ORGAAN DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Zondag 14 Juli 1895. Oplage 6575. Vijfde Jaar. IV 38.
ALLES VOOR EJÜST DOOR HET "VOLK!
De Millioeneiidans.
Verplichtend onderwijs,
1302.
KLOKKE
ROELAND
Uitgever I .OIMOWI.I lï LONTINGS
Men schrijft in bij drukker «X.-3E5. I>e IBoilsielier. Geerardsbergschestraat, N° 5, Ninove.
ABONNEMENTSPRIJS, vooraf betaalbaar«NNONCENPRIJS PER DRUKREGEL, vooraf betaalbaar
Per jaar 2,50 fr. 6 maanden 1,50 fr. Een nummer 5 centiemen. Gewone 15 cent.Dikwijls herhaalde bij overeenkomst. Reklamen 30 c. Vonnissen 1 fr.
Drukwerken ten bureele gedrukt zullen op verzoek kosteloos in het blad ingelasrht wor 1.Alle briefwisselingen moeten franco en behoorlijk onderteekend toegezonden worden.
Dc millioenendans is begonnen.
Voor de pensioenkas der oude werk
lieden
Bah neen voor de oude -werklieden
niet Wat denkt gij dan wel, beste
vriend lezer, met uw «verstand van alle
dagen
Een pensioen aan de oude werklieden,
die hun leven, kracht en gezondheid
voor de maatschappij hebben ten beste
gegeven dat strijdt tegen de Grond
wet zegt de heer Woeste.
Of in andere woorden: Kunt gij oude
afgesloofde werkman in uw onderhoud
niet meer voorzien, zijt gij door uwe
kinderen verlaten, of hebt gij er geene
om u te helpen wel hangt u op of ster!
van gebrek even als een versleten weg-
gejaagden hond.
Maar de Congo» beste vrienden,
dat is wat anders
Die zwarte, hongerige Zuid-A frilcaan-
sche geldwolf, is de verledene week in
de Kamers verschenen en eischte daar
voor 1 Juli, dus onmiddelijk, ruim der
tien millioen om zijn grootsten honger
te stillen.
En wij, onnoozele sukkelaars, wij
die dachten dat het Gogospo.ok naai
den versten akker land verplaatst
en maar in 't jaar 1900 mocht terug-
keeren om zijne dollekuren te herbe
ginnen.
Dat spel zal nu misschien gedaan
zijn, hoor ik u zeggen beste vrienden
Oh neen! verre vandaar, toekomende
jaar oi wat later zal de miilioenen-
slikker daar weer zijn, en als men ons
nog, op de eene of andere wijze wat geld
zal afgetroggeld hebben, dan zal hij op
nieuw met opengesparden muil gereed
staan om hetzellde te verslinden.
En verzet er zich daar niemand tegen
Gewis wel De socialistische afge
vaardigden, de Christene democraten,
wilden de millioenendans hevig bestrij
den, maar men gaf hun den tijd niet.
Toen priester Daens, maar enkelijk
vroeg om zijne tegenstemming uit te
leggen werd zulks hem nog geweigerd.
Heeren volksvertegenwoordigers en
regeeringsmannen, gij drijft deu spot
met het kiezerskorps en daarom zult
gij door het kiezerskorps vergaan.
Wij vragen het u Is liet nu wel het
gepaste oogenblik om zoo maar in eens
een ganschen hoop millioenen naar
den Congo te werpen, nu in dezen tijd
van verval voor landbouw en nijver
heid Nu op het oogenblik dat de oude
Paus u toeroeptDat de Staat de voor
zienigheid moet zijn der werklieden,
dat zij, in den tijd van krisis, niets meer
kunnen verzamelen, voor den ouden
dag, en dat er velen thans, t is onge
lukkig genoeg) een leven leiden dat
weinig van dat der slaven verschilt.
Neen zulke schurkenstreken kunnen
noch mogen ongestraft blijven, zoo
maar zonder ophouden 't volk voor den
zot houden, terwijl wij hier, als arme
duivels schier van gebrek vergaan, ons
geld zoo maar met volle schepels weg
werpen, dat wordt onverdragelijk, en
daarom roepen wij, Christene Volks
mannen tot net volk Indien gij nog
een sprankel moed in 't hart bezit
indien er nog een weinig plichtbesef in
uwen boesem huist, steun dan de
Christene Volkspartij met woord en
daad, en de Congo of millioenenslikker
zal binnen korte dagen met zijne aan
hangers naar den weerlicht vliegen.
