EEN VLAAMSCH WONBEULI
11
Zondfig- 13 Caart 1892
33st# Jaargang.
De Tribunalen.
Pi r' fgj m-
GODSD1EIVST. VADERLAND.
VRIJHEID.
0
Staatkundig Overzicht.
Onderwijs,
Loopeiule Nieuws. ïiao"*!»fee«t«s|»'3,
BUREEL, ACHTERSTRAAT,
Gewone Annoncen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nienws, 1 trank den kleinen regeb
LAND
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Fr. 's jaars. vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op idle tijdstippen des jaar?
genomen, rechtstreeks by ona ol door Post of Briefdragers.
YAN AELST
AALST, i2 MAART 1892.
Weet ge wat de Franschmans zeggen van hun Minis
terie? Dat het dezelfde Ministers zijn, maar met 'ne nieu
wen hoed op... En waarachtig, ze volgen dezelfde poli
tiek; zooveel mogelijk tusschen twee waters zwemmen;
de radikalen niet boos maken en de katholieken in gee-
nen staat brengen van openbare vervolging... Er staat
in Frankrijk weinig anders te deen,Na 1871 was dit
Land te redden, gelijk België na 1884; men heeft de
kans laten ontsnappen... Wanneer keert ze nog eens
weêr?... Achter een tweede Commune of achter een
tweede Schrikbewind... Als de grond in Frankrijk opge
roerd wordt, dan schijnt alles vervaarlijk wreed... Een
rijk Land, r.ogtans; in weêrwil van al die verkwistingen
aan slecht Onderwijs en groot Leger, de staatsrent klimt
naar een statige hoogte. Te Brest is Mgr d'Hulst ge
kozen voor de Kamer; te Bethune, een Socialist de her
bergier Lamerdin. 't Fransch Ministerie gaat trachten
in de wetten van stoffelijk belang te blijven.
Spanje in noöd zijnde, in geldkrisis heeft zijn Leger
merkelijk verminderd en aanstonds komt orde en welva
rendheid in de kas.
IjI&kC Wat meint ge wel wat het is, jaarlijks al die
Millioenen voor dat Monster van den Oorlog te
gooien.
Dat België eens zijnen Budjet van Oor] g terugbrenge
op 25 millioen gelijk hij was over 3o jaar! elk jaar 5o A 60
millioen gespaard; elk jaar, dat zijn nog al sommekes:
5o millioen! een afgrijselijke som en frank per frank,
dit moet bijeengebracht worden... De Belgen, libeiaal
en katholiek, zijn zot en dwaas van zich alzoo te laten
verkneukelen... 't Wordt een oprechte baanstrooperij.
Goed nieuws uit Zuid-Amerika.Van meniens. Ja
goed nieuws. De goudtaks vermindert; de Handel neemt
toe in gansch de Republiek; de Landbouw brengt veel op
en met een Bestuur van Órde en Gesparigheid kan er
nog veel opgebeurd en hersteld worden... Het moge zoo
wezen
Um voort te gaan met Spanje, aanhoudende plasregens
brengen rampzalige overstroomingen te wege, dat veel
Landbouwers plat geruïneerd zijn en een smeekende
hand moeten uitsteken; 't is wat te zeggen in die berg
landen; de schoonheid moet dikwijls duur betaald wor
den... Te Cadix stonden Socialisten voor 't Gerecht; doch
ze sloegen zulke gloeiend wn ede zwarte oogenin 't ronde
dat de getuigen niet hebben durven spreken; zoo zijn z'er
goedkoop van afgekomen, de bandieten Na hun vrij
spraak wierd de Gendaimerie uitgeschuifeld... Wat zul
len wij zeggen? 't kompas is verdraait,overal.
