ORGAAN DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ.
A//es voor en door het volk!
Een enkel woord.
A. De Backer.
Katholieke Zedeleer.
Een artikel van Priester Fonteyne.
3 Cens per dag.
TIENDE JAARGANG Nr 24
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
ZONDAG 17 JUNI 1900.
Mijn naam is Roeland,
Als ik klep is het brand,
Als ik luid, o heil en glorie,
ls 't victorie,
In Vlaanderenland
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar 2,5o fr.; 6 maanden i,5o fr.; 3 maanden o,8o fr. (Voor 't buitenland 4,60 'sjaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuylenbergh,
uitgever, Kerkplein, Ninovc, en in alle posikantooren van het land.
Zondag 17 Mei, om 2 i/2 ure namiddag,
vergadering te Brussel, iu den Plaisanten Hof,
Vlaair.sche steenweg. Elk op post
Van nu tot nieuwjaar, kost Klokke Roe
land 1,50. Dem.ikialen, verspreidt ons blad.
Voor velen onzer lezer volstrekt onoondig, ji.
En voor ai.deren eDkel wenschelijk omdat het
gerus'stellend inwerken zal op bun gemoed en
Lwijfel wegruimen die zijnen oorsprong put in
een zeer hoffelijk gevoel kommer om vooruit
gang onzer vlaamsch ehristene dernokratischo
strekking.
Welk zal onze houiing zijn in het belgisch
parlement
Wij aanschouwen die vraag als volstrekt over
bodig, en daarom ook was het, dat wij niet ant
woorden op die talrijke veronderstellingen en
tegenstrijdige gissingen die sedert de stemming
in sommige bladen voorkomen.
Immers, welk isde politiek die wij sedert negen
volle jaren reeds vooruitzetlen en verdedigen
mei woord en pen.
Is het niet de Vlaamsche Ciiristene Demo-
KRATIE
En ligt in die woorden onze gedragslijn niet
afgeteekend en onze houding in hare groote lij
nen niet hepc-rkt en zelfs gewaarborgd
Vlaamsch.zoodanig dat wij ons tegenover het
Vlaamsch kiezerskorps verbinden van zijne be
Jangen in de wetgevende Kamers te verdedigen
in zij no eigene taal.
Wij koesteren da vaste overtuiging dat de ge
lijk held op taa{r^b:ciï"2T0i: nooit zal VttWczt-a
üjkeh vooraleer het Vlaamsch zal burgerrecht
verworven hebban in onze wetgevende Kamer
evenals het Fraosch.
De sociologische strekkiDg der volksaeuw
eischt loenadering lus?chen de verschillige stan
den der maatschappij daarop zijn reeds alle
pvrtijsn het eens het verschil der gesproken
taal groef tot hiertoe'nen afgrond tusschen do
hoogste standen, allen franschsprekenden en
de laagster-, enkqj vlaamsehkennenden.
Die hinderpaal aan meer broederlijken omgang
en vereischte toenadering moet verdwijnen.
Eu hij zal enkel verdwijnen waQneer de vlaam-
sebc taal in België het aanzien zal genieten van
de fransche en dit aanzien en die achting moet
het nood zakelijk gevolg zijn van haar gebruik in
onze weigevendeen bestuurlijke lichamen.
Christen. Zoodanig, dat wij onder gods
dienstig opzicht juist dezelfde grondbeginselen
aankleven van de behoudsgezinde katholieke
partij
Tusschen haar in da Kamer zullen p'aats ne
men, en met haar de belangen van het katholiek
geloof verdedigen zullen tegen alle andere partij.
Onze stiijdleuze was, is, en zal altijd zijn voor
God en Volk.
Die dit ooit in twijfel trok, handelde of ver-
keerd, ten gevolge van slechte of berekende in
lichting of boosaardig, tan gevolge van blinde
politieke dweepzucht.
Demokraat. (Hier kunnen wij enkel de syn
thesis van ons program onder maatschappelijk
en stoffelijk opzicht doen kennen voor verdere
inlichting verzenden wij naar onze artikels Demo-
KRAT1E EN EEUWIGE VOORUITGANG, heel Onlangs
in Klokke Roeland verschenen).
