WSCWaaClt"'Süfbixa,;™*
Jul Demarrez.
Een Ouderling van onzen Tijd
Het Proces van
Priester Fonteyne
KORTRIJK
Voor de Onderwijzers
DE KAMERS
WAEREGHEM
De kieswetcommissie
Walen zich vereenigd in een kring La
Ruche Wallone.
't Is hun recht.
Veronderstelt nu eeus dat de koning zen
blijde intrede make in de Scheldestad.
En de leden van La Ruche zijn uitge-
noodigd haag te vormen, den vorstelijken gast
hunnen groet te brengen.
Hunne vlag fladdert zwierig en winderig in
de blijde feestlucht...
De koning komt...
Luid groeten zij hun koning met 't Fransche
k Vive le Roi I Vive la Belgique I
Wie ook, welke Vlaming zou het in den kop
krijgen die woorden in kwaden zin uit te
leggen
Welke Vlaming zou er in vinden iets vijan-
delijksch, iets kwetsend tegenover hem, tegen
over de Sinjoren
In zulke omstandigheid der Walen vlag
verscheuren, bovenarms en wandadig die vreed
zame uitgenoodigde medeburgers op 't lijf
vallen, zoude het kenmerk wezen van een klein
geestig, haatdragend karakter.
Zoo is het karakter dier Belgische hanen-
kraaiers.
De Pliehtigen
Nochtans de oningewijde Wallonisanten, de
onbewuste, de meeloopers kunnen hier niet
~rden verantwoordelijk gesteld.
.je schuld ligt zwaar en bewust op de
ransch-Belgische pers, die, opzettelijk en
/alsch, aan hun lezers allerlei hatelijke vertel
sels en leugenachtige toestanden opsolferen
nopens het doelwit en den strijd van het
Vlaamsche Volk.
De schuld ligt zwaar en bewust op eenige
heethoofddige wallonisanten, die haat en nijd
in de gemoederen zaaien, om later de vruchten
te plukken van een ongezonde volksgezindheid.
Wat willen de Wallonisanten
Wallonië aan de Walen 1
Zij willen naar een nieuw, naar een ander
i83o laveeren om Wallonië uit de klauwen, de
voogdij van Vlaanderen te ontrukken
Gheel en Zikkeren zijn te klein om die
hanenhersenen te genezen.
Wallonië aan de Walen I
Maar is Wallonië dan niet aan de Walen
Zijn zij er niet heer ende meester
Welke Vlaming denkt er aan de Walen te
krenken in hun recht, in hunne persoone-
lijkheid
Met Wallonië zijn ze niet te vreden, die
hanenstrotten ook Vlaanderen zoude moeten
het hunne zijn nietwaar, heer Destrée lis
nous ont pris la Flandre.
Ze zijn nooit tevreden.
Het ministerie van spoorwegen is voor hen
het min beste.
En nog, in dat ministerie van spoorwegen,
gaan de hoogere Waalsche beambten met i
millioen, 948 duizend en 6 honderd franken
strijken, terwijl die Vlaamsche besmet'
slechts 853 duizend, 3 honderd fra
Op 5 Belgen zijn er mee-
^en, nog geen twee Wale*
&8S*
a te wc. ->»
Vlaanderen alleen is do
en alle diensten, ook het scnoo.sce
K°Ef Sot Be'gS" hooeeschoolen opgencht
en onderhöndeo mee, met Vlaamsche dan met
gekrenkt in zijn taalbewustzijn, verminderd in
zijn persoonlijkheid l
Het Vlaamsche Volk is zijn knechtsi t
moede. ijwni
Wij willen ons eigen zijn.
En in dien strijd naar meer welvaart,
beschaving, hooger kultuurleven, zullen wij
ons niet verschrikken, niet laten intomen door
wat lawaaiering hanengekraai.
Overlaatst, er wordt geklopteen ouderling
mager en bleek treedt binnen. Na gevraagd te
hebben wat hij verlangde, verhaalde hij me
«Ib ben71 jaar oud. Ik heb ganschmijn leven
gewerkt, ik kreeg i3 kinderen, 10 bleven er in
't leven en 'k heb ze opgebracht.
Nu zijn ze allen getrouwd en ik woon met
mijn vrouw alleen. Mijn laatste dienst was in
't gesticht van X. 'k Werkte er gansch den dag
drij t
tieke
Douu u van de Br 11
gilde is nit. jvOodig. n kan ze missen. En
tegen hun wil, zal en moet het zuiver algemeen
stemrecht zegevieren.
