Orgaan der Ghristene Volkspartij van België
Beslist, dus zeker
VEERTIENDE JAARGANG
N' 31
5 CENTIEMEN HET NUMMER
ZONDAG 31 JULI 1904
KLOKKE
ALLES VOOR
ROELAND
HET VOLK
Als ik klep is het brand.
Als ik luid, o heil en glorie,
/c 't victorie
In Vlaanderen/and
ABONNEMENTSPRIJS vooraf betaalbaar.
Een jaar 3,oo fr.; 6 maanden 1.75fr.; 3 maanden 1.00 fr. (Voor 't buitenland 5.00 's jaars).
Men schrijft in bij P. Van Schuyi.enbergh,
uitgever, Zonnestraat, Aalst, en in alle postkantooren van het land.
AN NO N CEN PRIJS per drukregel:
Gewone annoncen o.i5; dikwijls herhaalde bij overeenkomst; vonnissen o.5o; reklamen 0.75.
Alle briefwisseling, vrachtvrij.
Ongeteekende brieven worden geweigerd. Men zende alles voor Donderdag middag.
Gedenkteeken De Back""
De vrienden, die met een inschrijving-
lijst, of door hunne persoonlijke bijdrage
medewerken voor het gedenkteeken van
wijlen Advokaat De Backer, mogen tot
gemak der inzameling, indien zij het
noodig achten, de lijsten tot einde
Augusti houden.
Het Midden-Comiteit
te Denderhautem.
VERBOND
DER
Christen Democraten van Belgie
Ter kennis wordt gebracht dat de
keure van het Verbond zal gezonden
worden aan al de vereenigingen die het
zullen vragen.
Nogmaals wordt herinnerd dat de
aangesloten kringen de jaarlijksche
bijdrage moeten zenden uiterlijk vóór
iS Augustus.
On middel ijk worden dan de kaarten
gezonden voor de afgeveerdigden bij
't Congres van September aanstaande.
De algemeene Secretaris van 't Verbond
Karel WECKERS
Groote Markt, Boom.
Pius Paus en
I
Fransche Republiek
Gaat hetJ.-11 ,c.a* o-icw
den godsdienstvrede in Frankrijk heeft be
houden eindelijk verbroken worden
Gaat de rampzaligste aller oorlogen, de gods
dienstoorlog vooï goed in Frankrijk losbersten
Door zijne langmoedigheid cn behendige
politiek heeft Paus Leo XIII gedurende lange
jaren het uitbersten van dien oorlog voor
komen. Hij wist wel dat 't fransch gouvernement
vijandig gezind was tegenover de Roomsche
Kerk, en dat de toestand der katholieke
bisschoppen in Frankrijk veel te wenschen liet.
Immers, 't is een ongehoorde zaak en ramp
vol voor de Kerk dat de benoeming der
bisschoppen overgelaten zij aan een gouverne
ment dikwijls samengesteld uit vrijdenkers en
vrijmetselaars, het is te zeggen uit vijanden en
vervolgers der Kerk.
Dat is bijna monsterachtig en onbegrijpelijk
en nochtans dat bestaat in Frankrijk.
De vrijdenkerij heerscht in het Fransch
ministerie, en dees ministerie heeft het recht
de bisschoppen te benoemen.
Zekerlijk, de Paus behoudt het recht
onwaardige candidaten, het is te zeggen
slechte of onbekwame priesters te weigeren
maar de zwakke, de flauwhartige, de twijfel
achtige candidaten door het gouvernement voor
gesteld, kan de Paus niet afwijzen.
Dat buitensporig recht van een vrijdenkers-
ministerie, ziedaar de kanker die het hart
afknaagt der Fransche Kerk, en de oorzaak is
van veel ellenden en verergernissen.
Twee Fransche bisschoppen, van Dijon en
van Laval, zijn sedert lang te Rome aangeklaagd
om hun wangedrag de eerste is beticht onder
ander van vrijmetselaar te zijn, de tweede van
schandaleuze daadzaken.