Het individualismus, stelsel van onbeperkte
vrijheid, waarvan de princiepen vertolkt in do
School van Manchester is failliet geloopen,
alle partijen stemmen in met ons op dit punt. De
arbeid iu plaats van vrij te zijn en gelijkgerech
tigd roet hel kapitaal in de voorlbrengst, is er de
slaaf van geworden, ontvangt de wet van het
kapitaal.
De onontvluchtbare strijd gedurende ruim
honderd jaar (sedert den bepaalden val van het
leenroerig stelsel) tusschen die twee bestanddee-
len die tegenstrijdige belangen hebben) is uitge
loopen op de overmacht van het eene op het
andere, op hoorigheid van het laatste aan het
^Daaruit - noo llottig onverdiende ellende
laDgs onder en ongehoorde weelde langs boven.»
(Woorden van Paus Leo XIII).
Uit die 0 onverdiende ellende langs onder
moest noodzakelijk spruiten,'t geen de econo
men noemen de crisis van overvloed schrale
verkoop van waren en sloffen bij den midden
si'and, 'tzij voortbrenger of enkele verkenter.
Alle partijen erkennen dat de middenstand in
zijn bestiau bedreigd is, maar zelden wordt de
oorzak vermeld.
WIJ willen de eenige oorzaak wegruimen door
toekenning van nECHT, wij bevestigen dat, wan
neer de arbeider werkman, landbouwer, am
bachtsman en neeringdocner, welstand geniet
en zich bi 't eng noodige niet moet beperken,
maar ook ai eens 't oog mag richten op 't nuttige
ANNONCENPRIJS per drukregel:
.wone annonccn o,i5 dikwijls.herhaalde bij overeenkomst; vonnissen o,5o reklamen 0,75.
Alle briefwisseling, vrachtvrij.
Ongeteckende brieven worden geweigerd. Men zende alles vóór donderdag middag.
en 't aangename, die «crisis van overvloed» van j
lieverlee moet eindigen en do middenstand w.-i-
stand zou genieten.
De BEI10UDSGEZ1NDEX integendeel wilden
die onverdiende ellende lenigen alleen door lief
dadigheid.
Verre van ons van dit christen gevoel te min-
achtoD,edel zoo wel in zijnen oorsprong (in 'thart
van hem die ze pleegt), als in zijne uitwerksels
en gevolgen maar wij meenon dat zij nooit alge-
meene toestanden kan verhelpen.
Hare rol moet zich beperken bij uitzonderlijke
gevallen, altijd zal de samenleving er gelegenheid
toe schenken en hareWeldoende werking behoe
ven.
Aangewend om eene crisis te heelen die het
gevolg is van vooruitgang, kenmerk der negen
tiende eeuw op handels- en nijverheidsgebièd,
mist zij teenemaal haar doelzij verwekt slaafs
heid en karakterloosheid bij hen die niet oordee-
leo, verbittering en misnoegen bij hen die oc-r-
doelen en de iüpalming uitsluitelijk door eenigen
van dien vooruitgang waarnemen.
Ia alle vooruitgangstijdvakken van eene ver
ouderde maatschappelijke ordening naar eene
nieuwere, meer overeenkomstig met de beslaande
sociale vereischten ('tgeon nu 't geval is, ingez en
wij overstappen van 't individualismus naar hét
ahruïsmus of demokratie) moest de wetgeving
dien overgang voorbereiden, vergemakkelijken
en bepaald huldigen.
Deed zij dit niet, de openbare denkwijze liep
de wetgeving vooruit, deed hare onweerstaan
bare krachten voelen, ging over tot gewelddaden,
011 deed nadien zelve 't geen de wetgever had
verzuimd of onbepaald verdaagd uit eigenbelang
of "orfliaonflo onda^Klon
Dit is eenigzins reeds weerom 't geval en daar
uit is hot dat de macht vaa't socialisraus is ge
sproten en op grond van die bestaande daad
zaak is het ook dat wij vroeger bevestigen, dat
de behoudsgezinde p jliliek den vooruitgang van
't socialismus in d' hand werkt.
Ziedaar, waarde lezers, nogmaals onze mae-
ning, nopens de bestaande maatschappelijke cri
sis uiteengezet.