In Duitschland, volgens de gazetten uit Londen zou
Keizer Willem eig uitgevallen zijn tegen den Rus, zijn
vuist naar dit Land uitstekende, doch 't papier is zoo
gewillig en de menschen zijn zoo grillig. De Socialisten
houden zich nu koes; in den Elzas zijn 78 fransche ga
zetten verboden en de jonge Pruis stak donderdag in 2ijn
bed met een zware vlling..Toch kon hij de if ïodon
lezen uh de vreemde Landen. In 't Beyersi -eger
is een Officier afgezet, om zijn soidaten met stadhuis
woorden aangesproken te hebben. Het schrijven der
gazetten heeft dus deugd gedaan aan die leelijke barbaar-
sche beerachtige Judasserij tegen de Soldaatjes Maar
in een Slavenleger 't en kan nooit deugen; 't is er tegen
de dood gevochten.
Uit Holland hoort men niets; in Rusland zijn groote
openbare werken, om niet alles tc moetenuitdeelen; laten
verdienen is nog best... Die werkt, krijgt geen kwade of
geen vervelende gedachten. =In Amerika is veel snreuw,
't kan nog langs hier overkomen. In Engeland begin
nen de smeltovens gesloten tc worden, bij gebrek aan
kolen, door de werkstaking die nog voortduurt; te Hoo
rnen hebben de Carbonnaris den verjaardag gevierd van
Mazzini, de kapitein der Anarchisten; in Griekenland
spreken ze met veel wijsheid van d'uitgaven te vermin
deren, om de kopponskos der Leeningen te konnen be
talen en in Belgenland, wat zien wij daar!?
In BELGIE, de Socialisten terreesten wreed dat ze
't Algemeen Stemrecht MOETEN hebben... In België,
Z. M. Leopold ontbiedt veel Staatsmannen voor zijn
Referendum, waar't Volk zoo erg tegen kabast; in België
Clf PY Miniclpr Hr^nv V,i...:, :i
de ex Minister Graux heeft in de Kamer zijn schuit wil
len schoon wasschen, zijn wreede plamaasters van 1879
tot 84, zeggende dat zij handelden voor 't openbaar n-
derwijs... Maar M. Woeste is met macht en kracht opge
komen om die droeve jaren eens te herinneren en sp-. j
kende over
dan is er gevraagd aan de liberalen van recht te staan en
van te zeggen hoeveel franken zij uit hunnen zak al ge
geven hebben voor 't Onderwijs, zullende elk dan zien
hoever hunne liefde strekt voor 't Onderwijs... De libe
ralen bleven zitten gelijk Hanske Fek in zijnen klemze
tel; hun liefde voor 'tOnde. ijs bfs»-a'; hierin d?L zij
't geld uit d'algemeene kas te iiaep u
In België, nu gaat de bal a'.gaan, 1 rui
de Grondwet... Wat gaan wij loch
een groote uitbreiding der kie :ng H B-.-ier'. 'e
Vlaamsche Bevolking met ee:. schoon kanten Seeldekm
uit de kapel gezonden; in België beginnen de groc .e
gazetten hoofdartikels te schrijven over hetgeen Volks
vertegenwoordiger De Sadeleer heeft in gang gesteken,
namelijk dat er moeten wetten gemaakt worden tegen
de schrokkeriën op de Geldmarkten of Beurzen, op
rechte smouserijen met veel klank en groote beloften
aktiën aanprijzen die zonder waarde zijn, on dat die dief
achtige profijten samen gedeeld worden. Er zullen daar
wetten tegen komen, waarover Mr De Sadeleer den we.
gemeenden openbaren dank zal verwerven.
1 die verlicht wierd met
den Elektriek. Dan is Avel*era gekomen en nu volgt
Antwerpen. T'Antwerpen wierd dees jaar een schoo-
ne Vastenavondstoet ingericht. Aalst had op vroegere
jaren ook zulke schcone kalvekades; g'heel de wereld
kwam er naar zien; 't was aangenaam en voordeelig.
Jaan alzoo is 't nog niet aardig dat ze roepen Vivan
't Referendum.Generaal Nicaise trekt alle jaren, die
God verleent, 36,5oo frankskes.. Alzoo is 't Militarismus
aangenaam.. Om de wille van het smeer, lekt de kat den
kandeleer... Te Gent worden veel liberale studenten
der Hoogeschool opleiders en aanhitsers der Socialisten.
