Art. 5 gestemd.
Aan Vooruit
Leren en Dood.
Onze Kringen
De winkel van twee maten
en twee gewichten.
Wetteren.
BRIEVENBUS.
Briefwisseling uit Mechelen.
Priester DAENS-Pennina
Nieuws der week.
Art. 5 dat, zooals men weet, de kern der even
redige vertegenwoordiging bevatte, is in zitting
van donderdag met 8 stemmen tegen 48 en 7
onthoudingen doorgegaan.
Met een zenuwachtig 't Moet eindigen ant
woordt Vooruit in zijne nrs van maandag en
dinsdag op ons artikel De Vlaamsche hooge-
school Welnu, al moest de steller nog zenuw
achtiger worden, veroorloven wij ons hem te
zeggen dat zijn antwoord geen antwoord is. Im
mers wij hadden niet de gansche Vlaamsche be
weging besproken, maar een bizonder punt van
haar programma eeue vlaamsche hoogeschool
voor het vlaamsche volk en om haar te verdedi
gen hadden wij Vooruit'sgeliefkoosd terreiu
betreden en den heelen blikwinkel Breydel en De
Coninck daargelaten om zoo positief mogelijk te
redeneeren. Zelfs hadden wij verscheidene argu
menten van louter stoflelijken aard ingeroepen
om onze stelling te verdedigen. Wij had 'en ons
ds moeite gegeven te bewijzen dal de inrichting
eener Vlaamsche hoogeschool \oldoel aan eene
democratische noodzakelijkheid. Van dit alles
geen woord. Ternauwernood rept het één regel
van de grond der kwestie om te zeggen hoe
durlt meu eraan denken de massa het volk op te
roepen voor het standbeeld van Vader Willems,
dien ze nooit kenden, voor eene Vlaamsche hoo
geschool, waarvar. zij nooit zullen genieten (sic)
Dit uittreksel is\oldoenue om de Vlaam;chge-
zinde gevoelens der hoofdmannen van Vooruit
naar waarde te doen schatten.
Is het dan te verwonderen dat M. Anseeledeel
maakt van de société pour la vulgarisation
Vooruitherhaalt, waarover wij het met hem
eens zijn dat wij het zuiver algemeen stemrecht
moeten verkrijgen eer wij de Vlaamsche bewe
ging zullen doen zegepralen. Daarom zeggen wij
dat het volk alleen haar kan vooruithelpen, doch
dit belet niet dat men liefde voor de taal in het
hart des vulks moet doen ontkiemen en dat men
zijne verstandelijke vermogens dient te ontwik
kelen om in geval van volksrcgeering liet volk in
staat te stellen zich zeif te besturen. Hoe zal het
dit beter doen dan door hooger onderwijs, i.i zijn
zijn eigen taal, iu eene Vlaamsche hoogeschool
opgedaan Ik geloof dat dit niet moet ged.scu-
teerd worden en dat Vooruil mij gelijk zal geven.
Wij hebben ons niet in te laten met het doen
van GeDtsche of Brusselsche flaminganten waar
van het socialistisch blad spreekt. Doch in 't voor
bijgaan willen wij eene kleine terechtwijzing
doen de Brusselsche flaminganten door Vooruit
bedoeld zijn geer.e vermomde klerikalen tenware
dat vrijmetselaars als Frans lleii.baidt, Jossou en
andere flaminganten die tot de loge behooren,
vermomde klerikalen geworden zijn.
Wij protesteeren echter tegen Je a lichtzin
nige aantijging dat ooze a Vlaamschrij\ende
usn spreken, maar hen met eene Vlaamsche
*ossfr>é bedreigden
W iarom noemt Vooruit geene namen en plaat
sen Want die beschuldiging is valsch voor wat
de chiistene democraten aangaat en voor wat mij
betreft, Vlaamsche en Waalsche socialisten kun
nen getuigen, dat Ik ze altijd met hoffelijkheid be
jegende.
Nog een misslag Vooruit drukte dat wij
Vlaanderen zullen verlossen en dat dit niet Ie
verwachten is vanwege de socialisten Steller
heeitzijn bril vergelen en zullen voor willen
gelezen, wat nog al een verschil is. Wij laleu an
deren slopfien die do volksgezindheid in pacht
willen hebben en kleingeestig doemen wie iu de
kapel niet knielt al verklaren zij zich tegen alle
dogma, wat niet belet dat het Marxisme, de arke
des verlonds is, welke niemai.d mag aanraken.
