De plechtige begrafenis van Gezel Pol Vande Steen
MIJN HOEKJE
25e Jaargang N° 6
Prijs per nummer 56 centiemen
5 Februari 1928
Socialistisch Weekblad
voor het Arrondissement Aalst
Recht en
Geen rechten zonder plichten
Geen plichten zonder rechten
P0STCHECK-REKENIN8
Belgische Werk 1 i edon-Par ttj
Arrondissements-Federatie Aalst
Nr. 8 S 6 8 6Telefoon 8 7 2
Honderde Arbeiders en Vrouwen geleiden hem naar zijn laatste rustplaats.
Vrijdag *7 lanuari werd het verminkte lijk
van onzen betreurden Partijgenoot Pol Vande
Steen naar zijn laatste rustplaats gedragen. De
gansche bevolking heeft vernomen op welke
tragische wijze hij zijn leven heeft verloren,
en aldus uit ons midden is gerukt.
Bij het vernemen van het verschrikkelijk
ongeluk, trad in honderde gezinnen den rouw
binnen, en deed hen onwillekeurig aan een
vriend, een leider denken die, voor hen bijna
den onmisbaren wa9, en hen nu opeens en op
zoo'n tragische wijze werd ontrukt.
Pol Vande Steen was de geëerbiedigde lei
der, en hij mocht zich steeds verheugen over
het vertrouwen dat gansch de werkende klasse
en voor een groot deel der intellectueelen in
hem stelden.
Zijn leven in de partij, zijn tot stand ge
brachte verwezenlijkingen in 't voordeel der
minderen waren waarborgen om eenieder volle
vertrouwen in hem te stellen.
Een korte levensschets
van den Doode
Gezel Vande Steen werd geboren in i885.
Hij werd dus uit het leven gerukt op 42 jari
gen ouderdom.
Hij laat een vrouw en 5 kinderen achter.
Vande Steen verloor zeer vroeg zijn vader
en hij werd opgevoed in ons weezenhuis.
Van zoohaast hij de fabriek bezocht voelde
hij zich aangetrokken door het socialisme.
Geen enkele beweging werd op touw gezet,
om den toestand der werklieden te verbeteren,
of de jeugdige Pol was erbij.
Voor zijn optreden werd hij werkloos ge
steld en was hij verplicht in Frankrijk zijn
kost te gaan verdienen.
Na enkele jaren kwam hij echter terug en
werd opnieuw een der vurigste verdedigers
van het socialisme.
De Ninoofsche bevolking leerde hem voor
het eerst kennen in 1911.
Hij woonde toen in Aalst, maar gaf een mee
ting te Ninove.
In 1914 kwam hij zich te Ninove vestigen.
Hij trad in dienst als bakker van de coöpe
ratie.
hem verplichtte een tweede maal zijn strie- r
mende pen te nemen, was de volledige ver-
slagene.
Daarom was Pol de gevreesde van de Bour
geoisie en de gewenschte van het proletariaat.
De Groet aan het Lijk
Daar onzen betreurden Pol Schepen van Fi-
nantie en Openbaar Onderwijs was, had het
Stadsbestuur besloten om het stoffelijk over
schot in het Stadhuis te plaatsen om van daar
uit hem officieel naar den doodenakker over te
brengen.
De lange en ruime gang van het Stadhuis
was herschapen in eene rouwkapel.
Aan de voorgevel wierpen de met rouw om
hulde lantaarnen een schamel licht, welke een
pijnlijken indruk op de massa wierp, welke
met droefheid in 't harte, het hoofd neergebo
gen, een groet aan het lijk brachten.
't Was er hartroerend.
De plechtige en doodsche stilte die er
heersehte, werd alleen onderbroken door de
lichte stappen van dezen die hem kwamen
groeten en door het gesnik der 5 kinderen en
familieleden die in twee hagen hadden plaats
genomen om den od gelukkigen doode.
Om 3 ure stipt, werd het lijk buiten het Stad
huis gebracht.
M. Behn, burgemeester van Ninove en M.
De Vriese, schoolopzichter, spraken er een
redevoering uit, waarin zij ten hoogste het
werk van onzen partijgenoot prezen.
De Rouwstoet
Op eens weerklinkt de sonnerie Aux
Champs en langzaam zet de lijkstoet zich in
beweging.
