ïle Nihilisten, en hunne Slachtoffers.
82
Zondag 8 Ar 1880.
Eeu-en-Twintigste Jaargang.
(Stadsdienst, - Üaderland, - Orijtjeid,
Prijsdeelingen.
O-verzicht.
De Staatsmeesterij.
Mi3isme9e^«iB®75eemwma8a©^i6gES@&-:.T 'jn isaasBassBsa
MeatBOSmsSiSSm m«iSR^v%ai®s> i
Eureel Achterstraat.
inoncen: 20 centiemen per regel. A
- He-richten onder 'i Nieuws, 1 fra
ET LAND
j.' F "Ht'c-'v-;;
5 fr. 's jaars, vooraf bet. Inschrijvingen worden op alle tijd
stippen genomen rechtstreeks bij ons of door post of briefdragers.
VAN AELST
T'AALST. in 'l Collegie van den H. Joseph, be
stuurd door d'EE. PP. Jcsuieten, donderdag 12 au-
gusti, 't kwaart voor 9 ure, in de groote Feestzaal
van 't Gesticht.
Te DENDERMOjNDE, in 't Collegie der H. Maagd,
donderdag 12 augusti, ten 9 ure juist, op de groote
zaal van 't Stadhuis.
Te GYSEGHEM, in 't Gesticht St Aloysius van
Gonzaga, donderdag 12 augusti, 't kwaart. na 8 ure.
In 't Collegie der Paters Benedictijners,
te AFFLiGHEM, Bouchouïberg, woensdag 11 augusti,
ten 3 ure namiddag.
In de Sl Jorisschool t'AAI.ST, maandag 16 augus
tus, om 9 ure voormiddag.
De spil der politieke beweging schijnt teenemaal
verplaatst, 't En is in Europa niet meer, maar wel
bijzonderlijk in Azië dat zi) gezocht moet worden.
Zoo bemerken wij dat de voornaamste feiten der
week, de afghanischen oorlog en ten deele de oos-
tersche kwestie, Azië voor zetel hebben.
De zaken van den Aghanistan maken waarlijk 't
nieuws van den dag uit. Schrikkelijk heeft de neer
laag van 29 Juli voor de Engelsche troepen geweest.
Generaal Burrow had, aan het hoofd van 3ooo man,
een gedeeltelijk gevecht met de afghansche cavalerie
begonnen, toen eensklaps een leger 12000 afghans
hem op den rug viel, en. na een langdurig gevecht,
het slagveld met 2000 liiken van Engelschmans be
dekte. Van gekwetste ol gevangene spreken de depe-
chen nietMen weet immers dat de afghans geene
gevangene nemen en al vermoorden wat niet vlucht
of zich niet verdedigt. De engelsche invloed is niet
alleen door deze ramp, in Indie ongeneesbaar on
dermijnd, maar ook onder het stoffelijk opzicht is de
toestand allergevaarlijkstAyoub-Khan heeft de aan
Candahar bestemde hulpmiddelen reeds afgesneden
verscheide volksstammen vallen de overwonnelingen
aande telegraaf is afgesneden in den omtrek
van Candahar; de engelsche troepen zijn in het zuid
oosten van den Afghanistan ingesloten; Abder-Rham-
man, de Engelschgezinde Koning verliest al zijn ge
zag; in een woord, verandert de toestand niet door
eene onverwachte omkeering, dat spel is voor Enge
land beslissend verloren.
Eene zaak van niet minder belang, en nogtans door
de vorige op de tweede plaats verdrongen, is de
OOSTERSCHE KWESTIE. Zal de ruste van Europa
door dit geschil eindelijk worden gestoord ziedaa'r
de vraag die nog onopgelost blijft. Er is te hopen en
te vreezen, maar vooral toch te vreezen. Want, heeft
van den eenen kant de sultan, Dulcigno aan Montene
gro afgestaan, en zoo aan het geschil tusschen dit
land en de Porte een einde gebracht; van den ande
ren kant, kan het niet geloochend worden dat de
grensbepaling tusschen Griekenland en Turkije ver
van vereffend is.Turksche fanatieken stoken de sultan
om de heilige oorlog tegen Europa te beginnen, en
van hunne zijde houden de mogendheden er aan de
beslissingen der conferentie van Berlijn het turksch
gouvernement op te dringen. Intusschentijd, duurt
de oorlog voort van den Albanischen Bond,die groote
uitbreidingen neemt, met de montenegrijnen die met
verlies achteruit gedreven worden; Servië staat gewa
pend van hoofd tot teen, onder voorwendsel van
krijgsoefeningen of grensbescherming, en eindelijk
een aanzienlijk deel van het Turksche rijk dreigt,
wel is waar voor eene van de oostersche kwestie on
afhankelijke oorzaak, in vuur en vlam te schieten
Wij willen spreken van den ARABISCHEN OPSTAND.
