De
Fruit-
Ontreddering der
Groentenmarkt.
en
De Keus eener Geit.
De Graanpolitielc der
Middeleeuwsche Steden.
i
Arbeid adelt*
Landbouwweekblad
Voor en 0
loor de Landbouwers
Aan wie de schuld
Orgaan der Landbowwersvereemging Redt U
i Zeiven
Kleinveeteelt*
ZONDAG 3OOGST i941.
frflk 50 ««intiem
23a% &t 1170
Abonnementsprijs 20 fir. jears.
Men schrijft in op ons
Bureel cn op alle postkantoren.
Hei overnemen van artikelen
«onder aanduiding der bron
ie streng verboden.
Bestuurder en verantwoordelijke Opsteller t
O. CAUDRQN.
Bureel en HedaciieZeebergkaai» 4) Aalst.
D« medewerkers sjjn
verantwoordelijk voor hnnnc
bjjdragen<
Aankondigingen volgens
akkoord.
(2e bijdrage).
Inors vorig nummer hebben wij de
oorzaken aangeduid van de ontreddering
onzer fruit- en groentenmarkt en van de
daaruit voortspruitende schaarschte en
merkelijk overdreven prijzen voor groen
ten en fruit.
Aan dezen schreeuwenden wantoe
stand kan enkel verholpen worden door
een volledige en doeltreffende marktre
geling.
Hoe dient deze opgevat en doorge
voerd Zij moet aan vijf vereischten
voldoen
1) Geordende levering door de voort
brengers.
2) Geordende verdeeling tusschen
groot- en kleinhandel.
3) Geordende aflevering aan de ver
bruikers en afschaffing der voorrechten
aan groepeeringen, fabrieken, koolmij
nen, enz.
4) Voortdurende en strenge controol
op de uitvoering der voorschriften van i
de bevoegde overheid betrekkelijk de
marktregeling in hare verschillende
stadia.
5) Snelwerkende en afdoende beteu-
geling van alle inbreuken op de voor- l
schriften der marktregeling.
1) Geordende levering door
de voortbrengers.
Met het oog op de bevoorrading zou
de hoofdgroepeering "Tuinbouwpro
ducten,, van de Nationale Landbouw en
Voedingseorporatie vooreerst ia bezit
moeten zijn van een volledigs ea nauw
keurige lijst der groenten en fruitkwee-
kers die normaal hunne producten op de
markt brengen. Aan dezen zou door zelf
de hoofdgroepeering eene teeltvsrgun-
ning geldig voor een bepaalden termijn,
worden overhandigd.
Telken jare zouden de groenten- en
fruitkweekers verplicht zijn nauwkeurige
aangifte te doen hunner met verschillen
de producten beteelde oppervlakte. De
telling moet zorgvuldig geschieden, daar
zij de basis vormt der leveringen te doen
door de voortbrengers.
Deze zouden gehouden zijn al hunne
producten te leveren in gewestelijke
veilingen of bij gebreke hieraan op ge
westelijke markten, waar zij onder toe
zicht van een voldoende aantal bevoegde
marktcommissarissen zouden verkocht
worden tegen op voorhand vastgestelde
prijzen aan de handelaars en verwerkers
(fabrikanten) insgelijks in bezit van een
vergunning afgeleverd door voormelde
hoofdgroepeering. Op de gewestelijke
veilingen en markten mag de voort
brenger dus enkel verkoopen aan de
erkende handelaars en verwerkers. De
verbruikers hebben hierop geen toegang,
zij moeten zich bevoorraden bij de er
kende kleinhandelaars. Deze zouden
hunne aankoopen kunnen doen hetzij op
de gewestelijke veilingen of markten,
hetzij bij de groothandelaars.
De verkoop door den voortbrenger
op het bedrijf zelve zou alleen toegelaten
zijn in de landelijke gemeenten, aan de
verbruikers van de gemeente waar het
bedrijf gevestigd is en dit voor hun nor
male behoefte, evenals aan de gevestigde
kleinhandelaars die de gemeente be
wonen.