In Engeland heeft de" Beul zijn ontslag gegeven
Zijn schaapkes zitten in 't droog. In Oostenrijk is de
Beul dood en er zijn i5o Postulanten naar die plaats.
Minister Burlet wil niet meer hebben dat deCommis-
sarissen van Policie tevens Agenten zijn van Assuian-
cie.. Doch er valt te zien of die menschen betamelijk
konnen leven met hun jaarwedde. Dat in Aalst de Stad
een Assurancie tegen den Brand inrichte en er zal opslag
kunnen zijn voor elk die 't noodig heeft, voor Schrijvers
en Champetters, Hennekennieten en Stadswerkers; en
dan zal men nog dikke i5o,ooo fr. over hebben voor de
kalseiding en ander openbare werken.. D'Aalstenaars
beginnen te vragen, WAAROM men die Assurancie niet
inricht Nu gaat er jaarlijks misschien 25o,ooofr. de
Stad uit, naar vreemde Sociëteiten. Te Mechelen
zijn ze van a: d'belsche jV.iivels teg*' nV™
Tram jp - -.russel
manie ^c-steld ioi Jxulj daeU nu viage.i veei Personen
om die Plechtigheid wa; vroeger ^e hebben; in Juni is er
grooten overlast van werk voor kleermakers [en veel an
dere. Er gaat verschijnen een Geschiedenis van Moor-
sel, door Oscar Reyntens, advokaat. In d'ander Eeuw
heeft Moorsel een merkelijk deel genomen aan den Boe
renkrijg, zelfs de Fransche Jacobijnen uit Afflighem ver
jaagd. In de Walen richten veel Duivenmaatschap-
pijen hunne prijsvluchten naar Duitschland, nademaal
de Fransche rechten te hoog komen. Te Gent klagen
ze schrikkelijk erg over Mr den Ijker. Er is een winkelier
die 6 fr. moest betalen voor het juist maken zijner ge
wichten. Te Brussel is zondag groot Banket in 't Hef
voor den Eêldom. Uit Hasselt hebben de Vlaamsche
Maatschappijen naar de Kamers geschreven, om te be
komen Gelijkheid der talen; afschaffing der Loting; een
Vrij Leger en geen Referendum.. Bravo, dat is nog klap
pen. De Prins en Miuis'er de Chimay isin 't geheel
niet wel; men begint te vreezen. In 't Oostel k ge
deelte van Pruisen, aan de Kurische golf ligt zooveel
sneeuw dat 5 dorpen er onder begraven liggen; zegge in
gesloten, dat de menschen uit hun huizen niet kunnen.
De San Jouan betaalt. Ze spreken van een groot Ge-
sticht-Kneipp te Genck, Limburg. En Geeraardsbergen
Te Gent voor d'Assissen
stond maandag, dijnsdag en
woensdag, zekere Dortant van
St-Nicolaas, beschuldigd van
zijn Muisin brandgesteken te
hebben; die heer sprak dik
wijls van naar Brussel te gaan
wonen, dat hij daar meer ple
zier had op éen dag als te St-
Nicolaas op éen jaar; zekeren
avond, 't begon daar le bran
den; M. René De Vidts die er
nabij woont en door zijn meid
verwittigd was, liep naar de
brandramp, hij belde Dortant
op; maar deze antwoordde met brutale ongepaste woor
den; verder bleek het, dat er brandhout lag op den zol
der, dat er petrol gegoten was, enz... Dortant zegt niets,
volstrekt niets te weten van dien petrol; cn zijne meid
weet nog min; maar de Justicie weet dat hij zijn goed
boven de weerde had doen verzekeren. Als Dortant
van 't Banksk n is, zullen er op komen i5 jonge kwasten
van Gent, de Bende, die gestolen heeft op d'Onderber-
gen bij mevrouw Caters en nog op veel ander plaatsen;
15 jonge stoute Gentenaars; ze zeggen dat zij een afdee-
ling uitmaakten der Bende Sommer; 12 advokaten zullen
die Bende verdedigen. Te Brussel inde Brouwerij
Van de Perre, St-Joost-ten-Noode, was de Machinist
Buysse erg gekwetst door een braak aan 't mekaniek.
