Het belang van maagkiezel
voor de hennen.
Weekblad
Het Belgisch verbruik aan
voedingsvetten in 1957.
Arbeid adelt
Voor en door de Landbouwers
37ste JAARGANG Nr 1849
[«■■■■■■■■■■■HWIMIl'WBBgBWM
Beheer Zeebergkaai 5, Aalst
Tel. (053) 242.67
Voor de Ontwikkeling en de
Standsverdediging van de Landbouwers
Orgaan van de
Landbouwersvereniging
REDT U ZELVEN
Nr 14.25.93.
O. CAUDRON.
Dieren die in de vrije natuur leven
tonen duidelijk hoe trefzeker hun
instinct datgene weet te vinden
wat ze voor hun bestaan nodig
hebben. Sluit men de dieren ech
ter op, begint men ze in hokken
te houden, dan zijn ze aangewe
zen op wat hun verzorger hun
heeft en vrij dikwijls openbaren
zich dan de gevolgen van een of
ander tekort.
Kippen, die heel de dag de kans
hebben in open lucht rond te
scharrelen vinden doorgaans een
voldoende aantal scherpe steentjes,
die ze in de maag nodig hebben
voor hun spijsvertering. Dit is ech
ter minder of helemaal niet het ge
val, wanneer ze, bv. gedurende
de wintermaanden achter elkaar in
het hok opgesloten blijven. Nog te
weinig hennenhouders wijden vol
doende aandacht aan dit vraag
stuk en wij vinden het daarom nut
tig hier enkele bijzonderheden uit
een te zetten met het doel het voe-
derrendement bij de dieren te ver
hogen en daarmee ook het rende
ment van de hennenhouderij.
De spijsvertering bij de vogels
is in meerdere opzichten verschil
lend van die der zoogdieren. Bij
zoogdieren bv. begint het proces
van de spijsvertering reeds in de
mond, waar het voedsel grondig
wordt gekauwd (gemalen) en met
speeksel wordt vermengd. Dit
speeksel is het eerste spijsverte-
ringssap dat met de afbraak van
de opgenomen spijzen een begin
maakt.
Juist omdat reeds in de mond
een eerste verteringssap vrij komt
is het nodig dat de spijzen daar ter
plaats worden gemalen, omdat het
speeksel beter in contact zou kun
nen komen met de voedseldelen,
die moeten verteerd worden.
Bij vogels en hier voor wat ons
aangaat bij de hennen, wordt het
proces van de vertering pas inge
zet in de krop. Het voedsel wordt
daar voorgeweekt om nadien ge
makkelijker in de maag gekleind
te kunnen worden. Dit is absoluut
noodzakelijk daar de hennen geen
tanden hebben.
De krop levert dus eigenlijk maar
voorbereidend werk en het is de
maag die het eigenlijke werk van
het kauwen moet doen. Ie
mand, die een hennenmaag heeft
opengesneden moet het opgeval
len zijn dat de wanden gevormd
zijn door buitengewoon dikke en
krachtige spieren Een Amerikaans
onderzoeker heeft de kracht, die
door deze maagspieren ontwik
keld wordt, geschat op ruim 8 kg
per cm2. Het is door voortdurende
samentrekkingen dat de maag het
voedsel kneed en fijner maakt.
Kneden alleen heeft echter niet
voldoende vat op de kleine voed-
seldeeltjes, vooral als deze bestaan
uit de harde buitenlaag van de
granen. Daarom moeten er in de
maag harde steentjes met een ru
we oppervlakte voorhanden zijn,
zodat ook de hardste voedseldeel
tjes fijn kunnen gewreven worden.
Zoals wij reeds hebben vermeld
krijgen de hennen, die in de vrije
natuur rondlopen, wel voldoende
gelegenheid daar hun maal-
steentjes» zelf op te zoeken. Men
kan zich toch afvragen in hoever
dit het geval is op uitlopen die
reeds jaren afgegraasd zijn. Het
zelfde geldt voor hennen, die op
een dichtbegroeide uitloop zitten,
zoals bv. op een boomgaard. Hen
nen die echter opgesloten zitten
hebben doorgaans niet de kans de
nodige steentjes te pikken en vrij
dikwijls zien wij daar dan ook een
minder gunstig verloop van de
spijsvertering, met andere woorden
een minder gunstig voederrende
ment
Praktijkmensen hebben wel eens
neiging kleine bijzonderheden over
het hoofd te zien, vooral al ze daar
niet onmiddellijk de gevolgen van
merken. Zo zien wij langs de ene
kant de aanhangers van de «all-
mash» voeding weinig belang
hechten aan het geven van maag
kiezel, omdat ze van mening zijn
dat de dieren die niet nodig heb
ben omdat ze toch geen graan
eten. Proeven hebben echter aan
getoond het toedienen van maag
kiezel een voedselbesparing mee
bracht van ongeveer 3 Moet dit
verklaard worden door het feit dat
er nog niet voldoende fijn wordt
gemalen bij de fabrikatie van de
voeders of spelen daar nog andere
faktoren een rol? Bovendien maalt
niet ieder fabrikant zijn voeders
even zorgvuldig. Zo is het geen
zeldzaamheid dat men in henne-
melen een groot persentage ge
broken granen aantreft in plaats
van gemalen.
Ook wordt er wel eens opgewor
pen dat men bij dieren, die geen
maagkiezel krijgen zelden als ge
volg daarvan een afwijking ziet
optreden. Dat men geen afwijking
ziet is nog geen bewijs dat er geen
kan zijn, vooral daar het hier om
afwijkingen gaat in de ingewan
den.