Dat verklaren en dat eischen alle recht
schapene menschen, die nog een greintje weer-
digheidsgevoel bezitten.
Het nieuws als zou Stock tegeö Priester
Fonteyne een proces inspannen, heeft in Brugge
- —O en wel bijzonderlijk inde volksgewesten, een neutnaag mei vuumicu vuoi v««i^U6m.
kreeg voor mijn werk posten P®r j ongelooflijke verontv. erdiging teweeg gebracht. vragen hem dit enkel omdat hij zegde in zijn.
?-±g I Wat f Ln men van a,.c kanten neggen, is redevoer^.da^de^ vakveteemg^ °v?
dat mogelijk
Stock, die van Priester Fonteyne zooveel
smerige lasterende, eerroovende en kwetsende w
diDgen geschreven heeft, spant nu zelf een i gehad met den zelfden moeti en wilskracht
proces in 1
Wat gaan wij nog ai hooren
Dat is nu gansch de verkeerde wereld 1
Heeft die machtige katholieke paitij nu geen
ander middels tot verdediging meer dan de
en de fabriek e»_
irden.
innig behaald Niet de
tag is er gëene sprake, tenzij
newezen wordt dat erin andere
n—en van Waereghem meer betaald wordt I
De andere fabriekanten van Waereghem zullen
wel zorg dragen dat zij boven M. Gernaey niet
gaan. Verders zijn er verscheidene slacht
offers, 't is te zeggen menschen die op slechter
werk staan dan voor de staking. Ook zijn er
twee uitsluitingen, maar deze twee menschen
hebben 157,00 fr. ontvangen omdat zij niet t<
luid zouden over schreeuwen.
De werklieden ondergaan dus eene volledig,
nederlaag door 't bestuur in 't katholiek syndi-
kaat hun gereed gemaakt en warm opgediend.
Kon de spreker van 't katholiek syndikaat,
die eenige weken de tegenspraak voerde te
Keurne tegen de vrije vakvereeniging, deze
nederlaag niet voorzien voor Waereghem Wij
zijne
HHP 'er
twee jaar had moeten voorzif a te Vichte, dat
er geene overwinning kon K. a^ld worden 1
Had de vrije vakvereeniging te Vichte mannen
gehad met den zelfden moeti en wilskracht
bezield als deze te Waereghem, de overwinning
was zeker. Als er iets kan voorzien worden
was het wel het fopperspel van Waereghem.
Al is het dat de werkstakers van Waereghem
eene volledige nederlaag hebben, en schandelijk
Miju zoon trouwde te Gent. Denzelfden dag
kon ik moeielijk afkomen. Ah, M., als men oud
is, blijft men gaarne bij zijne kinders. Des 1
's anderendaags, ik kwam terug op mijne post. j
Men bekeef mij en ze spraken van me te straffen.
M. ik werk en 'k slaaf nu sedert 58 jaren, ik
vergaarde geen schatten, maar toch nooit geen
straffen ook. En nu, ik ben 71 jaar en ik zou
nu gestraft worden... j
'K ging weg vandaar... 'K werd nachtwaker
op den travaux van X. Helaas. Ik viel ziek cn
moest het opgeven... Nu ben ik zonder werk en Ja waren we nog in den tijd van ---■
"k kwam zien of ik mijn pensioentje met zoude de ;nkwiaitie J dan jag bijlang op den brand- j hier de overtuiging zullen opgedaan hebben
kunnen terug genieten... stapel of hing hem aan den boogsten boom van dat zij als vereenigde daar op hunne plaats
- «..af ffirn dof vit vin\\ mnpfpn u#rrf"f»ni(rpn nn
De geschiedenis van dien ouderling, dat j bswezen dat er D0g Jpkwisi-
teurs bestaan in Brugge, toen men in de laatste
kiezing in een katholiek lokaal eene galg of mogen toe vertrouwen aan vreemde handen
guiliotin opgericht had om Pr. Fonteyne te j die er dikwijls voor betaald zijn om hun te
rechtbanken om Pr. Fonteyne te verpletteren? j verkocht en geleverd zijn geworden toch ver-
Wat moet Priester Fonteyne toch in hun hopen wij dat er uit deze geschiedenis voor hen
Jeenig nut zal overblijven. Wij verhopen dat zij
bleek uitgemergeld gelaat, die gebroken stem.
dat alles had me diep ontroerd... Ik vroeg hem j
Wat doen uwe kinderen, kunnen ze u niet
wat helpen «Ach, M., zegde de ouderling,
zij ook hebben 't niet te bont» Hij ging weg, de
brave man. En 'k bleef hem achterna zien. Ja i
mijn hart was bevangen 'k weet niet... maar ik
had neiging tot weenen... Waarom
71 jaar was hij en nog werken... De kosten j
het slapen en o.5o fr. per maand... En dan nog
nachtwaker worden... Is het mogelijk, vroeg ik
mij af..
