u
De kiezing t'Aalst. - De Kandidaten.
Zondag 12 O/u oher 1884,
25"-
Jaargang.
v
De SclioFen fAalsL
'I Klein tfaljuken
GODSDIENST. - VADERLAND. - VRIJHEID.
m
e
4
5
5
4
tol
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
EN DAAROM
de ïiiepgen.
AALST.
SPAREN.
Middelbare Scholen.
D'&ttjcnces
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewoone Annoncen 20 centieinea per regel. Annoncen op de Tweede Bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieuws, i frank den kleinen regel,
LAND
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 tr. jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen
genomen, rechtstreeks bij ons of door post of briefdragers.
YAN AELST
-
VOORT KATHOLIEK.
MM. BETH UN E, Baron.
BURNY Lodewijk.
DE COCK-HOFMAN.
GHEERAERDTS, Leon.
MOYERSOEN, Frans.
VAN WAMBEKE, Victor.
VAN DER HAEGEN, Karel.
VAN MOL Leonard.
VERBRUGGHEN Karel.
Deze achtbare Heeren zijn aan d'Aalster-
sche Kiezers sedert lang bekend.
Acht uittredende Leden, en M. Leon
Gheeraerdts, door al de katholieken aange
wezen om zijnen achtbaren en betreurden
Vader op te volgen; M. Gheeraerdts,die, vol
gens 't algemeen gevoelen,van 't begin af, een
aanzienlijke plaats in den Gemeenteraad zal
bekleeden.
Onze negen Kandidaten zijn Katholiek
gelijk wij, en gelijk al de deftige lieden van
't Voorgeslacht; Katholiek, gelijk wij willen
dat de Kinderen, de Nakomelingen het zul
len zijn.
Onze negen Kandidaten hebben aan het
hoofd gestaan in de beweging voor 't Vrij
Onderwijs; hun geld, hun kennissen, hun
nen tijd hebben zij ten beste gegeven, voor
'tgoed Onderwijs van de Kinderen des Volks;
dat is 'ne perel van eer aan hun kroon; en
daarom zullen wij die Heeren met een sterke
Meerderheid in hun ambt bevestigen.
Die Heeren hebben de Gemeente-Vrijhe
den verdedigd, tegen de Dwingelandij der
Logie: Vrij en Vlaamsch en Katholiek is hun
leus; dat is ook d'onze; en daarom onze stem
aan die achtbare Mannen
Die Heeren hebben met ons geleden en
met ons gestreden; veel van die Gemeente-
raadsheereo waren te Brussel,om met ons het
Orde en öc Grondwet te handhaven; met ons
zijn zij blootgesteld geweest aan de bespot
tingen, bedreigingen en gruweldaden van
een lafhertig geuzengespuis.
Daarom, onze genegenheid, onze stem
aan die Heeren!
Ki< ztrs dob' B« kw -unh bd V ekent
opU; ge zult niet falen noch ontbreken op
den dag der Kiezing, zondag 19 Oktober,om
de rust in Aalst te verzekeren, om geen Geu-
zerij op 't Stadhuis toe te laten.
D'Heeren aftredende Leden, en M. Leon
Gheeraerdts zijn onzen keus weerdig Leve
Aalst! Leve 't Katholiek Leve de Vrijheid!
Weg de Geuzerij en de Dwingelandij
(05
4
VOOR 'T LIBERAAL OF GEUS.
MM. CUMONT Felix.
DE MOOR Charles.
DE WINDT Joseph.
LECLERCQ Hypolite.
LEFEBVRE Ferdinand.
LEVIONNOIS Desiré.
SIRON Victor.
VAN DERSCHUEREN, Brouwer.
VAN VAREN BERG Francois.
Die 9 heeren zijn allen gekend als libe
raal, zelfs 't grootste getal is ultra-liberaal,
radikaal; wat zouden zij op 't Stadhuis doen?
Gespaarzaamheden verrichten
Maar 6 jaar lang hebben zij d'ijselijkste
van alle geldverkwistingen goedgekeurd en
meegeholpen; 6 jaar lang hebben zij met la
chende gezicht de Verdrukking en d'Opeterij
van 't Land bijgewoond.
