IN BELGISCH CONGO,
Uit Ninove.
(Get.) Frederic Mackarness.
Leve de Vrijheid
bij de liberale partij
Loonsbevveging
bij de Houwwerkers
Moet het zoo gaan
de mishandelingen die hij reeds had onder-
faan, was hij in een staat van groote zwak-
eid. Mogelijk is hij aan de gevolgen van
zijn wonden bezweken voor men den water
put bereikte en werd hij er dan in gewor
pen. Of wel kan hij op een korten afstand
ervan weggeloopen zijn en is erin gespron
gen om aan zijn folteraars te ontsnappen.
Hebben zij Tsjitoe niet letterlijk vermoord,
zij hebben hem op de afschuwelijkste en
wreedste wijze gemarteld en wezenlijk om
gebracht, hetzij de dood het gevolg was van
de door hen toegebrachte wonden, hetzü hij
zich zelfmoordde om verdere mishandeling
te ontgaan. Er is geen spoor van bewijs dat
Tsjitoe met den diefstal iets te maken had.
liet bovenstaande vereischt geen com-
mentaria. Van den moord werden de betich
ten vrijgesproken, ofschoon ik niet begrijp
waarom. Voor de foltering werd de eene tot
tien jaar en de andere tot zeven jaar strenge
gevangenisstraf verwezen. Een van beiden
werd bovendien in een boete geslagen van
omtrent 30 guineas (fr. 787,50) en de andere
van zes. Uit het bedrag dier geldboeten
werden 6 guineas aan de arme moeder toe
gewezen en even zooveel aan de weduwe
(een twintigjarig meisje) gesteld dat bedrag
kan ingevorderd worden.
Maar het tragisch verhaal is nog niet ten
einde. Toen de moeder hoorde dat haar
zoon was aangehouden en ging vermoede
lijk gefolterd worden, liep zij naar den trein
om zich bij den District Magistraat te Fero-
zepore te gaan beklagen. Aan het station
(de beschuldiging bevestigt zulks) werd zij
op bevel van den hoofdman der politie
een officier die 20 jaar dienst telt aange
houden en in het gevang opgesloten totdat
haar zoon dood was. Wegens die onver
schoonbare daad werd de politiehoofdman
vervolgd, schuldig bevonden en veroordeeld
tot de groote straf van één maand opslui
ting Ik vraag u, Mijnheer, hoe veel levens
nog gaan op die wijze opgeofferd worden,
hoeveel moeders nog kinderloos gaan ge
maakt worden, hoeveel vrouwen nog wedu
we, eer de wet doelmatig gewijzigd worde
en dergelijke gruwelen onmogelijk maakt?
Sedert zes jaar werd het verslag van Lord
Curzon's commissie ingediend. Sedertdien
heeft men in Indië verscheidene weiten af
gekondigd om de macht der politie uit te
breiden. Wanneer zal de wetgever een dag
sparen om de gelegenheid voor foltering
uit den weg te ruimen Bestuurlijke her
vormingen zullen het kwaad verminderen,
niet uitroeien.
Temple (Londen), 20 November.
Gansch de stad door, kent men den dwang
die op zekere liberale fabrieken heerscht,
dwang waardoor de werklieden verplicht
zijn hun brood te nemen, in den blauwen
bazar, en waardoor de werkmenschen van
hunne vrijheid wórden beroofd.
Wij die dachten dat de vrijheid by de
liberalen steeds hoog geschat en gehouden
wierd, komen erg bedrogen uit den slag, en
zulks zal blijken uit de briefwisselingen die
hier volgen.
Wij vragen onze lezers met goede aan
dacht te lezen en te overwegen, om zich des
te beter te kunnen overtuigen, dat de vrij
heidwurgers niet alleen bij de klerikalon
huizen, maar ook bij de liberalen te vinden
zijn.
Ziehier
Aalst, 25 November 1911.
Den Heer ALBERT DE WINDT,
Voorzitter der Liberale Associatie van Aalst.
