Hs??in de libcra,=
De Nihilisten, en hunne Slachtoffers.
31
Èeu-en-Twintigste Jaarnann.
©obsbirnst, - ftaöcrlanö,
BETOOGSCHRIFT
- rijljciö.
ÜIFIiT W
te VERGEEFS
1.
ziin'wie h£eft be-
n
Go-onm- An m rw bureel Achterstraat.
d»n regel, - Berichten onder't Nieuwe,'' l' fr*'nk den kle.nen' hf
Züïidajj 1 AV*usti 1^80
mm®«ssa:v. v. -:^irj»*asaac2Eia^^»s»..-Me.»>isJjAi?tir«
■Miwfiiiiii wiin iim.ii ,i i jtjT»TyiyTn nunmawgM—nn
stippen genMnen1" rechtstreeks bU
HET LAND VAN AELST
VAN HET PAUZELIJK GOUVERNEMENT,
over de wegzending van zijnen Gezant
uit België.
Heelt het Pauzelijk Gouvernement in de zaak der
Scholen, dubbelzinnig gehandeld?
Sedert i3oo jaar dat het Pauzelijk Gouvernement
plaats genomen heeft onder de wereldsche Mogend
heden, in de tijden zelfs, als het Hof van Roomen.op
Staatsgebied, den scepter droeg, altijd en immer heeft
het in zijne betrekkingen met de Keizers en Konin
gen, eerlijk, rechtzinnig, onbaatzuchtig gehandeld.
En dat is een eer voor al de Roomsch-Katholieken,
die in Roomen een tweede Vaderland terugvinden,
een Vaderland waarin al de volken van verschillige
natiën als broeders samenkomen, een Vaderland
dat menigen bloedigen oorlog heelt tegengehouden
en waardoor de enge grenspalen der Volkeren, tot elks
voordeel en welvaren verwijd worden.
De Pauzen van Roomen hebben twee machten.
Ecne geestelijke macht, waaraan de oniaalbaarheid
is toegezegd in zake van geloof; eene geestelijke
macht.die sedert 1800 jaren, de Leering Christi onge
schonden en onveranderd heeft bewaard;
En eer.e tijdelijke macht, een tijdelijk bestuur, dat
in betrekking is met al de wereldsche Mogendheden.
Die tijdelijke macht is niet verplicht van zich in de
zaken van Geloof te mengen die tijdelijke macht
tracht in goede betrek kingen te zijn met alle Gouver
nementen, om deszelfs christene onderdanen in hunne
rechten en vrijheden te kunnen beschermen.
Voor wat Belgenlanu nu aangaat, de Pauzelijke
Nuntius, die aan 't Hof is van Koning Leopold, kon,
m°, hi| daar,tegen de Schoolwet gaan uitvallen?
Zekerlijk, al wie zijn gezond oordeel te werk stelt,
begrijpt dadelijk dat een Kerkvoogd, een Afgezant
van den Paus, een voorstaander van 't Christelijk
Onderwijs moet zijn.
Daarbij, de Nuntius van België, in al zijn gesprek
ken met de Ministers, de Staats-Sekretaris in Roo
men, in zijn onderhandelingen met onzen Gezant
beide hadden meermaals getoond hunnen diepen al
keer voor de nieuwe Schoolwet, beiden hadden meer
maals verklaard dat deze wet, volgens de kerkerech-
ten MOET veroordeeld worden.
Zelfs had Paus Leo in dien zin eenen brief geschre
ven aan Koning Leopold.
En nogtans gingen Frère voort, met te verklaren
fijn gazetten met te schrijven, dat Roomen niet t'ak
koord was met onze BisschoppenFrère ging voort
met deze bednegelijke redplank aan de voeten der
Staatsmeesters te leggenEn er waren Meesters, die
bedrieger of bedrogen, tot d'Ouders gingen zeggen
Zendt maar uw kinders naar onze scholen De Paus
zal de veroordeeling der Bisschoppen doen intrekken!
Uie toestand mocht niet blijven duren.
En in begin November 1879 zond de Paus door
zijnen Nuntius eene nota aan Frère, een nota die allen
twijfel wegnam en aan Frère duidelijk herhaalde dat
de Paus de Schoolwet veroordeelde, zoo s>re--»p a'<
Belgiscoe Bisschoppen.
Frère las die nota.
Nu moest Frère toch bekennen dat hij zich bedro
gen had, of dat hij zijn volk bedrogen had!