Die droeve feiten moeten niemand die met
de katholieke geschiedenis bekend is verwon
deren immers, er staat geschreven in het
Evangelie 't is onvermijdelijk dat er vererger
nissen gebeuren en onder de 12 Apostelen
van Christus, die allen bisschoppen waren, is
er geen verrader, Judas geweest
Paus Pius, gebruik makende van zijn onbe
twistbaar recht van Opperhoofd der Kerk, heeft
die twee bisschoppen voor zijne vierschaar
te gaan verontschuldigen te Rome voor 't heilig
Officie, verbiedt minister Combes aan die twee
j bisschoppen aan den Paus te gehoorzamen en
hij bedreigt den Paus zoo Hij die onwaardige
bisschoppen afstelt of in den ban slaat, niet
i alleen alle betrekking met Rome te staken,
j maar zelfs het Concordaat af te breken, het
budget van eerediensten af te schaffen en in
vollen oorlog te komen met de katholieke Kerk.
Aldus is de toestand voor 't oogenblik.
Men ziet dat hij ten hoogste gespannen is,
en vol van sombere voorteekens.
Nog één stap, en de godsdienstoorlog woedt
in Frankrijk. Veel rampen zal hij berokkenen
aan de katholieke Kerk, en wellicht noodlottig
zijn aan de Fransche Republiek. De plichtige
van al die rampen van Kerk enStaat is ontegen
sprekelijk het Fransch Ministerie voor ieder
mensch van gezond oordeel kan dat punt niet
in twijfel worden getrokken.
Men zou nog kunnen begrijpen dat minister
Combes, bewerende dat de vrijheid van onder
wijs niet bestaat in Frankrijk, dezelve onttrekt
aan de kloosterorden dat is willekeurig en
tegenstrijdig met het natuurlijk rechtmaar dat
minister Combes aan den Paus verbiedt bis
schoppen te oordeelen en te straffen die zondi
gen tegen het geloof en de zeden, zulke
aanmatiging gaat alle gedacht te boven, en er
is niet een eerlijk man die op dat punt aan den
Paus geen gelijk zal geven en den minister
Combes verantwoordelijk maken voor al de
rampen welke de godsdienstoorlog in Frankrijk
zal meêslepen.
Aldus doende, bedrijft minister Combes een
onvergeeflijke misdaad, niet alleen tegen de
heilige gewetensvrijheid, maar ook tegen de
beschaving en tegen het Fransche volk.
Priester Daens.
Woensdag 20 Juli, moesten zij verschijnen
voor het tribunaal van het H. Officie, door den
Paus zei ven voorgezeten.
Dit is alles klaar en duidelijk.
Ofwel er is geen Paus, geen gezag meer in
de katholieke Kerk, of wel de Paus heeft het
recht van al de geloovigcn, priesters en bis
schoppen te oordeelen in zake van geloof
zeden.
't En is niet omdat de bisschoppen van Laval
en Dijon republikeinschgezind zijn, of zelfs be
vriend blijven met het ministerie Combes dat
zij voor het Roomsch tribunaal moeten v
schijnen neen, maar 't is omdat zij beticht
zijn van daden tegen het geloof en de zeden.
En nu, wat doet het Fransch Ministerie
In plaats van 't onbetwistbaar recht van den
Paus te erkennen en aan de twee betichte
bisschoppen het bevel of den raad te geven zich
Van de wetgevende kiezingen van
1906 sprekende schrijft De Vlaamsche
Ga\et dat Daensisten en independen-
ten te Brussel een verbond zullen
maken.
Kereldiedebewering onderteekent,
is mis, volslagen mis.
De christen democraten van Brussel
strijden in 1906, alleen, met pastoor
Daens aan 't hoofd der kandidaten, en
hopen dat zij een tweeden democraat,
een uitsluitend vlaamschsprekende, er
door zullen halen.
Daar zulks eene besliste zaak is, mag
De Vlaamsche Ga\et dit als zeker
melden.
