Voor- en nadeelen van
de Watermolens.
Arbeid adelt*
Landbouwweekblad
Voor eo door de Landbouwers
Zeer zakelijk
nieuws uit Impe*
Hervormen.
Het ongedierte bij
de Neerhofvogels.
Orgaan der Landbouwersvereeniging Redt U Zeiven
ZONDAG 17 SEPT. 1939.
Prijs 55 cijajtlem
2late JAARGANG Nr 1U80
Abonnementsprijs 15 fr. 's jaars.
Men schrijft in op ons
Bureel en op alle postkantoren.
Het overnemen van artikelen
zonder aanduiding der bron
la streng verboden.
Bestuurder en verantwoordelijke Opsteller s
O. CAUDRON.
Bareel en RedactieZeebergkaai, 4, Aalst.
De medewerkers zijn
verantwoordelijk voor hunne
bijdragen.
Aankondigingen volgens
akkoord.
De watermolens zijn alsware een
overlevering, zooals ook de windmolens
uit de eerste tijden.
Ze bewezen ons tastbare diensten en
brachten eeuwen lang de maalsteenen in
beweging die de granen tot meel maak~
ten voor het brood onzer voorouders.
Ze gaven de kracht om maalderijen,
olieslagerijen en meer andere nijverhe
den der vorige eeuwen in leven te
houden.
Ze waren en zijn nog op dit oogen-
blik van het grootste nut, omdat ze de
krachten der natuur, die niets kosten,
omzetten en ten goede geven aan de
maalderijen en andere nijverheden, al
hoewel zij op de meeste plaatsen wer
den onttroond door allerlei motoren.
In vele streken echter zijn de water
molens alleen mogelijk dank zij de kunst
matige verhooging van het waterpeil bij
middel van dijken en omleidingen van
den vloed.
Deze kunstmatige verhoogingen van
de beddingen hebben onschatbare on
heilen gesticht in vele streken van het
platte land, omdat aan duizende hecta
ren goede gronden en weilanden de
door de natuur geschapene noodige af
watering werd ontnomen.
Zoo komt het dat deze nuttige instel
lingen soms veel meer kwaad stichten
als goed en dat van vele kanten door de
aan de beken aanpalende eigenaars en
pachters van gronden protesten werden
geuit.
Vroeger reeds werd in De Koorn-
bloem een studie gewijd aan dit vraag
stuk. We stelden zelfs een vragenlijst op
en zouden ons gelasten op te treden om
de afschaffing van een of meer water
molens te bewerken, ingeval er gegron
de klachten vanwege eigenaars en pach
ters werden opgegeven.
Van al ons werk en studie kwam
weinig in huis, omdat niemand den tijd
noch den moed scheen te bezitten ons te
berichten en ons hunne klachten over te
maken.
Van de honderden brieven die we
-verwachtten kwamen er twee binnen,
zoodat we ten slotte dachten dat de
schade veroorzaakt door de watermo
lens ver overdreven was.
Den laatsten tijd echter kwamen en
kele belanghebbenden eens zien hoever
het zat met de verdwijning der water
molens, hetgeen ons aanzette een nieu
we aktie in te zetten.
We zullen die aktie doorzetten op
voorwaarde den steun van de belang
hebbenden te hebben. Zien ze weer naar
ons niet om, dan zetten we weer voor
enkele jaren den strijd stop.
We laten hierna een artikel volgen
van een onzer medewerkers aangaande
deze zeer belangrijke kwestie
Door de eeuwen heen is er een gedu-
rigen strijd geweest naar hervormingen,
oude gebruiken wijzigen, verbeteren, j
vereenvoudigen naar de bestaande toe
standen toepassen, is steeds het orde
woord. Chimie en techniek brachten en
brengen verrassende uitslagen.
De strijd tegen de krotten deed me
nigvuldige ellendige huizen, oude stads
gedeelten verdwijnen en vervangen door
gezonde huisvestingen of blokwoningen,
waar ook min begoeden een ordentelijk
menschelijk en gezellig tehuis kunnen
vinden.
De strijd tegen de modderpoelen
bracht prachtige verkeerswegen voort,
goede gemeentewegen werden aange
legd. Jammer voor onze boeren, dat
vele gemeentebesturen, door misplaatste
zuinigheid of efl'gzielig kiesbelang de
millioenen kredieten, ter beschikking ge
steld, voor hun neus lieten wegkapen
door meer helderziende gemeenteva
ders. Deze nalatigen mogen een mea
maxima culpa zeggen, zij lieten onze
boerkens langs modderpoelen of haast
onbegaanbare straten voortsukkelen.