Van den Heer Rens, Volksvertegenwoor
diger voor ons Arrondissement, heb ik ver
nomen, dat het bestuur van den Liberalen
Arrondissementsbond morgen vergadert.
Mag ik zoo vrij zijn U te vragen, aan dit
bestuur lezing van dezen brief te willen
geven
Op voorhand dank.
MIJNHEEREN,
Het zal U niet onwetend zijn, dat er een
aantal liberalen, hier in onze stad eene
coöperatief hebben gesticht om brood te
bakKen. Zulks is hun recht en mag hun door
niemand betwist worden.
Maar Mijnheeren, ik wil uwe aandacht
roepen, op den dwang die er in zekere fa
brieken wordt uitgeoefend, zooals in de
Filature et Teinturerie, Keizerlijke Plaats,
in het Sargieënfabriek, St-Jozefstraat en in
het Maïsfabriek Leclercq, Boudewijnkaai.
Do meesters spreken er de werklieden
aan, op het fabriek zelf, in naam van den
directeur of de heeren vragen hunnen
naam en adres, doen trouwboekjes mede
brengen, schrijven lidboekjes en den Zon
dag er op volgende gaat den jetonverkooper
naar huis. De onwilligen krijgen meermalen
bezoeken, hooren bedreigingen uiten en
worden zedelijk gedwongen. In een woord,
de werklieden beschikken er over hunne
vrijheid niet meer.
Ik meen dat het Bestuur der liberalen van
ons arrondissement het zijne zou mogen bij
brengen, om de vryheid der werklieden niet
te laten krenken, en de liberale heeren die
er zich aan vergrijpen op hunne plichten zou
mogen wijzen, en hun herinneren dat de
liberale partij steeds de vrijheid heeft hoog
geschat.
Er is meer. Om aan 't werk te kunneu ge
steld worden, in die liberale fabrieken, zal
men voortaan lid moeten zijn, van de libe
rale coöperatief, want in haar schoot heeft
men nu eene werkbeurs gesticht. En zoo
konden wij deze week voor het venster der
coöperatief, Gazometerstraat, midden het
brood lezen, dat men haspelaarsters vroeg
In eene broodbakkery werkmeisjes vra
gen voor een textielfabriek Ge ziet waar
zulks naar toe gaat.
De liberalen en do socialisten hebben
vroeger altijd en hevig geprotesteerd tegen
de plaatsingsbureelen der dompers, want
bij dezen is het veelal de mode, enkel als
werkman aangenomen te worden, dan als
men in 't bezit is, van een briefje van M.
Pastoor of den een of anderen overlooner
hunner kliek. Voortaan zal het nu ook net
geval zijn, in die liberale fabrieken, waar
men een briefje zal moeten hebben van de
blauwe coöperatief
Wanneer de liberale partij hare medehulp
begint te verleenen, om de vrijheid van den
werkman aan banden te leggen, of ze geheel
en al uit te roeien, dan gaat net wat ver.
Wij wenschen, Mijnheeren, dat de vry-
heid van den werkman zou geëerbiedigd
worden, dat men het zou staken de werklie
den op de fabrieken van broodnemen te
spreken, dat men in die fabrieken het be
richt zou uithangen, dat het werkvolk zijne
volledige vrijheid bezit en blijft behouden,
dat men de nieuwe gestichte werkbeurs op-
schorse.
Het kan mogelijk zijn, Mijnheeren, dat Ge
op den onwil stuit van zekere liberale hee
ren, die de vrijheid maar lief hebben, tot
zoover het de uitbuiting betreft, maar dan
toch kan de liberale partij, als partij hare
medehulp geven om zulks tegen te werken.
Uw orgaan - De Volksgazet is toch een
partijblad, gesticht om de liberale princie
pen te verdedigen, en dan kan deze in hare
kolommen, die heeren aan den schandpaal
spijkeren, die inbreuk maken op de vrijheid,
op een liberaal princiep.
