Aalst. - De kiezi
w
42
Zondag 19 Oktober 1884.
25^ Jaargang,
De Vergadering van Maandag.
3t Klein Baljuken
GODSDIENST. - VADERLAND. - VRIJHEID.
Vergadering van Maandag
ÉMBfette»',
Algemeene Bemerkingen.
^<S)r7vyisïn'
^Cvyp.
èf BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewoone Annonoen 20 centiemen par regel. Annoncen op de Tweede Bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieuws, 1 frank den kleinen regel,
HET LAND
ABONNEMENTS-PRUS. 4*
5 fr. jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden °P alle tijdstippen
genomen, rechtstreeks bij ons of door post of briefdragers.
YAI AELST
1 F""
leg «woordig Bestuur opgelegd, om aan de onge-
iiO< rd« eischen van 't liberaal Staatsbestuur te kun
ne volkomen; dat is de belasting op de Stoomtui-
gei Verders toont M. Schepene Monfils dat de
hnaniie'ile toestand der Stad met volle gerustheid
nu aanschouwd worden.
/ervolgens wordt M. Leon Gueerairdts verzocht
eeuife woorden tot de Vergaderde Kiezers te sturen;
end.'ze achtbare Kandidaat drukte zich nagenoeg
io onderwijze uit
la tfijnheerCD, zegde hij, onze tegenstrevers reke
nen, en zelfs op hun vergadering van zaturdag 11.
ve klaarden zij het op alle toonen, ze rekenen op de
'noegdheid eeniger onzer Vrienden, op de on
enigheid welk er, volgens hun, zoude bestaan, tus-
scuer qzï Katholieke en Onafhankelijke Kiezers
met heeft wèl eenieder te ondervragen, alles te on
derzoeken, nergens vindt men onder ons de minste
blijken dezer oneenigheid. Deze bestaat enkelijk bij
stjMniige liberalen, die door de heerschzucht volko-
mei. verblind zijn; neen, heden meer dan ooit zijn
rij alien nauwsten vereenigd om tegen den al
gemeen*» vijand te strijden. (Groote toejuichingen),
weten, zegde M. Gheeeraerdts, legen wie de libe-
i bi;, onderlijk misnoegd zijn, wij bedoelen on-
aehi baren Burgemeester die ten allen tijde en in
omstandigheden de Vrijheden der Grondwet
eft -.ordedigd en nooit het hoofd gebukt heeft on-
}r d almacht van het liberaal en willekeurig Staats-
ftuur. (Toejuichingen).
}nr.e tegenstrevers, Mijnheeren, hebben al de
ken beknibbeld; niets ontsnapt eraan 't Post-
H, Overdekte Markt, de fraaie werken van den
r.?m, 6,1 e. enz. Al deze werken noemen zij geldver-
k jrisiingpn; en wat vragen zij in hun gazetten aan
welk» werken zouden zij den voorkeur gegeven heb-
beu! 'Ta. zij zouden scholen gemaakt hebben zonder
lierlingen, kaserns zonder soldaten, en wat de libe-
ïalen meest verlangen, iseene zwemkom, ten einde
rirli !c -cunnen reinigen en te kunnen baden; er zal,
;k .ben er van verzekerd, aan dien begrijpelijken
wensch voldaan werden. Zoo ik vernomen heb,heeft
i\c Gemeenteraad zich voortijds met deze kwestie on-
edig gehouden. Zelfs om onzen goedeu wil ten hun
nen opzichte diesaangaande te laten zien, zullen wij
«Bdag toekomende aanvangen met hunne liberale
i te laten duiken. (Alge-
Inderdaad, de groote zaal van den Kring De Vriendschap wordt veel te klein voor
een Algemeene Vergadering der Kiezers; men zal in 't vervolg met afdeelingen moeten
te werk gaan; met honderde en honderde Kiezers konden maandag in de ruime zaal
niet; zulke menigte, zulke toeloop is nimmer in Aalst te zien geweest en mag de voor
bode genoemd worden van den Zegepraal welke wij zondag zullen behalen, op het
Liberalismus van onze dagen dat zich versmolten heeft in de ongrondwettige geuzerij
en in degoddelooze Vrijdenkerij.., Ja rek'ènt er op, menschen, geen omzendbrieven
van overtollige beloften kunnen baten! Ha, ge schrijft aan den Kiezer, liberale Kan
didaten, dat
Ge zult zijn voor de Spaarzaamheid.