Ik zag hem heengaan met gebogen rug...
Heel zijn leven werkte en slaafde hij, 10 kinders
bracht hij op... Die handen zijn kapot gewerkt,
dat lichaam gebroken, versleten.. En wat heeft
hij vergaard Niets. Een pensioentje van 9 eens
wordt hem gegeven. Leeft daarmee I... Rijk
dom en weelde hielp hij te weeg brengen.. Hii
sterft schier van honger... En een gedacht vloo
mij door het hoofd dat mij deed ijveren en af
schrikken
Eer
oud v-
niet zijn, dat zij zich moeten vereenigen op
eigen hand, hun eigen meester moeten zijn,
hun zaken moeten zelf beredderen en ze niet
verbeelden als opgehangen
Dat zijn dan die voorbeelden van christene
naastenliefde 1
Wij zullen zien hoe ver dat die hatelijke
bewaarders het zullen brengen met al hunne
processen.
Veel menschen denken dat sedert een deel
werklieden zich in bonden hebben vereenigd en
eenige werkstakingen hebben gehouden dat
alle misbruiken met de fabrieken verdwenen
zijD, en dat het daarom een luilekkerleven is 1
Al die menschen zijn geneigd om bij de minste
moeielijkheden die er ontstaan tusschen baas
en werkman, deze laatste al 't ongelijk heeft,
i' een nooit tevreden mensch is enz. Doch ken
f /»-- nder> meer dan ooit,
lodzakelijk-
misleiden.
Eene vereeniging moeten de werklieden
i hebben, van werklieden, waar zij zelf meester
i zijn en niet vereenigingen die staan onder het
j gezag van politieke partijen.
R. Vanderschelden.
N. B. Heden Zondag, 12 October, om 5
uren namiddag, meeting ter herberg Au due
de Brabant bij Remi Samyn. Er zal ge-
sproken worden over de werkstaking van Wae-
reghem en over het nut der vrije vakvereeni-
gingen.
de
wr
vn.e --ster m
verantwoordelij nt
Edoch, dien ouderling
-die eene sociale plaag aanwijst - tal
al die zwoegers die hem gelijken,
Frantzi. i
sch ieder is
HARELBEKE
Harelbeke, een schoone vlaamsche gemeente
in 't herte van Vlaanderen, heeft hier ook vieze
mannen in zijnen gemeenteraad zitten. Ter
gelegenheid der nakermis worden er jaarlijks
peerdeloopstrijden gegeven. En in welke taal
maakt het gemeentebestuur die peerdenkoersen
bekend Uitsluitelijk in de fransche taal
a. u. b. zijn er in dien gemeenteraad geene
'-"hen die beter vlaamsch kennen dan
1 En de bevolking van Harelbeke en het
J"u R. V.
_.4ËIJK
,xA^e jaarlijksche kermis voorbij
;aal zullen wij er ons bij bepalen
a-een woordje te zeggen over onze feeste of
jaarmarkt.
Jaarlijks hebben wij op kermis dinsdag op
het gehucht Sint Louis en den woensdag op
het dorp zelf eene jaarlijksche veemarkt gehad,
uetalen als ze in j Wij mogen wel zeggen veemarkt, vermits het
overal zoo met name bekend staat. Van ouder-
aan
j werklie-
ouderling en a
Zijn werklieden zijn ook verplic t zekere j sche gewoonte wierd die jaarlijksche veemarkt
fo /Iapti trnor hnn ImichmiHpn aan drukbezocht van landbouwers van Deerliik en
En de
wallonisantexi durven dan, als
lUioauiwu - -
België om zoo te zeggen hun toebehoort, dte
walfonisanten dutven het dan nog uitkiaaten
c Wallonië aan de Walen 1
De Walen hebben geen rechten te veroveren.
