
Is dit niet 't geen dat wij zoo dik
wijls gezegd en geschreven hebben
De belgische werkgever is niet op de
hoogte van zijn vreemde mededingers
voor 't geen voorbrengst en verkoop
aangaat. Hij werkt met gebrekkige
mekanieken, geeft zich de moeite niet
uit zijn land te gaan, verkoopt liever
aan vreemde opkoopers dan zich zelve
eene kliënteel in 't buitenland te vor
men.
En als de Vlaamsche werkman dan
verbetering vraagt, schreeuwt de fabri
kant maar ik kan zelve niet meer
II
Wij zijn altijd maar voortgegaan in
onzen strijd, stil en gelaten, maar even
vastberaden en koppig.
Eu nu almeteens, nu dat de strijd
herneemt in 't land, nu bekennen alle
partijen dat wij niet dood zijn, en verre
van daar, eene macht zijn waarmee alle
partijen af te rekenen hebben.
Het was lief en kluchtig om te hoo-
ren en te zien in de Kamers, deze dagen,
hoe dat alle partijen onze macht naar
hunnen kant trekken.
De katholieke bewaarders die ons
altijd, jaren en jaren vervolgd en ge
doemd te hebben, zouden nu ons volk
bij hunne macht willen rekenen ze
weten wel dat ze nog 20 jaar aan het
hoofd bleven, indien zij op de kloeke
mannen der vrije democraten mochten
rekenen
Liberalen en socialisten, omdat wij
mannen zijn van vooruitgang, demo
craat in hert en ziel, rekenen ook op
ons.
Dus kort en klaar, dat wij nog leven,
eene macht zijn die te duchten is, en
dat onze partij geen kat is om zonder
handschoenen aan te pakken.
I
werkende klasse, nu, schijnt het dat ook eene
andere klasse van menschen meer dan ooit het
noodzakelijk schijnt te vinden van hun natuur
lijk en door de wet erkend recht van vereeni-
gir.g gebruik te maken, dat zijn de patroons. Zoo
werd, volgens het schijnt, nu onlangs eene
vereenigiDg gesticht te Kortrijk door de bazen
vlashandelaars.
Wat nu eigentlijk het doel is van deze ver-
eeniging weten wij nog niet, of beter wij weten
het toch hun doel is verbetering-brengen in
den toestand, waarin de vlashandelaars tegen
woordig verkeeren. Dat is heel natuurlijk.
Doch, welken weg zij zullen opgaan om tot
hun doel te komen is eene gansche. andere zaak.
Een bijzondere en uitmuntende weg tot het
bekomen van verbetering in den toestand der
vlashandelaars ligt voor de voeten dier vereeni-
ging open. Immers, de vlashandel is eene
belangrijke nijverheid die, bijzonderlijk langs
de leiestreek vele bezigheid verschaft. Welnu,
de landbouwer die het vlas kweekt, de vlashan
delaar die het koopt en te bewerken geeft, en
de arbeider die het bewerkt, allen klagen dat
zij mager kunnen bestaan en voorzeker dat de
werkman nog het meest van al recht heeft tot
klagen.
Het bewerkte vlas komen nu de Engelsch-
mans koopen uit de handen onzer vlaskoop-
mans die, hier onvereenigd staande, altijd
gedwongen zijn hunne waar af te leveren aan
den prijs die deze 't akkoord zijnde Engelsche
kooplieden hun willen besteden. Waren al de
vlashandelaars der Leiestreek nu vereenigd en
besloten hun vlas in magazijn te houden als de
prijzen die de groote vlaskoopmans willen geven
Onze partij is dus springlevend,
geven ik kan zelve maar aan zulk en frisch en gezond, en in 't kort zal men te klein zijn, zoo zouden wellicht de heeren
zulken prijs verkoopen. De werkman jj getuigen moeten dat zij machtiger is spinnersbazen al het vet alleen niet meer op
door de onbeduidendheid van zijn loon dan ooit. J strÜ^ff "tan»* ''Adelaar en
en door ellende gedreven, staat op en I Wij verhopen dat onze partijgenoten, wer man unnen even
staakt het werk en in stede van in hem 1 die bekentenissen van de andere par-
een ongelukkige te zien die hulp ver- jj tijen met veel genoegen gelezen hebben
dient, nen uitgebuite die recht heeft jj en wij zijn overtuigd dat de zwakkelin-
op verbetering, schaart iedereen zich j gen, die eenen oogenblik zullen getwij-
rond het gouden kalf en de arme duivel j feld hebben, den moed zullen her-
nemen, en dat de kloeke mannen met
verdubbelde krachten zullen strijden.
wordt uitgescholden voor oproermaker,
luiaard enz.