En wat hebt ge 6 jaar lang gedaan De zotste onkosten goedgekeurd.
Ge zult voor der, ambachtsman zorgen.
En ge kenrt alle groote werken afen 't is uwe schuld dat de Steden en Prochien in
den kremp en nabij d'ellende zitten het geld der Burgers, het geld der Noodlij
dende hebt gij helpen en zien verbrassen.
Ge zult voor den werkman zorgen.
En wie heeft hem verdrukt, 6 jaar lang? wie heeft hem 't mes op de keel gezet? wie
heeft geroepen en geschreven als de Katholieken naar Brussel trokken 't En zijn maar
Garentwijnders Zijn dat uw woorden niet, allesbelovende liberalen
Gij zult alles in aanbesteding leggen
En wie leeft er onbermhertiger dan 'ne liberaal,als hij aan 't hoofd is? Geenen eens,
geen plaats, geen recht of ge moet geprofesten Geus zijn
Ge zult voor 't onderwijs zorgen.
Ja, 't Vrij Onderwijs krenken; gij, negen liberale heeren, zult Yoor't Onderwijs zor
gen!!! En wat hebt gij ooit in uw leven voor 't Onderwijs gedaan? Op die 6 jaren van
strijd, is er éénen eens uit uwen zak gekomen Van Onderwijs moogt gij niet spre
ken.
Ge zijt voor de Vrijheid en voor de Grondwet.
En gij vergeet den 7 September van Brussel, o liberalen, ge vergeet den bloedigen
oorlog tegen 't Vrij Onderwijs Voor de Grondwet, gij liberalen, die geschreven
hebt: Millioenen kalseisteenen liggen gereed om de nieuwe Schoolwet af te bre
ken!! Gij, voor de GrondwetMet wie komt gij lachen, in die jeemenissentaal van
uwen Omzendbrief
Neen! neen! gij belooft zaken welke de liberalen nooit of nooit gedaan hebben of
zullen of kunnen doen, uw beloften zijn de valsche sleutels van den 'prangdief onzer
Rechten en Vrijheden, uw beloften zijn een pelleken ijs van éénen nacht... Laat ons
nu weórkeeren tot de
M. Var Wambeke, Voorzitter, geeft kennis dal de liberalen, de voorschriften der
wel volgende, beden de lijst hunner Kandidaten ten Sladhuize hebben n<tfrge!egv\
doer, gedurig eenen oproep tot dc Onafhankelijke Katholieke Kiezers, ten einde hen
ter hulp te komen; welnu, wij, Katholieken, zijn hier allen Onaf hankelijken, wij han
delen ingevolge ons vrij geweten; eenieder is hier vrij de kandidaten aan te duiden,
tot deze of gene bedieningen. Wat aangaat de misnoegdheden welke er kunnen be
staan, ons zoo min als iemand is het onmogelijk ten allen tijde elk te voldoen, maar
onbetwistbaar is het, dat wij nooit ander oogwit hebben gehad dan de ware belangen
onzer Medeburgers te verdedigen.
Onze tegenstrevers hebben dezen keer geen onderscheidingsteeken op hun stem
briefken begeert, dusvolgens zal er boven hunnen naamlijst geen rondeken geplaatst
zijn; de Kiezers zijn dus verwittigd dat zij niets moeten doen dan in 't zwart vierkant
onder het sterreken, het wit puntje zwart te maken, aldus stemmen zij voor g'heel de
katholieke lijst. Aldus stemmen is een verplichting, een zaak van eer voor al wie der
katholieke gezindheid is; men kieze liever voor de liberalen, dan eenige onzer Vrien
den in de stemming uit te sluiten.