Oproerige affichen worden uitgeplakt tegen den
sultan, hem afgevallen verklarende als Kalif en eis-
schende de volledige autonomie der. Araben van
Syrië.
Tegenover dit schouwspel vol beweging en onrust
dat het Oosten levert, is Europa betrekkelijk stil. In
ENGELAND is geen ander nieuws aan te duiden dan
de ziekte van Gladstone en van het gouvernement,
beide ziekten veroorzaakt of ten minste verzwaard
door de verliezen der Engelschmans in den Afghanis
tan.
In RUSLAND stonden overeenige dagen verscheide
dorpen in brand. Gaan de Nihilisten hunne werkin
gen herbeginnen, of is't maar om te doen zien dat
ze niet dood zijn en zelfs niet slapen
In FRANKRIJK schijnt het republiek van Grevy,
Freycinet en Gambetta niet verre van zijnen laatsten
snik te zijn. Niet alleen de Conservateurs, Bonapar-
tisten enz., maar zelfs een groot deel der republikei
nen roepen: Racca! tot hen. De kiezingen der
algemeene raden ontkrachten dit gezegde niet wel
is waar, hebben de republikeinen 243 zetels gewon
nen; maar dien zoogezegden triomph van 't gouver
nement bewijst niets;of beter hij.bewijst de zwakheid
van 't ministerie, omdat het onderzoek van dien
triomph de schandige middels in 't licht brengt
waardoor hij is behaald. Overal waren de officiëele
kandidaten in 't strijdperk getreden, overal was de
drukking verschrikkelijk. Alles waggelt in Frankrijk,
alles! 't Kiezerskorps is verbrijzeld onder den minis-
teriëelen dwang; 't Senaat staat in den weg der radi-
kalen, en 't petitionnement voor de afschaffing van
dit huidig Aréopage is begonnen, 't Gouvernement
zelve kent wel zijne vijanden maar zijne vrienden
niet. De boom wankelt als waren ziine struiken rot:
Hij zal er staan tot dat de groote wind der omwente
ling zal blazen, en dat is maar eene kwestie van tijd
meer.
I- Er is in Belgenland een algemeene kwijning,
onrust en vrees, ten gevolge der groote tweedracht.
II. De Ministers zeggen opentlijk, dat zij de twee-
bracht nog verder en verder, dieper en dieper zullen
brengen; III. Al de liberale gazetten vragen maat
regels tegen 't katholiek, die rechtstreeks tegen de
Grondwet zijnIV. Bij gevolg, om vrede en een
dracht in 't Land te krijgen, is er maar éen middel
De liberalen of geuzen van 't Bestuur stemmen en
vrije, ware Belgische mannen kiezen.
Het Betoogschrift van het PauzelijkGouvernement
is een der geleerdste stukken die in deze eeuw ge
schreven zijn, vol wijsheid, rede en gematigheid. Dit
stuk wordt hoog geprezen door verscheide groote
Mogendheden. M. Frère-Orban, met al zijn hevig
heid, heeft geen enkele regel van dit Betoogschrift
kunnen omverwerpen.... Zonneklaar is het nu bewe
zen dat de Paus van Roomen, van 't begin af, zich
tegen de Schoolwet heeft verklaard, dat Hij dit her
haalde malen geschreven heeft, klaar en duidelijk,
en dat Frère die stukken in zijnen zak had, als hij
met eene onbegrijpelijke vrijpostigheid, het tegeno
vergestelde hield staan.
Bara, in zijnen haat tegen 't Geestelijk, heeft over
ecnigen tijd uit het tuchthuis van Namen, de Broeders
verdreven.
In plaats van Broeders zijn Militairen gekomen.