Buys vroeg 20,000 fr. schadeloosstelling aan den Brou
wer; de Justicie heeft ze vastgesteld op 6,5oo fr Een
ander geval is te Brussel beslist Vader en Dochter be
trokken een Bruilofstgast die zijn woord was meincedig
geworden, nadat 't Huwelijk reeds vastgesteld was en
grooten onkost gedaan Aan dc Dochter is toegelegd
8000 fr. aan den Vader 8,7000. 't Is een dure mislukte
Bruiloft. Maar te Dendermonde daar zitten op
't Banksken die schoon Discipels der Vrijdenkerij uit
Hamme, Van Damme Vader en twee zijner Zoons, rijke
groote Menheeren, hebbende alles wat hun herteken lust
en thans beschuldigd van grove schelmstukken Met
verwondering heeft men bestatigd dat verscheide getui
gen ten laste, hun eerste verklaring hebben veranderd,
bijzooverre dat de Rechter van Onderzoek tweemaal is
verschenen, dat hij gevraagd heeft: Maar in 't onder
zoek, gij hebt dat gezegd en dit gezegd en nu gij veran
dert Tegen twee getuigen zijn d'eeiste preambulen
gedaan voor vervolg. Na de getuigen ten laste zijn er 86
verschenen ten ontlaste en maandag wordt er gepleten..
Ze zeggen dat Van Damme Vader en zijn oudste Zoon
een gezicht trekken gelijk 't hout van een galg, terwijl de
jongste strabant rondkijkt... 't Zijn al droeve zaken, hoe
danig de uitkomst ook moge wezen. M. Dortant is
vrijgesproken. Er zijn geen bewijzen dat hij zijn huis
heeft in brand gesteken. Nu zitten op 't Banksken
de i5 16 jonge dieven; een schromelijke menigte Volks
was in en rond 't Assisenhof; dat zelfs d'advokaten met
moeit- '- iaden iogeuken. De beschuldig Tn zijn in
,.it-r. verdeeld De dieven d i er stou- en fra&fc
u r--1s 41. ..U. u,-0 ~-v-€;.
schap zijn 20geDdn-ms staan rond de Beschuldigden;
't is bijna geHjk ten tijde var: h L: -nb n
Hel bijzonderste feit is de inbraak in 't Hotel vanmevri
Caters, Onderbergen, welk rijk huis den 14 Nov. 1831
was verlaten door de dienstboden. Ziehier hoe Senaeve,
't hoofd der bende die diefte verhaalt
Zonder werk zijnde, zegt hij, waren wij den donder
dag 10 November in een herberg der Donderpooit, en
hoorden er zeggen dat er in Onderbergen een groot rijk
huis leeg stond, waar veel sargiën lagen. Men sprak van
bij arme menschen te stelen, doch er wierd gezegd
Men zou beter doen in een Heerenhuis te gaan stelen,
we zullen daar ons plezier kunnen hebben en 't ligt daar
toch te rotten.
Zoo gezegd zoo gedaan.
Den zondag i5 November rond 6 uren 's mergends
is Senaeve met Frank naar 't St-Martens straatje gega-n;
malkaar leêrke staande zoo is Senaeve op den koer ge
raakt, heeft een ruit gebroken, is in de Salon gekomen,
alwaar hij al de sleutels vond der kamers onder de deur
tapijt.
Dan dronk hij er een flesch wijn of twee en ging sla
pen op den hooizolder. Doch eerst opende hij het achter
poortje, want '3 avonds moest Franck langs daar binnen
komen, 's Avonds ten 71110 wierd Senaeve wakker en
't eerste wat hij zag, was Franck.
Dan zijn zij aan 't stelen gevallen en hebben pakken
gemaakt van 't gestolen, ondertusschen wel drinkende.
Den maandag zijn zc daar weergekeerd in dat rijk
Huis, om alles eens wel na te zien.