Dan spreekt M. Schepene Monfils en haalt o. a. aan dat de inkomsten der stad
nauwelijks tot de som van 500,000 fr. beloopen, dat er reeds van deze som 71,000
fr. verleend wordt aan de Weldadigheidsgestichten, dat de uitvoering der schoolwet
van 1879 meer dan 25,000 fr. 's jaars benomen heeft aan de Stadskas, en dat, niette
genstaande deze buitengewone en gedwongene liberale uitgaven, men hier in Aalst
niet verplicht is geweest nieuwe belastingen in te brengen integendeel men heeft
hier gedurende 11 jaren den 2 achtergelaten, en maar éene belasting is door het
i in -idstea eens eer goed Ie
j HijrE?
A-dei* tr.-uhli'JcJea der Stad, U voor oogen
.gregd door M. Monl Is, verhopen wij dat er korte-
liAgs zal mogen gerekend worden op de uitvoering
jvah nieuwe werken, tot voordeel aller Medeburgers.
Odder het tegenwoordig Katholiek Bestuur koesteren
wn zells de hoop, dat onze alomgekende Handel- en
Nijverheidsstad zal zijn aandeel genieten in de toela
gen voor Publieke Werken; bij 't liberaal Bestuur
konden wij zelfs, voorzeker onder de tegenkanting
onzer liberale medeburgers, geen eenvoudig passe
relleken aan de St Annabrug bekomen. Heden zijn
de begeerten der Aalstenaars grooter geworden en
om dit doel te bereiken,rekenen wij op de tusschen-
komsten medewerking onzer Volksvertegenwoordi
gers en Gemeenteraadshteren, MM. Van Wambeke
en Verbrugghen.
Ik bedoel bier het zoo voordeelig werk, niet al
leen voor Aalst,maar voor g'heel de Dendervallei,den
doorsteek der Vaart van Denderbelle op Baasrode.
(Toejuichingen.) Hopen wij dat onze beminde Volks
vertegenwoordiger en alsnu Minister, de achtbare
heer Woeste zijnen naam zal willen hechten aan een
zoo nuttig werk, hetwelk den,bloei en voorspoed
verzekeren der steden Aalst, Ninove, Geeraardsber-
gen en andere, die hem zoo hertelijk verkleefd zijn.
(Langdurige en geestdriftige toejuichingen).
M. de Voorzitter Van Wambeke maakt nu kenbaar
dat het passerelleken gaat in aanbesteding gelegd
worden; verders sprak hij ovar den doorsteek op
Baasrode, (welke zaak wij na de kiezing wijdloopiger
moeten behandelen) en wekte de Kiezers op, om al
en den 19den October hunnen plicht te komen ver
vullen. Na eenige uitleggingen door M. Ach. Eeman
gegeven over de manier van kiezen, wierd de zitting
geheven.
De tijd wordt kort;
Nog eenige oogenblikken en we begeven ons naar
't Bureel, op onzen kiesbrief aangeduid, voor de vrije
en geheime stemming.
Elke Stad, elke Gemeente beeft zijn bijzondere
belangen; maar boven die bijzondere, sijn er groote
algemeene belangen, die een doorwegende gewicht
hebben.
Achtbare Kiezers, laat ons met rede en overleg
oordeelen.
Is 't waar, ja of neen, dat men met de Liberaalderij
uitkomt op de Geuzerij, op de Vrijdenkerij, op 't
Socialismus? Is 't waar, ja of neen, dat de Socialisten
en Vrijdcaders overal liberaal zijn, nergens katholiek?