En als Aalst veroordeeld werd om voor de
gedwongene scholieren, 3o,ooo fr. 's jaars
meer uit te geven, aan de scholen dan vroe
ger, dat was hun wensch, dat was hunnen
zin
Zouden zij verbeteringen op 't Stad
huis brengen
Neen, maar fanatieken haat en vervolging;
als minderheid, op niets denken dan om de
zaken te dwarsboomen als meerderheid,
't geld der Stad uitgeven voor hun leerstel
sels van goddeloosheid en zedebederf, gelijk
ervoor 1866 t'Aalst is gepleegd als meer
derheid, werken, om van Aalst een Geuzen
stad temaken, met kostelijke officiéele Ge-
sticten en beroofd van de vrije Collegiên die
den roem en de welvaart van Aalst uitmaken.
Die 9 liberale heeren hebben geenen eens
voor HUN ONDERWIJShunne liberale
scholen hebben zij door Bara en Van Hum-
beeck op den mg van al de Burgers gelegd.
Die 9 liberale heeren zijn voorstaanders
der vervloekte Wet van 1879 de laffe gru
weldaden der Geuzen van Brussel hebben zij
goedgekeurd; ze maken deel van de Sekte,
die opstaat tegen de Natie en teger den Ko
ning, die zelfs onze Onafhankelijkhpf jn
eeyaar brei gt.
u niet bedroeven of verbitteren:maar g rtaai
geboekt, niet ais ware liberalen, ma «r als
Geuzen, als medehelpers der Vrijmetselarij;
nooit of nooit kunt gij de stem van den waren
Aalstenaar verweryen. Uw gazetten mogen
liegen dat ze zoo zwart zijn als een koolmijn,
ze mogen de welbekende waarheid bestrij
den, ze mogen de muren van razernij oploo-
pen; Aalst blijft kalm en weerdig; Aalst zal
den 19 october uw Vonnis uitspreken.
Heeren Kiezers, opgepast, laat ons oppassen; tenvijl Antwerpen, Brussel, Doomijk, Ber
gen, Luik, zich gereed maken om 't mag'onniëk liberaal juk af te schudden, wij moeten on
zen Naam en ons Eer staande houden; opgepast vóór de kiezing en binst de kiezing; de
manier van kiezen is zeer eenvoudig; op onzen kiesbrief staat t bureel, waar wij ons ten 9
ure zullen bevinden; de naamoproeping gaat per alphabé: mijn n&am wordt afgeroepen; ik
T stap 't afschutsel in, men geeft mij aan 't bureel een bulletijn; daarmeè ga ik in een der af-
schutselkes die leeg is; ik open den bulletijn, neem den stempel en maak 't puntje wit zwart
in 't vierkant boven de namen der Katholieke Kandidaten; daarmeè heb ik V OOR AL DE
KANDIDATEN gekozen; ik wacht een oogenblikje, want de bulletijn mag niet geplekt zijn;
ik wacht een oogenblikje, vouw dan den bulletijn zachtjes toe, er is geen haaste bij: -
ik ga naar 't bureel,toon mijn gevouwen briefje met den zegel naar buiten aan den heer Voor
zitter, en laat het in de bus vallen.... Daarmeè heb ik gedaan.... Ben ik te laat voor d eerste
99 laping, juist ten 12 ure is er een tweede naamaf-
W ping en dan mag ik niet mankeeren; ik moet daar
vpór 12 ure. Is mijn naam niet afgeroepen of
tffnem niet gehoord, onmiddelijk na de 2dc naam-
>.;puig, ik bied mij aan, binnen't afschutsel om
'te nemen aan de stemming.