De ellendige toestand van veel onzer
werklieden is voor een groot deel te
wijten aan de onbekwaamheid en de
gemakzucht der fabrikanten zelve.
Hoevele zijn er die voelen dat er op
hen een plicht weegt, hun krachten in
te spannen om een behoorlijk bestaan
te kunnen gunnen aan deze die hen
verrijken Waarschijnlijk geen enkele.
De belgische fabrikant en de vlaam
sche fabrikant nog meer dan andere
munten niet uit door edelmoedigheid
Men veronderstelle niet dat wij hier de ver
eeniging der vlashandelaars willea de les spel
len, in 't geheel niet wij willen enkel doen
uitschijnen in 't openbaar dat zij andere middels
voor handen hebben om hunnen handel te
beschermen dan zich te keeren tegen de belan
gen der werklieden
Moesten nu de vereenigde vlashandelaars
zich wapenen tegen de arbeiders met hunne
Priester Fonteyne.
stand waarin wij leven en belangstellend de
.J -i-;r maatschappelijke vervormingen die zich voor-
van karakter. Zij hebben (en dit schrij g doen en onafwendbaar zich opdringen gade
slaan, kunnen nalaten er hunne meening over
i werklieden minder loon te geven en meer uren
per dag te doen werken, dat ware den oorlog
verklaren aan eene klasse van menschen waar-
mede zij moeten leveD. De werklieden, ziende
dat hunne bazen het met hen niet goed meenen
Dat tegenwoordig de kwestie der vakvereeni- 1 zouden natuurlijk ook weinig met de belangen
gingen algemeen de belangstelling der vooruit- hunnen bazen inzitten en er zelfs geheel dik-
ziende menscheid en bijzonderlijk der werkende wijls nadeelig tegenover te werk gaan.
klassen uitmaakt is een zoo in 't oogspringend Van een anderen kant hebben de werklieden
feit dat er zelfs niemand aan denkt het te be- 1 ook grootendeels hunne vereenigingen en wei-
twisten. dra ware het de aanbotsing der werklieden-
Dat is zoo waar, dat zelfs weinig menschen, vereenigiDgen tegen de vereeniging der bazen
die bewustheid en besef bezitten van den toe- de strijd der klassen tegen malkaar, of de
klassenstrijd zooals de socialisten hem willen 11
Wij gelooven niet dat die aanbotsing, dat
ik zonder vooringenomenheid maar
omdat ik geloof dat het waar is) weinig
medelijden met het volk. Velen aanzien
het als een vijand en zorgen er goed
voor dat het niet te weeldig worde. Rijk
worden ten gemakkelijkste mogelijk dat
is hun eenig doel. Moet dit gebeuren
ten koste der armoede en ellende van
honderde, 't kan hen weinig schelen.
Worden zij gehaat, 't is in zeer veel
gevallen hun schuld en hun groote
schuld. H. P.
Ja, wij waren dood, steen dood
De christen democratie, onze partij,
was, na de kiezingen, dood gezegd en
begraven verklaard, door alle andere
partijen, maar bijzonderlijk door de
katholieke bewaarders.
Wij bestonden niet meer, 't was
om er niet meer van te spreken.
Wij van onzen kant die onze mannen
kennen, hunne overtuiging en hunne
wilskracht, wij bleven vast en onbe
roerd altijd even verzekerd en vol hoop
in de toekomst van onze partij.
Wij weten door de geschiedenis der
volkeren, dat alle jonge partijen eerst
alle moeilijkheden en stormen moeten
doorworstelen, en maar eindelijk boven
uit te drukken, en dit voor zooveel het mem
scheu geldt bezield met rechtveerdigheidsgevoel
en gevoel van het ideale samenmenschzijn aller
menschen der maatschappij met een tref bare
eensgezindheid in den grond der zaak zelve.