Iemand die Kiezer is, moet de zaken durven aan-
schouwen gelijk ze zijn. Dus, met de Liberaalderij,
wij gaan naar alle slach van slechte nieuwigheden,
die Onkost en Troebel brengen in de Families, iu de
ProchiSn en Steden, in ons Vaderland I
Is 't waar, Ja of NEEN, dat 't Katholiek ons brengt
tot Vrede cn Vrijheid, tot het leven van den ouden
goeden tijd, als elk gerust wierd gelaten? Men zegt
dikwijls: Vroeger giug alles beter; de menschen ver
stonden malkaar; welnu, die tijd van vroeger willen
wij, Katholieken, terug brengen; elk zijn vrijheid!
niemand gekrenkt! Dc Grondwet van i83o! de Vrij
heid cn d Eerlijkheid!
Is 't waar, ja of neen, dat de Liberaalderij gedurig
in de Staatskas wil putten voor zaken die tegen den
Godsdienst zijn? De Schoolwet van 1S79, wat eeuwig
geld heeft dat niet gekostl Dees jaar, ten gevolge dier
wet zullen er 26 mülioea te kort zijn; 26 miljoen!
Ü'Eigenaars klagen geweldig; dc grond is in geerde
Zo Jo, die «nckit .cc.joa rijt--te aSffr
dat bij zijn goed eens verkoope.hij zal er geen 70,000
lr. van krijgen.... En waarbij komt dat, zekerli)k door
de Concurrentie uit Amerika, tegen welke de liberalen
NIETS willen doen, maar ook door al die zotte on
kosten der liberale Ministers.
Is 't waar, JA of'NEF.N, dat de liberale kopstukken
en gazetten gedurig liegen en bedriegen? Ze zitten
daar nu te klagen over de Schoolmeesters, alsof die
menschen in den uitersten nood gingen zijn. En wat
is de waarheid? Gelief het te onderzoeken, treffelijke
liberalen, en ge zult de waarheid onzer woorden on
dervinden:
De officiéele meester van St Lievens-Essche heelt
6 jaar lang zijn schoon geld getrokken zonder 'ne
stoel te moeten verzetten; hij trok 3g52 fr.; nogtans,
bij moet in zijn eenzaamheid de wet van 1879 vervloekt
hebben,gelijk elk die geen luien vaddigen bliksem is;
en nu afgedankt zijnde, trekt bij nog in afwachting
vaneen ander plaats,de som van 2000 frank per jaar.
Borstbeke, 6 jaar lang congé gehad, veel geld ge
trokken, nu in afwachting 1441,50; Vlierzele 1191,50
en zoo gaat het op honderde en honderde plaatsen.
Is dat een uithongering (zie 2de blabz.2*5 kol.)
TAB AA LST.
Historisch verhaal uit d'ander eeuw 4
IV. 'T KWAAD BELETTEN.
De klok van aftocht heeft geluid op den stadhuistoren van Aalst,
op dit prachtig gedenkteeken der Gemeentevrijheden, in 1360 be
gonnen en in 1405 voltrokken,onder den bouwmeester Jan De Hase,
een Aalstenaar, doch het aanhangsel, dat liefelijk uitspringende
gebouw, wierd maar in 1540 daargesteld.
10 ure slaat de klok en de torenwachter of trompetter gaat de
eerste maal aan de vier hoeken blazen om aan de rustende Aalste
naars een bewijs te geven zijner neerslige wacht. Kust in vreê, gij
lieden dezer steê, want iemand is er die thans waakt, of er geen
huis in brand geraakt.
't Is stil, 't is donker in de stad van Aalst; over honderd jaar, men
had nog den petrol niet onzer dagen, noch de Gaz, in 1852 inge
voerd; nogtans was de verlichting veel verbeterd door een ordon-
nancie van 1762 onder de brave Maria-Theresia; in 1450 en verdere
jaren, mocht niemand na 't luiden der klok uitgaaD, op boet van 3
pond parisis,en degene die de toelating hadden uittegaan, moesten
een lanteerne met brandende keers bij zich hebben;d'Edellieden en
later de Overheden en vermogende Burgers deden zich vergezellen
doordienstboden welke brandende fakkels droegenjhieren daar hing
over de straat, aan een koorde,een lanteern met licht; onder Maria-
Theresia wierd de verlichting der stad door een reglement geschikt;
boven d'huizen van Geestelijken, van edele Personen ofte voorsulks
gereputeerd, van alle licentiaten in de rechten oftemedecijnen, van
gepensionneerde chirurgijns, cooplieden, grossiers, brouwers, le
veranciers, procureurs en notarissen, boven al de buizen dier per
sonen moest een lanteerne hangen, van gelycke forme sullende we-
sen, aan de respectieve huisen gestelt op dé plaatse daar deselve
sullen worden gedesigneert bij het magistraat der voors. stede ge-
lyck ook bij hetselve sullen worden gereguleerd d'uren van ontste
ken, mitsgaeders de daegen van die te kuyschen.