De schrijver dezer is een katholiek democra
tisch handelsreiziger, die regelmatig, het heele
jaar door, geheel het vlaamsche land doorreist,
doorloopt, doorkruist. Mijn grootste vermaak
is mij overal, in steden en dorpen, in te lichten
over den toestand der werkende klassen, der
boeren en der burgerij, ten einde alzoo later
door pen en woord mede te kunnen werken tot
de lotsverbetering der arme verdrukte volks
klassen. En alzoo, geheel het vlaamsche land
doortrekkende, heb ik vernomen dat de steden
van Lokeren, Ninove, Geeraardsbergen, Oost
ende, Leuven, Turnhout en Mechelen de steden
zijn waar de grootste huren bestaan voor de
burgershuizen en de werkmanswoningen. De
laatste stad, die ik deze week heb bezocht, en
waar ik mijn artikel schrijf, is Turnhout en de
wraakroepende feiten die ik daar vernomen heb
wil ik u allen, beste lezers, mededeelen. En
om u te verzekeren dat ze echt en waar zijn,
ik heb ze vernomen van een braven, onder
vindingrijken ondernemer zelf, echt zuiver
katholiek en democratisch, werkmansgezind.
Die heer heeft mij gezegd dat hij voor twee jaar
eene rij van 10 werkmanswoningen heeft on
dernomen, waarvan elke woning den kapitalist,
die ze heeft doen bouwen, op ongeveer ióoofr.
komt, de grond (9 roeden hof aan 32 fr. de
roede medegerekend) en al die brave, eerlijke,
oppassende werklieden, welke die huizen be
wonen, moeten eene huishuur opbrengen van
120 fr., dus juist 7 1/2 per honderd I Is dat
gepermetteerd, is dat geoorloofd ik vraag
het u in gemoede, de hand op het hart I En
daar is zooveel, zooveel geld in ons land dat
de spaarkas boven de 2000 fr. maar 2 per 100
intrest geeft I... En van die arme, brave werk
lieden, die maar zoo een gering dagloon heb
ben, zullen de katholieken, die als katholiek
willen doorgaan, eene woekerhuur (ik zeg
woekerhuur met opzet) afpersen van 7 1/2
per honderd, als wanneer zij voor dezelfde
kapitalen, in de spaarkas maar 2 per honderd
l
ontvangen Is dat dan wonder dat al de ge
vaarlijke sekten, het liberalisme, het socialisme,
het nihilisme, het anarchisme (de verschrikke
lijkste sekte van allemaal) zooveel vooruitgang
doe.a in de wereld en ook in ons land, hetgeen
wij gezien hebben met de laatste kamerkiezing,
dat het volk zich teenemaal en geheel en al af
keert van de oude bewaarderspartij, die zoo
met het volk leeft IEn ik zeg na rijp onder
zoek, dat de groote, ongenadige woekerhuren,
die men in al de bovengenoemde steden van de
werkende klassen afperst, eene der grootste
oorzaken zijn van do thans heerschende en toe
nemende volksarmoede I
En de schandige, onverzadelijke gouddorst
der rijke, bezittende klassen van den tegen-
woordigen tijd kent geene palen ik ken eene
dame in eene vlaamsche stad van 't vlaamsche
land, dame onlangs overleden en die aan hare
erfgenamen eene fortuin achterlaat van veertien
millioenl Zij kocht over twee jaar eenen eigen
dom, welke zeven burgerswoningen of liever
arbeiderswoningen bevat, en weet ge wat ze
deed In plaats van de huren te verminderen,
verhoogde zij die nog met 5 fr. per jaar dus
geld afpersen van arme, ongelukkige werklieden,
want onder de bewoners van die huizen zijn er
ongelukkige weduwen, die zonder eten zouden
zitten, indien ze niet ondersteund wierden
door groote liefdadigheidsgestichten der stad l
En om u te doen zien hoe de verschrik
kelijke gouddorst alle rangen der maatschappij
tegenwoordig besmet, ken ik een bankier in de
zelfde stad, die nogthans ook voor katholiek der
oud-bewaardei spar tij wil doorgaan, en die aan
deftige, eerlijke koophandelaars der stad 20 °/0
durfde rekenen, omdat die personen oogenblik-
kelijk verlegen waren met geld, noodig voor het
betalen van wissels I Zijn dat katholieke wer
ken en moet men dan verwonderd zijn dat de
1 - j
Wat gezegd en geschreven wordt van de
arme, verdrukte werklieden cn van de zoo ge-
teisterde middenklassen of burgerij, dient ook j
gezegd van de Soeren die ongelukkige klasse
die zooveel moet doen om eerlijk en deftig
Ik heb dit artikel willen schrijven om een
der bronnen van de echte, ware volksarmoede
te doen kennen, door de wraakroepende han
delwijze der kapitalisten, der rijke en machtige
grondheeren tegenover de brave, maar onge
lukkige arbeiders-, boeren- en middenklassen
of burgerij dien droevigen, ongelukkigen toe
stand der kostwinnende klassen veranderen
door ware, goede, rechtveerdige volkswetten
zal de zware taak zijn der echte, ware, demo
cratische volkspartij, die hier in Belgie en in
alle landen zoo hardnekkig worstelt voor volks
beschaving en volksveredcling en het welzijn,
de lotsverbetering der werkende kostwinnende
standen 1 Een katholiek democratisch
handelsreiziger.
