Arbeid adelt
HEROPBEURING EN LANDBOUW.
ONZE SPAAR
EN LEENBANK.
Hoe een boomgaard
aangelegd
Landbouwweekblad
Qntuail^eling
ZONDAG 5 MAART 1922.
Prijs IU centiemen.
4de JAARGANG Nr 166.
Abonnementsprijs 5,00 frank 's jaars.
Men schrjjft in op ons Bureel en op alle postkantoren.
Aankondigingen volgens akkoord.
Bureel en Redactie GROOTE MARKT, 8, AALST
Verantwoordelijke Opsteller ORTAIRE CAUDRON, Aalst.
De medewerkers zijn verantwoordelijk voor hunne bijdragen
Ongeteekende stukken worden niet opgenomen.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggegeven.
De groote oorlog, die ons land zoo
gevoelig trof in zijn economisch leven,
die onze velden, dorpen en steden ver
woestte, onze nijverheid vernietigde, on
ze fabrieken leegplunderde, onze land
bouw heelemaal ontredderde en aan
voortbrengst-factoren uitputte, eindigde
ten slotte, maar liet ons een groote af
grond als erfenis achter.
Om ons land voor dien afgrond te i
vrijwaren, waren er groote krachtin
spanningen noodig en was het meer
dan noodzakelijk dat onze regeerders
hunne staatspolitiekvoornamelijk grond
vesten op spaarzaamheid en heropbeu-
ring.
Eenerzijds moest er met 's lands geld
middelen uiterst spaarzaam worden om
gegaan, wilde men kunnen blijven voor
zien in de dagelijksche noodwendighe
den van ons staatshuishoudelijk leven.
Anderzijds mochten er geene midde
len worden onverlet gelaten om s lands
heropbeuring zooveel mogelijk te be
spoedigen. Nijverheid, handel en land
bouw, welke de drie economische fac
tors zijn, die het leven eener natie moe
ten verzekeren, moesten zooveel moge
lijk worden gesteund, aangemoedigd en
finantieel geholpen, opdat zij de belang
rijke rol die zij in ons staatsbestaan te
vervullen Kebben, spoedig terug zouden
verzekerd hebben. Zoo toch vereischte
eene goede staatshuishoudelijke poli
tiek
Er werden dan ook door onze Belgi
sche staatslieden geene moeite of opof
fering gespaard, om nijverheid en han
del terug "te doen bloeien. Om onz,e leeg
geplunderde fabrieken terug in werking
te brengen, werden spoedig van
Duitschland de noodige machienen op-
geëischt. De eerste noodige grondstof
fen werden door staats-inmenging de
fabrieken en groote huizen aan de hand
gedaan. Uit de Staatskas werden groote
sommen als toelagen toegekend, om de
nijverheid in gang te brengen en onze
produkten vreemde mededinging moge
lijk te maken. Verleden jaar nog werd
eene toelage van 600 millioen franken
toegekend, om de nijverheid herop te
beuren. Inlichtingsdiensten werden inge
steld, de Belgische consulaten in den
vreemde deden al het noodige om onze
nijverheidsprodukten terug op de
vreemde markten te brengen.
Al die inspanningen werden met goe
den uitslag bekroond. Stilaan herneemt
de Belgische nijverheid de plaats die zij
vroeger had in de wereld-handel en zoo
de toestand zich verder normaal ontwik
kelt zooals tot hiertoe het geval was,
zal reeds dit jaar de som der uitgevoerde
produkten deze der ingevoerde te boven
komen.
We zegden daareven dat de drie
voornaamste factors, die een land het
leven moeten mogelijk maken, zijn
handel, nijverheid en landbouw.
Handel en nijverheid werden krach
tig geholpen door het staatsbestuur om
hunne heropbeuring te verhaasten, iets
waarvan heel de Belgische natie den
weldadigen invloed moet gevoelen.
Maar met den landbouw was zulks het
geval niet
In plaats van hem te helpen herop-
beuren en aan te moedigen, werd hij
zooveel mogelijk gekortwiekt door de
Belgische regeering. Van af November
1918 tot einde Mei 1921 werden niet
min dan 21 wetten eu besluiten in voege
gesteld, die uitsluitend de vrijheid van
den landbouw stremden, met het onver
mijdelijke gevolg dat de gezamenlijke
opbrengst van onzen landbouw gevoe
lig verminderde.
Het is nochtans gemakkelijk om aan
te toonen, dat het eene levenskwestie
was voor ons staatsleven de voort-
brengst van onzen landbouwer door
aanmoediging zooveel mogelijk te ver-
hoogen.