10 uren sloeg de klok, zeggen wij,en Aalst lag inde diepste rust
van den nacht verzonken; nu en dan zag men bij 't licht van de
lanteern een donkere schaduwe voorbijtrekken, haastig om weg te 1
zijn, want schuwe en gevaarlijke tijden waren het. In de St Joris-
straat, nabij de Zoutstraat staat 'ne man tegen den muur geplakt,
men zou gezegd' hebben 'ne zwarte paal; van tijd tot tijd komt hij
eens de Zoutstraat inkijken en keert dan terug, eenige stappen '1
huis leiden en zal dan
urmerie, om zijn
en, Sis, en ga van
kouter; langs daar
straatjen in; 't is Tom men den bierkruier, die daar op wacht staat;
men zou zeggen dat hij niet alleen is; neen, nevens hem zit op zijnen
huk,Sis de bakkersknecht; ze spreken tot malkaar zoo stil dat men
het geen drij stappen ver kan hooren.
Zou hij niet komen, Tommen? vraagt de bakkersjongen.
Zekerlijk zal hij komen, Sis, maar 't is nog te vroeg.
En zijt ge wel zeker dat hij langs hier moet?
Waar zou hij anders gaan, Sis? over een uur heb ik hem met
mijn eigen oogen gezien in de Swartl Panne, in de Korte Nieuw-
straat; van daar gaat hij zijn gezelscha:
terugkomen langs de Zoutstraat naar
schelmstuk te volbrengen.... Laat uu:
tijd tot tijd eens over en weer naar <1 1
kun hij ook in de korte Zoutstraat.
Zoo gezeid, zoo gedaan!
Half elf was geslagen; de torenw ci» .r li «1 half uur geblazen,
als Sis behoedzaam uit de St Jorisst at v Moopen en in d'oo-
ren van den bierkruier fluisterde: Swarte Panue ver
trokken, de Vesten over en de Korte 'Zo i 1. Goed Sis, we
gaan ons gereed maken. Zou bij >V a? Ongetwijfeld;
ware het anders, elk zijnen man; i. Sis >n is poeier; wrijf dat
over uw gezicht, men mag ons niet keii.it is éen; geen enkel
woord te spreken, dat is twee; is ei' iets m, ik gelaster mij
meê. Wat gaan wij met den kerel do- tl listerde Sis? en Tora
men antwoordde met ontroerde stem: Sis j tngec, waarom mogen
wij dat fernijn niet vertrappelen? 1 doe et altijd meer en meer
kwaad en 't verzwaart zijn verdoemenis.
't Baljuken beeft het verbod r lom" -.
Ja, en we mogen den bra n ma bedroeven; maar an
ders, Roste Machiel zou morgen \.t zijn nis niet meer maken;
ge weet nog wel die zaak uit de Molenstra van als overmogen
komt, drij weken?
Als de gendarms daar in huis, aait den omdraai der Kapel-
lestraateen huiszoeking hebben gedaan?
Gelijk ge zegt, Sis, een heer Onderpa -toor zat daar versteken;
hij was verraden door'ne Juda- de. gendarms zijn gekomen; de
Geestelijke, bijtijds verwittigd, ig op den zolder verdokeu onder
eene mande, waarboven ledige flessend: sschen een hoeveelheid
hooi waren geschikt. De gendarm- staken eral in, met den blan
ken sabelen de bajonet, maar bi.i -t den der flesschen zagen
zij ervan al, in dien hoop te wroeten ei 1 e Onderpastoor bleel ge
redMaar 's anderdaags lag de Judas dood aan de Veemarkt.
