Gebreksverschijnselen
bij melkvee
en hoe deze te voorkomen
Energie
Een tekort aan energie veroorzaakt
een daling van de melkproduktie en
gewichtsverlies.
Eiwit
Te weinig eiwit geeft produktieda-
ling. De dieren verliezen lichaamsge
wicht en conditie. Ook treedt verlies
aan eetlust op. Een te veel aan eiwit
verhoogt het melkeiwitgehalte slechts
weinig, zonder invloed op de melkhoe-
veelheid.
Calcium
Bij jongeren kalveren heeft een
kalktekort, een slechte beendervor-
ming en een vertraagde groei tot ge
volg.
Het kalk- en phosphorgehalte van
de beenderen is laag en ze breken ge
makkelijk.
Een laag kalkgehalte in het voeder
van volwassen koeien geeft demine-
ralisering van de beenderen, beender-
broosheid en daling van de melkpro
duktie. Het kalkgehalte van de melk
blijft nochtans op peil.
Phosphor
Het eerste verschijnsel van phos-
phorgebrek is een daling van het ge
halte aan anorganisch phosphor in het
bloedplasma.
Het mineraalgehalte van beenderen
is laag en ze worden broos. De eet
lust en het kauwen op vreemde voor
werpen, zoals beenderen, hout en
haar, worden dikwijls vastgesteld.
Koeien kunnen nochtans lijden aan
phosphorgebrek zonder gebrek aan
eetlust te vertonen.
De klinische verschijnselen van
phosphor en cobaltgebrek zijn dezelf
de. Alleen door onderzoek van bloed
monsters kan vastgesteld worden
wat er aan de hand is.
Bij chronisch phosphorgebrek wor
den de dieren dikwijls stijf in de ge
wrichten en de beenderen worden
broos.
Keukenzout
Zoutgebrek komt tot uiting door een
verlies aan eetlust, een schrikachtig
uitzicht, doffe ogen, ruwe beharing en
een sterke behoefte aan zout (lik
steen)
Bij melkkoeien is een snel gewichts
verlies te constateren en een daling
van de melkproduktie. Bij hoogprodu-
cerende koeien kan het gebeuren dat
het dier ineenzakt en sterft.
Erge gevallen komen bij ons zelden
voor (zenuwstoornissen - beven)
Herstel treedt spoedig in als men
zout verstrekt.
Bij kalveren is zoutgebrek vast te
stellen door dat ze lusteloos zijn en
een ruwe beharing krijgen.
Magnesium
Een ziekte bekend als KOPZIEK-
TE of Grastetanie komt geregeld
voor in het voorjaar en het najaar.
De verschijnselen zijn bewusteloos
heid, krampen, soms sterfte. Alhoe
wel het gehalte aan Magnesium in het
voeder meestal normaal is stelt men
vast dat bij kopziekte het gehalte aan
magnesium in het bloedplasma laag
is.
Het inspuiten van Magnesium
kalk glucose) geeft, indien tij
dig toegediend, een spoedig herstel.
Voorbehoedend wordt in de over
gangsperiode van stal naar weide en
omgekeerd 50 gr. MgO per dier en per
dag verstrekt onder vorm van een kop-
ziektekoek.
Verschillende onderzoekers achten
het noodzakelijk om gans het jaar een
bepaalde hoeveelheid Magnesium te
verstrekken.
Jodium
Een tekort aan Jodium komt bij ons
vrij zelden voor, omdat het keuken
zout jodium bevat en ook extra jodium
aan het voeder wordt toegevoegd.
Voor drachtige dieren is dat zeer be
langrijk. Bij gebrek worden kalveren
dood geboren, of niet leefbaar (door
kropgezwel)
IJzer
Behalve voor kalveren, ter voorko
ming van bloedarmoede, is de behoef
te aan ijzer vrij gering. In de meeste
gevallen is aan die behoefte voldaan,
door het ijzer dat aanwezig is in de
normale rantsoenen.
Cobalt
Wanneer de rantsoenen te weinig
cobalt bevatten vetonen de dieren
een steeds geringere eetlust, verma
geren, ruwe beharing, lusteloosheid
en eventueel bloedarmoede. Er is een
merkwaardige daling van de melkpro
duktie en het lichaamsgewicht. Be
halve bloedarmoede, zijn de verschijn
selen in een vergevorderd stadium, de
zelfde als bij phosphorgebrek.
Koper
De meeste gevallen van koperge
brek beginnen met ernstige diarrhee,
gevolgd door een snel gewichtsver
lies, groeistilstand, abnormale eetlust,
ruwe beharing, soms verbleekt of ver
grijsd. Er is ook bloedarmoede.
Een typisch verschijnsel van koper
gebrek is ook een opzwellen van het
uiteinde van de poten, speciaal boven
het kauwbeen. De beenderen worden
erg broos, dikwijls met veelvuldige
breuken van de ribben, de voorknie of
de onderkaak. Bij volwassen vee komt
osteomalacie voor. Bij kopergebrek
krijgt men slechte bevruchting, moei
lijke geboorten, of kalveren met aan-
5 bore- rachitis.
De d en met kopergebrek lopen
eigenaardig (pacing gate met af
gemeten pas lopen zoals een paard
dat kan).
Ook vallende ziekte kan voorkomen
en andere zenuwafwijkingen.