Tuist daarom zal die «allinganten bewegmg
gein voeling hebben bij de massa-
in het Waalsche.yzllrze springen, eens dat de
jAlau ucht, de zon van waarheid en recht
vaardigheid ze beschijnen zal.
Karakter der Vlaamsche beweging
En juist, omdat de Vlaamsche beweging hare
levenskracht put, niet in den haat tegen Walen
of Franschen, maar in de volksziel van Vlaan
deren, verwarmd door den liefdegloed, door de
grenzelooze opofferiDgsliefde zijner bewuste
zonen, juist daarom zal Vlaanderen worden
zichzelf, vrij en schoon.
Niet tegen de Walen, niet tegen de Fran-
schen strijdt het Vlaamsche Volk.
Het Vlaamsche Volk bewondert de zwierig-
en bondigheid der Gallische spraak.
In de Fransche doodenvelden rusten edel-
oedige grootsche helden.
Fransche onwenteling drukte de schan-
jorrechten van edele, abten en wereld-
.sschoppen den kop in. Zij bracht, naast
onheilen, vrijheid, aan den burgerstand,
ntvoogde de laten, bracht eenvormigheid en
recht in de wetgeving.
Niet tegen de Waalsche ziel, niet tegen het j
Fransche volkswezen, niet tegen hunne bescha- j
ving strijdt het Vlaamsche Volk. Rechtvaar
digheid en gelijkheid, het kenmerk van onzen
strijd, verbieden het ons.
Aan alle Vlamingen zeggen wij leert i
Fransch en ook Duitsch, en ook Engelsch, en j
ook Spaansch zoo het kan, maar eerst uw
Vlaamsch, uw Nederlandsch, eerst moet gij u
eigen lief hebben, eerst moet gij u eigen zijn
geen papegaaien I
Een plicht, een zware plicht rust op u,
bewuste Vlamingen het brein uwer mindere
taalbroeders moet ge ontbolsteren, ontzwach
telen, er in doen ontkiemen gevoelens van
mannenfierheid en zelfbewustzijn, de voorbode
van stoffelijke welvaart en volksgrootheid.
Elk volk heeft zijn lotsbestemming in handen.
heb ik innig lief...
Wij lezen in het hatholiek Nieuws van
^cn zoo verdienstelijke ambtenaren
zijn driemaal benadeeld 1° altijd hebben
zij eene geringe jaarwedde getrokken
2° weinig of niet zullen zij genieten van
de weddeverkoogingen door de nieuwe
schoolwet voorzien 3° hun pensioen,
voor basis hebbende de gemiddelde jaar
wedde der vijf laatste dienstjaren, zal niet
berekend worden op de cijfers van het
nieuwe barema.
Ziedaar de schoonste bekentenis dat de
katholieken in hun 28 jarig bestuur de
onderwijzers slecht betaald hebben en nog
altijd voort uitbuiten
En zeggen dat men op den hoop toe de
onderwijzers nog altijd als politieke
speelballen doet dienen.
aankoopen te doen voor hun huishouden aan
de leden van de familie van den baas, die meer
dan acht uren van Kortrijk wonen doch die
alles op kommande afzenden.
Hier ook moeten de werklieden den vollen
pot betalen en nog meer. Voor schoenen geven
zij vijf of zes fr. meer dan elders.
Wilden de toezichters van den arbeid "daar
eens een wakker oog in 't zeil houden 't en zou
niet lang duren eer zij de bewijzen zouden
hebben hoe de wet op het truk sijsteem omge
draaid wordt.
druk bezocht van landbouwers van Deerlijk en
omliggende, die er hunne beesten kwamen te
koop- en ten toon stellen. De gemeente gaf
belangrijke prijzen aan de landbouwers voor de
schoonste beesten en men was telkens zeker een
kermisdag te hebben van nering en bedrijf voor
de herbergiers enz., te meer daar ook de koop
lieden afkwamen van verre en bij.
Nu is dat veianderd I
't Is gedaan met de jaar- en veemarkt op
het gehucht Sint Louis en op het dorp ofschoon
het nog zoo op de kermisberichteu staat aan-
i Laat ons hopen dat de eene of andere kracht- j gekondigd,
dadige toezichter de wet zal in handen nemen Sedert de opkomst van die katholieke boeren-
1 en eene einde stellen aan de schandelijke uit- bonden, door de rijke grondbezitters en eenige
buiting dier menschen.
gaan Dinsdag 14 dezer open.
't Is een maand vroeger dan gewoonte
doch dit is uitsluitelijk gedaan om de
schoolwet te kunnen bespreken.