Bijna al de leden der liberale Associatie
van Aalst, hebben gelden gestort om die
coöperatief te stichten en wij veronderstel
len, dat die heeren toch hun geld niet heb
ben gestort om de werklieden hunne vrij
heid, te ontnemen. Wanneer nu hun geld
februikt wordt tot andere doeleinden, dan
ezo waarvoor ze zouden gestort zijn, dan
meen ik dat ze als protest hun geld zouden
kunnen terug eischen.
Mijnheeren, aan U te beraadslagen, aan
U te besluiten en te handelen naar goed
dunken.
Ik meen mijn plicht gedaan te hebben,
door U te wijzen, hoe de vrijheid van den
werkman wórdt geknakt, aan U uw plicht
te doen om de vrijheid van den werkman te
doen eerbiedigen.
Met de meeste achting.
Voor de Socialistische Partij {Afdeeling Aalst),
NICHELS Alfred.
Hierop is het volgende antwoord toegeko
men.
Aalst, den 30 November 1911.
Den Heer Alfred NICHELS, seeretaris
der socialistische Partij(Afdeeling Aalst), T/S.
Ik heb de eer UEd. te berichten,-dat het
Middenkomiteit der Liberale Associatie
kennis genomen heeft, van uw schrijven
van 25 dezer, en beslist heeft, dat de Asso
ciatie zich niet te mengen heeft in de zaken
eener instelling die zelfstandig buiten alle
politieke kringen is ontstaan, en in wiens
stichting zij niet tusschen gekomen is.
Verder houdt het Bestuur er aan uitdruk
kelijk te bevestigen, zonder dat zulks eenig-
zins mag aanzien worden, als eene erken
ning van de echtheid en de gegrondheid der
feiten, waarover gij u beklaagt, dat de vrij
heid van den werkman, zoo op stoffelijk ge
bied dan op zedelijk gebied, door de Libe
rale Partij als een heilig pand wordt aan
zien.
Aanvaardt, onze wel gemeende groeten.
NAMENS HET BESTUUR
De Secretaris,
(Get.) CorneilVan Branteohem.
Dit is dus eene afschepping in regel
De liberale partij is daar voor niets tus
schen zeggen die heeren.
Goed en wel, maar zijn dezen die aan
't hoofd staan, van 't fabriek der Filature et
Teinturerie, Keizerlijke Plaats, geene leden
der liberale associatie die ook de vrijheid
aan den werkman ontnemen
Zijn de heeren De Clercq van 't Sargieën-
en Leclercq van 't maïsfabriek, dan geene
hoofden der liberale partij, terwijl zij ook in
hunne fabrieken, de werkmenschen laten
verplichten.
En de liberale partij zelf.
Het antwoord dat ze ons geeft, is niet van
aard om iemand te bevredigen.
Zij trekt zelf de feiten die wij aanklagen in
twijfel, en belooft zelf geen onderzoek hier
over
De vrijheid van den werkman, zoo op stof
felijk dan op zedelijk gebied, wordt door de
liberale partij, als een heilig pand aanzien,
schrijven die heeren
Heel goed, maar niets doen om dit heilig
pand to vrijwaren, nietsdoen om dit heilig
pand te doen eerbiedigen, dat is een bewijs
geven dat dit heilig pand u niet nauw aan
t harte ligt.
Z'hebben zich niet te mengen met de zaken
eener instelling die zelfstandig is, en buiten
alle politieke kringen is ontstaan, merken
ook aie heeren aan.
Ja, Mijnheeren, we nemen aan dat de
blauwe coöperatief niet gesticht is met het
geld der liberale associatie, maar zij is ge
sticht met het geld der leden van de liberale
associatie uitgezonderd twee, zegt men
ons dus wel door LIBERALEN, die de
liberale princiepen aankleven en dus do
liberale princiepen eer moeten aandoen, of
zooniet zijn het geene liberalen.
