Leve de Vrijheid bij de Liberale Partij
HET WERK DER SCH00LS0EP.
Uit Geeraardsbergen.
Vergaderingen.
Het Kaartspel
Zijne Majesteit,
DE ONDERKRUIPER.
Wal Ie doeu
Textielbond. Woensdag avond, om
8 uren, bestuurzitting.
Fabriekwerkersbond. Vrijdag, om
8 uren, bestuurzitting.
Vrouwen-Propagandaclub. Woens
dag om 7 1/2 ure, bestuurzitting. Regeling
van het feest onzer groep op Zondag 7 Ja
nuari.
in De Roode Leeuw, opent heden Zondag.
Men kan komen spelen van 5 tot 9 uren.
Deze dient al6 uitnoodiging.
HET BESTUUR.
N erleden week sloten wij ons artikel met de
belofte heden te spreken over het profijt der
werklieden en den kleinen percent die de aan
deelhouders van den blauwen bazar genieten.
Het zal misschien aardig klinken, als wij
zeggen, dat de heeren uit den blauwen bazar,
die er zoo op boffen, zich met een kleinen
percent te zullen tevreden houden ze willen
maar 5 percent van hun geld dat ze dan
BOg meer genieten, dan dezen die gelden heb
ben gestort in de coöperatie der werklieden,
want daar brengt hun geld niet 5 per hon
derd, maar enkel 4 per honderd op.
Dus heeren liberalen, ge ziet, dat ge zoo
zeer niet te boffen hebt, op uwen kleinen per
cent, in Hand aan Hand en De Roode Leeuw
is het maar 4percent
En hel zal voor velen misschien nog aardi
ger klinken, dal wij zeggen, dat de werklieden
ongelijk zouden hebben, indien ze om enkele
centiemen rechlstreekschen boni te doen, in
T koopen van hun brood, hunne eigene coöpe
ratie zouden verlaten, om deel te maken van
deze gesticht door burgers.
Ge zegt het heel juist in uw artikel in De
Volksgazel, heeren liberalen, dat de socialisti
sche coöperatieven een deel hunner winsten
gebruiken om politiek te maken, maar ge
zoudt er ook eerlijkshalve moeten bijvoegen,
wat voorde. 1, zoo rechtstreeks als onrecht
streeks, de gelden aan de politiek verbruikt,
hebben teweeg gebracht voor de werklieden.
Zeg eens, heeren liberalen, hadden de coö
peratieven Diet een deel van hunne winsten
gebiuikt om er politiek mede te maken, hoj
en op welke wijze zouden de werklieden dan
wel kunnen politieken strijd voeren hebben
En als ze geenen politieken strijd konden voe
ren, boe zouden ze dan wel werkerswetten
hebben kunnen veroveren
Liberalen en katholieken hebben opvolgent-
lijk het bewind in handen gehad, en voor dat
de werklieden het stuk stemrecht hadden, voor
dat de werklieden dus aan politiek konden
mede doen, zeg eens, Mijnheereo, wat kwam
er dan langs wettelijken weg ten goede voor
de werklieden
Niels, hoegenaamd memendalle, en wan
neer nu de burgersparlijën den schijn aanne
men, wel democratisch te zijn, wel den werk
man lief te hebben, dan mogen wij gerust zeg
gen, zonder tegenspraak te moeten vreezen,
dal zulks het gevolg is van de werklieden die
aan politiek doen.
Maar, heeren liberalen, ge weet ook dat een
deel der winsten lot andere doeleinden zijn ge
bruikt geworden, en 't is juist dit wat niet
goed in d'ooren heeft geklonken van liberale en
katholieke fabrikanten.
Er zijn ook tijden geweest, dat de werkmen-
schen te vergeefs smeekten bij hunne heeren,
om wat meer looo, en dat-die heeren er niet
wilden van booren, dit mager loon met eenige
centiemen te verhoogen, zelfs die heeren niet,
die zich nu zoo menschlievend willen uilge
ven, als zouden zij den blauwen bazar tol
stand brengen, tot het welzijn van den werk
man.
En in die tijden, Jat de werkmenscben ge
dwongen waren hun werk testaken om eenige
ceDtiernen opslag per dag te bekomen, was het
de Socialistische coöperatief die bijsprong, de
werklieden zedelijk en stoffelijk hielp, om hun
nen strijd te doen winnen.