Vooraf een vijf en twintigtal vlaggen en kro
nenvan het Arrondissement Aalst gevolgd door
de Fanfaren De Voorwacht van Ninove.
Dan het lijk waarvan het baarkleed wordt
gehouden doorM.M. Behn, burgemeester, V.
d. Berghe, als voorzitter der maatschappij
Ninove Welzijn De Vriese, in naam van
het onderwijzend personeel, de gezellen Con
stant De Mol, schepen in naam der Partij Ni
nove, Alfred Nichels, in naam der Arrondisse-
ments Federatie, en Gust Balthazar in naam
van de Soc. groep van Provincieraadsleden.
Schoolkinderen dragen de
beter een laatsten blik op de lijkkist te werpen
aldus den aflijvige voor eeuwig in hun geheu
gen te prenten.
Rede van Gezel De Coster
Gezel De Coster sprak er de volgende rede
uit, welke een klare kijk werpt op het
lijden en strijden van onzen betreurden vriend.
Geachte Omstaanders,
Beste Partijgenooten,
Aan mij is de droeve taak opgedragen, in
naam van het Partijbestuur en van de partij
zelve, een laatste groet van hulde en dank te
brengen, aan het stoffelijk overschot, van on
zen diepbetreurden vriend Pol Vande Steen,
welke zou plotseling als geheimzinnig uit ons
midden komt gerukt te worden.
Wie Pol Vande Steen was, dat weet iede
reen. Hij is geboren te Aalst uit eene nederige
arbeiders familie, waar hij op zeer jeugdigen
ouderdom zijn vader verloor. Zijne moeder in
het onderhoud van haar talrijke kroost niet
kunnende voorzien, was verplichtden jongen
in liet weezenhuis te plaatsen.
Toen hij het gesticht verliet werd hij opge
nomen door een zijner zusters. Van toen af ver
rees er in den jeugdigen knaap een liefde voor
de partij, want van in den beginne toen hij
naar de fabriek moest nam hij deel aan do I
loonsbewegingen welke er dan hier en daar
ontstonden. Het was tengevolge van een dier
bewegingen, naar hij ons zelf heel dikwijlsver-
telde, dat hij werkloos werd gesteld. Geen
werk vindende en over geen middelen van be
staan beschikkende, was hij verplicht naar
Frankrijk uit te wijken waar hij het beroep
van bakker uitoefende.
Het was in de stad Rijsel dat hij zijne
vrouw voor leerde kennen en er trouwde.
Daar in gindsche Fransche stad zag zijn oud
ste zoon Jean het eerste levenslicht. Eenigen
tijd nadien keerde onzen betreurden kame
raad naar zijne geboortestad terug. Onmidde-
üjk wierp hij zich hals over kop in de werkers-
beweging en trok hij mede ten strijde, aan de
zijde van de kameraden Nichels, blips, Steen-
haut en anderen, overal het Socialistische prin
ciep gaan verkondigende en de arbeiders van
Hij verkocht later het blad Vooruit en
stond tevens aan het hoofd der socialistische
beweging.
la 1921 werd hij verkozen als gemeente
raadslid en bekleedde sinds dien, de post van
schepen van onderwijs en financieën.
Als schepen verrichte hij nuttig werk het
houwen eener gemeenteschool was een der
grootsche werken die hij deed uitvoeren.
Hij vertegenwoordigde ook de werkende
klasse in den provincieraad.
Met klem verdedigde hij gedurende den
laatsten zittijd het tot stand brengen van een
Intercommunaal lazaret.
Het zou zijne laatste redevoering zijn.
In Pol Vande Steen vond de werkende klas
se een man met een helderen geest, met een
taaie wilskracht, met een open hart. Kortom
•en socialistisch militant uit een stuk, wat hij
zegde was gezegd en getuigde onmiddelijk
van een helderziende geest.
Pol Vand» Steen was de gevreesde van de Bour
geoisie, omdat hij als den onverbiddelijken
advokaat voor de misdeelden onophoudend op
de bres stond.
Wee, den politieken tegenstrever die hem
verplichte gebruik te maken van zijne pen.