Juist gelijk t'Aalst onder 't oud bestuur, in 't Wee-
zenhuis, de Bloeders vervangen werden door oud
militairen.
En de gevolgen te Namen zijn geweest gelijk
t Aalst: Een onbeschrijfelijke wanorde! Een aller
slechtste geest onder de bevolking van 't huis
Men zegt dat Bara de Broeders gaat terugvragen.
Als 't menschelijk opzicht hem niet tegenhoudt.
Een Geus zegt toch zoo moeielijk: Mea culpa!
't is mijn schuld
Een Geus erkent toch zoo moeielijk de waarheid,al
staat ze vlak voor zijn oogen.
De Kiezing van Soignies.
FRÈRE. Nog ke nieuws over Soignies, mon
chcr Bara
Bara. Confrère, ik verwak chaque minute den
lé pêche.
FRÈRE. Ons majorité, ze zal kroot zijn. In
878 lagen wij 100 stemmen hoof. En w'hebben af-
eschrablaat zien.
Bara 'k Zal z'u just zek';,. i5okiezer-klerikaal.
I-RÈRE.i5o in den keer, mak' 3oo; dus qoovoix.
Bara. Den depêche, hij is la
Frère.Voyons! kij verbleek! wat is? den
klerikaal gekooz'?
BARA. Neen, mais
FfiÈRE. Lees, lisez
Bara. M. Wincq, le Geus 1156
M. Cornet, het katholiek 1114
FrÈRE. Ii56, 1114, 't is a peine 42 stem' pour
(.-PS't is maar 21 stem' in den keerBara, Bara!
ens bottik, ze ga kapot! Veel van ons vriend, ze ver-
-ai ons! Ze vrees voor 1882
Bara.Bah! we zuil'nok meer kiez'klerikaal
a r.chrab, en we gaan ze nu toch roep van groot Tri-
j 'if en Zekepraal te Soignies, behaald door onze
j oolwet.... La fortune aide les audacieux
FRÈRE. Ja maar, die te hook vlieg op den
vi|uge' van den bedrog, val ze diep
Commissaire Special.
Deze week is Sieur Van Hauwermeire, Inspekteur,
dank aan de veroordeelde en verworpene Schoolwet,
hijiis te Denderleeuw verschenen om het Magistraat
te pWiNGEN tot het opbouwen eener Meisjesschool;
de ruime gemeentschool staat bijna ledig, en de Meis
jesschool zal geen anderleerlingskes hebben, alseenige
geilwongene slaafkes! welke schromelijke geldver-
kwjsting!
iér is in Aalst 'ne kerel die in 't Verbond heeft dur-
veffj schrijven dat de Staatsmeester op een dorp meer
kan dan duizend eigenaarsmeer dan tien duizend
boeken!.... Is het dan te verwonderen dat er Staats-
meèsters opgeblazen loopen van hoogmoed, dat zij
duryen zeggenIk, wij zullen de Burgemeesters en
Schepenen dwingen! Als de Burgemeester niet doet,
wat WIJ willen, wij klagen hem aan en hij zal niet
hernoemd worden
Jn, zoo gaat het in menige Parochie van Belgen-
lanc
Ja, dat is een groote plaag in ons Land.
De menschen ondervinden het nu.
Indien men nooit die Staatsmeesterij had ingericht;
Indien men de Vrije Scholen cn 't Vrije Onderwijs
niet TEGENGEWERKT, maar ONDERSTEUND had,
Ach, nu zouden wij in Belgenland al dien twist, al
die tweedracht niet zien.
Nu zouden er geen miljoenen en miljoenen van 't
Belgengeld nutteloos verkwist zijn
Nu zou Belgenland niet in gevaar verkeeren van
zijn Nationaliteit te verliezen.
Elk land dat in zich zelve verdeeld is, zal vergaan.
En in Belgenland is de Staatsmeesterij het grootste
punt der verdeeldheid geworden.
België kan met een gematigde belasting gemakke
lijk toekomen voor al d'openbare werken, pensioenen,
traktementen enz. als er geen zotte onkosten bij zijn.
En de zotte onkosten zijn
Die overdrevcne krijgslasten, die nuttelooze wape
ningen, forten,embastillementen, bruggen,loopgrach
ten, dooding van zooveel schoone akkers en velden;
Die zotte onkosten zijn:
Die eeuwige miljoenen voor Scholen en Meesters
zonder of met eenige gedwongene leerlingen.