Den dijnsdag dito; alsdan hebben zij er een goed glas
wijn gedronken cn ongetwijfeld een leven gehouden ge
lijk ratten, als dc katten van huis zijn.
A I J M gen wij zwijgen! Kunnen wij zwlj-
-t"\.cLx ST'. *s 1 ons Plicht niet aan ,e stippen
met welke pijnelijke verwondering de
groote Meerderheid onzer Katholieke Bevolking gehoord heeft
dat eotige Leden der Jonge Wacht (Jeuue Garde) zondag 11.
in hun lokaal een tweede Bal Masqué hebben gehouden. Den
Zondag na Aschdag, als het reeds Vastetijd is cn de Vasten
avondfeesten vijgen naar Paschen zijn! In welke andere Ka
tholieke Stad zou men dat zien gebeuren?... Is dat niet den
spot drijven met de Geestelijkheid en met de Katholieke
Grondbeginsels? Terwijl de Bisschoppen van België gesament-
lijk hunne stem laten hooren en in al de kerken doen aflezen
de Woorden van den Paus Dat een verschrikkelijke strijd in
de wereld opgerezen is en dat de eerste oorzaak van dien
strijd is: het verslappen van het Geloof en het verdwijnen der
Christene Zeden; terwijl in Aalst elk ziet en gevoelt dat die
Orgelbals moeten gedempt worden, of de werkende klas zou
in den dlepsten kolk van zedebederf en armoede vallen; want
't is voor die Orgelbals dat de jonge werklieden en de jonge
werkmeisjes hun daghuur stelen en hun Ouders in armoede
laten; 't is na die Orgelbals cn die nachtlooperijen dat de
schande en de naweeën komen; de liberaalste madam van
Aalst zou aan haar dienstmeiden niet toelaten die Orgelbals
achterna te loopen... Terwijl elk in Aalst met angst vraagt:
Zal 't Reglement nu uitgevoerd worden? zal de Gendarmerie
dc danszalen doer slui.en, waar men tegen de wet opstaat?...
Zal men. op de dagen van toelating, doen eindigen op de
vastgestelde uur?... Terwijl elk moet overtuigd zijn dat met
elke uitbreiding van Stemrecht een Katholiek Bestuur hier
twijfelachtig wordt en dat het na eenige jaren van vooruitgang
op den weg van Zedebederf. zou onmogelijk zijn... Terwijl
wij in zulke buitengewone tijden leveD, men geeft aan 't
Werkvolk zulke voorbeelden!..'. Men ga zich toch niet spie
gelen aan Parijs, Brussel. Antwerpen en Gent! Men wachte
zich wel van aan 't Werkvolk meer en meer den eerbied voor
alle'gecsdienstige zaken te doen verliezen! Men cverwege
wel dat er een vuurberg onder onze voeten aan 't koken is...
Indien er in Aalst een Referendum moest zijn om op dien
Zondag IN den Vaste de Carnaval af te schaffen, de Meer
derheid der Stadsgenoten zou zich herinneren dat van ever
honderde en bonderde jaren de Vastenavond begon op vetten
donderdag en eindigde metAschdagcn dat dieVastenschcnding
hier maar is ingevoerd door de liberale Regentie over 20 ja
ren gevallen... Als men regeert en handelt gelijk de liberalen,
hoe durft men dan de stem van Katholieke Menschen komen
vragen
Wij lezen in de Redevoering uitgesproken te Brussel voor
een gezelschap van Vlaamsche Advokaten door Advokaat
Gissclerie; (zie bl. .- 4).
Als de geest het Geloof verwerpt, dan verliest het
hart de hoop en dc cdeie liefde; alies wordt vlcesch, cn
vleesn' ronder christelijke liefde buiten d we'Gods,
;ost zich op ,n vei ue lageie sia,?t^on aet
luiheid, dronkenschap, liederlijkheid, mis- «n wanbedrijf;
vooT de hcogere klassen zai het, tot uitbuiting der min
dere standen en uit zelfzuchtige sluwheid, een zekere
berekening van gematigdheid zijn. Verder bij beide, een
diep zedebedetf teneinde tot de grootste som van ge-
nuchten te geraken.