'e Gent komeu de katholieken niet op, tot huu
jti "spijt en vernedering. Ze zijn niet gereed en de
«rslijsten staan vervalscht op veel plaatsen. Tot
•werpen staan ons zaken briljant; de Socialisten
jen cok 'ne lijst; ons Vrienden van Antwerpen
éte ren dat zij in d'eerste stemming met klank
fftzegepralen. Die t'Antwerpen iets te zeggen
c.,'ig de gelegenheid niet verwaarloozen. Wij
Ijtti daar winnen en zeker winnen,, als elk op zij-
>P°S' is, als elk zijn pogingen inspant. Te
've.\ en te Mechelen is er veel hoop van den
4lh:aad uit't Stadhuis te krijgen. Lokeren,
Sfirr spannen, geweldig spannen katholieken,
•keren iets te zeggen hebt, verzuimt het niet;
•nsse lagen wij in 1881, 3o stemmen boven;
ite kieswetten hebben ons 35 kiezers ontno-
Eftze toestand is er bijgevolg eenigzins in ge-
maar de Kiezers zullen nu toch, na 6 jaren li-
fc bestuur, hun oogen openen te Geeraards-
t zijn de kandidaten de heeren Bruyncel,
riek, D'Hondt, De Lestré, Druwc cn Van der
'de Geuzen hoort men kikken noch mikken
irdsbergen is een frissche krachtige kalho-
iwegingin de Walen, te Doomijk, te
zelfs te Luik wordt de Vrijmetselarij bestre-
J Brussel, Voorgeborgten, zal geweldige sla-
in de doctrinaire kliek en aan de radikale weer-
!fhj toebrengen in de stad vragen de Werk-
uifi «jvereenigingen 3 zetels Janson heeft een can-
0® ut lii' aahveerd, tot groot spijt der doctrinairs, die
J&ISwtils lammekes van zachtheid zouden te voor
set i^gfekomen zijn.
i'%$berale sektiën zijn zoo mager als schotelwater
W MStfytendag; de moed zou inde schoenen zinken,
Mt vejfcteen aan de Kiezers van 't Geuzendom niet
w:: maakte, dat er groote oneenigheid onder de katho-
99 |9ffl.Weêral leugens en bedrog, gelijk bijna
al ftMjin 't Verbond, de Fakkel en den Beiaard
.van vrijdag
neeren 1 ,t tegenstievers, die van d'een ïeu-
g_ op i'ander springen, is nutteloos er. pijnlijk. Wij
he .U:;: in een voorgaande Nr getoond, negen for-
imlile leugens in éen artikel der geuzengazetten van
Aajst; en wat kunnen zij antwoorden? NIETS; ze
mpèten hun valschheid bekennen en gaan voort, met
ander leugens. Ze zeggen dat 't Onderwijs gaat te
niet zijn, en er zal nu een kosteloos onderwijs zijn,
voorde kinderen der beide gezindheden; ze roepen:
de Broerkens-wet en nergens ziet men een dier acht
bare onderwijzers in een officiéele school treden; ze
spreken van de verzwaarde stadslasten en ze verzwij
gen wetens en willens, de zotte kosten van 't officiéél
onderwijs, aan Aalst opgelegd, die tot 3o,ooo fr. 's
jaars beliepen;
3o,ooo Fr.
per jaar nutteloos verkwist door de schuld der li
beralenTreffelijke menschen zijn met geen leu
gens of valschheid gediend, en schier alles wat de
liberale gazetten tot hiertoe vertelden, waren leugens
of overdrevenheden.
BRUSSEL.
Er is grooten esclander in 't liberaal kamp; de
jonkheid en de g'avancecrden willen Janson; Janson
heeft nanveerd; maar nu komen de oude liberalen en
hun sleepdragers, en z'en willen van Janson niet,
noch van zijn radikale politiek; de Radikale poli-
tiik is nogtans 't hert der liberale partij; niemand kan
die radikale politiek tegenhouden: ze komt met ge
weld vooruit en er valt aan de vrije en gematigde
liberalen niets over. dan radikaal te worden of met
de katholieken een bondgenootschap aan te gaan, ofj
den voet der Grondwet.
Zei fa liberale gemeenten beginnen de Schoolwet te
gebruiken om te sparen... Zoo noemt men de gemeente
Veruit in de Walen, waar 5 officiéele klaseen lijn afge-
sehaft.