Verrader, vijand zijner partij, vijand van zijn Va
derland, is hij die nog durft spreken van het Staats
onderwijs herop te rechten! Geen ezel stootzijn voet
tegen denzelfden steen, en zou een ware Belg, zou
een katholiek, zou een mensch van gezond oordeel
terug willen keeren naar die rampzalige Staatsmees
terij??!!!
DES TE MEER, daar men nu ziet en ondervindt,
wat de Staatsmeesterij moet zijn, volgens d'inzichten
der Vrijmaijonnerie en wat de Staatsmeesterij zal we
zen, TELKENS dat er een Geuzen Ministerie aan't
hoofd komt.
Geachte Burgers en Landbouwers, peist er toch op,
laat u door de partijschap niet verblinden behertigt
uwen intrest en de belangen der werkende klas.
Ziet de doening na van bijna al de Staatsmeesters;
't Is hun niet genoeg van op uwe kosten, als Rente
niers te leven
Ze zijn daarenboven nog exempels van hooveer-
digheid, op veel plaatsen spioens en twistbrengers,
een spille waar rond de liberale beweging draait.
Een gazet, door 'ne voornamen Staatsmeester gere
digeerd, heeft geschrevenDe Meester moet op elk
dorp, de spille zijn waar rond de liberale beweging
draait
En inderdaad, zulke spillen zijn het grootste deel
der Meesters Lezers, verspreiders en corresponden
ten der slechte gazettenkajevans en loopers der
Geuzen.
Rechtzinnig en buiten alle partijschap gesproken,
Burgers en Landbouwers, is dat een Schoolmeesters-
handelwijze? Wij, katholieken, zouden niet begee-
ren, niet willen dat de vrije Onderwijzers aan 'thoofd
der Politieke beweging staan; een Onderwijzer dient
een bescheiden, beredeneerd en kalme mensch te we
zen; zijn plaats, zijn werk is bijzonderlijk in de
school, om den kinderen door woorden en voorbeel
den, door een christelijk deftig gedrag, op te leiden.
Zoo was ten allen tijde elks gedacht; zoo was de
oude Vlaamsche Schoolmeester! En die wijze overle
veringen worden gevolgd in het Vrij Katholiek On
derwijs
Neen! neen! men wilt in het deftige Vlaanderen
geen Meesters, die 'tvernijn der slechte gazerten gaan
uitpompen, die van de kinderen geuzen en geuzinnen
zouden maken, die den afkeer en den haat preeken,
tegen de Kerk en deszelfs Bedienaars, die de oude
treffelijke deugdaanleerende tempels Gods in een
ijdele schuur zouden willen veranderen!
't Was ook een ware liefhebber der Staatsmees
terij die t'Antwerpen in den Prov. Raad uitriep: Le
kerken zijn plaatsen van verbeesting!
De gezonde rede en d'ondervinding zeggen hier
De wagen moet gekeerd worden; niet de kerken,
maar de Geuzenscholen zijn plaatsen van verbeesting,
plaatsen van onverschillig of slecht onderwijs, plaat
sen die een oorzaak zouden zijn van vermenigvuldi
ging der misdaden.
Ten allen tijde, van over honderde en honderde
jaren,- zijn de kerken gekend als plaatsen van verze-
delijking, de school was een hulpplaats der kerk.
Zoo moet het NOG zijn
En zoo kan het NIET zijn, als de Staat iets blijft te
zeggen hebben in 't openbaar Onderwijs.
i7e Vervolg.
Rond 8 ure kwam de jonge gravin Fedora in de oude gieterij van
Ostroff.
Zij klopte drijmaal, werd binnengeleid, geblinddoekt, langs gan
gen en doolwegen naar de vergaderplaats gebracht en verlost zijnde
van den band voor haar oogen, zag zij dat al de Leden reeds aan 't
beraadslagen waren. D'horlogie wees 8 ure i5 en onder 't masker
van den Voorzitter zag de Gravinne twee vergramde oogen, die
hare nalatigheid schenen te verwijten.
Fedora sprak geen woord en zette zich neêr; haar vast besluit was
van in deze zitting te spreken en van rekening te vragen over alles
wat zij sedert eenigen tijd gehoord en gezien had.