Waarschijnlijk zijn in 1940 nieuwe kre
dieten beschikbaar. Dat deze nalatige
gemeentebesturen het goede voornemen
maken niet te hervallen.
De techniek bracht wonderen voort.
De vroegere stuwkracht, gedreven door
de natuurelementen water en wind, heeft
moeten plaats maken voor motoren, ge
voed door allerhande chemische voort
brengselen.
Vooral onze windmolens moeten het
ontgelden en de koninklijke kommissie
van natuurschoon, met de toeristenbon
den, hebben moeten bijspringen, opdat
enkele onzer historische windtorschers
als landelijk schoon zouden behouden
blijven en aan het nageslacht het genie
onzer voorouders van vóór meer dan
duizend jaar te laten bewonderen.
Door de opeenvolgende verbeterin
gen op gebied van energie en stuw
kracht, vroeger verkregen door water
en wind, moeten deze laatsten het on
derspit delven tegen de moderne drijf
kracht ze zijn te kostelijk van onder
houd of de inrichtingen zijn schadelijk,
wij bedoelen bijzonder de WATER
MOLENS.
Deze zijn nadeelig voor het Alge
meen. Voor de noodzakelijke verhoo
ging van het waterpeil der rivieren moe
ten kunstmatige dijken aangelegd wor
den. Onschatbaar is de schade aan de
aanpalende gronden veroorzaakt deze
gronden welke doorgaans vruchtbaar
zouden zijn door de vroegere aanspoe
lingen, kunnen enkel gebruikt worden
voor het aanleggen van weiden, die
doorgaans zuur zijn. Van het gedurig
doorzijpelen van het water, zijn drassige
weiden en slechte bosschen voor onbe
kenden in de streek de bakens van een
nabijzijnden Watermolen.
Deze zijn geboren uit het menschelijk
vernuft, om drijfkracht voort te bren
gen, in den tijd dat deze alleen door
menschen voortgebracht kon worden.
Samson moest den molen draaien
Toen waren de gronden, met rivie
ren, zelfs menschen, eigendom van
Heeren. Deze molens zijn door hen ge
bouwd. De oorspronkelijke eigenaars
van eiken watermolen, de inrichters
ervan zijn uitsluitend kasteelheeren en
abdijen, die ze in hun voordeel hebben
uitgebaat.
De macht der Gemeenten bracht een
gevoelige knak aan deze alleenheer
schappij. De Fransche revolutie stelde er
zoogezegd een einde aan. De verdeeling
der gronden kwam langsaam, tot wat
wij heden kunnen bestatigen.
Maar de Watermolens bleven en
met hen hun erfdienstbaarheden en na-
deelige gevolgen met dien verstande
dat openbare besturen strenge maatre
gelen genomen hebben en met verkre
gen rechten ook verplichtingen daar-
stelden, om het nadeel tot het minst mo
gelijke te herleiden, dit vooral met het
oog op overstroomingen, waaraan zij
dikwijls oorzaak geven. Door de Pro
vincie Brabant is aan de rechten der
eigenaars, aanpalers van rivieren, paal
en perk gesteld door de wet van 7 Mei
1877, aangevuld door de wet van 26
November 1895.
Maar sinds dien -is nog veel veran
derd. Windmolens verdwijnen, de
stoomkracht ziet haar domein bedreigd
electrlek en moderne motoren overheer-
schen. Sociale wetten dringen zich op
in al de klassen der samenleving. Alle
klassen hebben bescherming noodig. De
toestand der landbouwers wordt nijpen
der, hun zwoegen, hun slaven gunt hun
geen ordentelijk bestaan. De regeering
moet ingrijpen om den landbouw, bron
van leven voor de samenleving, te red
den. Alle middelen moeten gebruikt,
misbruiken moeten verdwijnen, voor
rechten afgeschaft verworven rechten
afgekocht of verbeurd.
In ons land zijn te weinig vruchtbare
gronden,te veel drassige weidenen moe
rassen. Enkele kunnen verbeterd worden
door ontwatering voor honderden hek-
taren is geen ontwatering, dus geen ver
betering mogelijk, uit oorzaak der
Watermolens.