Woensdag ia 'tde Mis van den H. Geest geweest voor
de Katholieke Saholen.... Welk schouwapel leverde de
stad niet op! uit de Nieuwstraat, uit de Zoutstraat, uit
de Violenstraat, onafzienbare rijen van kinderen, in
deftige orde geschaard, onder het waakzaam en teeder-
lijk opzicht hunner School-Overheden!... Wel! wel! riep
iedereen uit, wat groot, wat oneindig getal kinderen!
Zijn er nog ander in de Stad!
Inderdaad, de Vrije Katholieke Scholen van Aalat, de
Scholen der Religieuzen op Mijlheek ou aan de Zout-
8*rantpoort, de Meisjesschool ran den II. Joscf.de school
van O. L. Yr. der Werf, d'ander Vrije Godsdienstige
Scholen, allen zoo wel ingericht en zoo wel bestuurd,
se zijn 't herteblord van Aalst!... En dat hebben de ka
tholieke Aalsten&ars op 6 jaar verwesentlykt, met hun
geld, vrijwillig, geerno gegeven; met de christelijke
genegenheid der Ouders!. En hetgeen wij van Aalst
schnjyen.magtoegepast worden.in ruimermatenog.op al
d'omliggende Gemeenten, op al de Steden van Vlaande
renNooit is er zulke beweging geweeBt! Als de
liberalen rechtzinnig willen ziju, ze zullen dergelijko
zaken van zelfopoffering achten en bewonderen.
Tot biertoe zijn t'Aalst afgeschaft
De school op Mijlbeke, die nauwelijks 'J0 gedwongens
leerlingen had; de bewaarschool op Mijlbeke, de Zon
dagscholen voor volwasseneu, voor dochters in de stad;
de Vr^e Zondagscholen zijn daar, kosteloos voor ieder
een.
Nu valt nog to verrichten 't groot werk van d'uitvos-
ritig dor wet van 1884, in de lagere scholen der Stad.
Op vraag van den Gemeenteraad te Gee-
itis dez» s.ad v»u hare Ahadel-
kosiöuji geld der Burgers.
Te Brussel, wie is er daar te zien in al die woeld*rij»n
in al die straatschenderijen? Gasten uit den ATHENE,
nit die kostelijke en nuttelooze scholen. Een Stad met
'nen Ather>é;is een Stad, die met zware onkosten, slan
gen voedt.
EEN VRAAGSKEN.
Waarom zijn de Geuzen overal zoo versnakkcra
om aan 't Bestuur der Gemeenten te komen
Waarom? Om de verkwistingen der Schoolwet van
1879 te doen voortduren.
De Gemeenten zijn meester over hun scholen. De
Gemeenten kunnen spaarzaam te werk gaan cn ze
kunnen verkwisten; ze kunnen rechtveerdig d'hulp-
gelden meèdeelen, tn ze kunnen alles geven aan
d'een Gezindheid en niets aan d'ander.
De Logie is den 10 Juni en den 8 Juli buitenge
smeten; de Logie wil haar macht terugkrijgen langs
de Gemeentekiezingen.
T AH AALST.
Historisch verhaal uit d'ander eeuw 8
III. RAAD EN DAAD.
Avonds voor den Feestdag op welken de Eerste Communie moet
xijn in 't huis op den hoek van Zoutstraat en Sluierstraatje.
Als 't Schrikbewind in Frankrijkuitborst, had men in Nederland
zijn voorzorgen genomen en zelfs de kinderen van 8 en 9 jaar tot
hun Eerste Communie toegelaten. Over eenige jaren leefden in Aalst
Bog Ouderlingen die verhaalden hoe zij, maar 9 jaar zijnde, in de
St-Martinuskerk hun Eeiste Communie hadden gedaan; nooit waren
er zooveel kinderen in de kerk geweest en de Geestelijkheid zag er
droef eu bedrukt uit. Nadien, als de kerken gesloten waren, en de
Priesters verjaagd, bleven er toch hier en daar verstoken, om hun
geestelijke bediening waar te nemen. Men noemt talrijke huizen in
Aalst,waar er Mis wierd gelezen; 5 Paters Annumieten waren gelo
geerd op 't Kasteelken der Paters Jesuieten, en gingen mis lezen op
Mijlbeke;over eenige jaren, op een hofstede nabij 't kasteel vau M.