Kenschetsend
Onder dien titel drukt Het Nieuws van den
Dagvan 25 Juli
In hunne nummers van heden, nemen Het
Rechten Klokke Roeland, de organen der groene
democraten, de verdediging op van... minister
Combes, en spuwen vuur en vlam tegen de
katholieken, welke dien braven apostaat, dien
onvergelijkbaren vervolger van priesters en
kloosterlingen, dien onmeedoogenden verjager
u van Broeders en Zusters hebben durven
te doen zien hoe de verschrik- j beschuldigen
Dezelfde groene bladen verdedigen insgelijks
de twee fransche bisschoppen, van Dijon en
Laval, die in opstand zijn tegen den Paus en die
liever aan M. Combes dan aan de Kerk gehoor
zamen. Wat dient er meer gezeid
In dcnzelfden zin schrijven Fondsenblad
Landwacht, Gazette van Brugge, Brugsche
Vrije, en gansch de rommelzoo van zeer
christelijke, katholieke bladen der bewaarders.
aILJ-.lj;t-„,
van de waarheid, door leugen an lastertaal.
Waarom beweren zij enkel
0 Waarom bewijzen zij niet, niet door woorden
gezegd van de boeren die ongelukkige klasse j of enkele zinsneden op oneerlijke wijze aan te
halen of uit te leggen, zooals ZV doen, maar
door onze artikels 't zij geheel of ten grooten
door de wereld te geraken, die zooveel moet
werken, wroeten en slaven, van den morgen deele over te nemen, zooals wij doen met hun
tot den avond, hoe worden die ook wreed en geschrijf
onrechtveerdig behandeld door de kapitalisten
cn de bezittende klassen Ik ken een katho
lieken volksvertegenwoordiger in de provincie I
Antwerpen, die drie hofsteden te verhuren
heefteen dier hofsteden werd door zijnen j
vader, een achtbaar en rechtveerdig man, ver- i
huurd aan 450 fr. per jaar de zoon, een echte .j
geldduivel, heeft de huur verhoogd tot 800 fr.;
na eenige jaren de stede bewoond te hebben,
had de tegenwoordige pachter eene schuld van
35oo fr., en wat is er gebeurd De aime onge
lukkige pachter, met een groot huishouden van i
6 kleine kinderen, werd met half-maart laatst- j
leden onbermhertig op straat gezet, al de huis- j
meubelen werden op straat gesmeten en de
arme vrouw en de ongelukkige kinderen hebben j
drie nachten onder den blooten hemel doorge-
bracht, bij dit strenge en guie jaargetijde is i
dat niet wraakroepend en zijn dat de werken i
van een katholieken volksvertegenwoordiger I
Ik ken in de provincie Antwerpen, een per-
soon van oud edel geslacht, tevens burgemeester
zijner gemeente zijn broeder in de provincie
Oostvlaanderen sterft de burgemeester-edel-
man erft verscheidene millioenen, waaronder 1
vele hofsteden de nieuwe bezitter verhoogt
al de pachten een zijner ongelukkige pachters
gaat geheel cn al ten onder, kan niet betalen,
wordt voor zijne schuld aangeslagen, publiek
uitverkocht en eenige dagen later komt hij zich
ophangen aan de poort van het kasteel van den
onbermhertigen rijken edelman-burgemeester
Deze als vertegenwoordiger der wet, was
verplicht de identiteit van het lijk te komen
bestatigen en wat doet hij Hij zegt dat hij
den zelfmoordenaar niet kent, denzelfden onge
lukkigen landbouwer, zvn eigen pachter, dien
hij zoo wreed en onbermhertig heeft behandeld
Maar al de inwoners van het dorp zijn van het
feit onderricht en ofschoon zij niet publiek