Ik zeg: nogmaals, want nooit hebben wij
't zij in schriften of op raeetingen 'nen vinger
breed afgeweken van ons bovenstaande politiek
Symbolum.
Die het tegendeel bevestigen, verkeerden op
een dwaalspoor, of spaarden moedwillig de waar
heid.
Hewcl, met die meening en die grondige over
tuiging zal onze houding in do Kamer gevolgtrek-
kig zijn, en blijven.
Onze lezers weten hoe de behouders en de
priesters ons voorstellen aan 't volk als ketters,
schismalicken, socialisten, enz. Wij zijn den naam
van christen met waardig, enz.
Doch als men de cijfers der uitgebrachto slem-
men door gansch het land samentelt, komt men
tot den volgenden uilslag
500,000 st. werden gegeven aan de liberalen.
464.000 socialisten.
964,000 st. te samen.
De kathol, behouders bekwamen 1,003,020 of
37,000 st. meer.
De christen demokraten bekwamen er 60,800.
Doch als men rekent dat wij in vcrschuiige
arrondissementen waar wij verschillige duizeode
partijgangers tellen niet gestreden hebben, zoo
mogen wij onze getalsterkte ten minste op 65 tot
70,000 st. schatten, 'tgeen een zeer schoon getal
is voor eene jonge partij.
Als men deze 60,800 st. bij de 954,000 snti-
klerikale stemmen voegt, komt men lot de som
van 1,024,800 51. of 21,800 st. meer dan de be
houders de meerderheid des lands zou dun anti
katholiek zijn.
Dat maakt natuurlijk de zaken niet der behou
ders en zonder komplimenten nemen zij de
58,000 stemman uitgebracht op de chiisten de
mokraten bij do hunne en roepen dan triomian-
telijk wij hebben 100,000 st. meerderheid in het
land
Isdatgeene openlijke bekentenis dat zij ons
belogen en belasterd hebben
Als wij waarlijk de slechten zouden zijn, voor
dewelke de behouders en de priesters ons uitge
ven, dan zouden zij onze stemmen moeten voegen
bij die der socialisten.
Van den oogenblik dat zij onze stemmen bij de
hunne tellen, is hel klaar en duidelijk dat z;j zei
ven ons aanzien als eene partij die den godsdienst
genegen is en die voor le maatschappelijke orde
geen gevaar oplevertdus al 't geen tegon o^s
geschreven werd en legen ons gepredikt is lou
tere leugen en deze die die leugens en dien las
ter tegen ons uitbraakten, weten dat het leugens
zijn en dat het laster is I II. P.
De Kristene Volksparty
van Antwerpen.
De kristene demokraten zijn dan dood. Do be
waarders hebben hot afgekondigd luidruchtig en
jubelend dood.
Ma t zou het waar zijn 't Werd zoo menig-
triaal gezegd. Altijd dood en nooit begraven
Nu alle schertsen daargelaten, als do bewaar
de: 5 Fat zeggen, gelooven zij het zelf niet. Eene
jonge paruj die nauwelijks ontstaan is, die te
worstelen heett tegen de machten der wereld,
tegen do overmacht van den geldzak, tegen de
stevigheid vaD oude welingerichte versteende
partijsn, tegen leugen en laster van bij karren
vrachten rondgestrooide gazeljes, tegen de karak
terloosheid van een lang verdrukte en verstooten
volk... die joDge partij, die maar het enkel
wapen heeft voor haar van recht en rechtveer-
dig'.iell, en den moed, 't is waar, en de zelfop-
oflerirg... maar noch geld, noch dagblad, noch
noch -nrichting, die jongs partij zou maar aan
stonds moeten zegepralen
Wanneer heeft men dat ooit gezien in de we
reld
Jonge partijen komen op als zij strijden voor
récht en rechtveerdigheid, zij zullen vervolgd
worden en gelasterd; zij hebben dagen van tegen
slag er zegepraal van moedeloosheid en geest
drift maar lijdend en strijdend stappen zij voort,
de oog'n staan gevestigd op hun doel de recht
veerdigheid, hun oorbeeld zij strooien hunne
gedachten, wekken gevoelen van liefde, en traag
zaam "innen zij veld; zij ondermijnenden grond
waarop, dé burcht an staan der oude partijen. En
vei zingen cnaaiïs ueti ligpvfeit'Öp rtfat 5e V'doö-
den verrijzen heeren bewaarders.