Wij hadden eene ernstige en grondige bespre
king over de Vlaamsche hoogeschool verwaehl.
Wij bestatigen dal Vooruit buiten de palen loopt
en zwijgt. Wij zijn dan weinig geestdriftig het
tegensprekelijk debat aan te nemen dat ons voor
gesteld wordt. Steller heeft zeker aan den 14 No-
46
o p
door
JULES MARY.
Het gelaat van Claudine helderde op, hetgeen aan
Jean de Montmayeur nietoDtging. Hij zag haar wan
trouwig aan.
a Zou zij iets kunnen zeggen dat ik niet zou mogen
"ooren Heeft zij geheimen
4 Geheimen? Welke geheimen zou zij voor u kun
nen hebben Zij heeft u toch verteld wat zij vroe
ger geweest is
De kalmte waarop Claudine deze woorden sprak,
deed het wantrouwen van Jean verdwijnen. Hij
ging heen.
Nauwelijks was hij vertrokken, of Lucienne open
de haar oogen en zag Claudine aan. Zij scheen thans
volkomen bij haar kennis te zijn, want ^ij herken
de haar zuster.
Claudine I riep zij verheugd uit.
Het was1 de eerste maal in die acht dagen, welko
sedert den dood van Henri en Pascal verloopen wa
ren dat Lucienne haar zuster herkende.
Claudine slaakte een kreet van vreugde.
Zuster, zuster 1» riep zij uit, terwijl zij haar in
de armen sloot.
a Waar ben ik? Wat is er gebeurd? vroeg Lu
cienne dof.
Later zal ik u alles zeggen, lieve, vermoei u nu
niet.
Claudine befc«efde haar niets meer te zeggen. Het
vember '97 gedacht want 't is in het nummer van
14 dezer dat hij den handschoen werpt. Mij is bet
wel als de bespreking rollen zal a over het nat
en do noodzakelijkheid eener Vlaamsche hooge
school uit democratisch oogpunt beschouwd
Is het aanvaard Zoo ja, tot December
L. Ducatillon.
Ninove. liet tooneelfeest onzer mannen
is bepaald vastgesteld op Zondag 3 December
aanstaande. Het Programma belooit heel puik te
ziin. Op verzoek van eenige vrienden, zal een
liefhebber uit Aalst hel feest met zijne medewer
king opluisteren.
Van maandag af ingang3kaartcn en program
ma's te bekomen in ons lokaal alsook bij al de
dc leden van den tooneelkring.
Uitstap. Morgen Zondag, om 2 uren
stipt, namiddag, n niet om 2 1/2 zooals op do
uitnoodigingen v as vermeld, uitstap "an de zang
maatschappij a Da Broederlijke Werkers» naar
Oultre. Bijeenkomst in 't lokaal. Wij wakkeien
al de mannen aan intijds op post te zijn, om ge-
aamentlijk te kunn- n vertrekken.
Aalst. Ziekenfonds voor Vrouwen.
Zondag 26 November, om 5 uren namidd:i^. n
den Letterzetterskring, Graanmarkt, uiteisl be
langrijke vergadering. Wij zetten de leden aan
zooveel mogelijk aanwezig te zijn. Al die weg
kan, op postP. Van Schuylenbergh zal er uil-
leggen hoe de maatschappij maicheeren mott.
Dat de mannen nu eens een uuikon thuis blij
ven ora hunne vrouwen toe te laten naar de ver
gadering to komen, want er moeten gewicht ge
punten besproken worden aangaande de doktors,
den apotheker en den onderstand. Vrouwtjes,
du is 't u-ve beurt. Tot op de vergadering van
zondag
Turnclub Onze moedige lurnclub be
reidt een prachtig avondfeest. Dag en uur later.