Ongenadig greep hij zijn aanvaller vast, met
onomstaatbare bewijzen en argumenten dio hen
bijna in alle gevallen verplichtte na zijn ant
woord de zaak op te geven, want deze die
Kroneis van Sir.owe
Het gemeentebestuur, onderwijzend perso
neel, leerlingen der stadscholen, F deratie van
Soc. Vakbonden, Vrouwenbond, Muziek, Pro-
pagandaclub en Partijbestuur, de maatschappij
Ons Dorp het Rood Kruis, en de maat
schappij Den Witten Bol
Kronon der Aalsterscho Groepen!
Partijbestuur,Soc.Textielbond, S. M.«Hand
in Hand en Soc. Vrouwenbond.
Hierop volgen de kronen van Geeraards-
bergen, Denderleeuw, Gent, Ronse, Lessen en
der Arr. Federatie.
De familiekroon komt dezen kronenstoet
sluiten.
Eene ontelbare massa arbeiders en vrouwen
der stad volgen in dichte rijön, heel droefgee
stig en langzaam, alsook vele vooraanstaanden
van het Arrondissement en uit verschillende
plaatsen van Vlaanderen.
Langsheen de straten stonden twee rijen op
eengepakte toeschouwers weenende en (snik
kende overhet heengaan van hun vriend leider
en weldoener.
Zoo landen wij aan
Op den Doodenakker
waar den gapenden kuil reeds de doodkist op
wachtte.
't Was een echte zee van volk, en de%politie
was ni«t bij machte om ze op een afstand te
houden. Ze wilden er dicht bij zijn om des te
5 stad en dorp, aanzettende de slaven boeien
S waarin zij waren geklonken te verbreken, en
mede te helpen aan hunne ontvoog
ding en bevrijding. Zoo heeft hij zes jaar in
Aalst en omgeving gearbeid met een ijver en
toewijding welke iedereen verstomde.
Het was in het jaar 1911dat de kameraden
van Ninove, voor de eerste maal den betreur
den Pol leerden kennen, tengevolge eener
meeting waar hij als spreker moest optreden,
ledereen was als aan zijne lippen gebonden ge
durende zijne uiteenzettingen waarmede hij
den meesten bijval genoot.
In het jaar 1914 eenige weken voor het uit
breken van den verschrikkelijken wereldbrand
kwam hij naar Ninove wonen, na eeno bespre
king welke diensaangaande had plaats gegre
pen tusschen de kameraden van Aalst en Ni
nove. Hij was hier in onze Samenwerking ge
plaatst als bakker.
Den oorlog liet het niet toe dat onze
bakkerij mocht blijven voorzien in de be
voorrading onzer arbeiders. Gedurende de
bange en moeilijke oorlogsjaren heeft onzon
verdienstelijken kameraad na als dagblad ver-
kooper de buitengemeenten afgeloopen te heb
ben deel gemaakt van het bevoorradings komi-
teit met nog anderen der onzen, waar hij al ge
daan heeft wat mogelijk was om de bevolking
onzer Stad het nooaige voedsel te doen ver
schaffen.
Naden wapenstiland plaatste hij zich on
middelijk aan het hoofd der arbeidersbeweging
onzer stad. Het is onder zijn wijsheid dat de
twee grootsche werkeribewegingen hi* in
onze stad tot eene volledig# overwinning wer
den gebracht.
Met den dag bleek het, dat d« kleine plaats
waarin wij met onze organisaties waren onder
gebrachtte klein werden. Het was Vande Steen
welke droomde van een prachtig en grootsch
lokaal. Onmiddelijk werden door hen de noo
dige voetstappen gedaan welke ons in staat
stelden, hetgeen wij nu aan lokalen feestzalen
boekerij enz. bezitten te verwezentlijken.
In het jaar 1920 werden 3 onzer kameraden
waaronder Vande Steen tot Gemeenteraadslid
gekozen. Het is na onderhandelingen met de
liberale partij die ons tot de samenstelling van
het Schepen-college brachten dat onzen onge-
lukkigen makker het ambt van Schepen van
Onderwijs en Financieën onzer stad moest op
zich nemen. Na zes jaar de zware taak vol
bracht te hebben, heeft de uitspraak van het
kiezerskorps bewezen dat hij goed bestuurd
had en heeft hem opnieuw door zijne herkie
zing het ambt voor zes jaar toevertrouwd. Het
is gedurende de eerste vier jaar van zijn Sche
penschap dat hij er in geslaagd is de nieuwe
school te doen bouwen waarvan de plans reeds
door zijn voorganger de Heer Leo Van Impe,
waren ontworpen. De oprichting dezer
nieuwe school waarop hij terecht zoo fier was,
was een stuk van zijn werk en mag als een der
bijzonderste van gansch Vlaanderen aanzien
worden. Om dit werk te verwezentlijken heb
ben wij hem meermaals naar Brussel naar het
ministerie zien reizen om alles tot een goed
einde te brengen.