Zoo vinden wij bijvoorbeeld in Het Recht
van verleden zondag 4-12-10 een artikel over
vakvereenigingen van onzen goeden vriend
Depoortere van Ceurne, waarvan sommige
onzer vrienden den inhoud niet goed schijnen
begrepen te hebben. Geenzins kan men vij
andigheid vinden in dat artikel tegenover de
vakvereenigingen maat het bespreekt eenige
waarheden die sommige vakvereenigingen maar
al te veel verdienen. In de vakvereenigingen
moet benevens over rechten ook al eens over
plichten gesproken worden de werkman die
geerne een goed loon verdient, moet ook trach
ten goed werk te leveren, en waren alle werk
gevers bezield met dat edel gevoelen van samen
menschzijn en samenleven met den voortbrenger
der nijverheid, der werklieden, zoo zouden de
vakvereenigingen van een grooten last ontslagen
zijn zij zoudeneenen tak van den boom
mogen afkappen en zich enkel gelasten met de
zedelijke opvoeding der werkende klasse. Doch,
dit is ongelukkiglijk niet zoo ten tegenwoordige
dage de nijverheid gelijk dewelke bezit
werkgevers met menschelijk geweten, maar zij
bezit ook uitbuiters der werkende klasse, en 't is
tegen dit laatste soort dat de vakvereeniging
voor de bescherming en de rechten der arbei
ders te zorgen heeft. Blijkbaar is onze vriend
daarmede t' akkoord in zijn artikel waar hij
zegt dat alle menschen fauten hebben.
die klassenstrijd zich zal voordoen, doch moest
het zoo gebeuren, hoe ongewettigd de klassen
strijd, door de socialisten den werklieden aan-
gepredikt, ook zij, nog zou de klassenstrijd
door de vereenigde vlashandelaars of 't zij
gelijk door welke werkgevers ook op touw
gezet in onwettigheid nog verre deze de socia
listen overtreffen. Immers, de klassenstrijd
door de socialisten gevoerd, heeft voor doel
de bezittende klassen te treffen om te komen
tot den collectivistischen staat en elk zou
werken voor den staat en elk zou leven uit de
banden van den staat.
De klassenstrijd nu, die zou ontstaan door
het feit dat de werkgeversverenigingen zich
uitsluitelijk zouden keeren tegen de belangen
der werknemers, zou onbetwistbaar vele ergere
gevolgen hebben de uithongering der wer
kende klasse, die, wie weet, misschien tot het
uiterste zou kunnen gaan Dus niet de beper
king der macht eener klasse, maar den dood
er van, ware het mogelijk 1 1 Elk mensch,
elke vereeniging, elke partij zou moeten op
komen om dit onmogelijk te maken.
Iets wat zeker is, is dat de vereenigde werk
gevers, 't zij vlashandelaars, of andere werk
gevers, een voordeel hebben, iets vooruit
hebben om zich sterk te maken, die de werk
lieden tot nu toe nog niet bezitten 't is te
zeggen het niet bezitten omdat zij het niet willen
bezitten. Immers, die menschen vereenigen
zich niet in katholieke, liberale of socialistische
vakvereenigingen; zij vormen ééne enkele ver
eeniging en de bazen die hunne belangen ver
staan sluiten er zich bij aan gelijk tot welke
politieke of godsdienstige overtuiging zij be-
hooren.
Bij de werklieden is het gansch anders gesteld;
zij laten zich verdeelen door de politiekers van
alle kleur en zoo ziet men menigmaal dat de
vakvereenigingen tegen malkaar strijd voeren,
Doch dit was het doel niet van ons schrijven,
en wij verhaasten ods ook er zoo spoedig moge-
kómen om met vaste schreden het leven Ujk naar terug te keeren.
j In den beginne van ons artikel zegden wij 1 stokken in de wielen steken om eene loonbe-
m te gaan. j l dat de kwestie der vakvereeniging de gansche j weging door eene andere vakvereeniging op
En daarom zijn Wij ZOO overtuigder ontwikkelde menscheid bezig houdt en in het touw gezet te doen mislukken. 'T is te hopen
gebleven dan ooit. j bijzonder de werkende klasse. Benevens de dat de werklieden ook eens klaar zullen zien in