De clericale burgemeester van Kortrijk heeft
zeer bitsig de regeering aangerand en de bis
schoppen verweten dc E. V. te willen opdrin
gen aan de. katholieken. In denzeldèn rin hieft
M. Woeste ook gesprok ju. Bui Jen be3lrijdun de
regeeriDg en zullen tegeu de wet stemmen.Zege-
vi;Ti-n zij, dan is dn regeering naar de maan win
plaats te maken voor hel kartel der antiklerika
len.
Bijgevolg de godsdienst en'de Kerk zijn in ge
vaar. En wat doet de geestelijkheid Zwijgen!
want het wachtwoord heet ronken
Wat doet de katholieke drukpers zeer zacht
die heeren op de vingeren tikken. Waarom Om-
da'. zij de n; We standen vertegenwoordigen. Als
de democ aten hetzelfde doen evenals MM. Rey-
naert en Woeste de inmenging der geestelijkheid
in politieke zaken en hare overheersching op
burgerlijk gebied bestrijden, dan hoort rnen in
alle kerkeD, banvloeken en notas, dsn leest r
i»> Jo a-,Q9£rvaiiv-V<? O'"
vallen. ,Vu.rom Omdat ito democraten
me standen vertegenwoordigen.
Pas d'argent, pas de suisse!
Als priester Daens in 't gezelschap gezien
wordt van ongeloovigen, ketters, liberalen of
socialisten, om na te doen wat de H. Paulus voor
deed o, dan scheuren de farizeërs hunne klee
deren, maar als de kardinaal van Mechelen een
feest ten stadhuize van Brussel bijwoonde, ver
welkomd door den groolen vrijmetselaar De
Mot, midden naakte halzen, o, dan werd die daad
geroemd door dezelfde kerels, die hunnen ijde-
len broodschrijversbuik aan het buffet gingen
volproppen ten koste van de Brusselaars.
Als een christen democraat een legenspreke-
lijke meeting met een socialist houdt of het
waagt in een socialistisch lokaal te spreken dan
is hij een socialist geworden, zoo leerden de
dompers, den 14.November 1897, maarzij dool
den. Integendeel als klerikalen, gelijk Verhaegen
te samen zetelen in administratieraden van groo-
geheugen kwam bij Lucienne terug, zij herinnerde
zich het vreeselijk schouwspel waarvan zij ge
tuige was geweest, nog klonk haar de vervloeking
in de ooren van haar beide pleegbroeders, van haar
moeder.
o Pascal, Henri, moeder, stamelde zij, o 1 zjj
hebben mij vervloekt, mij, die alles aan hun geluk
ten offer heeft gebracht. O 1 mijn God 1 dat is te
veel, dat is te veel
Zij barstte in een krampachtig snikken los, maar
die tranen waren haar behoud.
WeeD, lieve zuster, zeide Claudine, a ween
weerhoud u tranen niet.
Van dien dag afnam Lucienne hand overhand in
beterschap toe.
Ook George kwam eiken dag in de ziekenkamer
om te vragen hoe het met Lucienne was.
Hij zette zich in een hoek neer en sloeg Claudine
voortdurend gade. Spreken deed hij niet, maar zijn
oog was geen secoud van Claudine afgewend, alleen
wanneer haar blik de zijne ontmoette, zag hij be
schroomd naar den grond.
Frans Schuller had de gebeurtenissen van de laatste
dagen getrouw in zijn dagboek opgeteekend.
<i lien week is er verloopen, sedert wij de twee
vrij-schutters gefusilleerd hebben. Het waren wal. -
kore mannen, zij vreesden den dood niet zij lieten
•i zelfs niet toe, dat ik hun blinddoekte. Hoe gaart.n
was ik voordat oogenblik oflicier geweest. Dan hal
ik hen niet doen fusilleeren.lïén vrij-schutter heb ik
o kunntfn redden, maar voor deze twee kon ik niet,;
doen. Onze komniandant heeft een doodelijken haa"
o tegen alle Franschen. Waarom Die menschen kun
nen toch niet helpen, dat zij niet in onsschoon Duitsch-
land geboren zijn. Ik wil wel tegen de Franschen
rechten maar hem fusillcerendat vind ik laf. En dan
de moeder van die twee vrij-schutters 1 Och, hoe
te finantieele maatschappijen, dan vindt men
daar geen graten in. Ziet ge a l'argent n'a pas
d'odeur.