Zoo werden volgende sommen be
taald aan hiernavermelde waren in ons
land ingevoerd in 1920
121 millioen fr.
867
107
208
164
148
183
308
Boter en margarine
Tarwe
Rogge en gerst
Haver en maïs
Rietsuiker
Onbewerkte vellen
Levende dieren
Versch en bevr, vleesch
Samen twee milliard honderd en zes
millioen franken.
Al die produkten worden, op een of
twee na, ook in ons land voortgebracht.
Eene meerdere voortbrengst zou dus
vooreerst rechtstreeks ons land zijn ten
goede gekomen onze invoer zou ver
minderd zijn en de lage wisselkoers van
de Belgische frank zou er veel bij ver
hoogd zijn. De Staat had den invoer
der levensmiddelenprodukten in handen;
om de noodige aankoopen in den vreem
de te doen, moest hij maandelijks ter
Beurs voor 150 millioen franken Hol-
landsche guldens, Engelsche ponden en
Amerikaansche dollars aankoopen. Zoo
een kolossale aankoop van vreemd geld
moest toch onvermijdelijk eene groote
terugslag op de Belgische geldwaarden
na zich slepen temeer daar het afzet
ten der aangekochte produkten met veel
verlies gedaan werd.
Laat er ons hier terloops nog opwij-
zen, dat het ministerie dat optrad als
voedselvoorziener, wel handel dreef 1
en zulks op heel groote school maar
niet als handelaar tusschen kwam bij
verlies en dus de nauwgezetheid of be
ter het kundig handel drijven hier meer
dan eens veel te wenschen liet. Hoeveel
millioentjes er daardoor voor de Belgi
sche staatskas verloren gingen, mogen
anderen uitcijferen.
Door het aanmoedigen van kweek en j
cultuur, door het uitloven van premiën
en 't geven van toelagen, door bescher- j
ming der landbouwprodukten tegen
vreemde mededinaina. wisten naburige
landen de landbouwvoortbrengst zu toe j
30 per honderd te doen verhoogen.
Indien onze Belgische regeering in
dezelfde richting had geijverd, indien zij
door allerhande middelen de landbouw
voortbrengst had aangemoedigd, dan
hadden wij zeker op eene grootere voort
brengst kunnen wijzen, dan de naburige
landen.
Nemen wij dat in België een millioen
hectaren grond met graangewassen
wordt bezaaid. Ware men er toegeko
men de opbrengst van dit millioen hec
taren met 100 kgr. per hectare te ver
hoogen, dan zouden wij 100.000,000 kg.
graan meer hebben voortgebracht, gere
kend aan 60 fr. per 100 kgr. (prijs die
voor 19 en 20 zeker niet te hoog gesteld
is) geeft dit 60 millioen frank.
Nu moest de Staat die 100 millioen
kgr. in den vreemde aankoopen. Eerst
behoefde hij vreemd geld, dan werden
die waren hier ingebracht en met 30 a
40 fr. per honderd kgr. verlies verkocht,
zoodat wij gerust mogen zeggen dat de
Belgische staatskas door het aankoopen
van die 1 millioen zakken graan in den
vreemde, een verlies onderging van 40
millioen.
Indien men nu een deel geld had uit
gegeven om die 100 kgr. per hectare
voortbrengstverhooging te bekomen,
dan had België vele millioenen bijge-
wonnen.
En dergelijke voorbeelden zijn er bij
de vleet
Uit de budgetten van 's lands begroo
tingen voor het jaar 1920 kunnen wij
ook zeer typisch nagaan, hoe de regee-
ringspolitiek het voor had met den
landbouw.
De budgetten voor de hiervolgende
ministeries worden gegeven voor 1914
en voor 1920 met het procent verhoo-
zes maal werd verdubbeld. Door de
duurte-stijging was eene verhooging
van 2 a 3 maal noodzakelijk om dezelfde
werking van voor den oorlog toe te la
ten. Bijgevolg werd, ondanks de drin
gende behoefte aan landbouwprodukten
en ondanks de eerste en voornaamste
taak die onze heropbeuring mogelijk
maakte, den landbouw de middelen ont
zegd om daartoe het zijne bij te dragen.
Welke schadelijke gevolgen dergelijke
politiek voor ons vaderland na zich
sleepte, zullen wij later wel eens aantoo-
nen. Ook sommen wij dan eens de oor
zaken op van die kortzichtige als scha
delijke regeeringsactie. J. R-
ging.
In 1914
Justicie 32,286,800 fr,
Kunsten en wetenschap. 46,793,848 fr.
Openbare werken 22,256,000 fr.