Nu de zegepraal der Kristene Volkspartij was
nog niet mogelijk, maar hij komt, dat is zeker.
Gisteren verslagen en dood...? Goed, maar
t zal een wondere doode» zijn 1
Vandaag hernemen wij den strijd hardnekkig
en heldhaftig wij jonge strijders moesten nog
wat leeron, maar wij hebben geleerd en dat zul
len wij doen gevoelen. Houdt u maar bereid
Een enkelo zaak heeft ods diep bedroefd in
dezen kiesstrijd, 't is die wilde wo9ste tegenwer
king van sommige priesters. Willen zij aan de
zijde staan van de bewaarders, de rijke, de mach
tige der aarde, dat zijn hunne zaken wij staan
aan de zijde van het lijdende en arbeidende volk,
dat is ook ons recht en wij denken onze plicht
maar dat verketteren en verdoemen voor mannen
van vrede, van waarheid en broederliefde? Is er
een enkel woord ia onze leering dat strijdt met
de leering van 't Kristendom, Jat men het o:.s
wijze, en wij verdwijnen voor altijd zijn onze
hoofdmannen zoo eerlijk en zoo deftig niet, zoo
kristclijk en zoo katholiek ten minste als
de kopstukken der Meeling... dat men spreke
maar neen dat zal men niet.
Wij strijden voor het arme volk, voor recht en
rechtveerdigheid, waar is onze misdaad
Eerweerde, strijdt voorde rijke bewaarders,
als gij wilt, wordt zelfs de wachthondeu van
hunne geldkoffers als het u lust, dat laten wij aan
uw ooi deel over eu eerbiedigen uw gedacht;
maar vooraleer gij de waarheid verkettert en het
recht verdoemt... denkt er op
Denkt er op ja, want de bewaarderspartij zal
hare zoa zien dalen eu de Volkspartij zal haren
dag hebben en dan
Droe- ig ls helMen leert dat de Zaligmaker
voor eene enkele ziel, zijn bloed zou vergoten
hebben, en wij die onze zen-lelingen zoo edel
moedig naar het moordend. Congo zien trekken
om eeuige wilden tot Kristi-kerk te winnen... en
hierin ons land, ware het mogelijk en God niet
bermherlig, sommige priesters zouden lichtveer-
dig en onbezonnen, uit politieke drift, met al hun
verketteren en verdoemen, honderd duizend
kristene broeders, en dau nog van de beste, uit
den schoot der kerke bannen Nu dat is wellicht
hun gedacht niet, maar 't zal het wel eens wor
den en 't ls het onze Ondertusschen de demo
kraten zullen toch trouwe kristenen blijven zij
zullen de priesters eerbiedigen, spijts alles, als
dienaar van God en eens toch zullen de oogen
opengaan en zal ons recht geworden. Mocht het
Diet te laat zijn
De laagheden van zekere drukpers hebben ons
ongevoelig gelaten. Als de honden bassen langs
de straat men gaat voorbij, en als de straatscha
vuiten met vuiligheid werpen naar den eerlijken
voorbijganger de man stapt koelbloedig voort,
gerust en gelaten io zijne eerlijke deftigheid, en
hij beantwoordt die heldendaad met verachting
De zoogezegde a brief over priester F. door
eenen priester uit West-Vlaanderen hij zelf,
hoe schurkachtig, heeft ons niet ten minste ont
roerd. Een naamlooze brief... met wat straatge-
veegsel... die geen enkele priester van West-
Vlaanderen zou kunnen schrijven of durven
onderteekenen, daar zijn zij te eerlijk voor... hij
karrevrachten rondgeleurd onder de onwetende
bevolking... juist voor de kiezing als alle ant
woord onmogelijk was... hoe deftig... hos edel...
hoe ridderlijk
Spijtig dat de naam van dien held onbekend is
gebleven Wij vroegen voor hem het eereteeken
van 't Leopolds Orde
Maar onze tegenstrevers mogen gerust zijn;
wij zullen ze op die baan van leugen en laster
Diet volgen. Wij de slechten, wij de afgeval-
lenen, wij de ketters, wij de gedoemden... wij
zullen voorts alle personen eerbiedigen wij be
strijden gedachten, maar eerbiedigen den mensch,
onzen broeder, al was hij onze hevigste tegen
strever dat ridderwerk laten wij over aan de
a ware verdedigers van den Godsdienst, aan de
eenige kampioenen van alle eerlijkheid en
deftigheid. Nog eens dan de helden mogen ge
lust zijn met die wapsns zullen wij niet strij
den maar de eerlijke lieden zullen oordeelen en
wij stappen gerust voort, bewust van ons recht
en vaa de heiligheid vaa onze ehristene volks
zaak.