Vóór de balloleerir g to Dendermonde gingen
te Wetleren arm iu aim M. de deken, de fraraas -
son Beernaert, en M. de Kerckhove (Abel); te
Dendermonde werkte M. Georges Vertongen met
andpre liberale fabrikanten te Baes-ode gin j M.
De Bruyn de ondersteuning vragen van de pro
gressist M. Cesar Van Damme. z n pewezen te
genstrever van 1894; MM. Abel da Kerckhove
en Oswald de Kerckhove dt.ien hetzelfle bij
mevrou .v de gravin do Kerckhove de liberalen
van Hamme en Berlaere werden ook gebeden en
gesmeekt. De Wettersche klerikalen vergader
den alle avonden om de rollen uittedeelen in
die gemeente moest men mij bebolfen om mijne
katholieke overtuiging, maar stllekens afkeuren
omdat ik scheuren maakte, doch in een andere
gemeente moest men mij uitgeven voor een ban
diet, een goddeloozo kerel die zijn vader ten
onder gebracht had, die goed van kerken en
en kloosters bezat, die pators en nonnen aan de
hoornen zou ophangen, die in do Kamer moest
zijn om te kunoen trouwen, en do moest uitge
floten worden. En dan zijn die heeren verwon
derd dat het volk uit de kerk blijft, geen eer
bied meer gevoelt voor de priester.
Wal zware verantwoordelijk heid rust toch op
de geestelijkheid Leest ze dan geen geschiede
nis Is het feit dat mannen en vrouwea de kerken
van Aalst verlaten hebben onder gemoren gejouw
dan niet beteekenisvol genoeg Leest toch de
kerkelijke geschiedenis vóór de Hervorming en
vóór de groote fraDSche revolutie
Over eenigen tijd hoorde ik door een priester
de volgende thesis verdedigen dat een goede
katholiek m est stemmen op straf van zonde voor
een kandidaat der katholieke lijst, die een ge
kende overspeler, een aftroggtlaar, een vloeker
of een dronkaard zou zijn
Te Harelbeke werden de democraten door de
geestelijkheid uitgescholden voor scheurmakers,
slechie christenen, hoogmoedigen, enfin de ge
wone litanie, maar te Oudenaarde werd verle
den jaar Dr Ferrant als volksvertegenwoordiger
verkozen, die legen M. De Malander was opge
komen. Die Ronsensche scheurmaker is de broe
der van M. den pastoor van Harelbeke.
Al de woede der Brugscho conservatieven was
tegen dedemokraten gericht. De geestelijkheid
vergat te donderen op de framassons die op de
liberale lijst figureerde. Uitslag Vele menschen
hebben de redeneering gemaakt dat de framas
sods betere chrislene waren dan Vanneste,
Moeyaart, Minnebo en hunne vrienden,dus dat zij
geen gewetensbezwaar moesten hebben en eeni
ge framassons zetelen nu in den raad.
Zoo zullen zij dezelfde farce hebben te Veuine
waar M. Buyl zal verkozen worden wat men
er ookvan zegge.
Et mme erudimini. Dit is wat katoen om
den mond onzer belasteraars to stoppen.
L. r». C.
Bericht aan wie het aangaat.
Naar i..lichtingen, zou een planteur, een alom-
bekende scho. (Velaar, een 1 uitengewone manier
bezitten, om zijn werkvolk te hehandelen.
Ztende dat zijne zaken de gewenschte winsten
niet afwerpen om zijnen on verzaad baren geld
zucht te voldoen, pnogl hij deze te vermeerderen
met zijne w erklieden twee en drij uren laDger
aan den arbeid le houien, zonder hun dit over
werk te verg eden. bijzoover dat hij een werk
man drie uren deed werken, waarvoor hem 15
centiemen werden betaald. Is dat geene schande?