Wat doet Frère?
Hij bedreigt Roomen, indien deze nota niet inge
trokken wordt, dat hij aanstonds den Gezant terug
roept.
De Paus, dien slag willende vermijden,en toch zijn
inzicht bereikt hebbende, van FRÈRE TE OVERTUI
GEN dat Hij geheel en gansch takkoord is met de
Bisschoppen, de Paus laat toe dat die nota ingetrok
ken worde.
Ja, Frère was nu, in hert en ziel, overtuigd dat zijn
Schoolwet veroordeeld was, zoowel te Roomen als in
België, en niettemin hij durft in Kamer en Senaat,
vroegere verklaringen staande houden !M -
Wie kan zulke handelwijze eerlijk, rechtzinnig
noemen?
Zoo verloopen er eenige maanden
De Schoolwet begon uitgevoerd te worden
Het vrij Katholiek Onderwijs ontstond en zag zijne
schoollokalen vervuld, terwijl het Staats-Onderwijs
niets overhield dan eenige vrijdenkers-kinderen en de
slachtoffers van den schandigen Dwang op brav
werkende Ouders.
Frere had nu al zijn kaarten verspeeld; zijn handel
wijze met Roomen had hem tot niets gediend
De logiën riepen dat er wraak moest genomen
worden, niet alleen op de katholieke Ouders, niet
alleen op de Bisschoppen, maar ook op den Paus van
Koomen, en op 7April van dees jaar zond Frère-Orban
een telegram naar Roomen, en vroeg er in naar de
welbekende waarheid, te welen ja of neen. indien I
Roomen in akkoord was met de Belgische Bisschop j
pen ja of neen, indien Roomen bereed was den ievcr
der Bisschoppen te berispen.
De antwoord liet zich niet wachten.
Roomen antwoordde
Deelnemen aan een stelsel van onderwijs, afkeup-
baar IN ZICH ZELVE, is eenen akt, niet alleen ver- j
boden door de princiepen der katholieke moraal.
maar ook door die der natuurlijke moraal;
Roomen antwoordde:
De Belgische Bisschoppen hebben door hun ge-
draf? den dank der katholieke zaak verworven, n
xTCrc sc^ree^terug cn beweerde (hij die reeds van
m November eene formëele antwoord had) Frcre be-'
weerde dat Roomen schielijk veranderd was, en dal
de Geestelijkheid zicli eerbiedig moest toonen I-ven
de majesteit der wetten
Hem werd geantwoord dat de H. Stoel van 't be-.\
gin af, in de telegrams, nola's, in de brieven vanZ H
aan Z. M. den Koning, aan Z. E. den Kardinaal van
Mechelen in verdere stuks, dezelfde verklaringen na.l t
afgelegd, dat in alle landen en altijd, het onzijdig eer
gemengd onderwijs algekeurd was geworden, da", riet
politico-liberaal stelsel voor het katholiek geweten I
geene wet kon rechtveerdigen, die er de heiligs»
rechten van krenkt.
En wat gebeurt er nu
Zonder die antwoord af te wachten, zendt Frere
aan den Belgischen Minister te Roomen de tijding dal
hij aanstonds moet terugkomen.
Dat de Lezer nu onpartijdig oordeele.
1 'o- er.een woord uit Roomen gekomen, dat tegen
de Bisschoppen was gericht?
Wist Frère niet van den beginne af, was 't hem niet.
zonneklaar van in November 1879, dat de H StcWR
het gedrag der Bisschoppen prees en goedkeurde, ja,
dat de H. Stoel de Bisschoppen zou vermaand heb
ben, ware hun iever hier te kort geschoten?
Met volle recht dus mocht de Pauzelijke Nuntius
aan M. Fiwre schrijven, vooraleer hij den Belg har.
grond verm:
Eurogj recht laten^wederva cn aan de Hnh-
bewijzen van zijn verlangen naar verbroedering ëo
vrede Het zal zijn eer zijn in de geschiedenis van
nooit zijne goddelijke zending te hebben verlaagd tot
overeenkomsten die ten prijze van 't geloof der jonge
geslachten en misschien van een gansche volk zouden
bekomen zijn.
Wat ons, Belgen, aangaat: wij aarzelen geen 00-
genblik te kiezen tusschen een Regeering die ons
hier. door list en bedrog, is opgedrongen,en tusschen
den H. Stoel die met volle recht en met ongeschon-
dene eerlijkheid de zielen regeert van alle tijden en
van alle natiën; wij aarzelen niet, gelijk treffelijke pro
testanten niet aarzelen, van den akt der Vrijmetsers-
Ministers uit te roepen als ongepast,als schreeuwend, I
tegen alle recht en rede, en gedaan tegen wil en dank
van de groote meerderheid der Belgische Natie.