In de maatschappij Ninove Welzijn ge*
sticht voor het bouwen van goedkoope werk
manswoningen, waarvan den afgestorvene be
heerder afgevaardigde was, heeft hij ook eene
voorname rol vervuld. Hij heeft alles in het
werk gesteld om van den staat te be
komen zooveel werkmanswoningen moge
lijk te mogen bouwen, aldus medehelpende
om den woningnood te keer gaan en de werk-
menschen op een behoorlijke wijze te huis
vesten.
Als provinciaalraadslid heeft hij zich ook
taktvol van zijn plicht gekweten. In de laatste
zittijd van den provincialenraad heeft hij nog
een prachtige rede uitgesproken voor het tot
standbrengen van een intercommunaal Lazaret
ter verpleging van besmettelijke zieken voor
Ninove en omliggende waarvoor er nu reeds
eeue kommissie is aangesteld en de werken
eerstdaags zullen beginnen.
Den vriend Vande Steen was ook een bij
zondere raadgever voor de armen en uitgebui-
tenen. Hoerele arbeiders en zelfs burgers heb
ben het aan hem niet te danken dat zij van
daag nog een onderkomen hebben
Hoe dikwijls hebben wij hem niet zien op
treden, voor de rechtbank als advokaat van
den minderen? Hoe dikwijls vertelde hij ODsmet
fierheid dat deze ofgene eigenaar welke zijn
huurders dreigden op de straat te zetten moe
sten in het zand bijten omdat hij met feiten en
argumenten de huurders verdedigde met het
gevolg dat den rechter hem in het gelijk stelde
en de menschen hunne woning mochten blij
ven bewonen.
Dit alles deed hij met liefde voor de werken
de klas waarvan hij zelve eene spruit was,
maar waardoor hij meer dan eens den haat der
burgerij op zijn hals haalde.
Het plotseling heen gaan van onzen betreur
den vriend is voor ons allen eene groote slag
Het js bijzonder hard voor onze partij en wij
zijne" onmiddelijke omgeviDg gevoelen beter
dan iemand wien wij verloren hebben.
Niet alleen zijne ongelukkige vrouw diep-
beproefde kinderen en familie weenen en treu
ren om zijn heengaan. Gansch de bevolking
onzer stad was om zoo te zeggen te neer gesla
gen sinds de droeve mare Dinsdag morgend de
ronde deed van het ongelukkig einde van on
zen dierbaren vriend. De Burgerij zoowel als
de arbeiders waren en door getroffen en meer
maals hebben wij gehoord dat er met lof en
eerbied over zijnen persoon werd gesproken.
Hoe kau het toch anders Voor de armen was
hij een raadgever en redder, voor de bedien
den der stad was hij altijd in de bres voor de
verbetering van hunnen toestand en voor de
partij was hij de spil waar alles ronddraaide.
Beste Vriend Vande Steen, uw plotseling
heengaan treft ons hard, de leemte welke gij
in onze rangen laat is om te zeggen onherstel
baar. Het is voor ons welke alle dagen samen
waren nog als eene zinsbegoocheling. Hoe
dikwijls staren wij vruchteloos naar de plaats
waar gij u alle dagen bevond en waar wij he
laas niets ontwaren dan eene ledigen stoel. Die
eens zoo kloeke en wijze stem is plotseling
stilgevallen om geen enkel geluid meer uit te
brengen. Hij is uit ons midden gerukt als een
forsche eik welke door eenen windruk werd
ontworteld,
Beste en waarde Vriend, straks gaat de
kille aarde U voor altijd aan onzen blik ontne
men, maar vooraleer den doodenakker te ver
laten waar gij ieder jaar en bij gelegenheid uwe
forsche stem liet hooren zweeron wij u onver-
poost uwe voetstappen te volgen en den strijd
voort te zetten tot de volledige verwezentlij-
king van het u voorgestelde ideaal, de volle
dige ontvoogding der arbeiders en de redding
der verdrukten uit de klauwen der verdruk
kers, door het socialisme.