Zuster, sprak de Voorzitter op barschen toon, uwe afwezigheid
heeft ons reeds een belangrijke tijd doen verliezen. Tceken dezen
register, opdat wij kunnen voortgaan.
Zonder juist te weten wat zij deed, teekende Fedora met haren
naam van Strella, de Sekretaris hernam aanstonds het boek en de
Voorzitter zegde:
't Woord is aan broeder Ignotus.
Ignotus, de baron van Guntervald, opperhoofd der geheime Poli-
de in Rusland,stond op en sprak:
Broeders en gezellen, na de gewichtige beslissing welke wij
komen te nemen en allen geteekend hebben, stel ik u voor van voor
ons te doen verschijnen den Wreker die het lot aangewezen heeft,
ten einde zijnen eed te ontvangen. Maar alvorens tot daar over te
gaan, schijnt het mij noodzakelijk van ons onderling re verstaan,
over het tijdverloop dat hem zal gegeven worden. Mijn gedacht is
van dit tijdverloop zeer kort te laten, omredewil dat ergeen verraad
zou kunnen gebeuren en de edele daad beletten, aan wie Rusland
eerst en vooral en de gansche wereld, hunne vrijheid en herboring
zullen verschuldigd zijn. n
Negen handen gingen in d'hoogte, de rechter hand van al d'aan-
wezigen tot teeken dat zij alles goedkeurden, de Gravinne alleen
stemde tegen, ze was verschrikt van de woorden, welke zij kwam te
hooren, en nam de vrijpostigheid aan den Voorzitter te vragen van
welk gewichtig besluit er hier sprake was.
Van de beslissing die gij vrijelijk bij uw intreden geteekend
hebt, sprak de Voorzitter Nubius op bijtenden en spotachtigen
toon.
Ik heb geteekend zonder te weten, was de antwoord der jonge
dochter, of beter ik meinde niets anders te teekenen dan 't proces
verbaal onzer vorige zitting; ik vraag dus dat men mij mededeelt
waarvan er spraak is of dat de register mij behandigd worde, opdat
ik de zaak zou kunnen lezen.
Allerlichtzinnigst is het, zoo klonk de stem des Voorzitters,
allerlichtzinnigst is het van te teekenen zonder te weten wat men
teekent; een artikel reeds gestemd, kan niet meer eropgebracht
worden,derhalve schijnt de mededeeling des Registers mij overbodig;
wat denken mijne kollega's ervan?
Wat zuster Strella vraagt, riep Pijkevrouw (deSyberiaansche)
met scherpen toon, wat zij vraagt, strijdt tegen 't Reglement en 'k
doe er verzet op.
't Zou onze beraadslaging beiemmeren, voegde Ignotus erbij.
Strella ging antwoorden om met kracht haar recht tedoen gelden,
maar ze zweeg plotselings, ze bleef onbewegelijk als een marmeren
beeld, want een der bijlmannen was tot de deur genaderd, had ze
geopend en met forsige slem geroepen den naam van haren welbe
minden en eenigen broeder Maximus!... O wreedheid der godde-
looze sektarissen wreedheid niet alleen jegens uwe tegenstrijvers,
maar wreedheid en dobbele wreedheid jegens uwe leden en slacht
offers! De Nihilisterij van Rusland is een afdeelingder framaconnerie,
van die duivelsche inrichting welke tegenwoordig Europa beroert,
de Troonen ondermijnt, de Volkeren verdrukt, d'oppermacht heeft
in de wetgevende Kamers alwaar zij de schandigstc wetten doet
stemmen, 't Is o, a. een zaak, welke niet kan betwist worden, dat
de Schoolwet van België het werk is der Framaconnerie en dat de
trotsche kopstukken der liberalen en Geuzen gehoorzamen, blinde
lings moeten gehoorzamen aan d'helsche en valsche schurken der
Framaconnerie. En gelijk de Nihilisterij hier handelt met de per
sonen, zoo handelt de Framaconnerie met de Natiën en met de
Volkeren...
Eenige minuten nadat de oproeper der sekte den naam van Fedo
ra's broeder had geroepen, trad deze binnen.