AALST AALSTAALST
Moet gij <le groote steden navolgen Deftig Volk van
Aalst, verz- t u toch teg<-n de oorzaken van verderfenis. De
Groote Steden. Brussel, Ger t. Luik, Bergen, Antwerpen,
t worden rottcringen van verderfenis, broeinesten vanSocia-
Jjsmus In die groote steden wordt een Katholiek Bestuur
ONMOGELIJK: ze zinken dieper en dieper, gelijk Parijs,
waarde gewapende macht 't kwaad moet ir, toornen.. Ware
het te Sodoma kiezing geweest, de katholieken hadden er
geen 20 stemmen gekregen.. Aalstenaars, die plaatsen heb
ben van de. S'ad. op Stadhuis, in de Waag, in Tee' en-, Mu
ziekscbool of andere, wilt gij uw plaatsen "verliezen, laat dan
door de manieren der groote steden uw stad Aalst #nder een
liberaal bestuur vallen.
Ontzagwekkend en beklagensweerdig is het wonder
kind. In zijn zwak lichaamken huist ^en forsche geest
en zijn breede hoogverheven schedel, zijne diepe oogen,
bleek gelaat, ernstig ja treurig voorkomen boezemen een
vreesachtigen eerbied in, zelfs aan zijne moeder, die het
mijmerend aanblikt en met zekere terughouding eenen
kus op de wangen drukt. De broêrkens en gebuurjongens
gaan wat ruwer met den u droom er om, welken zij
nooit te voren tot medespelenkonden overhalen Het rijk
begaafde wicht bemint bovenal de stille eenzaamheid en
benijdt de springende en schreeuwende knapen niet die
huis en straat doen dreunen. Gelijk de vogels om te vlie
gen, zoo leeft het wonderkind om te denken maar hoe
afmattend, ja, doodend is dat onverpoosd denken niet
De ontwikkeling der tengere ledematen blijft ervan onder-
wege, de lichaamskrachten nemen dagelijks af, de im
mer werkende geest overheerscht en verwint de stof, en
van de medecijn der kinderspelen wil de oude jonge
man niet proevenHij ontluikt en vergaat als de
bloem onder eeneen dezelfde zon, te vroegtijdig om in
den schoot eener Academie te worden opgenomen. Dc
Vlaamsche jongen, aan wien wij dit schrift toewijden,
doorworstelde wel de jongelingsjaren, maar overschreed
de 33 niet, zoodat hij stierf twee jaar ouder dan Pic de
la Mirandole, en zes jaar jonger dan Pascal.
De volgende intervieuw greep plaats in Julij 1889.
Ik heb getracht hem mede te deelen, zoo getrouw en zoo
eenvoudig mogelijk, de uitdrukking des vertellers bewa
rende. De brave ouderling, Ffans Van Lui, lag ziekte
bed en zuchtte dat zijne tuit verre was afgeloopen.
Zoo sprak Frans, gewonnen en geboren te Kerkxken
(Land van Aalst), beroemd de wereld door om zijne laken-
jaquardt- en zijdeweverijen. Gretig luisterde de Pastoor
der Parochie naar al wat de zieke verhaalde van wijlen
zijnen broeder Constant, den wonderen horlogiemaker.
Ja, 't ware de moeite waard eenige trekken uit zijn le
ven bekend te maken. Frans' oogen schitterden van
fierheid als hij den opgetogenHerder die woorden hoorde
uitspreken et 't was met klimmenden toon dat hij zijne
vertelling voortzette.
Mijn broêr Constant was een wonder, Mr de Pas-
Op wat ouderdom begon zijn verstand te blijken
.Hij was nog bitter jong, vier of vijf j iar. Van spe
len bield hij niethij was liefst alleen. Snijden en ker
ven, losmaken en aaneentijferen was zijn grootste plezier.
Wanneer begon hij horlogen te maken
Op zijn zevende jaar. Het was een hanghorloge.
Natuurlijk Eene nagemaakte.
