uitgaven zijn zuinig
Folklore
206
ONS LAND IN WOORD EN BEELD
De heer Eugeen Nolf en zijne echtgenoote bij
gelegenheid hunner gouden bruiloft welke op 5 Juli
te Molenbeek wordt gevierd. De tooneelliefhebbers
en voornamelijk de leden van Kunst en Liefde
zullen dien dag hun eerevoorzitter huldigen.
Iedereen weet, dat het woord folklore een Engelschen
oorsprong heeft. Het werd in zwang gebracht dóór Wil
liam Toms, die in 1885 overleed.
In de wetenschappelijke wereld heeft het gezegde
woord de beteekenis van het geheel van alle volksover
leveringen, als daar zijn sagen, sproken, liederen,
spreekwoorden, zeden, gebruiken, spelen.
Een paar voorbeelden zal dit alles min of meer dui
delijk maken.
Het oudste register der Kortrijksche vierschaar loopt
van 1367 tot 1380. Daarin leest men op fol. 1600:
Olivier Lietin vermet hem uppe Janne Notebaerde,
dat hem Jan voers, belovede, hi ende sine broeders, ende
e!c over al, in voermen van huwelike met haenlieder
suster, Oliviers wijf voers., Vlb. groeten, als over de
verstervenesse haerlieder vader ende moeder, indewelkc
belofte was wel verclaert, dait Olivier ende syn wyf
souden coanen te halme ende te weurpe sonder haren
cost, behouden de Vlb. gr. voers. ende hierup quibscel-
dinghe doen.
De uitdrukking te halme ende te weurpe behoort tot
onze folklore, en verschijnt alreeds in de Salische wet.
Halm beteekent in het Fransch tige en ook chaume;
weurpe is worp van werpen.
Eer de menschen konden schrijven, gebruikten zij
symbolische teekens om zekere overeenkomsten te
sluiten.
De gebroeders Notebaert hadden eene zuster, die met
Olivier Lietin getrouwd was. Toen de ouders overleden
waren, verklaarde Jan, waarschijnlijk de oudste broeder,
dat Olivier en zijne vrouw de som van vijf pond groote
mochten behouden, mits te verschijnen voor de schepenen
te halme en te weurpe zonder hunnen kost. Zij moesten
de halmen breken boven hun hoofd en de stukken weg
werpen. Dit doende, bekrachtigden zij hunne kwijt-,
scheiding.
Onze geachte lezers zullen zeker bemerkt hebben, dat
dit symbolisch teeken lang in voege was gebleven, zelfs
na het opstellen van schriftelijke akten.
Het feest van Sint-Marten, vallende op den 11 No
vember. werd in de middeleeuwen algemeen gevierd. De
volgende post uit de oudste gemeenterekening van
Kortrijk (1391-92) levert daaromtrent een stellig bewijs
Sondaghes in sente Martins avonde ghegheven den
ospitale over Leye VI stoepen wyns; item ten beghinen
VI stoepen; item te sente Loys over Leye II stoepen;
iten den cnapen ende joncwyfs 11 stoepen.
De armen en de zieken mochten dus medevieren.
Dat er daarbij gezongen werd, moeten wij zeker niet
bewijzen. Nog ten huidigen dage kent iedereen in
Kortrijk het volgende liedje
Sinte Maartens avond.
De torre ging mee naar Gent;
En als mijn moeder wafels bakt.
Ik zit er zoo geren omtrent...
Die vier regels zijn gevolgd van allerlei varianten.
Maar nu beweren wij, dat de tweede regel niet tot
den oorspronkelijken tekst behoort, en door de folklore
moet verklaard worden. Dit is ten andere niet moeilijk.
Den 12 Januari 1600 besloten de notabeleln der stad
eene naald op den toren van Sint-Martemskerk te plaat
sen, hetzij van steen, hetzij van hout. Men raadpleegde
eenige meesters metselaars en besliste den 28 April, dat
de spitse zoude van hout zijn. Er kwamen verscheidene
modellen. Dat van1 Jan Persyn, geschilderd door Heeme,
hangt nog in het museum van oudheden.
Men aanvaardde het plan van Frans Heylinck, uit
Antwerpen. Volgens overeenkomst moest de meester zijn
werk voor Allerheiligen leveren in 1601.
Heylinck hield zijn woord. Hij timmerde het gevaarte
in Antwerpen op, en bracht het stuksgewijze op een
schip, langs Gent, naar Kortrijk. Hij sloeg den eersten
nagel nog voor half September, en heel de stad vierde
die gebeurtenis.
De gemeenterekening over 1601-02 bewijst zulks op
meer dan ééne bladzijde.
An Mr Franchois Heylinck, over de presentatie
gedaen bij scepenen int slaen van den eersten naghel
van den nieuwen torre up sente Maertins kereke... An
Jacob van Dycke, weert in het Schaecht (hedendaags
het Damberd) over de verteerde eesten, tzijnen huuze
ghedaen bij Mr Franchois Heylinck, van Antwerpen,
ghecommen zijnde om den ouden torre op sente Maertins
kereke af te doene ende den nieuwen te rechten...
Misschien kent de eene of andere lezer van Ons Land
den oorspronkelijken tekst van het opgegeven Sint-Mar-
tensliedje
1925. Th. SEVENS.
M. en Mevr. Noël Genot uit Marchienne-au-Pont
herdachten op 27 Juni hun 50 jarig samenleven
in leed, in liefde, in wonne en ontij.
HOOGER OP
En hoe gaat het met uw baantje tegenwoordig
Fijn hoor. Ik heb nu vijf menschen onder mij
werken.
Is het waarachtig
Ja, ik werk nu op de bovenverdieping
VERDACHT
Toen ik gister avond thuis kwam, was het eten
extra fijn klaar gemaakt, had m'n vrouw mijn pan
toffels klaargezet...
Vriend. O ja, ik snap het al hoeveel kostte haar
nieuwen hoed
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiL.
20 t. h. bezuiniging- verwezentlijkt
bij het bestellen in 't groot.
Wij beschikken over een mooie en eenige
keus van alle soorten kousen en sokken van
schoone hoedanigheid.
Wij verzenden postvrij (tinten naar keus)
3 paar kousen Schotsch garen, tegen. 38 fr.
3 paar zijden kousen, dubbele mazen,
tegen 42 fr.
6 paar kousen voor heeren, gechi-
neerd-gemerceriseerd, zeer sterk,
voor48 fr.
Wij nemen op onze kosten de waar terug
die niet bevalt.
H. CRUDENAI RE 1
Gebreide stoffen in 't groot
18, Los oy«ts KNOKKE-a/ZEE 5
5llllllllllimilHIIIII|||HIII||||||imil|||||H|||||I|||||||||IH7
Na de vijlde succesvolle opvoering van Het Teeken des Kruises door den Christen Volksbond van Ronse Voor Taal en Volk Van het roman uit
dit aangrijpend tooneelstuk-getrokken en destijds in Ons Land afgekondigd zijn nog exemplaien te verkrijgen bij onze verkoopers alsook ten kantore
van Ons Land tegen 5 frank per boek.