En juist omdat de werklieden door de coö
peratief der socialisten wierden geholpen, was
deze den vijand van DIE fabrikanten, die om
hunne liefde voor den werkman te toonen, ze
hongerloonen betaalden.
En thans komt de wraak tegenover die
Socialistische coöperatief.
Katholieke fabrikanten en meestergasten
hebben eene coöperatief gesticht, en thans is
het de beurt aan liberale fabrikanten.
Beiden hebben voor doel de Socialistische
sooperalie in den grond te booren, en dit is
zoo waar, dal de katholieken er in hunne pa tij
ten tijde van kiezing hebben mede geschermd;
bij de liberalen wierden de woorden op hum
eerste zitting uitgesproken, dat het was om de
socialistische coöperatief te dooden, dus een
klaar bewijs dat het er niet om te doen is, het
welzijo van den werkman te behartigen.
En inderdaad, wanneer nu de katholieke en
liberale fabrikanten het waarlijk moesten ge
munt hebben, iets te doen tot het welzijn van
den werkman, waarom zouder, ze dan, zieh
niet met een kleinen percent tevreden houden
in hunne nijverheidswerkhuizen, in hunne
fabrieken
Wij hebben reeds meermalen bewezen bij
middel van hunne bilans, dat zij gerust het
dagloon hunner werklieden mogen verhoogen,
met minstens 50 centiemen per dag en per
kop, om dan nog eene groote winst in den
zak te steken.
Maar neen. in die fabrieken zijn ze wel
voor groole dagloonen aan de administrateurs,
maar ook voor hongerloonen aan hunne werk
lieden, en aan die heeren ontzeggen wij het
recht, te zeggen, dat ze handelen vaor het
welzijn van den werkman.
Ha, die heeren weten wel wat ze doen, want
moesten de werkmenscben zoo dom zijn,bunne
eigene coöperatief te verlaten, de heeren fabri
kanten waren er boven op
Welnu heeren, om zulks te durven denken,
is bel te ver gekomen de werklieden zien te
klaar, z'bebben de weldaden hunner coöpera
tie reeds te menigmaal ondervonden, orn ze
nu te verlaten, en ware het niet, dat er dwang
heerscht in zekere fabrieken, wij waren verze
kerd in 't kort den blauwen bazar te koopen
met krot en mot
De katholieken hebben bij hunne slichtirg
juist hetzelfde gedaan als de liberalen nu doen;
ze trachten ons op de baan der concurrentie te
krijgen, want ook zij waren bereid eenige dui-
zende franken te offeren om Hand aan Hand in
den grond te booren, wel wetende dat Hand
aan Hand het niet kan uithouden legen de rijke
meuschen coöperatieven. Thans trachten de
liberalen betzelfde te doen, en ook zij willen
eenige duizf-nde franken offeren, om Hanl aan
Hand te doen verdwijnen.
Welnu heeren, offert zooveel ge wilt, ver
koopt uw brood aan een prijs die u belieft,
wij vragen maar iets, en dit is dat ge uwe
werklieden over hunne volledige vrijheid
zoudt laten beschikken
Wij verzekeren u, dat Hand aan Hand zal
blijven bestaan, orn de loonen der werklieden
te doen verhoogen, en het volk te doen zien,
dat het huichelarij is, wanneer de heeren fabri
kanten willen doen gelooven, dat ze handelen
voor 't welzijn van den wekman.
HouJt u dit voorgezegd.
Waarom zouden we niet zeggen zijne
majesteit
Is een onderkruiper niet altijd omringd van
eeoe eerewacht soldaten, garde-civiekeo of
politiemannen
Ia onze maatschappij zien we toch triestige
dingen ggbeureD. Mannen behoorende tot de
zelfde klasse, de werklieden, de onterfden, de
hongerlijders, in plaats van aan één en het
zelfde zeel te trekken laten zich verdeeleD, be
vechten elkander.
Ual is onvermijdelijk. Onze meeslers, om te
kuonen heerschen, moeten tweedracht zaaien.
Als de werklieden logiel waren, dan zou er
slechts een leger zijn van verdrukten, strij
dende ttgen de kapitalistische macht. Maar de
domheid der werklieden maakt dit onmogelijk
De onwetendheid en ook de slechte maat
schappelijke inrichting zijn de schuld dat er
onderkruipers gevonden worden.
Er zijn twee soorten onderkruipers.