En als uwe leden nu de liberale princie
pen met de voeten treden, de vrijheid aan
aen werkman ontnemen, tiet hellip pand
der liberale paf tij bezoedelen of
te niet doen, hebben de liberalen dan geen
orgaan om die liberalen af te keuren en
moeten die liberalen dan niet gebannen
worden
Ja, 't is waar, de liberale associatie KAN
aiet tusschenkomen, haar orgaan MOET
zwijgen, het MAG daar niet van gewaden,
de liberale associatie KAN die liberale hee
ren niet bannen, omdat het liberaal blad
- De Volksgazet het blad is van die
heeren. omdat die heeren deel maken van
de liberale associatie,er de overgroote meer
derheid zijn en dus hun zeiven zouden
moeten bannen.
Het spreekt dus van zelf dat die heeren
zeggen niet te kunnen tusschenkomen.
En middelerwijl blij ft de vrijheid van den
werkman een heilig pand voor de liberale
partij, dat door de liberalen zelf met de voe
ten wordt getreden
't Is mooi
Het blijkt uit de ondervraging die gezel
VanderVelde, deze week in de Kamer neeft
edaan, dat onze missionarissen die naar
ongo gaan, om de Zwarten den weg naar
den hemel te wijzen, dat zij zulks op eene
zeer aardige manier doen, en de Congolan-
ders zich een aardig gedacht moeten vor
men van onzen katholieken godsdienst, die
door zulke wreedaards aangeleerd wordt.
VanderVelde toonde aan dat de minister
wist of moest weten dat de paters gedurig
alcool stookten ondanks de wet.
Hij haalde ook aan dat de minister de ver
volgingen tegen pater Van den Besselaer,
beschuldigd van mishandelingen, deed sta
ken.
Hij sprak ook van pater Dalle, die een ge
vangen neger op staanden voet dood heeft
geschoten.De man werd onverantwoordelijk
verklaard, maar toch terug naar Congo ge
zonden, alhoewel zijn geestestoestand wéi
nig veranderd was.
Dan beschuldigde hij de missionarissen
van honderden kinders gestolen te hebben
om hunne hofsteden te bewerken.
Zij geven geschenken aan de inlandsche
hoofden en doen zich aldus de kinderen aan
brengen, die men steelt terwijl men de dor
pen plundert.
Hij schandvlekt ook de houding der paters
jezuieten, die de negers geeselen en ketenen
als zij de katholieke diensten niet bijwonen.
In een derde deel der colonic bestaat nog
altijd de corvee op het monopolium, en de
sluiksche verkoop van ivoor.
Men dwingt nog altijd de negers om dienst
te nemen, en brengt zé, geketend aan elkaar
en met het strop aan den nek naar de werk
plaatsen
De rechter Duchesne bestatigt dat van al
de werkers in Neder-Congo er geen 5 t. li.
zijn die vrijwillig zich aanboden.
Een officier schoot vrijwillig zes negers
dood...
In de administratie bestaat een systeem
van bespiedingenmouchardeering. Datmoet
gekuisclit worden.
VANDERVELDE legde ten slotte eenedag
orde neer, waarbij een onderzoek over Congo
zal gestemd worden, en waarbij ook aange
nomen wordt dat de wetten, zonder uitzon
dering, door iedereen moeten nageleefd
worden.
Hij sluit met eene prachtige bevestiging
van net recht van den neger op menschelijke
behandeling. (Lange ovatie.)
M. RENKIN antwoordt aan Vandervelde
en is verbaasd dat hij al zijne documenten
voor waarheid aanziet. Hij beweert de wet
ten te doen toepassen en alle overtreding te
hebben aangestipt. Hij houdt staan dat hy
een model van een goed minister is
AAN ONZE LEDEN.
Het is met spijt, dat we moeten bestatigen,
dat er tot heden nog versckillige onzer leden
zijn, die het ongelijk hebben, geen deel te
maken van de Coöperatie.