De werkstaking in de fabriek van de heeren
Gernay, die 17 weken geduurd heeft en zulke
roering heeft gebracht over geheel de gemeente
is nu plotseling in zonderlinge omstandigheden
geëindigd.
Reeds in het begin van den strijd, toen hij
nog maar slechts een drietal weken duurde,
besloot het bestuur van het katholiek syndikaat
de Werkstakers, die bij hem vereenigd waren,
geestelijken gesticht en waar de boeren zelf
niets te piepen hebben, is er een ander plan
geschoteld.
Het katholiek gemeentebestuur van Deerlijk
1 kent nog prijzen toe aan den katholieken
boerenbond van Deerlijk, doch andere land-
j bouwers parochianen die geen dee! maken van
i den boerenbond alsook de vreemdelingen zijn
voor den prijskamp uitgesloten
Hetzelfde geldt ook voor den prijskamp voor
geiten den woensdag namiddag op den Asschen-
dries.
1 Het gemeentebestuur van Deerlijk vernietigt
dus de jaarlijksche markt en meteen dé bijzon-
terug aan het werk te drijven. Doch de werk- -j-j
stakers namen eene krachtige houding aan en j derste dag der kermis om 't geld der gemeente,
besloten tegen den wil van hunne hoofdmannen dus het geld van al de belastingbetalers, we*
den strijd in blok voort te zetten
dus het geld van al de belastingbetalers, weg
te schenken aan fden katholieken boerenbond,
Het! bestuur der katholieke vakvereeniging, j waarvan niet al de boeren op verre na deel
inziende dat het hier eene onzeggelijke schande
ging op zijnen hals halen en voor goed al zijn j
maken.
Wij vragen met welk recht onze gemeente-
gelast met het onderzoek naar eene formuul voort duren tot verleden week.
voor't herzien der belgische kieswetten, komt AA
nu Woensdag opnieuw bijeen.
Naar men verzekert ontmoet men nog altijd
de rijke katholieke bewaarders en de hooge
geestelijken als de grootste vijanden van alge-
I meen stemrecht.
In Brugge wijst men de gekende volksvijan-
i den, die betaald worden om artikels tegen die
rechtveerdige hervormingen te schrijven met de
i vingers
1 Een voorbeeld
i Stock en Cic hielp de werkersgilde van
Brugge stichten, maar in den grond waren het
de rijke politieke bazen, die ze bestuurden.
Ehwel diezelfde mannen verklaren dat het
volk zo\i verliezen, vond zich gedwongen den bazen aldus handelen. Zouden wij daar geen
strijd te laten voortgaan en zoo bleef de staking antwoord kunnen op krijgen Ook hoorden
antwoord kunnen op krijgen Ook hoorden
wij daar vele menscben met recht en reden
Doch, hier wierd de maat vol, en het katho- j over klagen, zooals kooplieden, landbouwers,
liek syndikaat besloot, onder den invloed der neringdoeners zooals de herbergiers vooral die
rijke menschen, dat de strijd moest eindigen. vroeger een goeden dag maakten en die het
A_ .l.'i. 1. c-fqWc nArrmnnlc cl .1 t i Pil A t' 1-10 1 -l/Qn ufillf nn TIpptIÜIt ni#»t m r*rr
Op dit hooren eischten de stakers nogmaals de
stemming hetgeen na lange weigering op hun
herhaald krachtig aandringen wierd toegestaan.
Die stemming, die uitviel om den strijd in blok
voort te zétten, wierd nietig verklaard door het
bestuur Wat nu gedaan
In eene afzonderlijke kamer hield het bestuur
van het katholiek syndikaat zitting, en al de
leden moesten één na één voor het bestuur
verschijnen om overhaald te worden hef werk
te willen hernemen I Als wij goed i*-<*elieht
zijn mogen wij ze" a
tiende deel van volk op Deerlijk niet meer
zien van vroeger.
Zou zulks ook niet voorgesteld worden in
onzen gemeenteraad op aandringen van men
schen die eene andere zending hebben en die
wij nu hier niet zullen noemen omdat men
wellicht zou zeggen dat wij er vermaak in
vinden op hunne kappe te zitten, en op wiens
gebod de boeren uit onzen gemeenteraad zitten
te knikken als gemaakte mannekens met 'nen
■o-t hals op s >mmige foorekramen
dergelijke besluiten van zulkeu