Nijverheid, arbeid en
bevoorrading 26,897.600 fr.
Landbouw 12,883,424 fr.
In 1920
Justicie 104,010,300 fr.
of 3,2 maal verhoogd.
Kunsten en wetenschap. 264,460,735 fr.
of 5,6 maal verhoogd.
Openbare werken 96,829,300 fr.
of 4,8 maal verhoogd.
Nijverheid, arbeid en
bevoorrading 150,589,300 fr.
of 5,6 maal verhoogd.
Landbouw 24,449,709 fr.
of 1,9 maal verhoogd.
De begrooting van ons ministerie van
landbouw werd dus nog niet verdubbeld
terwijl die der andere ministeries vier tot
Bij de reeds gestichte instellingen die
onze Vereeniging in 't leven riep is de
Spaar- en Leenbank wel eene der bijzon
derste. Daar zij pas eenige maanden ge
sticht is en het werk ons op de hielen
zat, hebben wij er tot hiertoe niet veel
van gerept. Heden zullen we eens breed
voerig al de voordeelen van deze instel
ling uiteenzetten.
De Spaar- en Leenbank is uitsluitend
gevormd met een maatschappelijk en
menschlievend doelde intresten voor
spaarders en ontleeners zullen zóó be
rekend worden, dat er genoeg overschiet
om de bestuurskosten (welke zeer klein
zijn), de belastingen en takqen te beta
len de weinige winst gaat in de kas der
samenwerkende maatschappij Redt U
Zeiven, waarmee zij een niet scheidbaar
lichaam vormt.
geld aanvaarden van de leden die er be
schikbaar hebben tegen eenen bepaal
den intrest en geld leenen aan de leden
die er noodig hebben tegen eenen be
paalden intrest. Dit wil zeggen in andere
woorden dat wij voor onze leden die
beschikbaar geld hebben, hun kapitaal
willen bewaren en dat wij aan deze die
geld te weinig hebben de sommen ter
hand stellen.
Eene geldkwestie is bij alle menschen
gewoonlijk eene der moeilijksteheeft
men te veel in huis, dan is het altijd eene
zorg het goed te kunnen besteden, heeft
men er te weinig dan is het eene niet
mindere moeilijkheid om er aan te gera
ken. Bij de landbouwers die gewoonlijk
geen finantiemannen zijn, die weinig
weten van de voor- en nadeelen van
aktiën, obligaties of andere geldplaatsin-
gen en die gewoonlijk hunne kapitalen
niet lang te missen hebben, hetzij dat ze
later gebruikt worden 'om land of hof
te koopen of als bruidschat aan de trou
wers mee te geven, is het nog meer als
bij andere lieden soms moeielijk om de
zelve te plaatsen. Nog erger staat het
soms bij dezen die in verkort zitten, het
zij om hun doening te verbeteren of te
vergrooten, hetzij om eigendommen te
koopen, ofwel om hen in een of ander
bedrijf te vestigen.
Om al deze lieden te helpen in hun
zorg of hunne noodwendigheid werd de
Spaar- en Leenbank Redt U Zeiven
gesticht.
Er zijn voornamelijk ook twee wan
toestanden en oude misbruiken die wij
tot in de grondvesten moeten afbreken
ten eerste het geld bij gevaar van dief
stal en verlies van kapitaal en intrest
wegstoppen in kisten of potten ten
tweede gaan geld leenen bij sommige
joden, die niet alleen groote intresten
vragen, maar tevens de landman met
eene ketting gebonden leggen.
Die tijden zijn voorbij De spaarder
zal voortaan zijn kapitaal in volle zeker
heid plaatsen en tevens eenen intrest
trekken de ontleener zal zich wenden
tot zijne vrienden en stambroeders om
het kapitaal te bekomen dat hij noodig
heeft. De eerste zal werken voor zijn
eigen voordeel en zekerheid en tevens
voor zijne broeders de tweede zal een
vrij man zijn en met gemak zijn zaken
voortzetten
Daar zal de Spaar- en Leenbank voor
zorgen en daarom doet ze een beroep op
alle leden eens goed het doel, de voor
deelen en de strekkingen van deze instel
ling te bestudeeren en te handelen in
ons aller belang.
grijpt. Hij verkoopt een paard voor
3,000 frank daar hij het geld niet on
middellijk noodig heeft, plaatst hij het in
de Spaar- en Leenbank. Van 's ande
rendaags wint het intrest en hij hoeft
het niet weg te stoppen. Eenige weken
nadien verkoopt hij een zwijn en trekt
een belangrijke som in de mclkerijhij
brengt het geld direkt naar Aalst en zoo
doet hij maar altijd voort wanneer hij
geld te plaatsen heeft. Een jaar nadien
komt er eene partij goede meersch te
koop, zij gaat niet zot duur en de man
koopt het stuk voor 9,000 frank. Onge
lukkiglijk bezit hij er maar 6,000. Hij
gaat naar de Spaar- en Leenbank vraagt
de 6000 frank binnen en er nog 3000 in
leen. Er worden hem dan 9000 fr. ter
hand gesteld en de verloopen intresten
der 6000 fr.