Uit zijn hoofd, mijnheer, met een gewicht, eenen
soldaat die over en weer wandelde op eene balustrade,
de gedaanteverwisselingen der maan, eenen week dag
uren- en minutenwijzef.
Constant had toch eene hanghorloge gezien
Dat peis ik ook wel. k Weet niet meer wat gazet in
dien tijd schreef dat hij alles met een mes had uitgesne
den dat is niet juist. Hij had zelf een draaibanksken
gemaakt om de wielkens te maken.
En niemand had hem les gegeven in 't horlogiema-
ken
Niemand, Mr. Frans De Winter, ik zie hem daar
nog eenen olm zagen, voor ons huis, in de Pennestraat,
hij had op den bed, te Haeltert, eene zakhorloge gescho
ten met de karabijn, maar z'en ging niet. Constantje,
zeid hij, kunt ge mijn horloge niet maken Constant
nam de horloge en trok er meê naar zijn kamerken. Hij
bleef er eenen dag en half, zonder eten en drinken en bij
na zonder slapen. Al de wielekens had hij losgemaakt en
op de tafel nevens elkander gelegd. Tegen den avond van
den tweeden dag begon hij te schuifelen. Constantje
zal nog zot worden, zei mijne moeder. Opeens de deur
vliegt open en Constant komt bir.nengeloopen. al roe
pende Ze gaat, ze gaat 1 En ze ging ook, Mr, en z'is
blijven gaan.
Hij was toen zeven jaar oud
Ja, zeven of wat meer.
Wonder.
Hij had nooit eene zakhorloge gezien, Mr.
Maar dat was een tooveraar?
't En doet, Mr, hij sliep bij mij. (sic 1't Was rond
denzelfden tijd dat hij een wagen ken maakte met terre-
stokskens van weêrskanten hij litei nea straat op
straat af, met erop te trappen.
Een soort van snellooper of v r
Ja, een pélocipède, gelijk ze t w 1 g zeggen.
Zeelendraaien kon hij ook, maar zii - A ?n 1 gewich
ten deden dat alléén, hóe, kan ik niet uitleggen, toch
maakte hij goede en sterke koorden.
Hoe oud was hij dan
Wij woonden nog iQ de Pennestraat, misschien ac!.t
of negen jaar.
Ging Constant niet naar school
Ja, bij meesier Landuyt. Op éenen winter had hij
zijn volle geleerdheid.
Wat verstaat ge daardoor
Wel, lezen, schrijven en rekenen.
Kwam men naar dat wonderkind niet kijken
De geburen vonden dat alles natuurlijk z'hadden
't manneken alzoo zien opgroeien. Maar Mr de Pastoor
zaliger, Mr Van Hoeymissen kwam ons dikwijls bezoe
ken als hij ovrrkomste had. Op zekeren dag sprak
de brave man, die zoo fier was, en me* redenen, op zij:i
Kerkxken, van Constant's toekomst. Hij wilde hem weg
doen naar groote mekanickfabrieken, maar ik en mijne
broers zeiden dat hij moest leeren weven. Ik kan we
ven, antwoordde hij, en Mr de Pastoor, dat g'het geloof:
of niet, 's anderendaags maakt hij een spinnewiel dat van
zelf spint, riet en kam, hij weeft een stuksken goed, snijdt
er hem eene broek, ondervest en frak uit, naait alles zelf
en den zondag nadien zat hij er mede in d'Hoogmis.
Ge lacht ermeê
Die jongen kost alles, Mr, als hij twaalf jaar oud
was en zijn Eerste Kommunie had gedaan, ging hij naar
Ninove, inwonen bij den horlogiemaker Premercur, hij
won er honderd gulden per jaar. In 't eerste zag Pre-
mereur er wantrouwig uit, men had hem toch zulke won
derheden verteld van zijnen nieuwen leergast.
Schoonen leergast
't Is bij manier van spreken, Mr. Constant heeft
nooit eenen meester gehad, buiten den Sclioo.meester
Landuyt. Gebeurde het dat hij iets niet e:i verstond, hij
zocht tot dat hij vond. De achterdocht van den baas
ging rap over. Constant was braaf en zou niemand t en
stroo in den weg geleid hebben. Hij had maar éene fout
in plaats van zijns meesters wei k af te maken,vei speelde
hij veel tijd met liefhebberijen aaneen te tijfelcn gelijk
de fameuse snuifdoos.