Het moet iets onbegrijpelijk schoons,
iets verrukkends zijn voor onze volks
vertegenwoordigers en regeeringsman
nen, onze millioenen naar den Congo
te zien dansen maar weet gij beste
vrienden, wat nog oneindig schooner
en verrukkelijker zal zijn Dat zal den
dans, dien onze plichtvergeten volks
vertegenwoordigers, zelf zullen sprin
gen, op den dag der kiezing onder de
algemeene juich en verachtingskretcn
van het volk.
Vruchteloos hebben wij in het schoolontwerp
naar het artikel gezocht, waardoor het onderwijs
zou verplichtend gemaakt worden.
Het verplichtend ondersvijs is nogthans een dei-
hoofdpunten van het programma onzer Christene
Volkspartij.
liet verplichtend onderw js bestaal in Frankrijk,
Engeland, Duilschland en bijna in al de landen van
Europa.
Door het verplichtend onderwijs zijn de werk
lieden van Engeland en Duilschland de onze
ver vooruit. Immers, de kinderen gaan tot 14
jaar naar school. De kennissen die zij er op ge
daan hebben, ontwikkelen en breiden zij in
hun ambacht uit, want daar bestaat de onge
lukkige neiging en gewoonte niet dat de ouders
Imnue zonen doen studeeren, wanneer zij eenigs-
zins uitblinken. Wat kunnen onze werklieden
dikwijls ongeletterd legen de Engelsche verrich
ten is het dan te verwonderen dat de loonen
kleiner zijn en dat wij op de wereldmarkt niet
kunnen strijden tegen de voortbrengselen, ynn
meei ervaren werklieden, die boeken en tijd
schriften over hun vak lezen en doorgronden
Hoeveel ouders laten hunne kinderen als
onwetenden opgroeien. Hoevele ouders trekken
hunne kinderen niet uit de school wanneer zij
nauwelijks hunne eerste communie gedaan heb
ben Moesten de kinderen hunnen catechismus
niet leeren, ze zouden zelfs naar school niet
gezonden worden.
O wij weten het, de oude bewaarders willen
van het verplichtend onderwijs niet weten. De
ware reden is gemakkelijk om begrijpen, met
bungeld kunnen zij nog haantje van 't kot zijn,
wantin het rijk der blinden is eenoog koning.
Maar laat eens de boeren en werklieden onder
wezen zijn gelijk het behoort, dan is het een
ander zangen de ouwkens zijn verplicht hun
nen bek onder hunne pluimen testeken.
De oude bewaarders rekenen vooral op de
boeren om tegen het verplichtend onderwijs uit te
varen. Weten zij dan niet dat de boer het slacht
offer is van den staat van zaken.
Dat zij iich eens spiegelen aan de Deensche
boeren. Denemarken is een klein land als België
met een paar millioen inwoners. Dertig jaar go-
leden was het een der armste landen van de
wereld. Het verplichtend onderwijs is ingevoerd
geworden. De boeren die onderwezen waren,
hebben zich meer en meer ontwikkeld en de
wetenschap kunnen toepassen.
Zij zijn volgens het algemeen gevoelen de
meest verlichte boeren geworden van de wereld.
Elke boer leest zijn dagblad. De studenten der
hoogeschool van Kopenhagen, die 2000 leerlin
gen, waaronder men 100 vrouwen telt, hebben
hoogere scholen voor het volk gesticht. In stad
én dorp gaan de studenten en hunne professors
lessen van hooger onderwijs geven.
Daarnevens bestaan er nog 70 hoogere volks
scholen. Jonge boeren en werklieden van 18 tot
30 jaar gaan er naartoe. D e scholen bevatten
twee klassen, eene bibliotheek, eene eet en slaap
plaats en eene leeszaal.
Leeraars en leeringen eten aan dezelfde tafel.
Een volledige leergang duurt 6 maanden. De
leerlingen wonen dagelijks zes lessen bij over
moedertaal, de wijsbegeerte en gevolgtrekkin
gen der geschiedenis, de godsgeleerdheid, de
kennis der wetten, de natuurlijke wetenschappen,
de gezondheidsleer, de wiskunde, de vreemde
talen en de aardrijkskunde. Daarbij leggen zij
zich toe op hovenierderij, landbouw, leekenkunst
en boekhouden. Twee avonden in do weok wor
den besteed aan vrije besprekingen over hu is*
houdkunde en staatszaken. Het onderwijs is het
zelfde voor beide geslachten. lederen herfst richt
elke school eene groote vergadering in bijge
woond door 500 ii 1500 boeren en boerinnen.