't Was een reeds bejaarden boer die
zich aanmeldde. Hy was pachter va® een
hofstede met wat land, en zjjn eigenaar
had hem zijn opzeg gezonden mét den
deurwaarder.
Is dien opzeg geldig mynheer
Hoeveel was de pacht vóór den oor
log
300 franken.
Hoeveel inwoners heeft uwe ge
meente
4.500 mynheer.
Ja, beste vriend, den opzeg is gel
dig, en uwen eigenaar kan u toekomend
aar doen buitenzetten.
En 't boerken ging aan 't lammeteeren.
t Is een echte scbande mijnheerIk weet
nietwaar naartoe ik zal niet a'Uonlijk
over geene woonst beschikken, maar ik
zal me terzelldertijd zonder bestaan be
vinden want 'k zal geen land meer ge
noeg hebben om te bewerken.
Is daar niets meer aan te doen,
mijnheer
Zulks hangt af van uwen eigenaar,
beste vriend de laatste huishuurwet
geeft hem het recht, vrij over zjjn eigen
dom te beschikken, zooals zulks vóór den
oorlog bet gevat was.
Misschien doet by zulks om uw pacht
hof duurder te kunnen verhuren, dan
uwe hedendaagsche huur 1
't Is een geldduivel mijnheer. Hy ia
niet goed gezind op mü, omdat ik weiger
by hem te gaan werken, aan 3 franken
per dag
Drie franken per dag
Ja, met den kost en ge weet wat
boerenkost is.
En de pachtwet mynhoer. Zal die
ons niet beschermen?
Ja, die wet is nog niet in werking,
omdat ze is veranderd door de Senaat
en nu terug naar de Kamers moet.
Het meerendeel van die heeren ayn
zelf groote eigenaars, en die stemmen
moeie yk eene wet tegen hunne eigene
b laugen. In alle geval, de pachters zou
den moeten zelf y veren, desnoods naar
Brussel gaan betoogen, om aldus indruk
te maken op hunne gekozenen, want
laat het ons maar zeggen, depaohters
stemmen meestal voor ryke menschen,
omdat zo meenen dat de socialisten voor
hen goen goeië zullen doen.
't Is waar mynheer, maar nu heb-
ben we toch ondorvonden, dat de socia
listen ons willen helpen, want geloof
me, de boerkens hebben goed by de be
spreking der pachtwet gezien, dat het
de socialisten zyn die voor ons hebben
gesproken. Wees maar gerust mynheer,
er zal wel veel verandering komen, want
ze hebben ons altyd de socialisten afge
schilderd a's slechte menschen die tegen
de boerkens zyn, en nu is het gebleken
dat men ons belogen heeft. Zulks zal ik
onthouden, en wees gerust valen met my.
Het boerken vertrok, en eens te meer
kwam het in myn brein, dat de woning
nood verre van opgelost is, en de huur
ders zullen gepluimd worden, als't jaar
'30 de eigenaars vrü zullen beschikken
over hunne eigendommen. En wat de
pachtwet betreft, zulks is meer dan nood-
zakeiyk dat ze er komo, en die komt er
als de pachters met ons socialisten mede
willen, daarvan is overtuig!
Friederik.
Vaarwel, waarde vriend. Dat de aarde u
licht weze. Vaarwel tot in het onbekende.
Nog ledevoeringen werden uitgesproken en
die we bij plaatsgebrek niet kunnen weergeven
door de Gezellen Nichels Alfred, Ba'ihazar,
De Bouvery en Guill. De Nauw, welkt nog
meermalen de omstaanders in snikken en
kruin deed losbarsten; aldus verliet men lang
zaam bet kerkhof en we hadden een kameraad
naar zijn laatste rustplaats gebracht, waarop
door de bevolking van Ninove alle hoop was
gebouwd, en die helaas ons maar al te vroeg en
op zoo'n vreeseüjke wijze werd ontrukt.
A. B.