Met zoo een heer is alle werk onmogelijk en
misschien ware daar wel verbetering aan te
brengen. Daarom, werklieden, niets beter dan u
zoo spoedig mogelijk hij de Chiistene Volkspartij
aan te sluiten, die ondor hare leiders manDen
telt, welke met hand en land voor uw welzijn
strijden en vurig verlangen u in Wetteren krach-
lig vereenigd te zien, waardoor gij zult in staat
gesteld worden zulke onrechtveerdighedeu te
doen eindigen. Democra vt.
weende zij, en bad en smeekte om het leven van
bare zonen. Ik. weet zeker, dat mijne goede Catharina
eveneens zoosmeeken wanneer men Frits en Wilhelm
wilde dooden. Ik zal baar wanhoop, toen de kom-
mandant zeide, dat baar zonen reeds dood waren,
nooit kunnen vergeten. Op dat oogenblik zoo het mij
bijna gespeten hebben, dat ik soldaat was. Zij heeft
ons toegeroepen, dat het blo"d van haar kinderen
a over ons hoofden zoo komen. De officieren hebben er
mee gelachen, maar mij kwamen de tranen in de
oogen. O 1 God, als ik mijn goede vrouw, mijn lieve
a kipderen eens nooit terug zoo zien. Ik weaschU» wel,
dat de oorlog geëindigd was. Voor het eerst, sedert
a ik in Frankrijk ben gevoel ik vrees.
Lucienne was gered, de koorts werd van dag tot dag
minder en bleef ten slotte geheel weg. Haar krachten
keerden terug, dagelijks zat zij eenige uren op.
Naarmate de ziekte week werden de bezoeken van
Montmayeur gestadiger, en duurden zij langer. Ten
slotte bleef hij uren lang tegenover haar zitten.
De bezoeken van den verafschuwden man waren
duldelooze martelingen voor de arme Lucienne.
a Het is gedaan, zeide zij op zekeren dag tegen
Claudine, ik heb te veel geleden, mijr.e kracht is ge-
brokeu. Ik zoo mijn geheim verraden waneer ik nog
langer de tegenwoordigheid van dien ellendige moest
dulden. Ik moet van hier, Claudine, ik moet vanhier.»
Maar dan is u vader verloren.
Verloren, hij, do onschuldige, de brave edele man I
Is dat mogelijk Wij hebben hem reeds eenmaal
gered, zouden we hem nu toch moeten laten sterven 1
Helaas, ik heb geen kracht, geen moed meer. Deze af
schuwelijke oorlog heeft mijn broeders doen sterven,
morgen zal misschien mijn verloofde eveneens door een
kogel worden getroffen. De smart heeft mij mijn laat
ste kracht ontnomen. O 1 kon ik slechts sterven.
<i Lucienne I
1. Vr. Schiet, in Am. hel boek is op weg. De
prijs i9 omtrent gepast met 'i port. Wanneer krij -
gen we wat nieuws, leeft ge nog Who begin to
reading in the English.
2. K. te Pamel.
't Besle middel is de verspreiding van den boe
renalmanak, de tien catecliismuslessen van den
Neet hnssellsclien boer zijn geschreven met het
het oo_' op den aanslaand.-n strijd. Als ge dien
doni leest kunt ge al de behoudsgezinde kreeften
utl den zadel werpen.
3. V. W. Steenhuyze.
In 't begin moet ge uwe meetingen van buiten
leeren, wij zijn ook allen zoó moeten beginnen,
eens do vrees voor 't publiek overwonnen zult ge
al sprekende kuimen bij en af doen, en allengs
voorde vuist een redo voeren.
4. A. Erwetegem.
Vereenig u met eenige jonge mannen in volks
bond, doe 'nen kleinen uitleg, en na 'nen zekeren
tijd mnogt ge 'nen spreker vragen.
5. Frans, Nieuwenhove.
De zaak is verhandeld op bladzijde 17 van 't
Landelijk wetboek, door De Backer.
Onze briefwisseling van zondag II. 12cn dezer,
dient als antwoord op het artikeltje aangaande
Pastoor Daens, verschenen zelfden datum in
a Volksblad.
't Was alsof wij voorzien hadden welk gebruik
gemeld bladje zou trachten te maken, tegen ons,
van het schrijven van Salvator. Maar het or
gaan van den katholieken werkraanskriDg weet
nu dat de complimenten van Silvalor geen
zins ons in den smaak valleD, dat wij overtuigd
zijn dat dezes houding niet rechtzinnig is en
ook, dat wij voor dit alles op de wijze raadge
vingen van 't Volksblad niet te wachten hadden.
Dat zal ons maseurke mischien plezier doen.