En dan de macht der dagbladen Dat ook mis-,
sen de democraten. Een dagblad, 't is de groote
macht. Dag voor dag bij duizenden en duizenden
voor eenen niet verkocht en bij vrachten rondge-
smeten... dag voor dag bij 't volk gedachten ver
spreiden of leugen en laster... dag voor dag eene
meeting voor ieder man... dag voor dag mis
schien, in ieder huis schijnheilige volksbedrie
gerij en wat hebben de kristene demokraten
daar tegen weinig of niets Eenige meetiugen
met zelfopoffering en heldenmoed gegeven, ja
maar dat zijn dondervlagen en stortregen, die
voorbijvliegen en 's anderdaags de ^viianda(b»-
voor gedacht, en de waarheid en 't recht blijven
machtelaos.
En dan d9 inrichtingen van de oude partijen,
het waren tot nu toe ware forten geld en
geweld, macht en gezag alle machten der we
reld in hunnen diensten wat hadden de kris
tene democraten tot hiertoe de arme lieden en
hier of daar een edelmoedige burger of boerde
zwoegers en de zweelers machteloos en geldeloos;
klooke mannen somtijds maar hoe menigmaal
benauwd en vreesachtig, in een woord de zwak
heid vervolgd en gebroodroofd tegenover de
alleenhesrschende en verdrukkende geldmacht!
Eq toch de demokraten komen uit den strijd
met eene macht van 60,000 stemmen. 40.000
mannen in 't Vlaamsche land.
Mannen van overtuiging... die niet bezweken
zijn onder den berg van verdreiging en laster...
mannen van een stuk Eene macht, eene groote
macht, heeren bewaarders en heet gij dat de
dood gij meent het niet
40,000 man... die mannen zijn... om al de
a kopjes te bezetten, in stad en dorp, van geheel
het Vlaamsche land
Eq daarbij in 't kort een dagblad, dat tot in de
verste hoeken, overal, het onrecht zal bekampen
en den heldenstrijd voeren voor de rechtveerdig
heid I
En dan al de strijders, in dichtgesloten leger
schaar, met moed en zelfopoffering, met al de
wapens van pen en woord en werk en daad... op
het slagveld van de kristene volksverdediging...
zal dat de dood zijn... heeren bewaarders
Fl. Fonteyne, priester.
Hetgeen aan de behouders in de kiezing den
doorslag heeft gegeven, is voorzeker het pensioen
van 65 fr.
Zij hebben er mede geschermd in alle winden.
Nochtans als men het goed bekijkt, wat ba-
teekent het
liet is algemeen gekend en geweten dat de
werkende klas de twee derden van onze belastin
gen betaalt.
De twee derden van het pensioen worden dus
ook betaald door de zwoegers en de zweeters
Want men bemerke wel dat pensioen wordt
niet gegeven uit den zak van den koning of van
de ministers, of van de barons en edele heereiy
maar uit de kas van den Staat, die door u en door
mij wordt gevuld.
Hoeveel geeft de werkman dus voor zijn pen
sioen onder vorm van belastingen? 6 eens per
dag.
Hoeveel legt er de kapitalist bij Arme 3 censül
En daarvoor maakt m9n zooveel embras
Wij weten wel dat de behouders zeggen De
liberalen deden nooit iets voor het pensioen d
Doch dat is «geenen» klap.
Op die manier zou men altijd mogen een deel
onrecht plegen als de voorganger een grootere
onrechtveerdigaard was, of zijne plichten verge
ten als de voorganger zijne plichten vergat.
Wat schoone zedeleer
De waarheid is dat men de menschen smeert
met hua eigen vet, ea door slimme trukken den