Een andere landbouwer is in 't zelfde
geval een paard te verkoopen en gaat
met zijn geld niet naar huis, Drij weken
nadien koopt hij eene prachtige merrie
waarvoor hij 1000 fr. te kort komt
Spaar- en Leenbank geeft des mans cen
ten en ook de 1000 fr. in leen.
Een boerenzoon is zinnens te trouwen
en zou gaarne eene schoone hofstede
betrekkenongelukkiglijk kunnen de
ouders langs beide zijden niet genoeg af
schieten om zulk bedrijf aan te pakken
Spaar- en Leenbank zal hem helpen. Hij
neemt een of twee goede borgen, be
komt het geld om zijn zaak aan te pak
ken en gaat met zijn vrouwken aan
't werk na twee of drie jaar is de schuld
afgelegd het geluk van dit gezin is ver
zekerd.
Een boerken met groot-wordende kin
deren zou gaarne eene grootere hofstede
bebouwen, maar heeft geen geld genoeg:
hij hoeft slechts onze Spaar- en Leen-
hank aan te soreken.
Een andere zou zijn geia wuien piaai-
sen, maar weet niet of hij het binnen een
maand of binnen tien jaar noodig heeft
Spaar- en Leenbank geeft hem eenen
intrest en volle zekerheid en alle dagen
kan hij zijn geld terugkrijgen.
Aan allen, spaarders en ontleeners,
geeft de Spaar- en Leenbank gemak, ze
kerheid, voordeel, vrijheid.
Zeggen wij nog wat over de manier
van werken
Intresten. Het geld wordt aan
vaard1° Op't zicht, aan 3,60 vrij
van lasten 2° Op 1 jaar aan 4 °/0 vrij
van lasten. Men leent uit aan 5 °/0 vrij
van lasten.
De intresten voor spaarders en ont
leeners worden slechts voorloopig be
paald, na een jaar werkens zullen we
zien of we de voordeelen voor beiden
kunnen vermeerderen.
Waarborgen. Het geld wordt
gewaarborgd door de samenwerken-
i de maatschappij Redt U Zeiven. Het
wordt uitgeleend tegen goede borg, pan
den of hypotheek. Het overige wordt
door R. U. Z. gebruikt of in Staats-
weerden omgezet.
De stortingen kunnen gedaan wor
den alle dagen 's morgens in 't magazijn
alleen den Zaterdag kunnen zij in 't lo
kaal gedaan worden. Er hoeft voor te
storten geene verwittiging gezonden te
worden.
Voor ontleeningen moet er altijd een
schriftelijke aanvraag gedaan worden,
vermeldende de reden en het bedrag der
begeerde som, de panden of borgen, en
ook den datum tegen welken het geld
verlangd wordt. De maatschappij zal
dan zonder verwijl inlichtingen nemen
en zoo spoedig mogelijk antwoorden of
zij de leening kan toestaan in de opge-
gevene voorwaarden.
Voor alle nadere inlichtingen wendt
U tot het bureel.
Laten we eens zien wat een landbou
wer zal doen die deze regels goed be-
'k Heb nu met de lezers van De
Koornbloem een kort overzicht ge
maakt van de natuurlijke meststoffen toe
te dienen aan de fruitboomen, maar zoo
als ik u nog heb gezegd is de hoeveelheid
natuurlijke meststoffen ontoereikend en
moet ze door kunstmatige of scheikun
dige meststoffen aangevuld worden.
De minerale, scheikundige of aanvul
lingsmeststoffen kan men verdeelen in
stikstofmesten, potaschmesten en fos-
foormesten. Sommige landbouwkundigen
prijzen ook sedert geruimen tijd magne
siummeststoffen aan, omdat ze bevonden,
dat deze meststof soms ook in den grond
ontbreekt.