Boten bij "den viich?!'C" g°Cd V°°r Snulle,,; handige mensclien vragen:
Bewijzen en daadzaken.
En wat zeggen de bewijzen en de daadzaken?
hebben om de Belgen ,e
?NDERD A AID ,E da'hCt ,c8cnwoordig Ministerie, die schoon exempels navolgt en overtreft;
Wie heeft de fortifikatiïn van Antwerpen begonnen? DE LIBERALEN.
Wie heeft m i853, t iegervan 8c, ooo man op 100,000 gebracht? DF MRFRArïm
DE LIBERALEN.'" P'aa,S Va" '°0'000 man' I2o,ooo man doen «m™,ERALEN"
Wte heelt de doodschuld en bloedbelasting verhoogd DE LIBERALEN
nings'Pa?eis d'Ó^SstLenf UBErTlIn rSCheW£ mai' het S,raatTO'k 's K°"
meente wordena''C"DET'iBERALEn" Va" b"r^chc verplichtend op elke ge-
HEThTUEÏ^0n0RnDd,ï d£ MaaS?
Retwèsem'ant'een ^otóte m£n?° PlaMS
DE TEGENWOORDIGE LIBERALEN
steden en prochiën in twist en onkost brengen? P niets anders doet als de
DE TEGENWOORDIGE LIBERALE MINISTERS.
Wie, ja, wie heeft in deze tijden
De convois opgeslagen
De telegrams opgeslagen;
De registratierechten opgeslagen
De zegels opgeslagen;
HET TEGENWOORDIG LIBERAAL MINISTERIE.
Wie heeft de schandige belasting op den tabak ingebracht?
Wie is eerst beginnen te spreken van ffiggv de vruchten der velden te belasten?
HET TEGENWOORDIG LIBERAAL MINISTERIE.
DE LIBERALEN' b"rger' b°er C" wcrkmap-in «rlegendheid en in kremp komen?
t>sgeen liberaal meer, t is GEUZERIJ en BLOFD7riffTFRl ,»if lt
TEN rv.l- hüKN, dat LelgëhL-
neer-lasten moet bez
i6e Vervolg.
Heb ik de jonge Gravinne niet in uw handen geleverd? vroeg
de Syberiaansche. Is 't door mijn zorgen niet dat haar broeder, de
trotsche jonker Maxmius.zich bij onze Sociëteit heeft laten inlijven
en dat hij gezworen heeft onze statuten te onderhouden.
Dat zal hij niet doen! riep de Italiaan.
Ik weet het, broeder, en 't is juist daarom dat ik hem heb
voorgesteld. Ge zult hem dagvaardenhij zal verschijnenge zult
hem zeggen dat hij aangeduid is om den Keizer te dooden hij zal
weigeren; hij zal ongehoorzaam zijn en aldus vallen onder de straf
van 't reglement, die de dood is.
En wat profijt hebben wij dan? vroeg dé jood Sabourof.
t Profijt van puur en simpel in ons kas tien millioen roebels te
doen komen; de gravinne is immers algemeene erfgename van haren
broeder en ge weet dat de gravinne, onder haren naam van Strella
aan ons toebehoort.
Maar, sprak de fransche Communard Bremont, de gravinne
gaat trouwen.
Wie zegt dat?
G'heel St. Petersburg, en men voegt erbij dat haar toeko
mende, sekretaris wordt ecner ambassade.
Fedora zal niet trouwen, riep Nadia met schetterende stem,
ik zal het niet toelatenen als gij wilt weten hoe hare fortuin aan
ons komt, zal ik u zeggen dat al hare plans van huwelijk mij bekend
zijn, sedert gisteren; ik heb haar aangemoedigd om stillekens uit
het Komité te blijven, om Rusland te verlaten,en wilt gij weten wie
zij gelast heeft met het bestuur harer goederen, wie zij de grootste
volmacht heeft gegeven om alles tc verkoopen?
De samenzweerders staken hun hooiden vooruit.
Mij! riep de Gouvernante; ik ben aangesteld als hare almach
tige zaakwaarneemster, dezen morgend.bij notariëelen akt.
Ik trek mijne beschuldiging in, riep de Italiaan.