durven spreken, bespreken zij ondereen en in
hun eenvoudig, rechtschapen hert, 't schandig
en wraakroepend gedrag van hunnen edelen en
katholieken burgervader
Wat heeft de edele en volksgeliefde priester
Fonteyne (die eenmaal in de Belgische Volks
kamer za! zetelen, dat is vast en zeker) vol
komen gelijk als hij voor eenige weken schreef
dat v het beste middel en de rechtste weg om
de arme, verdrukte boeren te redden is van al
de overdrevene pachten aan den willekeur van
de machtige grondheeren te onttrekken, ze door
wet- en landbouwraden op hunne echte waarde
te brengen en te regelen. Vele andere zaken
kunnen goed zijn maar daar alleen ligt de
redding. De bewaarderspartij met al hare
kasteelheeren en grondeigenaars weet dat, en
daar zij meester is kan zij dat maar dat wil
zij niet de geldzak boven alles dat is hare
broederliefde
Kenschetsend mag zulks wezentlijk heeten.
Want, die overtuigd is dat hij den goeden
kant der zaak vast heeft, die dus rechtzinnig
handelt en ter goede trouw, durft zijne aan
hoorders of lezers met de woorden des tegen
strevers bekend maken.
Dat durven de bewarende schrijvelaars-van
Nieuws van den Dag, Fondsenblad, Brugsche
Vrije, enz. niet, wel een bewijs dat zij het besef
hebben van hunne slechte handelwijze en goed
weten dat zij oneerlijk en ter kwader trouw
handelen om het volk een verkeerd en valsch
gedacht te geven over de christen democraten.
Een treffelijk man heet zulke persridders
persschavuiten.
Uit Antwerpen
Mijn artikel van verleden maand, waarin ik
er op wees dat de Flaminganten zich moesten
losscheuren van hunne partij en op eigen voeten
loopen, heeft nogal ophef gemaakt. Sommige
katholieke Flaminganten namen het euvel op
dat er gezegd werd de Vlamingen in de
katholieke partij werden langzaam maar zeker
verdrongen.
En toch is 't zoo I
Sedert jaren reeds wordt de Flaminganten
vloed in de meetingpartij ondermijnd. Tot dat
doel werd een Vlaamsch dagblad gesticht. Dit
blaadje, met een Flamingantenkleedje getooid,
maar dat zooveel rechtzinnige Vlaamschgezind-
heid inzichheeft als Judas voor zijn goddelijken
meester, dien hij verkocht voor dertig zilver
lingen, werkt met voorbeeldigen ijver aan het
ophemelen der creaturen van de katholieke
associatie.
Tegen heug en meug worden die heertjes
vooruitgestooten en bewierookt.
Een dier creaturen is, onze huidige volks(?)
vertegenwoordiger Paul Segers. Alhoewel van
jongs af Franschgezind van kop tot teen en op
het O. L. Vrouw-College de leider der Frans-
kiljonskliek, wordt hij in de kolommen van dit
Vlaamsch(?) gezind blad voorgesteld als een der
overtuigdste Vlaamschgezinden. Het minste
redevoeringske wordt uitgebazuind als zijnde
een meesterstuk van welsprekendheidenzenz
Maar over onzeechte Vlaamsche volksjongens,
die van op de schoolbanken, al hun tijd, al
hunne kennis en geld ten dienste stelden der
Vlaamsche zaak, en die wezenlijk talent en
welsprekendheid bezitten, daarover nooit of
zelden een woord.
De Franskiljon Paul Segers werd voorgesteld
als vertegenwoordiger van het Vlaamsche
Antwerpen, en de Flamingant Adelfons
Her.derickx mocht tot stopgat dienen en werd
bijgevoegd volksvertegenwoordiger.
I De Flamingant Henderickx wordt geduld in