Zij waren vroeger een noodzakelijk
heid, een weldaad. Nu overbodig, ze
brengen ontzaggelijke schade aan de
landbouwgronden. Ze zijn enkel nog
natuurschoon 1
Dit natuurschoon, die voorrechten,
kunnen niet opwegen met de schade die
zij berokkenen. Volgens bestaande wet
ten en als logisch gevolg der demokra-
tie, moet elk persoonlijk belang onder
doen en verdwijnen voor het algemeen
belang. Elke schade gedaan aan ande
ren, aan derden, is strafbaar en moet
vergoed of hersteld worden.
Wij dus klagen aan en roepen voor
het volksgeding
Als Vijand Nr 1 de Watermolens.
Als beschuldiging brengen wij in
1Oorzaak van slrchte, zure, drassige
weiden, met onmogelijke ontwatering
door draineering.
2. Oorzaak van moerassen en slechte
bebosschingen (de dienst van openbare
gezondheid wordt hierop attent ge
maakt).
3. Dikwijls oorzaak van overstroo
mingen, met al de gevolgen die er aan
eigen zijn.
4. Dikwijls oorzaak van kunstmatige
ophoopingen in de wegen voor het rad,
met gevaarlijke krommingen.
5. Niet toepasselijk aan den tegen-
woordigen tijd.
Als getuigen brengen wij aan
Al de huurders en eigenaars van gron
den gelegen langs beide oevers der rivie
ren, van het stuwdam stroomopwaarts,
tot waar verhooging van waterpeil
zichtbaar is.
De bewijzen zijn te bestatigen ter
plaats.
Wij vragen volledige afschaffing van
alle versperringen in den loop der rivie
ren maar rekening houdende der ver
worven rechten der eigenaars aanzien
wij als billijk, dat deze eene vergoeding
zal toegekend worden voor het plaatsen
van electrische of andere motoren voor
de drijfkracht, ingeval van behoud der
maalderij. Deze vergoeding zal toege
kend worden volgens eene tegenspreke-
lijke schatting gedaan door deskundigen,
die zich zullen steunen op voorafgaande
afschaffingen.
In België, onder andere. Gemeente
Esschene, Overnellenmolen.
Andere landen. Elzas-Lotharingen,
algemeene afschaffing.
Wij doen een oproep, aan alle belang
hebbenden, zich aan te bieden, om sa
men met Landbouwvereeniglngen en
allen die overtuigd zijn, dat het hier een
onrecht is, dat als verzachtende omstan
digheid, slechts oud gebruik genoemd
kan worden, dient afgeschaft.
Wij durven verzekeren, dat, gezien de
rechtvaardigheid der vraag en onze on
baatzuchtigheid, alle Openbare Besturen
de gegrondheid onzer eischen zullen in
zien en dat recht zal geschieden. Dat de
abnormale toestand zal hervormd wor
den, den landbouw en 's lands welzijn
ten bate.
Een zeer belangrijke vraag werd ons
gesteld door Alidoor Van den Broeck,
landbouwer en fruitkweeker te Impe.
Ze luidt als volgt
Ik heb 60 perelaars Clapps Favorite
geplant in 1930. Tot hiertoe droegen ze
geen fruit In denzelfden tuin staan
Triomphe de Vienne, Legipont, Doy-
enné de Cornice, Jefkens, Bruine Kriek-
peer, CaVebasse Fausse en andere. De
boomen in kwestie werden niet te diep
geplant en ze worden door een be
kwaam vakman regelmatig gesnoeid.
Kunt U me de oorzaak aanduiden
van deze onvruchtbaarheid
U zult wellicht toegeven, beste lezers
en lezeressen van H De Koornbloem
dat aan een dergelijk ernstig gestelde
vraag ook een even ernstig antwoord
diende gegeven.
We gingen daarom ter plaatse den
toestand onderzoeken.
Alidoor bezit een jeugdigen boom
gaard in hoogstam, de boomen staan er,
op weinige uitzonderingen na, zeer ge
zond. De grond tusschen de boomen
wordt jaarlijks bewerkt en beteeld met
allerlei groenten of veldvruchten, iets
wat we hoegenaamd niet afkeuren bij
zonder gedurende de 15 tot 20 eerste
jaren.
Door deze bewerking ontvangen de
boomen een jaarlijksche bemesting en
wordt de grond losgehouden, goed ver
lucht en verwarmd. Dat de boomen hoe
genaamd niet te diep geplant werden,
bemerkten we aanstonds aan de wilde
scheuten die, hier en daar, op de onder
stammen waren doorgeschoten.