Sis, reeds hM ïij 5 Geestelijke! doen aanhouden, en ik T.
't Is genoeg!
Gij, Tommen
Ja, ik, 't kwaad beletten, jonge»! luistert, wij bebben nog
eenige oogenblikkea; Roste Machiel zal ongetwijield zijn volk nog
eens traktceren en dan alleen afkomen. Luistert Sis, ge moogt bet
weten; opeen donkeren avand, daler geen sterreken in^de lacht te
zien was en dat het waaide om 'tStadhuis omver to werpen, ik kom
dat wangedrocht tegen, juist als hij wéér een spionneering had ge
daan en ons ging aanklagen. Ik nam hem vast,Sis, ik zegde in ziju
ooren: Schelm, leest een akt van berouw, 'tis uw laatste uur; ik
nam hem in mijn armen en verpletterde zijn ribben; bij viel daar
en hij lag dood, Sis!... Aan 't Baljuken heb ik dat verteld en de
man heeft mij geen klein schoelTeling gegeven; maar zie mij dunkt:
leven om leven! als zij uit zijn, op t leven van onze Priesters en van
onze braafste katholieken, moeten zij gespaard worden?
Maar de roste Machiel moeten wij ongehinderd laten....
Mij dunkt, er komt iemand al, laat ons luisteren....
En zij luisterden, en zij hoorden een voetgetrappel en de bierkrniei
vezelde in d'ooren van den bakkersknecht: Als 't hij is, hem stillekena
gevolgd tot aan de kerk; hij gaat zijn G gendarms halen om in 't huis te
vallen, als Pater Lukas er is met d'Eerste Communiekanten; aan den
hoek der Markt, ik grijp hem vast, ik belet hem te schreeuwen-, ik bind
hem aan handen en voeten eu we dragen hem achter de kerk in 't Koorn-
huis; daar kan 't zwijn tot morgen vroeg blijven liggen.... Zwijg nu, als
of gedood warot; en als ik ga, echter mij, Sis!
De man naderde; hij passeerde voorbij 't St Jorisatraatje-, Tommen
liet hem eenige stappen vooruitgaan, kwam dan uit zijnen schuilhoek eu
volgde de Rosten Machiel op d'liielen; de bakkersknech^deed gelijk bem
1 was. ('t Vervolgt,)
RECHTBANKEN. Zekere Willem Henmlncx,
van Hal, oud SSJ jaar. was veroordeeld in Mei 1384
tot l maand gevang om zijn vader gesiagen te heb
ben. 't monster dat hij is; den 7 Juli, nauwehjka
I uit 't gevang,roept hij zijn^mooder too: Twee frank
moet ik hebben (voor de slechte koten en kaber-
I doezen) 2 fr. of den hals snij ik u af- De gebaren
komen er tusschen, maar den 17 augusti laatst,
komt hij weór razend thuis en zegt tot zijn oude vader: Gij, gij hebt mij
doen in 't gevang steken! nu is 't uwen toer! Vöbr dat het middernacht
is, zult gij sterven door mijn handenl - De Vader wordt geslagen en ge
stampt, een gebourvronw komt ertusscnen, en zij ook wordtiniabandeld.
Yoor die schoon feiten ia de Geus veroordeeld: tot 3 maand gevtmg, we
gens de bedreigingen tegen zijn vader, tot 3 maand voor do slagen, zijn
vader toegebracht en tot 1 maand voorhotgeno hij tegen de gebaurvrouw
heelt misdreven!.... Airoute, schelm en bandiet, 't tot in, beladen met
d'algerneeoo verachting. Zekere Jan Tiflt Cryns, die te Menlebeek
kick.mi had jestolen, :s verwezen tot een jaar gevang en de vrouw
i.ouisa 'an vie: dio hem geholpen had, heeft3 maand gekrege n