De scholen bestaan door het maandgeld dei-
leerlingen en een hulpgeld van 250,000 fr. van
den Staat.
Honderd duizend Deenen hebben die school
bezocht en zijn dan eenvoudig tot hun werk terug
gekeerd, zonder eens te droomen advokaat,
pastoor, koster, schoolmeester of bureelschrijver
te worden.
Ziedaar wat in België ook zou moeten be-
staan zullen onze lezers zeggen. Ja, dat moet
j komen, maar wat wilt gij doe.i wanneer de
helft der Belgen niet behoorlijk kunnen lezen en
j schrijven
I Een halve eeuw vrijhe.d heeft bowezen dat
I er niets te doen valt. liet kan maai- veranderen
door het verplichtend onderwijs. He wet moet
voorzien dat de huisvader vrij blijft in de keus
van de school.
Dan zullen wij waarlijk mogen zeggen
de man op zijn werk
de vrouw in haar huis
het kind in de school.
Leonce Du Catillon.
Het jaar 1302 door gansc.li het Vlaamsche
land zoo plechtig gevierd verleden Don
derdag, prijkt met gulden letters in onze
geschiedenis.
Vlaanderen was toen in weelde en vol
len bloei. Frankrijke koning, Philip de
Muntesclirooder, loerde met begeerige
oogeu naar dit rijke hoekje gronds om het
in zijn koninkrijk te voegen, en zijne
kroon met den kostelijken perel te ver
sieren.
Hij verklaarde suoodelijk Gwijde van
Lampierre, graaf van Vlaanderen, ver
vallen hem beschuldigende van eedbreuk,
c- stelde Jacob van Cliatillon als land-
v. -gu aaïïT
Weldra krielde het hier van Fransche
edellieden, die den Vlaamsclien adel ten
groeten deele verbasterden, en een leger
soldenieren kwam zich aan 's Vlamings
tafel vergasten. Brugge vooral werd dooi
de Fransche ratten opgeknaagd.
Doch de dwingelandij van Cliatillon ver
veelde in 't einde de Bruggelingen. Na
eenen oproer de stad verlaten hebbende,
besloten zij hunnen wrok te koelen. Zeke
ren nacht stormden de Bruggelingen met
Pieter de Coniuck, eenen wever, en Jan
Breydel, eenen slachter aan hun hoofd, de
poorten binnen, en doorsnelden de straten
onder 't geroep Schild en vriend Wal
ivalsch is, valsch is, slaat al dood.
Eene bloedige slachting begon. Vier
duizend Franscben en hunne aanhangers
werden ongenadig vermoord. Chatillou
slechts ontsnapte met list, en ging aan'
Philip het gebeurde verhalen. Deze ontstak
in woede, en besloot een schrikkelijke
weerwraak te nemen. Hij zond een leger
naar Vlaanderen af', het schoonste dat ooit
de zon bescheen, om er de koppige Vla
mingen te leeren den nek onder het
dwangjuk te bukken. Edoch, Brugge's
Gilden en ambachten herschiepen zich in
legerscharen
Aalst, Kortrijk, IJperen, Gent. al de
steden van Vlaanderen zonden korpseu en
manschappen om het Vaderland, in 't
gevaar, ter hulp te snellen.
De ambachten groeiden welhaast tot
eene beude van 20,000 man, vergaderd in
de vlakten rond Kortrijk... Den 11 Juli
stonden beide legers elkander in 't gezicht.
Toen greep er een tooneel plaats dat
treffend schoon het karakter van ons volk
kenschetste.
De Vlamingen, die ter biecht en ter
H. Communie waren geweest, stonden in
z\\ ijgende stilte, eu zagen naar eene ver
hevenheid, waarop een Altaar was
getimmerd. Een priester hield eene roe
rende toespraak en gaf hun den zegen met
hot II. Sacrament. Zij bogen met eerbied
het hoofd, en kusten in vervoering den
grond, waarvoor zijn hun bloed gingen
vergieten.. Eenige uren nadien hoorde
men de klaroenen schateren, de banieren
zwierden in de morgenlucht, en het leger
bereidde zich ten strijd.