En ik, sprak de Doctoor, ik vraag een stemming van dank
voor onze dappere en arglistige zuster.
10 miljoen roebels, riep de Franschman Bremont! ro miljoen
roebelswij beroeren ermee de gansche wereld
De Syberiaansche werd met loftuigingen beladen en men besliste
van 's anderdaags te vergaderen in de verlatene smederij, al d'aan-
wezigen ten half acht, cn de gravinne Fedora ten acht ure.
XV. Broeder en zuster.
Maximus, de flinke manskerel,luitenant der keizerlijke Lijfwacht,
schatrijke graaf, eenige mannelijke afstammeling eener oude edele
Familie, die op trouwen stond met eene rijke schoone jonkvrouw,
de gelukkige en benijdde Maximus had den avond overgebracht bij
d Ouders zijner toekomende en kwam thuis rond middernacht.
De portier behandigde hem een envelop,van fijn.liel gekleurd pa-
Alle liberale gazetten worden uilgedaagd de hooger aangehaalde cijffers te beantwoorden: De-
clameeren en klappen zijn geen ouden; en die gedurige aanvallen op Priester en Religieus, zijn
ongepast en onredelijk.
Laat de Pastoors en Paters aan hunne bedieningenstaat de kerk u niet aan, blijit er uit, o
Geuzen; wilt gij leven als vrijdenkers en solidairen, 't staat u vrij; wilt gij sterven als 'nen hond
en begraven worden zonder eenig" teeken van Religie, alles volgens uw goeste; ge moet maar den
end afwachten maar laat d ander menschen ook vrijen geeft nu eens rekening over 't kostelijk
Belgengeld door u moedwillig verkwist; over de kostelijke Belgenvrijheden, door u onder de
voeten getiappeld.
Geachte Lezer, van lasten sprekende, wij willen hier de katholieken niet gansch verschoonen
men moet bekennen dat, onder de katholieke Ministeriën, de lasten niet VERMINDERD ZIJN,
gelijk het gevraagd en gestemd was maar elk katholiek Ministerie was toch een tijdstip van
rust, van vrije ademing; daarbij, als er een krachtdadig katholiek Ministerie was, waaromen
pier. Waarschijnlijk een uitnoodiging voor d'een of ander feest,
peisde hij, het cachet openbrekende.
Er stak een briefken in, waarop te lezen stond alsvolgt
Op bevel van het Opper-Komité uit St. Petersburg, is Maximus
Kourdoukof gedagvaard, zich morgen, 19 April, te begeven in de
hieronder aangeduidde plaats.
Voor 't Komité, de President
Nubius.
(Oude Smederij Ostrog, ten 8 ure juist).
Vrijheid of de dood
Daarneven de zegel der Nihilisten: het hoofd des Keizers tus
schen twee ponjaards.
Zoo! zoo! riep hij met gramschap, het papier in stukken
scheurende; ik ben gedagvaard! gedagvaard door die stommerik
ken, alsof ik hun slaaf ol hun hond ware; parbleu daar heb ik nu
eens een schoon gelegenheid om met deze schelmen en onbeschof
terikken af te breken ga ik daarheên Neen.... Maar er is nog
een ander briefje in die envelop. Laat zien wat het is: hij nam een
klein stukje papier en las er op de volgende woorden
Van dit oogenblik zijn uwe voetstappen bespied en gekendop
het minste teeken van verraad, volgt onmiddelijk uwe straf!
(En dat is vrijheid bij die aartsgoddelooze kerels
Welnu, sprak de luitenant van 's Keizers lijfwacht tot zijn ei
gen; ik zal, ja ik zal gaan; ik zal die eerlooze schurken, ik zal dien
Nubius, dien Ignotus, dien Vindex, die Strella, hun masker afruk
ken en met schaamte overdekken. Dit zot spel duurt al te lang! die
dwaze geestzieke verdienen eene les, die ze van mij zullen ontfan
gen..
Bijna op 't zelfde oogenblik ontving zijne zuster, hare uitnoodi
ging om zich ten 8 ure te bevinden op de gewone plaats der verga
dering.