't Was een schoone jonker, in den rijken tenue der officiers van
de Keizers-Lijfwacht; hij staptebinnen, in strenge militaire houding,
den kop in de lucht, d'hand aan 't gevest van zijnen degen, twee
revolvers aan zijn andere zijde.
Zijn inkomen werd beantwoord door een gemurmel van verwon
dering, waarbij waarschijnlijk schrik was gemengd; want donkere
samenzweerders zijn doorgaans laffe kerels.
De deurwaarders grepen hunne bijlen, Nubius, Vindex, Ignotus
en d'ander leden staken d'hand uit naar hunne wapens; de Syberi-
aansche stond in stomme afwachting en Strella, d'arme Gravinne,
haar broeder ziende inkomen, zat vervuld van de smartelijkste ge
dachten.
Na eenige minuten van diepe stilte, Mijnheers, sprak Maximus,
zich vlak voor de tien gemaskerde kerels stellende, indien ik hier
gekomen ben, dan is het op uwe vraag; 't zijt gij die mij uitgenoo-
digd hebt en nu zijt gij ontroerd en verschrikt van mij te zien. Wees
niet bevreesd over mijne inzichten; ik wacht om met d'uwe bekend
te zijn!
Nubius, de Voorzitter, was nu van zijn ontroering teruggekomen
en sprak alsvolgt:
Broeder, schrik kan de Leden van den Komité niet overmees
teren, gelijk gij schijnt te denken; 'tis uwe tegenwoordigheid niet
die hen verwondert, maar uwe onbetamelijke houding, en de wapens
die gij hier durft meebrengen.
Ik ben in mijn gewone kleeding; zijne wapens mag een sol
daat niet afleggen.
Genoeg daarvan, sprak de Voorzitter, en antwoord op mijne
vragen:
Hoe is uw naam?
Mijn naam is daareven op uw bevel afgeroepen.
Uw naam, zeg ik?
Hij is daar genoemd, Maximus Kourdoukof.
Maakt gij deel van de partij der Nihilisten?
Ik ben ingeschreven geweest onder n° 4, in het ustc tiental
van den tweeden carré te St Petersburg.
Gij kent onze reglementen voor wat de ingelijfden betreft?
Ik ken ze.
Ge weet dus dat de volstrekte gehoorzaamheid eene allereerste
plicht is?
Ik weet het.
En dat daar schrikkelijke straf op staat?
Dit alles is mij bekend.
Luistert nu en bereidt u om het bevel uit te voeren, dat u
gegeven is.
Bezield als wij zijn, door een opperste plicht en alleenlijkgedreven
door 't algemeen welzijn, overwegende dat derechtveerdigheid voor
allen gelijk en onpartijdig moet zijn, in aandacht nemende dat de
grootste hinderpaal van d'hervorming van 't Russisch volk en van
't geluk van alle volkeren der wereld, dat die hinderpaal Alexander
Nicolae'vitch is, die zich Keizer der Russen doet noemen;
Overwegende dat genoemde Alexander medeplichtig is aan al
de schelmstukken en volksverdrukkingen zijner agenten, dat hij eene
eerste en tweede dagvaarding beantwoord heeft met een plichtig
stilzwijgen en, dat hij voortgegaan is zich te gedragen als vijand
der Natie;
Het Komité, als natuurlijke verdediger der rechten van 't Volk,
na aan dezen grooten plichtigen eenen uitstel gegeven te hebben,
ziende dat alles vruchteloos blijft, het Komité, zeg ik, heeft zijn
onverbiddelijke plicht overwogen, de zaak van Alexander te berde
gebracht, hem ter dood veroordeeld.
Een der gemaskerde rechters sprong op.
Hem ter dood veroordeeld, herhaalde de Voorzitter, en U
Maximus Kourdoukof gelast met de uitvoering van gezegde sententie
in een kort tijdverloop.
Ho! riep de Gravinne die opgesprongen was, dat iseen eerloos
schelmstuk.... Maximus...
Meer kon zij niet zeggen!
Een ruwe manshand werd op haren mond gelegd, en een der
rechters stond op, greep haar van achter bij 't lijf en sleepte haar in
eenen hoek, alwaar zij zonder taal ol teeken bleef liggen; dit alles
was gebeurd op min dan een sekond.
De officier stond daar, bleek en bevende van gramschap.
Antwoordt, riep de Voorzitter. ('t Vervolgt.)