Vlaanderen den Leeuw klinkt liet uit
duizend borsten... Groeniugher-kouter en
Groeningher-beek zien de onbeschrijfelijke
moorderij onder de Franschen. Edellieden,
soldenieren, alles strijd en valt in verwar
ring ouder de forsche slagen der goeden
dags en de ijselijke steken der pieken van
de Vlaamsche gemeente-mannen. De beek
is rood van bloed, en in weinige uren is het
hoerlijke Fransche leger verstrooid en uit
eengeslagen.
Dit was de zegeurijkste dag die ooit over
Vlaanderen opging.
Toen werd het bewezen, wat eendracht
en geestdrift voor een zelfde doel kunnen
uitwerken. Toen bleek het klaar dat het
volk alles veil heeft voor vaderland eu
vrijheid, want Breydel en de Coniuck en
die kloeke ambachten en gilden waren
werklieden als wij, die in edelheid van
geest en dapperheid van herte voor geen
Fransch harnas moesten wijken.
Vlaanderen1 den Leeuw Trilt bij die
verre weergalm van Groeniughen raakt
dien kreet, niet de diepste snaar onzer ziel?
Wekt hij geene gevoelens op van fierheid
eu moed O, ja', want ook wij hebben
gestreden en hebben nog te strijden, en die
kieet klinkt als een broedergroot uit de
graven onzer oude helden
Kristeue demokraten Klauwaarts van
onzen tijd weest verheugd, en verblijd bij
t herdenken van den Gulden Sporenslag.
Vlaamsch, vrij en vroom waren onze
vjulviien, zweren VMj thans,' den geest uier
vaderen trouw. Stant.
A spiritii .A.lesteiisi,
libera nos Doniine.
a Van den Aalsterschen geest, verlos ons Heer.»
Zoo eindig-t een artikel van't Vlaamsche Yolk,
artikel gericht tegen de Kristene Volkspartij van
Aalst.
Wij laten ons aan de aanvallen van die half
en half demokraten weinig gelegen de feiten
zijn daarom ons te verreehlvaaidig-en.
Wat heeft die geest der waterdemokratie toch
al verwekt
Te Aalst heeft de werkmanskring, een ver
bond gesloten met de socialisten.
Te Geertsbergen heeft die weldadige geest
niet belet dat ganach't werkvolk inde handen
viel van Yooruit, zelfs de leden van den werk
manskring hebben voor de socialisten gestemd en
tegen ons.
Te Lokeren, forteres van de vrienden van
't Vlaamsche Yolk, zijn in de laatste kiezing voor
de Raad van werk- en nijverheid, die mannen
weggekegeld en vervangen door socialisten.
Te Antwerpen hebben «deVredes» het volk
aan de oü achteruitkruipers verkocht.
De papierdemokraten van Brussel hebben in
de Kamers't volk al verscheidene malen verraden;
een van hen om de vriend te spelen van de rijko
volkshaters, heeft on^in volle Kamer gelasterd.
Gent is door en door socialist. Een aanzien -
lijk getal werklieden van den buiten van Geut
werken thans rond Brussel op de kareelovens
meest al die werklieden hebben zich doen in
schrijven in het socialistisch syndikaat. Van den
anderen kant al de kareelbakkers, die oorspronke
lijk zijn van het land van Aalst of omstreken,
maken deel van het syndikaat gesticht door de
Kristene Volkspartij.
Leerrijk niet waar, dat verschil
Nogthans, wij wedden dat 't Vlaamsche Yolk,
den Antisocialistischen geest van 't Gentsehe
verre zet boven den demokratischen Geest van
onze streken
Dat 't Ylaamsche Yolk ons dus maar aanvalle,
zooveel 't hem lustdie muggensteken deereu
ons-niet.
Voor ons, wij gaan kloek vooruit, en indien wij
een verzoek tedoenhadden, dan ware hela plendo
Democratices, libera nos Domine.
Ileere, verlos ons van de halfgebakken demo
kraten.
'ïien regel bemerkingeii
'kLees zoo een weinig van alles, en als ik
lees, 'k lees met aandacht he wel, veel van lijds
ben ik verwonderd, en meer als verwonderd
hoe sommige bladen die kleingeestige pro.ta
hun lezers durven opdienen.
Dit drukt bezonderopdiearmtierige weerlegging
van 't socialismus, die ik zoo dikwijls ontmoet!
'k Was te Ninove op die meeting op de markt,
't beroepen spel legen Anseele,endie woorden
die een van die sprekers daar sprak, heb ik
altijd onthouden, en dikwijls op nagedacht, hij