{Zie vervolg 2e bladzijde 3e kolom)
fr-
1936 1938
1956
1957
21,65
82,78
85,73
100
382
396
21,47
81,-
82,63
100
377
385
9,36 100
24,66 263
25, - 267
10,72
23,70
24,60
100
221
229
5,90
14,82
15,71
100
251
266
(2de bijdrage)
In onze vorige bijdrage hebben
wij aan de hand van een merk
waardige studie van de Heer G.
Vincent in het Landbouwtijdschrift
van juli 1.1. de ontwikkeling ge
schetst van het verbruik van ver
schillende voedingsvetten in ons
land tijdens het jaar 1957. Deze ont
wikkeling is immers van het groot
ste belang voor de afzetmogelijk
heid van de boter en voor het be
houd en de bloei van ons zuivelbe
drijf. In deze bijdrage worden de
oorzaken behandeld van de evolu
tie uiteengezet in ons vorig artikel.
De eerste oorzaak die in aanmer
king komt is.
De prijzenontwikkeling van
de voedingsvetten.
Het is duidelijk dat de prijzen
ontwikkeling een aanzienlijke in
vloed uitoefent op de omvang van
het verbruik der voedingsvetten.
Gemiddelde prijs van de voedingsvetten in 1957 t.o.v. 1936-1938.
Uit deze tabel blijkt dat ten op
zichte van de periode 1936 38 de
boterprijzen in 1957 merkelijk in
hoger mate zijn gestegen dan de
prijzen van de margarine en van
de andere voedingsvetten.
Vergeleken met 1956 zijn de bo
terprijzen in 1957 gemiddeld met
3,5 °/o gestegen voor wat betreft
de melkerijboter en met 2 °/0 voor
wat aangaat de hoeveboter, terwijl
de prijsstijging van de margarine
slechts 1,4 °/0 bedroeg. De prijs van
de reuzel nam toe met 3,7 °L en
deze van het rundsvet met 6 °/0.
Wanneer men het verbruik van
de margarine nagaat over de ver
schillende maanden van het jaar
stelt men vast dat het grootste mar-
qarineverbruik elk jaar over het
algemeen wordt waargenomen
van augustus tot december, zelfs
tot januari.
Deze periode stemt voor een
deel overeen met deze waarin een
sterke stijging van de boterprijzen
plaats heeft, doch daar ligt niet de
enige oorzaak. Het feit echter dat
ook een aanzienlijke verbruikstoe-
name van de margarine werd
vastgesteld vanaf augustus en sep
tember wijst er op dat deze toene
ming andere oorzaken heeft dan
de lichte stijging van de boterprijs
daar wij op dit tijdsap van het jaar
nog ver verwijderd zijn van het
hoogste of kritisch punt op het ge
bied van de boterprijzen.
Bedoelde verbruikstoename is
vermoedelijk te wijten aan de ho
gere gezinsuitgaven veroorzaakt
door het verlof, door de herope
ning van de scholen, door de na
kende winterperiode (kolenvoor-
raad, hogere gas- en electriciteits-
verbruik), verschillende feesten als
Sint Niklaas, Kerstmis, Nieuwjaar.
Talrijke gezinnen zijn verplicht
vanaf het einde van het verlof,
hun huishoudelijke begroting in te
krimpen om het hoofd te kunnen
bieden aan nieuwe uitgaven.
Voegt hierbij de zucht naar kom
fort en weeldeartikelen (zoals au
to, scooter enz;) welke er toe leidt
dat uitgespaard wordt op de voe
ding om aan deze zucht te kunnen
voldoen. De boter nu is zonder twij
fel een van de eerste voedingswa
ren waarop belangrijke besparin
gen kunnen verwezenlijkt worden,
want het prijsverschil tussen de
prijs van de boter en deze van de
margarine is aanzienlijk. Hierbij
komt nog dat een sterk uitgebrei
de en degelijke gevoerde propa
ganda het margarineverbruik aan
zienlijk bevordert, terwijl de aan
bevelingen van sommige dokters
tot verbruik van plantaardige vet
ten ook het boterverbruik hebben
geschaad.
Zolang een zo belangrijk ver
schil zal blijven bestaan als thans
tussen de prijs van de boter en die
van de margarine zal het moeilijk
vallen nieuwe dalingen van het
boterverbruik te vermijden. Dit
verschil zou moeten kunnen ver
minderd worden. Voor de jongste
jaren bedroeg het immers gemid
deld
68,79 fr per kg voor 1955; 67,81 fr
per kg voor 1956 en 70,38 fr per kg
voor 1957. Deze verschillen zijn die
aan de verbruiker van de melkerij
boter en de margarine.
Zij zouden op verschillende ma
neren kunnen verminderd wor
den, hetzij door de boterprijs te
verlagen; hetzij door de margari-
neprijs te verhogen; hetzij door
deze twee middelen te combineren.
De aanwending van deze midde
len stelt ernstige en moeilijke pro
blemen die nochtans een oplossing
vergen. Inmiddels dient als ver
weer tegen de uitgebreide propa-
Zie vervolg 2de bladzijde le kolom.)
De Koornbioem
Abonnementsprijs 72 fr. jaars
Men kan zich abonneren op de
postkantoren en bij de briefdragers.
Postcheckr. S. M. Redt U Zeiven
Handelsregister Aalst Nr 145.
STICHTER EN BESTUURDER
De medewerkers zijn
verantwoordelijk voor hun bijdragen
Het overnemen van artikelen zonder
aanduiding der bron is verboden,
Jaren
Melkerijboter
in de mijn
fr. index
Hoevebc
de m
)fer op
arkt
index
Margarine in
kleinhandel
fr. index
Reuzel in
hanc
klein
iet
index
Rundvet in
kleinhandel
fr. index