Buitendien is alle aankoop verplich
tend in de aangeduide veilingen en
markten, zoowel voor de handelaars als
voor de conservefabrieken. De leiding
der veilingen of markten kan zoo noodig
de hoeveelheden bepalen welke beschik
baar dienen gesteld voor het courante
verbruik en voor de bewerking of ver
werking door de conservefabrieken.
Voor het vervoer van het bedrijf naar
de aangeduide veiling- of leveringsmarkt
zou de producent verplicht zijn den
kortst bruikbaren weg tusschen btide
plaatsen te volgen. Het zou hem verbo
den zijn onderweg producten af of over
te laden. Hij mag zich slechts qedurende
een vastgestelden tijd op genoemde we
gen bevinden. De vergunning welke
hem als voortbrenger werd afgeleverd
ver
voor het
de aange-
dient hem als geleibrief
voer zijner producten naar
duide leveringsplaats.
Bij eiken aankoop van groenten of
fruit jpoet de gemachtigde handelaar of
verwerker aan den voortbrenger een
aankoopborderel afleveren vermeldende
den nummer van machtiging of vergun
ning van den kooper, den datum van
aankoop, de aangekochte hoeveelheid
en den betaalden prijs. Dit borderel
dient in drie exemplaren opgemaakt
het eerste dient behouden door den
voortbrenger, die verplicht is het te
eischen en het gedurende twee jaar te
bewaren. Het moet hem dienen als be
wijsstuk der gedane leveringen om de
hernieuwing te bekomen zijner teeltver
gunning op regelmatige tijdstippen te
bepalen door de hoofdgroepeering
Tuinbouwproducten
Het tweede exemplaar moet dienen
als vervoerbewijs voor den erkenden
handelaar of verwerker (fabrikant).Zon
der dit bewijs zou het vervoer verboden
zijn.
Het derde exemplaar moet binnen
den vastgestelden tijd door den hande
laar of verwerker gezonden worden aan
de hoofdgroepeering Tuinbouwpro
ducten om te dienen als controol op
de geleverde en aangekochte hoeveel
heden.
Op de drie exemplaren van het aan
koopborderel dient de stempel van de
veiling of markt geslagen met vermel
ding van den datum. Het vervoerbewijs
zou enkel een zeker aantal uren geldig
zijn.
2) Geordende verdeeling tus
schen groot-en kleinhandel.
Zooals reeds hooger gezegd kan de
leiding der aangewezen gecontroleerde
markten en veilingen, rekening houdend
met de voorhanden zijnde produkten en
de behoeften van het verbruik, de hoe
veelheden bepalen welke dienen be
schikbaar gehouden voor het courante
verbruik en deze welke mogen verkocht
worden voor de verwerking of fabrica
tie. De kleinhandelaar die op de markt
koopt is gehouden tot de vervulling der
pleegvormen hierboven voorzien, juist
zooals de groot-handelaar. Hij kan zich
echter ook bevoorraden tegen de vast
gestelde prijzen bij den groothandelaar
aan wien hij zijne normale afname bij
benadering voor bepaalde perioden
moet kenbaar maken, ten einde deze toe
te laten zijne aankoopen op de gecon
troleerde markten te regelen.
3) Geordende aflevering aan
de verbruikers.
De kleinhandelaars hebben als plicht
de groenten en fruit tegen de vastge-
j stelde prijzen en volgens de uitgevaar-
I digde voorschriften betreffende de com-
mercleele eerlijkheid af te leveren aan
de verbruikers.
j Het moet gedaan zijn dat er in den
winkel of het magazijn geen waren meer
voorhanden zijn tegen de voorgeschre-
ven prijzen, terwijl er in de plaats daar-
I neven produkten worden weg geborgen
welke voor den dag komen wanneer
door koopers prijzen worden geboden
boven de gestelde maxima.
Daarom moet aan de kleinhandelaars
de strenge verplichting worden opgelegd
al hunne produkten zichtbaar te stellen
in hunnen winkel of magazijn en moeten
de agenten van den controoldienst ten
allen tijde toegang hebben tot de private
woonvertrekken van den kleinhande
laar, teneinde na te gaan of er in die ver
trekken geen produkten worden onttrok
ken aan den normalen handel. Uiterst
strenge straffen dienen getroffen ter be
teugeling van deze laakbare woeker-
praktijken.