Ten eerste, de zwakken, de besluileloozeo
de onbewusten, de lafaards, de onderdanige
slaven die aa-i het werk blijven terwijl hunne
broeders slaken, zij die zich niet aansluiten bij
hunnen vakbond.
Dit laatste is misschien niet heel juist, zul-*
len de kameraden zeggen.
Iemand die uit onwetendheid, uit gemis aan
klassebewustzijn, uit schrik voorde patroons,
of voor welke reden ook weigert in den vak
bond te komen is daarom nog niet noodzakelij
ker wijze 'oen onderkruiper.
Laten we elkander eens goed verslaan.
We hebben daar bijv.ioibeeld, in Antwer
pen, die manneD van den telefoon.
Hunne werkvoorwaarden zijn alles behalve
rooskleurig. Met hunne loonen zullen zij, zoo
als we in Antwerpen zeggen, geene vette st
soep eten. (Het scheelde weinig of ik werd
weer gemeen Welnu op den telefoon zijn er
nog eenige goei soldaten, laat ons zelfs ver
onderstellen dat er 'nen heelen hoop mannen
zijn met hart en ziel verkleefd aan de vak
organisatie.
Waien zij de meerderheid of slechts eene
krachtige minderheid, io slaat om de overige
slaven van den Bell Telephone mee te slepen,
dan zouden betere werkvoorwaarden en hoo-
gere loonen kunnen veroverd worden.
De domme, laffe, willooze, slaafsche meer
derheid die niet in den vakboi d te krijgen is,
is zij oiel de oorzaak dat er aan lage loonen,
lange uren en in slechte voorwaarden gewerkt
wordt
Kunnen wij niet zeggen dat zij, die den
strijd van de bewuste werkers om een beter
leven, dwarsboomen, zooals de gele vakbon-
ders zij die buiten de rangen blijven en
daardoor den strijd onmogelijk maken kun
nen wij niet zeggen dat dit ondei kruipers zijn
De onderkruipers zijn altijd de dupe van de
historie.
Wordt er eene overwinning bevochten, is
na werkeD en ploeteren de toestand verbeterd
van hen die niet geaarzeld hebben zich opof
feringen te getroosten, dan strijkt de onver-
eenigdede onverschilligede rat ook de
voordeelen op
Wij welen het.
Maar zij dragen ook de gevolgen der neder-
laag, waarvan zij de oorzaak zijn, en de bazen
zijn hun niet dankbaar voor hun klasseverraad
en aarzelen niet nog meer hunne gewillige sla
ven uit te zuigen
Een onderkruiper, een onverschillige, werkt
mee aan de verslechting van zijnen eigen toe
stand
Een tweede soort van onderkruipers zijn zi|
die de plaats komen innemen vau heo die
staken, dal zijn de onderkru'pers van beroep.
Dat zijn de strijdbrekers, de boeven, het
galgenaas, de schoelies die tot geenen engelen
arbeid bekwaam zijn, die zich laten inlijven
door het georginiseerde patronaat, om overal
waar een stri|d uitbreekt de afschuwelijke rol
van onderkruiper te gaan spelen.
Dat zijn ook de kortzichtige werkers, die uit
domme berekening, denzelfden schandaligen
rol spelen en na de staking ongenadig de
plaats moeten ruimen.
Als ik het over dit slach van menschen heb,
dan belet mij de walg voort te gaan.
Jan de Fabriekwerker.
(Uit n De Fabriekarbeider van December).
De Volksgazet van verleden Zondan-
schrijft Recht en Vrijheid is weinig
rechtvaardig, ten opzichte der liberale
damen, die hier 't gedacht opgevat en
- 't werk der schooisoep gesticht hebben.
Dio damen doen dat zegt liet blad om te
pronken en hunne zoogezegde liefdadig-
- Iieid ten (oon te spreiden.
Pardon, Volksgazet, wij iiebben geschre
ven, dat zulks onkel kan toegejuicht wor
den, maar dat wij veel liever zagen dat de
schooisoep ingericht wierd door de stad
omdat, het dan RECHT beteekende voor dé
kinderen, terwijl hot nu een vorm van lief
dadigheid omkleefl.
Wij hebben ook geschreven, liever te zien,
dat de dagloonen der werklieden zouden
verhoogd worden, omdat aldus de werklie
den in do gelegenheid zouden gesteld wor
den, hunne kinderen huil buikje goed te la
ten vullen, en hier zijn we volledig t'akkoord
met M. Leveau, die het de heeren fabrikan
ten goed zegde, op 't banket van de Oude
Garde, dat zij hunne werklieden tot voor
beeld der andere fabrikanten goede dagloo
nen zouden moeten betalen.