De toestand der ongelukke dochter beschrijven, de lezer begrijpt
het, is eene volstrekte onmogelijkheid.... Zich willen lostrekken uit
de strikken der sekte, en gedurig nieuwe banden rondom haar ont
moeten de gemaskerde en onbekende kerels van 't Komité ver
foeien en gedwongen zijn, meer dan ooit, er in betrekking meê te
staan; zien dat men in eenen afgrond rolt, al zijn krachten inspan
nen om eruit te geraken, en gedurig door een onbekende hand naar
beneden worden getrokken. Wie schrijft die briefkes? dacht de
gravinne; wie zijn mijne gezellen in 't Komité? Waarom mag ik ze
niet kennen? ik, die mijn fortuin ten beste geef, ik die, gelijk ze
zeggen, den steun ben van 't Nihilism? Wie is dien Nubius, dien
Vindex, dien Ignotus, wie is die andere vrouwspersoon in 't Komi
té?.... En waar gaat dit eindigen? In welken doolhof ben ik geko
men?Zoo folterde die edele dochter haar gemoed, en, vrijdehk-
ster zijnde, vond zij den troost niet, den besten en zekersten troost
in de smartelijkste en onherstelbaarste ongelukken, den troost van
in God te gelooven, te hopen en op zijne liefde te mogen rekenen.
Slapeloos bracht zij den nacht over.
Zwart was haar toestand nog zwarter werd hij gemaakt door
hare zieke, ijlende en onstuimige inbeelding.
Zelfs klonken hare wanhoopskreten zoo luid, dat hare voedster,
de brave Paulowna kwam toegeloopen en vroeg wat ze wilde: Ik
ben verkocht, verbonden, verloren! kermde Fedora. Wees ge
rust, mijn allerliefste, sprak de vrouw, wij zullen u bijstaan! Ik,
ijlde Fedora, ik ben Nihiliste! ik teeken doodsvonnissen;weg!
weg! die gemaskerde lieden weg, gij duivels der helle, die mij
meevoertDoe weg, die Nadia. zij is de schuld van alles! bloed
schande! Ja, antwoordde Paulowna, die Nadia is een vrijdenk-
ster; zij brengt g'heel ons huis in de war't is met haar dat gij
s nachts uitgaat; 't is met haar dat al die vreemde kerels hier in
geleid worden. Nadia, zoo ging de gravinne voort, de schuld
van al mijn ongeluk! Wil ik, vroeg de voedster, wil ik de Po-
licie doen halen, om....
Bi) dit woord van Policie schoot de gravinne uit hare schrikdroo-
merijWij ik de policie halen? herhaalde hare brave meid.
De policieheb ik dat gevraagd
Ja, allerliefste Mecstersse, en g'hebt gezegd dat de gouver
nante u bedriegt en misleidt, dat zij u bij de Nihilisten gebracht
heeft en de oorzaak is van al uw ongelukken. Och, laat mij die
goddelooze vrouw uit ons huis doen zetten; allerliefste gravinne,
t is een mensch die noch aan God noch aan zijn gebod gelooft; nog
een ongeluk o%'er ons allen zal zij hier in dit huis brengen.
De gravinne weende als een kind in darmen harer brave voed
stermoeder en deed haar plechtig beloven van aan niemand ter we
reld een woord te zeggen van hetgeen zij kwam te hoorenBlijf
gedurig in mijne nabijheid, smeekte zij, misschien zal ik u in 't kort
noodig hebben
In Rusland dineert 't groot volk ten 5 ure 's namiddags; de goe-
vernante was er aanwezig en bijzonder vriendelijk voorde gravinne;
men sprak in 't fransch om van de dienstboden niet verstaan té
wordende Syberiaansche keurde de gewelddaden der Nihilisten
af, lieviger als ooit, en smeekte Fedora van haren machtigen invloed
op 't Komité te gebruiken om de Beweging op eene deftige baan te
brengen. Rond 7 ure stond de Syberiaansche op.
Gij vergezelt mij heden niet? vroeg Fedora.
Allerliefste, verschoon mij, ik moet eene zieke medezuster be
zoeken nogtans, indien gij volstrekt wilt.
O, neen, uw plicht voor alles.
-7 In alle geval, ik zal hier uwe terugkomst afwachten. Vergeet,
als't u blieft, onze aanbevelingen niet... En met eenen valschen
lach van vriendschap, verliet de goddelooze slijp haar ongelukkig
slachtoffer. (Wordt voortgezet).
Te koop in onze bureelen:
Prof. A. NUMAN's, Handboek der Genees- en Verloskunde
van HET VEE, zevende vermeerderde druk, bewerkt door F. C.
Hekmeijer, Leeraar aan 's Rijks Vee-artsenijschool. Prijs fr. 7,00.