Er zijn drie soorten van stikstofde
organieke, de ammoniakale en de nitri-
sche. De stikstofmesten het meest in
gebruik zijn sodanitraat en zwavelzuren
ammoniak. Sodanitraat is afkomistig uit
Chili in Zuid-Amerika daar ligt het
onder den vorm van groote rotsblokken
in lagen van 3 meters dikte op sommige
plaatsen; die rotsblokken doet men sprin
gen bij middel van dynamiet, ze worden
verbrijzeld, geraffineerd en komen onder
den vorm van een grijs poeder in den
handel. Sodanitraat bevat van 15 1/2 tot
16 °/o stikstof. Het bevat stikstof onder
nitrischen vorm. Onder dezen laatsten
vorm alleen wordt zij rechtstreeksch
door de planten opgenomen en dit mogen
we nooit bij het toedienen uit het oog
verliezen, zoo bijvoorbeeld, heb ik ver
leden zomer, het gebruik van soda
nitraat, den landbouwers aangeprezen,
voor het bemesten van hun te laat ont
kiemde rapen, 't Had hier bij ons eens
goed geregend, de rapen ontkiemden
goed en bereikten op sommige velden tot
vier blaadjes boven de zaadlobben. Ik
ried de boeren aan van, eens dat hun
loof groot genoeg was, manier had en
van pas stond,aanstonds voor een regen
vlaag sodanitraat te gebruiken om alzoo
de kans te vermeerderen van weelderig
loof en dikke rapen. Helaas 't bleef
drogen, de rapen verteerden en stierven
langzamerhand weg. Wanneer ge dus
snel het uitwerksel van uw meststof wilt
zien, gebruik dan sodanitraat of stikstof
onder salpeterzuren of nitrischen vorm.
De organieke stikstof, zooals ze in den
stalmest is bevat, heeft heel wat tijd noo
dig om zich tot ammoniakale om tezetten.
De ammoniakale heeft ook nog tijd noo-
bijgevolg wanneer we een meststof toe
dienen zooals sodanitraat moeten we
wel in acht nemen het tijdstip waarop
wij ze aanwenden. Onder nitrischen
vorm wordt de stikstof niet goed meer
door den grond weerhouden, men loopt
dus gevaar dat ze zou verloren gaan,
moest men ze te vroeg in de Lente ge
bruiken; men zal dus best wachten tot de
sapbeweging reeds in werking is en niet
te veel ineens, liever twee of drie keeren,
om geen sapstoornis te weeg te brengen.
De sapstoornis kan zeer nadeelige gevol
gen hebben bij perzik- en abrikoos-
boomen waar ze de gomziekte veroor
zaakt. De ondervinding heeft nochtans
bewezen dat de gomziekte meer te vree
zen is door 't gebruik van ale en beer
dan wel door sodanitraat.
Na u gezegd te hebben wanneer ge
sodanitraat hoeft te gebruiken en hoe om
zichtig ge er dient mede te werk te gaan,
valt er mij nog te bepalen welke hoe
veelheid stikstof ge moogt geven,bij wel
ke boomen vooral en hoe die meststof
dient gebruikt te worden. Welke hoe
veelheid Dit is moeilijk om bepalen,
maar 50 grammen per m2, in tweemaal
toegediend, schijnt me niet overdreven.
Kwijnende boomen en vooral boomen
die te veel bloembotten dragen dienen
eens met sodanitraat gevet. Men strooit
hem best open aan de oppervlakte van
den grond tot een 60 a 70 cm. buiten de
kruim der boomen, omdat zich aldaar
nog vele voedseltrekkers bevinden of
heel fijne zuighaartjes. Na de maand
Juli zou'k toedienen van sodanitraat niet
meer willen aanraden, noch bij perzik-
boomen, noch bij wijngaarden, omdat
men bij de eerste het vormen der bloem
botten en bij de laatste het rijpworden
van 't hout zou tegenwerken. In zand
achtige gronden is er min vrees voor
nochtans dan in kleiachtige. Het ware te
wenschen dat men van dag tot dag en
meer om de noodzakelijkheid van 't soda
nitraat wilde inzien, alsook het gemak
van 't gebruiken en het meer om meer
zou aanwenden, mits het noodig voor
behoud, waarvan ik in een volgend
artikel spreken zal. Deze meststof wordt
vervalscht door keukenzout, kaïniet en
andere minderwaardige stoffen.
L. HAEMS,
Landbouwvoordrachtgever.
Van heden af zijn in het magazijn de
landbouwboekjes Het Stroo als Vee
voeder prijs 0,25 fr. en Gezondheid
en Ziekten van het Pluimgedierte prijs
0,35 fr. te bekomen. De landbouwers,
die er begeeren, kunnen ze zich daar
aanschaffen.
•mbl
rye wencingeo acai uaui.
Uiy UUl AlV-ii CV_/ C UltLlOVUW VIla* «O'-v'kvv».