Welke snuifdoos?
Daar hebt ge toch van gehoord
Vertel, vertel I Drink eerst wat, Frans.
Och, Mr dc Pastoor, als ik van dien schoonen tijd
spreek, heb ik noch honger noch dorst. Ja, die snuif
doos Als ze Constant den eersten keer op tafel zette en
dat ze begon te loopen en te ronken, Fremereur wierd
bleek als de muur en hij sprong wel twee stappen achter
uit.
Wat was dat vooreen ding
Wel, een koperen snuifdoos, zoo een halven kilo
zwaar, met van voren een leeuwenkop, van boven een
plat schcelken, drij zichtbare wielekens waar ze op liep,
en van binnen wel honderd wielekens. Die snuifdoos
bestaat nog,^ te Brussel, bij den mekanicien Petrus Frans
Gei mancs. Ze deed veertien toeren. Allemaal zou ik ze
niet meer kunnen zeggen.
Zeg de bijzondevs'e, Frans.
Constant, ge kunt het wel peizen, hield van geen
zondag werken, 't w< rken binnen de week viel hem nog
lastig, 's Zondags dee l hij gewoonlijk een uitstapken en
de bazen zagen hem gcerne komen, omdat hij altijd een
talrijk gezelschap medebracht; nu, als de tafel volzet
was met Volk, haalde hij de doos uit haar lijnwaden
zaksken. Wie begeert er eenen snuif Hij telde vier,
vijf, zes personen. Dan wendde hij de doos op, zette ze
nefir op tafel en ze liep beurtelings bij de zes snuivers,
voor elkeen stilstaande lang genoeg om eenen snuif te
laten nemen. Ga dien heer voorbij, riep Constant, hij
snuift niet. E11 de doos ging voorbij. Kom teru*, hij
heeft hem bepeisd, hij zal toch een snuifken nemen. En
de doos keerde terug tot voor den genoemden persoon.
Het gebeurde wel eens dat de doos slecht gezind was en
dan viel het scheelken onverwachts neêr en de duim en
dc wijsvinger van den Suuiver zaten vast. Vooruit a
gebood Constant, cn de doos schoot haar vooruit. Op
eens stond zij stil, pruischende als een koppig kind.
fl Wat blijft ge daar staan pronken Vooruit. En'de
doos liep tot 't einde der tafel. Ze ziet er nu welgezind
uit. Zoudt ge niet uw steertjen kwispelen En de doos
kwispelde haar steertjen. Hier En ze kwam de
hand streden van haren meester. Kruip in uw zaks
ken. a En ze kroop erin.
Ge kunt peizen hoe de menschen hunne oogen uitke
ken. En de kinderen, ja de kinderen, ze waren zot van
Constant en zijne doos. Hoe dikwijls sprong hij niet
binnen, bij geburen en vrienden, om de krijschende
jongens te paaien die pas uit het bed, en nog in hun
nachtgewaad, aan tafel zaten boterhammen te smullen.
Als Constant verscheen werd alles stil, men droogde dé
tranen af en aller oogen waren gevestigd op den binnen,
zak waar de wondei doos zou uitkomen.» Wat hoor ik
hier moeder, zijn ze niet braaf 't is Jan a neen
't is Mieken ze zijn altemaal stout, kijft moeder. Als
't zoo is, zullen ze de doos niet zien. En allen roepen
te gelijkWe zullen braaf zijn I We zullen het niet
meer doen En reeds staat de doos op tafel, met
eenen boterham op den rug. Voor wie voor Janne-
ken. En de trein voeitden boterham tot voor Janneken.
Dit spel duurde zoo eenige minuten onder het luidruchtig
gejuich der kinderen. En Constant was de blijdste van
allen en al lachende kwam hij te huis. Och 't was zulk
goed herte van 'nen jongen.