(Molydbeen is een antagonist van
koper)
Mangaan
Gebrek aan mangaan geeft o.a.
slechte beenstand.
Zink
Gebrek aan zink kan voorkomen bij
kalveren en uit zich als parakteratose.
Bij volwassen dieren en bij koeien in
de weide wordt het slechts uitzonder
lijk vastgesteld. In de gewone sporen-
kern voor rundvee, die in elke rund
veesamenstelling voorkomt is ook
zink opgenomen.
Vitamine A
Bij jonge kalveren zijn de sympto
men van vitamine A gebrek
waterige ogen, lopende neus, hoes
ten, diarrhee. De kalveren vertonen
deze verschijnselen gedurende ver
schillende weken en bezwijken dan
meestal aan pneumonie.
Nachtblindheid treedt op bij kalve
ren, zowel als bij grotere dieren. Vol
ledige blindheid kan optreden. Afwij
kende spierbewegingen, slingerende
gang en stuiptrekkingen kunnen voor
komen. Het slijnmvlies wordt aange
tast en zodanig gewijzigd dat het zeer
gevoelig wordt voor besmetting met
als gevolg, verkoudheid en longontste
king. Diarrhee, verlies aan eetlust en
vermageren komt veelvoudig voor.
Subklinisch vitamine A-gebrek geeft
een ruwe beharing, lusteloosheid, ver
magering, afschilferen van de huid aan
de nek, de rug en de staartwortel.
In een verder stadium ontstaan oog
afwijkingen, beginnend met overdre
ven vochtafscheiding tot uiteindelijk
blindheid.
Bij drachtige dieren, geeft vitamine
A-gebrek verwerpen of doodgeboren,
zwakke of blinde kalveren.
Vitamine D
De functie van vitamine D in de
Ca-P stofwisseling is voldoende be
kend. De gebreksverschijnselen even
eens. Gezien vitamine A en D3 mees
tal gecombineerd in de handel komen
worden deze ook samen aan het voe
der toegevoegd.
Alle bovenvernoemde gebreksver
schijnselen werden aangegeven om
op het belang te wijzen van minera
len, sporenelementen en vitaminen.
Meestal zijn de verschijnselen niet
zo ernstig als hierboven werd opge
geven. Maar subklinische verschijnse
len te wijten aan een niet-optimale
hoeveelheid, hebben dikwijls als ge
volg dat men niet die produktie krijgt
die men zou willen hebben. Dat de
dieren gevoeliger zijn voor ziekten,
minder vruchtbaar, slecht op de be
nen, slechte eetlust hebben enz.
Om die reden hebben wij de nood
zaak ingezien om het risico op het
melkveebedrijf te verminderen.
Om zeker te zijn dat elk dier de
noodzakelijke vitaminen en mineralen
ontvangt, adviseren we BASISKOEK.
1 kg. of 6 koeken per dier en per dag.
Voor jongvee 3 koeken en voor kalve
ren 1 - 2 koeken. In de weidetijd ver
vangt Basiskoek evenveel weidekoek.
Gedurende de stalperiode evenveel
Rundveestoppen 17.
Kan men het risico nemen, om voor
die enkele centiemen per dag de die
ren de zo noodzakelijke elementen te
ontzeggen. Uiteindelijk kost het de
Veehouder veel geld als één of ander
gebreksverschijnsel, zoals we hierbo
ven geschreven, optreedt. Voorkom
dus de moeilijkheden door het opvol
gen van de adviezen van Hendrix' ge
specialiseerde voorlichter.
VOEDERWAARDEN (in gram per kg voeder)
(v. r. e. verteerbaar ruw eiwit)
(z. w. zetmeelwaarde)
VOEDERS
v.r.e.
z.w.
Graanvoeders
Suikerbietkop met loof 14
Mergkool 16
Melkmaïs 13
Rapen met loof 15
Wortels en knollen
Rapen (zonder loof) 9
Voederbiet 7
Suikerbiet 5
Aardappelen (rauw) 15
Afgestookte witloofwort. 5
Afvalprodukten
Bietenpulp (vers) 5
Bietenpulp (gedroogd) 50
Tarwezemelen 110
Lijnschilfers 320
Draf (vers) 45
Granen
Tarwe 95
Gerst 75
Rogge 80
Haver 90
Maïs 70
Erwten, bonen 200
100
90
140
65
55
85
140
180
100
55
550
425
700
130
740
700
700
600
800
700
VOEDERS
v.r.e.
z.w.
Kuilvcoders
Gras (middelmatig) 15
Gras (goed) 20
Gras (voorgedroogd) 30
Rapen met loof 13
Bietenpulp 5
1/3 pulp 2/3 rapen 10
1/3 pulp 2/3 bietkop. 10
Melkmaïs 10
Hooi en stro
Luzernhooi 90
Klaverhooi 80
Grashooi 60
Erwtenstro 50
Gerstestro 10
Haverstro 8
Tarwe-, roggestro 8
Hendrix' mengvoeders
Rundveestoppen 17 150
Rundveestoppen 22 200
Rundveestoppen 27 250
Rundveestoppen 32 300
Mestkorrel jongvee 150
Meststoppen rundvee 110
90
110
180
75
65
70
80
120
240
300
300
170
180
180
130
580
600
580
640
660
650
DE KOORNBLOEVi - 29 nov. 1968