De Scbaepdryver-Gheeraerdts, er leefde daarnog een oud moederken
die gedurig sprak van den Besloten tijd en van de Mis die gelezen
wierd iD een afgelegen achterkamerken, op de moelie; alles ge
beurde zoo geheimzinnig, dat zelfs de knecht, wien men niet be
trouwde, er nie!s van wist. Er is nog Mis gelezen t'Aalst in de Pont
straat, in 't huis waar nu M. Boyé woont, bij M. Van Zeebroek op
de Markt rechtover 't Klein Katrina, een huisdat stond tusschen M.
Leleu en 't Postliotel; op 't Verbrand Hof is ook in 't geheim Mis
gedaanalsook in 't huis van M. Gheeraerdts zaliger, kattestraat,
waar nu de suikerbakker woont; daarwoondede oom van M. Ghee
raerdts, Pater Verschueren. In d'Achterstraat is ook misgelezen, in
een buis dat later de geestelijke tap werd, ook bij Juli'. Daens, bij
M. D'Haen en in den Huzaer in de Zoutstraat, en aan de Zoutstraat-
poort, in 't huis nu bewoond door de Jul'v. De Windt, en op menige
andere plaatsen.
De menschen konden niet leven zonder Godsdiensl, er waren
Geestelijken genoeg, die hun leven ten beste gaven voor de zielen-
zorg der Aalstenaars en onder d'Aalstersche Burgers telde men er
velen die hun buis te pandestelden,met liefde en genegenheid voor
't gevaarlijk werk van 't wegsteken eens Priesters, terwijl moedige
mannen gelijk 't Baljuken in de weêr waren om alle gevaar en ver
raad af te keeren.
't Baljuken! nauwelijks is dat heldhaftig Aalstenaarken uit den
nevel van't verleden te voorschijn gekomen, of hij verwekt een
algemeene aandacht en bewondering.
Zie, 't is 8 ure, een schoone Septemberdag hebben de stervelin
gen beleefd; dc zon beeft te midden van alle pracht en luister, ons
werelddeel beschenen, en gaat nu statig en glansrijk de dageraad
aankondigen aan een ander werelddeel, terwijl wij hier nog door
haren sleep van zacht rood gestreeld en verrukt worden.
't Baljuken maakt zich gereed om uit te gaan, in zijn kleeding
van schoenmaker en met een nieuw paar schoenen in d'hand. Dag
moederken, zegt hij,misschien tot morgen
Tot morgen
Ja, 't is Eerste Communie in de gebuurte; en als er geen ge
vaar is,men zal u komen roepen; 2 tikken op de deur en eens hoes
ten is 't wachtwoord; anders voor niemand open, als 't u blieft
Goed, Baljuken, zegt de bedrukte moeder van den boozen
Machiel; en dat zijn haar eigene woorden;want sedert dat 't mensch
geslagen is door haren zoon en dat zij in haar eigen huis, in haren
lieven kostelijken pand, eeneen slacht vrouwspersoon heeft
zien de meesterschap nemen, sedetdien is zij in een stomme droef
heid gevallen; ze gaat en ze staat, en ze werkt, zij is beleefd en
dienstwillig, maar ze kan dan uren en uien zijn,zonder een woord
te spreken, alsof ze stom en doof ware. en al haren ledigen tijd ge
bruikt zij om den Roozenkrars te bidden voor hem, zegde zij
tot't Baljuken, voor hem, voor ra joon Ma :hielOns Lieve Vrouw
zal mij niet laten sterven, voord; l hij bekeerd is.