Om wille van het afvallen der vruch
ten werden de Clapps Favorite allen bij
elkander op den meest beschutten kant
van den boomgaard geplant, een wijze
voorzorg met spijtige ge volgen. De grond
is hier klei-zandachtig, eerder zwaar
dan licht.
Nu achtten we ons voldoende inge
licht om de oorzaken van onvruchtbaar
heid te kunnen bepalen.
Wildeling als onderstam voor pere
laars beïnvloedt een laattijdige vrucht
baarheid de kweeker zal bijgevolg wat
geduld hebben. Een betere onderstam is
kwee en namelijk type A van het proef
station te East Malling. Voor wat nu
eigenlijk de peervariëteit in kwestie,
Clapps Favorite, betreft, deze verwast
heel slecht met de kweepeer de boo
men blijven zwak of kraken gemakke
lijk af aan de entplaats. Om dit te ver
helpen past men de tusschengriffeling toe,
't is te zeggen, men griffelt op de kwee
een peervariëteit die er zeer goed mee
verwast als Beurré Hardy, De Cuté,
Dubbel Philippe en op deze peervarië
teit griffelt men het volgende jaar de
variëteit die men wenscht te bekomen.
De boomen groeien dan krachtiger en
leven gewoonlijk langer.
Het is ook noodzakelijk een zeker aan
tal variëteiten te kweeken om een goe
de bevruchting te verzekeren. Als de
bloemen niet goed bevrucht zijn, ont
staan meestal geen peren, ofwel mis
vormde, kleine en onregelmatige. De
meeste variëteiten van peren kunnen
niet voldoende bevrucht worden met
hun eigen stuifmeel, ze zijn auto-steriel.
Om vruchten te vormen,moeten de bloe
men bestoven worden met stuifmeel of
pollen van een andere variëteit. Pollen
is een betere benaming dan stuifmeel,
want het stuift niet en wordt niet door
den wind overgebracht. De bijen, vlin
ders, kevers en andere insecten dragen
pollen van de eene bloem naar de an
dere. Clapps Favorite mag als auto-
steriel aanzien worden en zal nooit goe
de uitslagen opleveren wanneer ze af
zonderlijk geplant is.
We mogen dus met min of meer ze
kerheid verklaren dat de onvruchtbaar
heid van Clapps in den boomgaard van
Alidoor toe te schrijven is aan niet-be-
vruchtiging der bloemen.
Om hieraan te verhelpen kan een tus-
schenplanting van variëteiten die nage
noeg op hetzelfde tijdstip bloeien en
goede bevruchters zijn, uitgevoerd wor
den. De variëteiten Nouveau Poiteau,
Legipont, Doyencé de Cornice kunnen
hier een zeer gunstigen invloed uitoefe
nen. Het houden van bijen in den tuin
zal voorzeker ook veel tot de bevruchti-
ging bijdragen.
Alidoor leidde ons nadien naar zijn
varkensstal. Een vijftien varkens wegen
de van 130 tot 140 kilo waren er ge-
huist in een zeer gezond hok geen zier
ken reuk, zeer rein, weinig of geen vlie
gen, en daar lagen ze rustig te slapen
tot de honger hen voor de tweede maal
naar de eetbakken zal roepen. De var
kens worden uitsluitend gevoed met
varkensmeel R.U.Z. Toen de jeugdige
dieren in 't hok werden gestopt wogen
ze door den band een twintig kilo na
4 maanden tijd 130 tot 140 of een aan
winst van nagenoeg 110 tot 120 kilo,
wat een dagelijksche aanwinst daarstelt
van nagenoeg 1 kilo. Voorwaar een
prachtigen uitslag. Moesten er landbou
wers zijn die belang stellen in dezen
kweek, niets belet hen eens te gaan kij
ken, met dezelfde bereidwilligheid zal
Alidoor hen de noodige aanduidingen
verschaffen.
We mochten de hoeve niet verlaten
zonder de belofte van aan den Heer
Bestuurder de gelukwenschen over te
maken van wat de kwaliteit der var
kensmeien betreft.
Wij moeten er van onzen kant aan
toevoegen, dat Alidoor een zeer voor
uitstrevende landbouwer is die graag
nieuwe kennis opdoet en er niet tegen
opziet onze vraagbaak aan te spreken.
Hij is niet van 't getal dergenen die
nooit iets te vragen hebben en alles best
meenen te weten.
I
Een aktueel vraagstuk, dat alle kip
penhouders op huidig oogenblik zal aan
belangen is de kwestie van het onge
dierte bij de kippen en neerhofvogels.