Begrepen eens alle leden hunnen plicht,
wieraen zij eens allen lid der Samenwerking
De Redding hoe machtig, hoe sterk,
wierd niet onze partij.
Door uw brood te koopen bij bijzonderen,
schenkt ge de winst aan DIE bezonderen,
terwijl die zelfde winst bij ons aan niemand
en aan allen zou blijven, daar zij in de kas
zou terecht komen van de coöperatie zelf.
En wat gebeurt er met die winst
Werpt een oogslag op Aalst, vrienden van
Ninove, aanschouwt aaar do prachtige ge
bouwen, de mooie zaal, de puike fanfare,
waarop wij Ninovieters zoo fier zijn, wan
neer zij in onze stad een concert komen spe
len kijkt naar de prachtige schoone win
kels, waar de leden al hunne benoodigheden
kunnen koopen aan goedkoope prijzen, en
waar er ook nog gedurig naar uitbreiding
wordt gezocht.
Onze Aalstersche vrienden hebben eene
mooië zaal, voor feesten en vergaderingen,
en alles is er den eigendom der leden.
Daar hebben de leden begrepen, dat ze de
winsten in plaats van door afzonderlijke
personen te laten inpalmen, tot eigen nut en
gebruik konden verwezentlijkt worden, en
zij beschikken overeen waren socialistischen
tempel, waar ze eigenaars, heer en meester
van zijn.
Daar hebben de leden die in strijd zijn ge
weest reeds ondervonden, hoe mild eruit de
kas der samenwerking wordt gesteund, ter- 1
wijl wij hier in Ninove, nog op geen hulp
van onze coöperatie mogen rekenen, omdat
er nog zooveel leden aan die zoo nuttige in
stelling wederspannig zijn.
Wij zouden dus voor oogen moeten hebben
dat er hier in Ninove ook moet gezorgd
worden, voor een eigen tempel, voor een
eigen lokaal, en dit kan, wanneer wij allen
ons plicht begrijpen, en lid worden van de
coöperatie.
Een eigen lokaalwie droomt er niet van?
Wie is er niet op belust Denkt niet vrien
den, dat de rijke menschen er ons een zullen
bouwen Zulks kunnen wij alleenlijk beko
men, door een goede samenwerking.
Welaan vrienden, thans dragen wij onze
centen aan bijzondere bakkers en winkeliers.
Nogthans, g'hebt eene eigene bakkerij,
wanneer ge wilt; ze staat er, HET IS DE
BAKKERIJ DE REDDING
Wordt er lid van, maakt ze groot, laat ons
zorgen voor uitbreiding, want naarmate wii
sterk worden zal den prijs van ons brood
dalen, daar het spreekwoord hier heel juist
pastHoe grooter den hoop, hoe beterkoop.
MINUS.
Onze lezers zullen zich nog de loonsbewe-
ging herinneren, dat door de houding der
bazen, die de vragen van onzen bond ver-
stoolten, om een loonopslag van 5 CENTIE
MEN aan hunne werklieden toe te kennen,
eene werkstaking voor gevolg had, die uit
gebroken is den 17 Mei 1910 en na zes weken
strijd eindigde, met eene overeenkomst tus
schen de bazen en onzen vakbond, in over
eenstemming met de werklieden.
De overeenkomst was in de volgende
voorwaarden gesloten.
1. Van af den 1 Oogst 1910 zal er aan iede-
ren bouwwerker (met de uitzondering van
enkele leerlingen) een opslag toegekend
worden van 2 en 3 CENTIEMEN per uur.
2. De overige 2 en 3 centiemen om tot een
loonopsla» te komen van 5 CENTIEMEN
die aan de bazen was gevraagd, zal op een
lateren datum tusschen de afgevaardigden
van bazen en werklieden besproken worden.