Wij moeten er nochtans bijvoegen dat het aan
ons geen genoegen zou verschaffen, moest het
Volksblad, wel te verslaan zoo het volhardde
in zijne tegenwoordige houding en taktiek
er door toekomen Priester Daens goed te keuren.
Wij denken dat in dit geval er vast reden zouden
bestaan om te moeten schrikken,dat onze hoofl-
man het niet goed meer meent met de volkszaak
en zijn apostelschap voor de verspreiding der
kristelijko leering.
Is a Volksblad» nu weêral van ons gedacht niet,
dan zullen wij dal ten laste leggen aan zijne on
bewustheid in den rol welken het speelt.
Fl. II.
Zaterdag, 18 dezer, om 91/2 uren 's avonds,
vergadering hij Mus Smels, Wagonslraat, Allen
moeten daar zijn.
HAL. Van overtuigde Dacnsisten van aile
kleur, omdat zij allen de partij Daens onder
steunen zullen, 4,00
Omrlal "jy «ün-.lo rwMBi» dal or
met volledige lijst gestreden wordt 2,00
Omdat zij zich onmiddellijk gaan erinrichten. 2,00
Omdat zij in 't harte nog ten minste duizend
in getal zijn. 2,00
TURNHOUT. Omdat wij fier zijn Pries
ter Daens als hoofdman aan onze partij te heb
ben 1,00
Omdat al onze leiders met de evenredigever
tegenwoordiging in de Kamer mogen zetelen. 0,50
Omdat Plancquaert zulke schoone brieveu in
het recht schrijft. 0,50
Militie. De militielolingen voor de lichfing
van 1909, van het arrondissement Aalst, zullen
plaats hebben op de volgende dagen
Geerardsbergen, Donderdag 1 Februari; Ni
nove. Vrijdag 2"; Lede, Maar.dap 5 Moorsel,
Dinsdag 6 Oordegem, Woensdag 7 Meerbeke,
Donderdag 8 Aalst, Vrijdag 9; Sleenhuyze-
Wynhuyse. Maandag 12 Herzele, Dinsdag, 13;
Idegem, Woensdag 14 Haeltert, Donderdag 15;
Sottegein, Viijdag 16.
Brussel. Gemarteld Kind. De eebtge-
Gij ziet toch, Claudine, dat ik geen kracht heb
om den strijd tegen dien man nog langer voort te zet
ten. Mijn vader zal als een moordenaar sterven, en ik
heb mijne eer nutteloos opgeofferd, ik kan hem niet
redden. Montmayeur is sterker dan wij. Wat kun
nen wij tegen hem doen Niets. Alle voorzorgen had
hij genomen, het is dwaasheid nog langer hoop te
koesteren, hem te overwinnen.
De ellendeling wordt toch door de wroeging gefol
terd, wellicht zal hij nog eenmaal tot bekentenis ko
men. Houd moed Lucienne, verlaat Doriat niet. Het
is onmogelijk dat gij al deze offers nutteloos zoudt ge
bracht hebben.
Maar hebben wij niet al het mogelijke gedaan om
Doriat te redden, zuster. De onderzoeksrechter, ge
looft aan de onschuld van Doriat, maar wat baat dat
men zal den ongelukkige toch ter dood brengen,
Wanhoop niet, Lucienne.
u Wat heb ik nog te hopen Waarom zou ik de
marteling nog laDger verduren, dieD moordenaar voor
mij te zien. Nog eenmaal wil ik zijn tegenwoordig
heid duldeD, maar alleen om hem te zeggen, hoe vu
rig ik hem haat, hoe diep ik hem verafschuw, dan
wil ik vluchten, ver van hier, waar ik zooveel gele
den heb.
a Om Godswil, Lucienne, doe dat niet. Volhard in
de taak, die gy op uwe schouders hebt genomen. Wie
weet welk toeval ons ter hulp komt.
Hebt gij dan nog hoop op de toekomst
Ja.
Ik niet.
Hier werd het gesprek afgebroken door het bin
nenkomen van mevrouw de Montmayeur, zij kwam
zien hoe Lucienne het maakte en bleef den geheelen
avond bij de twee zusters.
Het werd nacht.
Vervolgt.