Wij die hetzelfde zeggen van M. Leveau,
wij krijgen op de kneukels en M. Leveau
niet.
't Is weinig rechtvaardig voor die libe
rale schrijver, want wij spreken volstrekt
niet met minachting over t werk der schooi
soep, maar hopen ze overbodig te zien door
goede loonen.
Kunt ge 't gelooven de heeren libera
len zoggen ook voorstaander te zijn van
goede dagloonen
'lis mogelijk maar limine daden, hunne
betaalde loonen wijzen toch zulks niet aan.
Ja, wij zijn t'akkoord daar waar ge zegt,
dat de werklieden er veel kunnen toe bijdra
gon om lotsverbetering te bewerken, door
liet stichten en zich te vereenigen in vakbon
den.
Het is zeker juist omdat de liberalen den
werkman zóó genegen zijn dat zij geene
vakbonden stichten, maar zich enkel te vre-
den stellen mot werkeloozenfondsen, doode
lichamen, die enkel uitbotalen maar nooit
opstaan om lotsverbetering te eischen. Al
wat zij soms nog eens doen, is meeloopen.
Als go nu enkel vertrouwen schenkt in da
krachtige werking van wel ingerichte vak
bonden, dan veroordeolt ge, dio liberale
werkeloozenfondsen, die door hunne lage
bijdrage, do werkmenscben afleiden van
hun waren vakbond, waar er voor lotsver
betering wordt gewerkt en dit zoudt ge aan
de liberale werklieden toch wel mogen zeg
gen meon ik.
Als ge nu uw vertrouwen stelt in de eer
lijkheid der patroons, die in volle gewoten
niet kunnen weigeren liunno werklieden in
de mate van liet mogelijke een ordentelijk
loon te betalen, dan keurt ge die patroons
ar, dio dagelijks achter iederen werkman
meer winnen aan ze hem betalen, niet waar?
Welnu, dan zoudt ge onzen raad moeten
volgen en aan de damen, die nu helpende
schooisoep inrichten, en wiens echtgenoo-
ten die lage loonen betalen, zeggen, dat zij
bij hunne echtgonooten zouden moeten aan
dringen om aan hun werkvolk liet ordente
lijk loon te betalen, waarmede ze kunnen
ordentelijk leven, en de schooisoep kunnen
missen.
M. Leveau had gelijk, wanneer hij uitriep
dat het moet uit zijn met alinoezen te geven,
dut den werkman met zijn arbeid moet kun
nen leven.
M. Leveau weet dat de winsten zulks toe
laten en zij die het niet doen zijn uitbuiters.
Het is met eene innige voldoening dat wij
een# algemeene herleving in onze partij be-
statigen. Het doet oprecht goed aan 't hart
te ondervinden dat de droevige onverschil-
iigheid verdwijnt om plaats te maken v©or
een algemeenen y ver tot vooruitgang.
t Zal wei draaien, zonder ons waaraan
velen onzer aangeslotenen zoo graag hiel
den, wordt bijna niei meer gehoord.AUeman
wilt t zijne bijbrengen om onze organisaties
nog ernstiger, grooter, te maken dan zij tot
hiertoe waren.
Nu alleman wilt werken, nu dat de wind
in onze zeilen blaast, zij het mij toegelaten
onze partijgenooten eens te onderhouden
over wat er wel zou moeten gedaan worden.
Coöperatie, Syndikaten, Mutualiteiten,
Organisaties, gaan bij ons gepaard. Aan eik
afzonderlijk hecht ik evenveel belang omdat
ik overtuigd ben dat zij moeten gepaard
gaan in den grooten kamp die de werkende
klasse strijdt.
Niet genoeg de werkersfamiliën bijeen te
brengen in coöperaties die hon goedkoop
brood, specerijen, kolen, vleesch bezorgen,
niet genoeg zeg ik van onze naarstige wer
kers - brood-socialisten te maken.