Voortaan zullen de groepeeringen van
verbruikers als fabrieken, koolmijnen,
enz. gehouden zijn de weg van den ge
wonen verbruiker te volgen en aan te
koopen in verhouding van het getal per
soneel. Het moet gedaan zijn dat deze
klas alles mag opstapelen, terwijl de ge
wone. afaemer zonder waren blijft zitten.
4) Voortdurende en strenge
controol op de uitvoering der
marktregeling.
Wij hebben in België reeds te lang het
stelsel gekend der papieren wetten en
verordeningen zonder uitvoering, zulks
tot ons groot nadeel. Hierdoor heeft het
regiem der teugelooze vrijheid en los
bandigheid reeds zooveel kwaad berok
kend aan ons volk, vooral in deze be
narde tijden.
Bijzonder waar het gaat om de volks
voeding, moet de controol ernstig en
streng zijn in al de stadia der marktre
geling l
Het moet gedaan zijn dat aan de ma
gazijnen voor de groenten en het fruit
prijzen asngeplakt worden merkelijk bo
ven de cfScieele vastgestelde, zonder dat
de bevoegde toezichtsagenten optreden
om deze fligrante inbreuken te beteuge
len. Het moet ook gedaan zijn met de
veelerlei trukjes en praktijken welke al-
lerwege worden toegepast om de vastge
stelde prijzen te ontduiken en te sabo-
teeren.
Ongetwijfeld heeft de verbruiker hier
aan grootelljks schuld, daar hij tot zijn
eigen schade, uit ikzucht, de woeker
handel bevordert. Doch waar zulks
eenigszins mogelijk is moet de controol
dienst den verbruiker tegen hem zelve
beschermen.
Het is dringend noodig dat de con-
trooldiensten van bevoorrading en van
het commissariaat van loonen en prijzen
worden samengebundeld, en dat ook de
gemeentepolitie hare actieve en volledige
medewerking verleent bij de bestrijding
van den woeker.
Men trede hardhandig op en ontzette
eenvoudig uit hun ambt alle toezichts
agenten, zoowel van hoogeren als van
lageren rang, die zich niet nauwgezet
van hunne plichten kwijten. Het heil des
volks moet den absoluten voorrang heb
ben op alle overwegingen van privaten
aard en op het privaat belang.
5) Beteugeling der inbreuken.
Hierover zullen we maar niet spre
ken. Zoolang de Brusselsche rechtban
ken voortgaan groote woekeraars voor
enkele centen te veroordeelen, zoolang
men in Wallonië zelfs niet wil optreden,
mogen we in Vlaanderen eischen dat ook
alle beteugelingen opgeheven worden.
We wachten tot het nakend einde
der anarchie, om over straffen voor de
Vlamingen te spreken.
Alle Belgen zijn immers gelijk voor
de wet l
Dagelijks ondervinden we dat de
vraag naar geiten gestadig toeneemt,
deels door gelegenheidskweekers, deels
door onze landbouwers die ondervinden
dat het houden van geiten zeer loo-
nend is.
We mogen ons nochtans niet tevre
den stellen met de eerste de beste geit
welke we kunnen bemachtigen. Laten
we dat over aan de gelegenheidskwee
kers. Voor ons is het beste nog maar
goed genoeg. Immers, alles laat voor
zien dat de geitenmelk niet meer de ver
achting zal kennen welke vroeger tegen
over haar ten onrechte betuigd werd.
Thans wordt ze op hare juiste waarde
geschat door de stadsmenschen. zoodat
de afzet ervan immer in stijgende lijn zal
gaan.
Welk is nu, voor onze streken, het
beste ras
Reeds vóór den oorlog van 1914 be
stonden er in België drie rassen, namelijk
in de Vlaamsche streek de hertgeit (zoo
genaamd wegens de eigenaardige kleur
van het haar), slank en fijn van gestalte;
in Limburg de gewone witte geit, zeer
goede melkgeefster en in de Ardennen
de hertgeit met zwarte streep overlangs
den rug. Na dezen oorlog moest de
veestapel volledig terug worden aange
past en ook aangevuld. Door de krijgs
operaties in Vlaanderen was de hertgeit
om zoo te zeggen aldaar uitgestorven
Dus na den oorlog werd een groote be
weging op touw gezet, en bijzonderlijk
(Zie vervolg onderaan 4e kolom).
