De ontwikkeling van de
Coöperatieve Zuivelindustrie in België.
De Stoppelbekalking
Weekblad
Voor en door de Landbouwers
Arbeid adelt
Rechtskundige Dienst
AALST 4 OOGST 1956.
Verschijnt iedere zaterdag
35ste JAARGANG Nr 1729
SBiaaiS'Piiin www mm mmmÊmmÊmmÊmmmmmKmomummm
Beheer Zeebergkaai 5, Aalst
Tel. 242.67
Voor de Ontwikkeling en de
Standsverdediging van de Landbouwers
Orgaan van de
Landbouwersvereniging
REDT U ZELVEN
Nr 14.25.93.
O. CAUDRON.
De Heren A. De Winter en C.
Tambuyzer, secretarissen van ad
ministratie bij het Bestuur van Eco
nomische Zaken van het Ministe
rie van Landbouw, hebben in het
landbouwtijdschrift nr. 4 van april
1956 een interessante studie gepu
bliceerd onder de titel de evolu
tie van de Coöperatieve Zuivelin
dustrie in België. Wij achten het
nuttig ten behoeve onzer lezers
een beknopte samenvatting te ge
ven der voornaamste gedeelten
dezer bijdrage.
De auteurs behandelen achter
eenvolgens drie periodes in de ont
wikkeling der coöperatieve zuivel
industrie in ons land
de periode van wording die gaat
van 1879 tot 1887
de periode van ontplooiing van
1887 tot 1914
de periode van aanpassing van
1918 tot 1937
de periode van centralisatie van
1937 tot heden.
I De periode van wording
(1879-1887)
Vóór 1887 gebeurde de verwer
king van de melk op de hoeve en
op industriële wijze. De boter werd
bewerkt en bereid op de wijze die
elke melkveehouder de beste leek
en die gewoonlijk deze van de tra
ditie was. Het gebruikte materieel
was zeer eenvoudig ja zelfs primi
tief. Het bestond uit een karn of
kroeg, een tobbe en enkele af-
roomteilen. Vaak zelfs werd de
melk niet afgeroomd de volle
melk diende dan urenlang te wor
den geschud in een stootkan
Op sommige plaatsen werd ge
bruik gemaakt van een bijzonder
karntoestel, bestaande uit een
melkvat met schudstel doorheen
de buitenmuur verbonden met een
vertikaal houten wiel, dubbelwan
dig en met handvormige binnen-
vloer waarin een rennende hond
de draaiende beweging verzeker
de. Dergelijke toestellen, die thans
tot het domein der folklore beho
ren, kon men een twintig jaren te
rug nog aantreffen op sommige
oude Vlaamse hoeven.
Het hoeft geen betoog dat in die
voorwaarden, zowel wat betreft
het rendement als de hoedanig
heid van het eindprodukt, de uit
slagen van het ontromen en van
het karnen veel te wensen lieten.
Daarbij tevens in de onmogelijk
heid verkerend door het spel van
vraag en aanbod op de markt een
normale prijs voor de boter te be
dingen, waren dej producenten
meestal aangewezen op de ver
koop aan de leurders-handelaars
die hun machtspositie te baat na
men om slechts de laagste prijzen
te betalen.
Niettemin genoot de naar het
buitenland uitgevoerde boter lan
ge jaren een gunstige faam en
was o.a. de Vlaanderense boter
op de Londense markt gegeerd.
Het was slechts wanneer vele pro
ducenten en handelaars hun toe
vlucht namen tot vervalsing om
door inmenging van de inmiddels
door de scheikundige nijverheid
op de markt gebrachte kunstvetten
zoals margarine, of door toevoe
ging van water en zout, dat de
Belgische boter haar buitenlandse
goede naam verloor.
Het was enkel in 1879 bij de op
komst van de eerste centrifugale
ontromers, die het mogelijk maak
ten het ontromingsproces aanzien
lijk te versnellen en die de oplos
sing brachten voor de ontroming
van grote hoeveelheden, dat de
eerste stemmen zich deden gelden
voor een industriële melkverwer-
king. Van toen af won deze gedach
te geleidelijk veld onder impuls
van de Centrale landbouwmaat-
schappij (Société Centrale d'Agri-
culture) en van verdienstelijke
pioniers, waaronder bijzonder die
nen vermeldt Proffesor Proost, al
gemeen landbouwinspecteur van
de Regering en baron Peers van
Oostkamp.
Op 9 januari 1882 wijdde de So
ciété centrale de 1' agricuture een
bijzondere vergadering aan de be
spreking van het vraagstuk. Enke
le vooraanstaande leden spraken
zich uit voor de nieuwe gedachte,
verwijzend naar de voordelige
perspectieven van de industriële
melkverweiking, en stuurden aan
op de oprichting onder de boeren
van samenwerkende zuivelfabriek-
jes. Andere integendeel maakten
de lof van de vroegere private me
thodes. Uiteindelijk werd beslist
een commissie in te stellen en deze
te belasten met een grondig onder
zoek van het gestelde probleem.
Deze commissie leverde goed
werk. Reizen werden gedaan naar
het buitenlandse en de melkver-
werking aldaar bestudeerd. Uit
eindelijk kon de commissie, aan
de hand van haar bevindingen,
een verslag indienen en het be
sluit formuleren dat de oprichting
van zuivelverenigingen onder de
boeren„ zonder voorbehoud dien
de te worden aanbevolen.