Ofschoon een loonopslag was toegestaan
van 2 en 3 centiemen, moeten wij zeggen,
dat sommige bazen de overeenkomst niet
volledig volgden, waardoor er werklieden
waren die slechts maar 1 CENTIEM en som
mige niet den minsten opslag bekomen heb
ben, waartegen onzen bond zijne klachten
uitte aan het bazen-syndicaat, de feiten liet
kennen, waardoor dan aan de uitgeslo-
tenen nog den toegezegden loonopslag is
verleend.
Het is nu twee jaar dat de eerste beweging
voor den loonopslag van 5 GENTIEMEN per
uur begonnen is. Aan het bazen-syndicaat is
terug een brief gestuurd, wijzende op
de overeenkomst van den 19 Juni 1910,
die bepaalt op eenen lateren datum, de
kwestie der nog ontbrekende 2 en 3 centie
men te bespreken, tusschen de afgevaardig
den der bazen en werklieden, om voor't be
gin van het seizoen 1912 deze te bekomen,
alsook eene wijziging voor 't begin van den
werkdag, in plaats van om 5 1/2 ure, het
werk om 6 uren aan te vangen met het beta
len der rustpoos in den voormiddag.
Wanneer dien opslag van 5 CENTIEMEN
op den gestelden datum in voege zal treden,
zooals in den brief aan de bazen gericht,
gevraagd wordt, zullen de bouwwerkers in
2 JAREN 5 centiemen loonopslag bekomen,
dat bewijst, dat de werkers niet kunnen be
schuldigd worden van overhaastend gehan
deld te hebben, integendeel.
De bouwwerkers hebben heden meer
reden dan ooit, om de vraag voor loonop
slag te stellen.
Immers, in de laatste iaren en vooral in
'tjaar 1910 en 1911, zijn de levensmiddelen
tot een hoogen prijs gestegen, dat het leven
der werklieden lastiger maakt met hunne
gewone inkomsten, daar het onvoldoende
is om nog maar de gewone en hoogst
noodige levensmiddelen aan te schaffen en
hierdoor groot gebrek en armoede in de
werkersgezinnen heerscht.
Laat ons hopen, dat de bazen toegevend
zullen zijn en aan de redelijke vragen hun
ner werkers zullen voldoening schenken.
Woensdag laatst hadt er eene eerste ver
gadering plaats, waar al de bouwwerkers
waren toegelaten, en welke, rekening
houdende dat op dit oogenblik vele bouw
werkers aan het werk waren, tamelijk goed
was bijgewoond.
In deze vergadering van Woensdag laatst
is de vraag besproken, om den opslag van
loon alsook de wijziging van 't begin van
den werkdag om 6 uren in plaats van om
5 1/2 ure, met het betalen van de rustpoos
in den voormiddag. Een brief in dien zin ge
schreven om aan het syndicaat der patroons
te sturen, wierd goedgekeurd.
Eene tweede vergadering zal gehouden
worden, op Zondag 24 December, om 10 ure
's morgens, bij P. Nichels, Groote Markt.
Bouwwerkers, maakt van heden af propa
ganda opdat iederen stiel^enoot zou aan
wezig zijn op deze vergadering. Eenieder
moet mede helpen om den loonopslag te be
komen.
Ten gevolge van een geschil in een werk
huis, waren de beide vakbonden der Pantof
felmakers, socialistische en kristene te
samen opgetreden, om dat geschil op te los
sen.
Na eene onderhandeling der vertegen
woordigers van de vakbonden, de betrokken
werklieden en den patroon,kwam men over
een, dat de werklieden terug het werk zou
den hervatten en de week daarna eene
nieuwe onderhandeling zou plaats hebben.
Intusschentijd zouden de beide vakbonden
een onderzoek doen, aangaande het werk in
de andere werkhuizen der stad.
Op den gestelden dag en op bet uur
staat de vertegenwoordiger van den Socia
listischen bond te wachten op dezen van
den kristenen vakbond, doch dezen komt
niet. De eerste gaat de laatste ten zijnen