De Broodvoorziening in Europa.
li.
In het vorig artikel hebben we enkele
algemeene beschouwingen ten beste ge
geven omtrent de levensmiddelenvoor
ziening in de middeleeuwen en vooral
uitgeweid over de toen geldende voor
schriften en de beteekenis van het plat
teland.
Zooals we reeds terloops hebben ge
zegd, konden de lage landen bij de zee in
den loop der middeleeuwen ook niet
voldoende door eigen productie worden
voorzien. Het meeste graan werd toen
ingevoerd uit de Oostzeelanden en
Duitschland en indien de aanvoer om
de eene of andere reden stokte, dan wa
ren heelder gewesten met hongersnood
bedreigd. En voor wie de geschiedenis
doorloopt, weet hoe menigmaal onze
landen daardoor werden geteisterd 1
Het is dan ook niet te verwonderen,
dat in dien tijd de graanpolitiek de bij
zonderste aandacht der steden opeischte.
En elke stadsregeering moest daarbij
rekening houden van tweeerlei soort
van belangenaan de eene zijde eischten
gilden en kleine burgerij goedkoop brood;
aan de andere zijde eischten de kooplie
den zooveel vrijheid als maar eenigs
zins mogelijk was. Het laat zich verstaan,
dat het zoeken van een compromis tot
allerlei moeilijkheden leidde.
Zooals we in het vorig artikel hebben
verteld, werd er gewaakt opdat de ver
koop der levensmiddelen op de markt
werd samengebracht. Deze maatregel
gold in de eerste plaats voor het graan.
Kost wat kost werden de al te groote
prijsschommelingen tegen gegaan en
zooals het thans voor fruit en aardappe
len het geval is, werd de prijs ervan
vastgesteld voor den duur van een week.
Verder werd natuurlijk toegezien, dat
goede kwaliteit werd geleverd en dat de
burgers de hun toekomende maat kregen.
Naast en ter versterking van de wet
geving hebben de steden, die midden in
de graanvoortbrengende deelen van het
land gelegen waren, van hun gunstige
om onzen geitenkweek terug aan te pas
sen. Deze had plaats door geiten welke
terug in hunne streek werden gebracht,
doch ook door gelukkige kruisingen met
ingevoerde dieren uit Zwitserland en
ook Engeland, namelijk met de witte van
Saacen.
Thans bezitten we twee rassen, offi
cieel aangenomende hertgeit en de
witte geit. Ze zijn beiden kortharig, zon
der horens Bij de aanschaffing van nieu
we dieren is het aan te raden zich aan
dit van deze twee rassen te houden dat
ter plaats het meest wordt gekweekt, en
alle vreemde dieren te weren en wel om
reden dat het plaatselijk ras zich op na
tuurlijke wijze aan de streek aanpast, en
het gemakkelijk is goede lammeren te
koopen wegens de jaarlijksche kweek in
de streek zelf. Daarenboven kan hun
afstamming en raszuiverheid beter wor
den nagegaan, gezien de stamvader in de
omgeving zelf geplaatst is. Thans wordt
in onze streken meer en meer de voor
keur gegeven aan de witte geit.
Bij de aanschaffing eener melkgeit
moet men er bijzonder op letten dat ze
stevig op de pooten staat goed ge
spierd is en in het algemeen een schoone
lijn vertoont. Hoe levendiger ze is, hoe
beter, daar zulks hare goede gezondheid
verraadt.
De dieren welke te fijn aantoonen of
zelfs, voor hun ouderdom, te klein zijn,
zullen we niet aanschaffen.
De kop nochtans mag uitzondering
maken en wordt liefst niet te zwaar ge
nomen, terwijl de hals lang en fijn zal
zijn, maar toch goed gespierd.