Zie vervolg 3' bldz. kolom)
Wanneer men zo van dichtbij de
gang van zaken op een boerderij
nagaat dan komt men voor meer
dere gevallen te staan, waar be
paalde werkzaamheden nauw ver
bonden zijn met bepaalde gewoon
ten die in de streek heersen. Men
kan terecht in de landbouw spre
ken van een zekere mode.
Spreekt men bv. een landbouwer
over het bekalken van zijn gron
den dan zal hij bijna steeds den
ken aan de winterbekalking. Wij
zien in de praktijk dan ook in de
meeste gevallen de kalk uitsprei
den in het diepe na jaar, in de
winter en in 't vroege voorjaar.
Waarop deze doenwijze berust?In
veruit de meeste gevallen op het
gebruik in de streek, op de ge
woonte, omdat het zo mode is.
Op de keper beschouwd zitten
er aan een winterbekalking heel
wat moeilijkheden vast. Daar is
vooreerst de aanvoer van de kalk.
Wie goedkoop wil werken ge
bruikt liefst brokkenkalk. Wanneer
deze in open wagons wordt ver
zonden loopt men in de wintertijd
toch altijd meer kans een natte
brei te zien toekomen, dan in de
zomer. Nu regent het tegenwoor
dig in onze zomers ook wel, mis
schien wel meer dan wenselijk is.
Maar het risico is in de winter in
alle geval toch heel wat groter.
Onze rechtskundige houdt zijn
zitdag zondag 5 oogst tussen
10 en 12,30 u., in het lokaal De
Koornbioem» Grote Markt, Aalst.
OPMERKING
Wij moeten er hier uitdrukke
lijk op wijzen dat deze rechts
kundige dienst slechts koste
loos is voor onze leden, leder
lid dient dus voorzien te zijn van
zijn abonnementskwijting op «De
Koornbioem», zoniet zal hij, zo
als de niet-leden, het bedrag van
een jaarabonnement op De
Koornbioem zijnde 72 fr., per
raadpleging dienen te betalen.
Wanneer een lid zijn bewijs
van lidmaatschap zou vergeten
hebben zal hem eveneens dit
bedrag worden aangerekend.
Dit zal hem echter op onze bure
len worden terugbetaald op zijn
aanvraag en mits voorlegging
vc nz jnbewijs van lidmaatschap.
Iedereen wordt verwittigd dat
hier geen uitzonderingen kun
nen gemaakt worden.
Daarbij komt het vrij veel voor,
dat landbouwers, die de bedoeling
hadden te kalken, dit hebben moe
ten uitstellen omdat ze niet op hun
land konden wegens te grote voch
tigheid van de grond.
Daarom konden wij wel de vraag
stellen is er geen middel te kal
ken op een veel gunstiger ogen
blik
In dit verband lazen wij in De
Nieuwe Veldbode een leerrijke
bijdrage over het kalken op de
graanstoppel. Dit vooraanstaand
Nederlands landbouwblad geeft
de volgende
Praktische wenken.
1. Alleen grondonderzoek kan
inlichten, of een grond kalkbehoef-
tig is en over de hoeveelheid kalk
die gebruikt moet worden. Kalken
in het wilde weg kan leiden tot
schade, die niet gemakkelijk is op
te heffen.
2. Bekalken kan geschieden op
meerdere tijdstippen, zelfs tot kort
vóór het zaaien.
3. Bekalken in de zomer, dus op
de stoppel van 't bouwland, ver
dient echter meestal de voorkeur.
Een goed uitgevoerde bekalking in
de zomer rendeert beter dan één,
die slecht uitgevoerd is in het voor
jaar (hetzij door slecht weer, natte
grond of door gebrek aan tijd wordt
dan vaak slecht gestrooid).
4. Bekalk niet korte tijd vóór het
diepploegen, want dan wordt de
kalk begraven en heeft men er wei
nig meer aan.
5. Bekalk enkel bij droog weer
op zo droog mogelijke grond. Werk
de gestrooide kalk op bouwland
direkt na het strooien in met een
vleugelegge, cultivator of schijven-
egge, (liefst tot een diepte van
10-15cm.) Ondiep stoppelploegen
(schillen) is ook een mogelijkheid
om de kalk door de grond te ver
delen.
6. Verdeel de kalk zo gelijkmatig
mogelijk over het land. Ophopin
gen geven aanleiding tot moeilijk
heden (plaatselijk te hoge pH, ter
wijl plekken, die te weinig krijgen,
ook last geven, omdat deze te zuur
blijven. Machinaal uitstrooien met
een geschikte kunstmeststrooier
geeft een goede gelijkmatige ver
deling. Schuimaarde kan zeer goed
met een mestverspreider verdeeld
worden.
7. Strooi bij voorkeur, voor zover
het geen schuimaarde betreft, dro
ge kalkmeststoffen van behoorlijke
fijnheid. Deze geven de zekerheid
(Zie vervolg 2C bladz. 1' kolom),
De Koornbioem
Abonnementsprijs 72 fr. 's jaars
Men kan zich abonneren op de
postkantoren en bij de briefdragers.
Postcheckr. S. M. Redt U Zeiven
Handelsregister Aalst Nr 145.
STICHTER EN BESTUURDER
De medewerkers zijn I Het overnemen van artikelen zonder
verantwoordelijk voor hun bijdragen aanduiding der bron is verboden.
WMBMMMVmManM
xN&mae ism,