't Baljuken gaat de Markt 0 alw wr 't oude Sladhuis zoo rank
en zoó kunstrijk in d'hoogte s> bij gaai verder en is weldra in
't huis van den bakker Borrora aiit- n. Ten allen tijde zijn,
tusschen Markt en Molenstraat, - :tuna bakkerijen geweest. Bak
ker Borrorneus is daar gevestigd sede. i i 0 jaren; Niooviet van ge
horte, wakker en werkzaam, was '5 r oud zijnde, naar Aalst
gekomen als leerjongen, had er v ij lig gewerkt, zijn geld wel ge
spaard en 26 jaar oud zijnde, en ke-mis hebbende meteen bo3ren-
dochter van Denderhautem, had hij t jawoord gevraagd en kwam
zich met zijn vrouwken in Aalst als Vakk- vestigeu. Nu was het
eeu welstellende burger, met eigen buis, «net een appelken voor
den do'-st, nu kon hij Uorantig ri huishouden en 5 kinderen on-
1 derhouden, doch of de man gewerkt hail in zijn leven en nog
werkte! Zijn bakkerij had voor pschrift: JN DEN' PEPERKOEK,
want Borrorneus ha l bij eeneu Eeclooschen bakker leeren den lek-
I kerkoek maken,voor welken die su-1, oij de Polders,vanouds een
wettige vermaardheid heeft gekregen.
Regina, de bakkerin, stond ind winkel, volk te bestellen
Bakkerin, zei 't Baljuken, den baas, is bij huis? 'k Ben bier met
zijn nieuwe schoenen. Ba. uken, ga maar binnen, in d'ach-
terkeuken, ze zijn bezig met hem te scheeren.
't Baljuken trok binnen, de kamer door, naar een groote zij
plaats die als keuken diende. Daar vond hij inderdaad Nelcn, den
barbier, die den bakker scheerde en Thomas den bierkruier, op
'ne stoel gezeten. De barbier zag er een welstellende Burger uit en
had inderdaad in de stad veel ontzach. Gespraakzaam en beleefd
was hij, maar diskreet en voorzichtig, en voor de Goede Zaak had
hij zijn leven ten beste gegeven. De
BL bierkruier zag er een goede man uit,
ruw, maar kloekmoedig en rechtzinuig,
een oprecht afbeeldsel van den Aalster-
sclien arbeider. Geen kromme sprongen
kon hij verdragen; recht voor de vuist
was zijn woord, niemand,noch brouwer,
^Plri^^iioch baas, noch kalant vleide hij, en
f^^^^^^daarom zagen al de rechtzinnige raen-
MF ^at*al (*eur voorz'chl't? was toege
daan: Hewel, zegde 't Baljuken, wat
Dieuws in de wacht?
Hm, sprak bakkor Borrorneus. met 't scherp van do servet, het
schuim van zijn lippen nemende, Nelen heeft slecht nieuws
En wat is dat slecht nieuws vroeg de bierkruier.
Hoort, vrienden, in korte woorden; roste Machiel is bij den Com-
missair der Uitvoerende Macht geweest, en heoa er voor dezen nacht 6
gendarmen gevraagd, dat weet ik pertinent van 't meissen.
Mij dunkt ook, zei de bakker, dat ik den schelm vandaag dikwijls
heb zien over- en weórloopen. Wij moeten toch pater Lukas in de stad
behouden.... Waarom zou die Eerste Commnnie niet kunnen uitgesteld
worden Baljuken, wat is uw gedacht
Vrienden, hoort, korten goed, want wij mogen het hier niet lang
trekken. Hetgene gij zegt, is waar; de roste Machiel weet dat er heden
nacht in de Zoutstraat verscheide binders hun Eerste Communie gaan
doen
De laplander, murmelde Temmen, spijtig dat ik hem onder mijn
handen niet mag nemen 1
Hij weet het, ging 't Baljuken voort, 't is mij gecontieerd door oen
der gendarms die voor dezen nacht gevraagd is, een brave l-'ransclnaan,
die tegen dank dient en die mij veel verschuldig 1 is... Ze moeten gereed
zitten legen 12 ure en wachten tot als de roste Machiel hen komt roepen.
Tot als de roste Machiel komt, onderbrak da bierkruier.
Ja, tot als hij komt
De vier manskerels zwegen stil, en men hoorde niets ,dan t gesnor der
acheersmessun die weggestoken wierden.
't Is gevonden, sprak de bierkruier, Baljuken. haal gerust pater
Lnkas; Nelen en Borre, verwittigt d' Eerste Oommuniekanten, ik verze-
I ker het u, roste Machiel zal de gendarms NIET gaan roepen
Maar, maar, wat zijt ge van zin, vroeg 't Baljuken
Dat is mijn sekreet