Om een schoon dier als zoodanig te
kunnen bestempelen, zal er eene bijzon
dere zorg besteed worden aan de lijn
van den rug en de poten. De rug moet
goed gelijkmatig waterpas liggen en
noch inzinking noch welving vertoonen
van aan den hals tot aan het kruis. Van
ligging gebruik gemaakt om zieheden
geregelden toevoer van dat in hun om
geving gewassen graan ook zooveel mo
gelijk te verzekeren en zoodoende op
zooveel mogelijk bestendigen aanvoer
te kunnen rekenen. Daarvoor dienden
de stapelrechten, waarbij de bewoners
van het omringende platteland gedwon
gen werden hun graan uitsluitend of al
thans voor alles op de stedelijke markt
ten verkoop aan te bieden.
Het spreekt vanzelf, dat in de mid
deleeuwen, toen elk afzonderlijk gebied,
in casu elke stad, voor de voorziening in
haar meest dringende behoeften was
aangewezen, duurte een lokaal ver
schijnsel was. Ook kan men in al de
archieven der oude steden tallooze maat
regelen aantreffen, die door de stadre-
geeringen getroffen werden om de duur
te te bestrijden. En deze maatregelen
verschilden van stad tot stad. De hevig
ste duurte die de XVIe eeuw heeft ge
kend, was die in den Winter van 1556-
1557 en toen schreef Amsterdam voor,
dat bij den verkoop van meer dan een
halve last koren, dat moest worden aan
gegeven aan de gezworen roepers, welk
omroepen de koopers 24 uur moesten
gedoogen, gedurende welken tijd de
poorters er zooveel mochten van koopen
tegen den prijs waarvoor het gekocht
was, als zij met gereed geld konden be
talen.
Ten einde voorraadvorming met spe
culatieve doeleinden te voorkomen,
schreef men verder in vele steden het
maximum voor, dat ieder burger mocht
aankoopen. Bakkers, brouwers en her
bergiers mochten dan voor de behoeften
van hun bedrijf wat meer iaslaan of wa
ren geheel en al vrij.
In andere steden weer werd soms
voorraadvorming voorgeschreven om
"een appeltje voor den dorst te hebben,,.
Deze kon geschieden zoowel door de
burgers krachtens overheidsbevel als
door de stadsregeering zelf. Ook koch
ten in dure tijden de stadsregeeringen
zelf vaak graan in, dat later tegen den
kostprijs of ook wel lager vaak in den
vorm van brood voor de burgers
verkrijgbaar werd gesteld
Een andere maatregel waar de stede
lijke regeeringen in de duurte jaren toe
overgingen, was het verbieden van den
uitvoer van het graan, de prijszetting, de
beperking der brouwerij en de tijdelijke
vrijdom van accijns op graan.
Het laat zich verstaan, dat ook tal van
maatregelen werden getroffen in verband
met de broodvoorziening der burgers.
Ten aanzien van de reglementeering
dezer voorziening heeft men in de mid
deleeuwen twee systemen gekend men
kon de prijs van iedere broodsoort steeds
op dezelfde hoogte laten en in verband
met de veranderingen in de graanprijzen
het gewicht van het brood laten wisselen
ofwel het gewicht der broodsoorten
vaststellen en in verband met de schom
melingen der graanprijzen den prijs van
het brood veranderen.
Ten slotte werd in alle steden voor
geschreven, dat voor het bereiden van
brood alleen goede grondstoffen moch
ten gebruikt worden.
(Zie vervolg 2" bladzijde).
Uit deze al te korte samenvatting
blijkt het duidelijk, dat onze voorouders,
in ver vervlogen tijden, te kampen had
den met vele moeilijkheden betreffende
de regelmatige voorziening der steden
met levensmiddelen. Op velerlei gebied
hebben zij oplossingen gevonden, die
ten huidigen dage, wanneer de voedsel
voorziening van onze bevolking opnieuw
in het middelpunt der belangstelling
staat, zouden kunnen nagevolgd worden.
Wat de Middeleeuwen vooral ken
merkte, was hun haat tegen woekeraars
en uitbuiters en halve maatregelen.
Thans is het omgekeerd uitbuiters en
woekeraars zijn zooveel als de redders
van het vaderland en lederen dag
worden er halve maatregelen getroffen,
die dan nog voor geen vierde worden
gevolgd.
DE
00RKBL0EM
TELEFOON 267.
it