Wat voordeel hebben zij er bij goedkoop
te koopen, wanneer er geene machtige vak
bonden de werkers organiseert, hen doet
strijden om meer gewin i
Wat voordeel hebben zij erbij goedkoop
te koopen,meer te winnen, wanneer er geene
machtige mutualiteiten de werkers onder
stand verzekert in geval van ziekte en in
den ouden dag
't Eene moet 't andere helpen om onze
wroeters het leven aangenamer te maken
en dat mijne kameraden mij. toch gelooven
wanneer ik hun verzeker dat liet aangename
van het leven niet alleenlijk bestaat in ge
makkelijk te leven de ontwikkeling, de
zucht naar meer weten helpt cr ook onge
looflijk veel aan mede.
Hoe aangenaam is het voor de fabriek-
slaaf niet, 's avonds na zijn zware arbeid
met zijne familie of vrienden te kunnen
praten over wat gebeurt.
Hoe aangenaam is het, niet te moeten ge
looven wat een ander vertelt, maar zelf te
kunnen oordeelen, zelf to kunnen lezen en
daarom heelt ook de Socialistische partij be
nevens de organisatie voor stoffelijke verbe
tering, hare groepen gesticht van moreele
ontslaving, en alles, zoowel coöperaties als
vakbonden, als mutualiteit, als toonecl-mu-
ziekbonden, als studie-en politieke kringen
ijvert om den werker meer bewustzijn zijner
waarde, meer ontwikkeling te bezorgen, om
onze pers, meer en meer te doen doordrin
gen.
Niet. genoeg dus cooperateur-verbruiker
te zijn en t doet ons leed nog leden onzer
coöperatie te vinden, geen deel makend van
hunnen vakbond en omgekeerd.
Ja t eene moet met 't andere gepaard en
te betreuren is het dat nog zoo vele werkers
gevonden worden die zulks niet beo-rijnen
t Is, volgens my, daar dat onze onmid
dellijke en krachtige werking noodig is.
AA aarom steeds nieuwe zoeken, zoolang
de ouden zich niet gansch in regel tegen-
over de partij bevinden f
Ik meen dat het hoogst noodzakelijk is de
onze te volmaken, te ijveren dat de halve
socialisten, geheele worden.
De werking kan geschieden op verschil
lende manieren.
Onze mannen worden te gerust gelaten
Ja sommige vinden het zelfs natuurlijk dcei
te maken van eene socialistische coöperatie
een socialistische vakhond maar toch lid té
zijn ecner liberale Ziekenbeurs
Ofwel lid te zijn van een libéraal muziek
alhoewel zij jaren en jaren deel maken van
de socialistische coöperatieve of vakbond
Wat zijn die menschen
Wat dient er gedaan te worden om die
toestand te veranderen
Ik stel mij veel goeds voor van ernstige
ingerichte Wijkclubs, maundelijks vergade-
rend.
Onze partijgenooten zouden daardoor
meen ik, meer met elkaar in betrekking
komen, beter elkaar leeren kennen.
Zonder veel moeite, met wat gezónde be
sprekingen, zouden die halve gemakke
lijk te bewegen zijn 0111 van hun ellendige
wanverhouding afstand te doen.
Nu zit elk afzonderlijk gedurende zijne
vrije uren. Door ernstige wijkclubs zou de
vriendschap onder onze mannen o-rooter
worden en liever dan elk afzonderlijk en bij
tegenstrevers hun vermaak te zoeken zou
den onze aangeslotenen elkaar opzoeken bij
onze partijgenooten, en daar in vriendelijke
woorden zou de beste gelegenheid bestaan
de bestaande misverstanden uit te roeien.
I11 dat meer bijeenzijn zouden niet alleen
de mannen, maar ook de vrouwen grootera
overtuiging opdoen.
Door de wijkclubs zouden wij in de gele
genheid gesteld zijn onze partijgenooten
beter te leeren kennen en te beoordeelen
AA'ij zouden er voorzeker menio- "oeó ele
ment vinden dat krachtig zou kunnen de
zware taak medetorschen der leiding onzer
beweging, taak die nu op de schouders van
enkelefoh eenzeer klein getal toegenegenen)
Door de wijkclubs zouden wij gemakkelij
ker de huisbezoeken kunnen doen eerst en
vooral ten voordeele onzer pers die door
dieper indringen een machtige middel zou
worden tot propaganda.
Kameraden,ik dring er op aan op ernstige
ingerichte wijkclubs.
Geen wijkclubs voor in tijd van kiezing
zuippartij te houden. Geen wijkclubs om van
eenige eerevoorzitters pinten te mogen
schuimen. s