Een belangrijke groep in dat ongedierte
zijn wel de roode mijten, ook bekend als
bloedluizen, die behalve bij de kip, bij
duiven, kalkoenen, fezanten en ook bij
in het wild levende vogels worden aan
getroffen.
In een der jongste nummers van "De
Kleinveepost„ wijdt konfrater Bos daar
aan enkele bijzonderheden.
Wij laten er een en ander over vol
gen. Onze lezers zullen zich herinneren,
dat wij meermalen zelf de kwestie van
ongedierte bij kippen hebben behandeld.
De heer Bos begint met te zeggen dat
de mijten of bloedluizen behooren tot
het geslacht Dermanysus. Het mannetje
meet 0,6 mm., het wijfje één millimeter
meer, dus nog duidelijk met het bloote
oog zichtbaar, vooral als ze zich bewe
gen. De kleur is grijsachtig tenzij ze
bloed hebben gezogen, waardoor ze licht
tot donkerrood gekleurd worden.
Overdag leven deze mijten in verschil
lende schuilplaatsen in de nachthokken,
vooral in reten en spleten en in de nes
ten. Bij voorkeur verblijven ze op de
zitplaatsen en zitstokken in de ruimten
bij de verbinding met de steunstokken
of tusschen het eind van de zitstokken
en den muur. Daar vinden we meerma
len verscheidene duizende exemplaren,
meestal in groepen te samen. Des nachts
zuigen deze mijten bloed, in ongeveer
een uur zijn ze volgezogen. In het war
me jaargetijde heeft vooral een zeer ster
ke vermeerdering plaats dan wordt be
grijpelijkerwijze ook het meeste bloed
opgezogen. De wijfjes leggen dan elke
24 uur een 4tal eitjes en gaan dan weer
bloedzuigen. Gedurende warm weder
komen in ongeveer twee dagen de lar
ven uit de eitjes te voorschijn. Deze zui
gen geen bloed en vervellen reeds na
1-2 dagen tot het tweede jeugdstadium
(nymfen). Deze laatste vervellen weer
tweemaal en zijn daarna volwassen mij
ten. De heele duur van ei tot volwassen
mijt is slechts ongeveer een week. Bij
koud weder staat de ontwikkeling prak
tisch geheel stil. De mijten worden traag
en nemen dan slechts zelden bloed op.
Men heeft kunnen aantoonen dat vol
wassen mijten bij koude zelfs langer dan
4 1/2 maanden konden hongeren zoodat
een overwintering in leegstaande hok
ken heel goed mogelijk is. Maar ook bij
droog zomerweder konden ze nog tot
85 dagen zonder voedsel blijven.
De schade welke deze mijten veroor
zaken is niet gering en berust voorna
melijk op het onttrekken van groote
hoeveelheden bloed aan den gastheer.
Vooral jonge dieren worden bij voor
keur aangevallen, waarschijnlijk door de
dunnere huid waarin zich de mijt gemak
kelijker kan vastzuigen. Oudere kippen
met een meer leerachtige huid en met
meer onderhuidsche vetvorming zijn
daarvoor minder geschikt.
Alleen broedende hennen worden dan
nog het meest aangetast, omdat deze
zich in 't algemeen minder tegen deze in
secten verweren door afpikken of door
het nemen van stofbaden.
Bij kuikens en jonge hennen, geven
deze mijten meermalen aanleiding tot
sterfte. Waren ze daags te voren nog
geheel gezond, den volgenden morgen
vindt men ze met bleeken kam onder de
zitstokken. Vooral de dieren, die vlak bij
de steunstokken moeten zitten, moeten
het meest ontgelden. Sommige dieren
ziet men 's morgends door het bloedver
lies wel als dronken uit het hok komen.
Ze vallen om en blijven dikwijls op den
grond liggen. Overdag herstellen ze zich
meestal weer en vertoonen een sterk
verhoogden dorst en honger. Worden
zulke dieren den daaropvolgenden nacht
wederom aangevallen, dan worden ze
vrij zeker het slachtoffer. Bij de pasge
storven dieren kan men de mijten meest
nog in groot aantal op de huid en de
veeren, vooral ook aan de binnenzijde
van de vleugels aantreffen. Later verla
ten ze het koud geworden dier. maar
dan kunnen we dikwijls nog tallooze
(Zie vervolg 2de bladzijde).
I
TELEFOON i 267.
