Hoe tij ie werïliedeii öeminnenl
Fabrieken op den buiten
Onderwijzerswgdden
Zondag 7 Maart 1909
't Biad 5
centien." 1 2® jaar Nr 1 O
Inschrijvingsprijs voor Belgenland
Oproep aan de Democratischs
Bonden en Groepen
Onreehtstreeksehe
Belastingen
God voor oake
Vlaamsch voor sprake
Recht voor stake
Een jaar fr. 3.oo. Negen maanden fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Drie iaia.mden fr. 1.00
voor buiten het land de vrachtloon daarbij.
Eigenaar-Uitgever: C. MOEYAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
.AANKONDIGINGEN
Bekendtn__.ngen, per drukregel fr. 0.25
I Reclamen, op de 4C bladzijde. j 0,4s
3e 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der
maand, zetelt onze hoofdman H. Placcquaert
van 9 tot 11 uren in Prins BoudewijnGroote
Markt, te Kjrtrijk. Kostelooze raadgleging
voor de leden onzer bonden en al wie door hen
gezonden wordt.
De bonden of groepen worden verzocht hunne
aansluiting te zenden, vóór 't rinde van Maart
aan den Secretaris M. K. Weekers, Vander
Borgtstraat, 26, Koeckelberg bij Brussel.
Bij hunne vraag tot aansluiting moet ver
meld zijn hoeveel leden hunnen bond of groep
telt, als ook de naam van hun lokaal of een
bijzonder adres waar het hoofdbestuur der
partij de noodige briefwisseling of mededee-
li d gen sturen.
Alle bijzondere personen mogen zich ook bij
de partij aansluiten.
Wederom is op een onzer vlaamsche
buitengemeenten, te Tieghem, een
werkstaking uitgebroken.'t Volk, moede
aan onvoldoend loon te moeten wer
ken, heeft de fabriek verlaten. Vol
groeide menschen wonnen er van 18
tot 20 en 22 fr. op veertien dagen.
Wat moet een familievader daarmede
doen
Rekenende op de onwetendheid onzer
buitenmenschen komen de fabrikanten
naar de gemeenten gevlucht en op
korte jaren ziet men die menschen for
tuinen vergaderen, soms groote fortui
nen, terwijl hun werklieden een leven
moeten leiden van ellende en gebrek.
Wanneer zal ons volk 't noodige
vooruitzicht krijgen en de wilskracht
om zich te vereenigen om zijnen strijd
tegen 't kapitaal te organiseeren Hoe
sterk zouden de werklieden niet zijn,
waren zij slechts met eenige honderden
vereenigd
En wat zijn zij onvereenigd Niets.
't Voorgevallene te Tieghem heeft
het nogmaals bewezen, 't Werk werd
gestaakt doch er was geen strijdfonds
een groot deel ouder de drukking van
sommige overheden van Tieghem liet
den moed vallen van den tweeden dag.
De fabrikant was er boven op, slechts
een klein getal moedigen bleef over,
en deze, dacht hij, kon hij missen.
Hoe droevig is het niet voor iemand
die zijn volk bemint, den toestand van
Vlaanderen te vergelijken met andere
gewesten Waar toch in de wereld
werkt men voor hongerloönen als op
de buitengemeenten van Vlaanderen
Hoeveel duizende menschen komen er
hier 't einden de week niet t' huis met
eene winst van 7, 8, g, 10 tot 12 fr.
Ik was over eenige jaren in Engeland
en in een nijverheidscentrum vertelde
ik aan werklieden die met mij een glas
bier dronken wat voor loonen men in
Vlaanderen verdiende.Er was niemand
die mij wilde gelooven en toen eindelijk
een burger verklaarde dat mijn gezegde
waarheid was, sloegen al die menschen
de handen tegaar en schudden 't hoofd.
Zij konden niet begrijpen dat er men
schen waren die hun eigen zoo klein
achten om voor zulke hongerloonen te
werken.
Gij, belgische fabrikanten, schreef
nV#*r tWAO ioror.1 --1
M. Woeste. M. de minister heeft ook.
laten verstaan dat hij de vergoeding voor deJ
milicianen wil afschaffen. Hij vergeet dat deze
vergelding, die de arm lieden zoo ten goedel
komt, een perel is aan de kroon van de katho
lieke partij. Het is eene wet door de katholieke
meerderheid der Kamer gestemd en het past
geene minister, die van eene katholieke regeering
deelmaakt, eene katholieke wet af te schaffen.
Generaal Hellebaut. Dat heb ik niet
gezegd. Ik heb alleen van eene wijziging ge
sproken.
ner fabrieken is niet te vergelijken
deze van Engeland, Holland oi Duitj
land en wat hun initiatief als
laars betreft het staat onde^-
verslagen dt? consuls
getuigen van de weinig!
onzer fabrikanten en nijveraars.
Zij sparen geldelijk kapitaal
goedkoope en weinig volmaakte mekS
nieken te plaatsen. Zij sparen moeite
met hun waren voor 't buitenland be
stemd, aan engelsc'ne of duitsche tus-
schenhandeïaars te verkoopen die het
dan met groote winst rechtstreeksch in
de verre landen, waar onze waren ge
vraagd worden, aan den man brengen.
Hunne vergelding vinden de fabri
kanten in 't menschelijk kapitaal, dat
hier in Vlaanderen talrijk voor handen
is den werkman. Deze moet het al
betalen
Daarom zoolang de Vlaamsche werk
man zich niet vereenigt is hij tot de
uitbuiting gedoemd.
Werklieden van Vlaanderen ziet naar
uw broeders uit 't Walenland, uit Vran
krijk, uit Duitsc'nland, uit Engeland
Zij hebben zich sterk gemaakt door
vereeniging. Gij werkt hier nog twaalf
en dertien uren per dag. In geen tien
per honderd der fabrieken van Enge
land werkt men nog elf uren in verre
meer dan de helft min dan tien uren
in zeer veel slechts g uren en in een
zeker getal slechts acht.
Men kent Jaar geen daghuren Van
20 of zelfs van veertig fr. op veertien
dagen men werkt daar voor 3o fr.
te week ten minste zeer velen voor
40, 5o, 60 tot 70 fr. in de week. Ik
weet het, veel werklieden zullen dit niet
gelooven dat belet niet dat het toch
waar is.
Er is in Engeland geen kwestie van
kinderen onder den wettelijken ouder
dom te gebruiken 't helpt daar niet
met ze in de droogkamer weg te moffe
len moest een kind beneden den wet
telijken ouderdom in eene fabriek
treden, een minuut nadien, lag gansch
de fabriek stil.
Wat Engelschen, Duitschers, Walen
kunnen dat kunt gij ook. Daarom is
het voldoende dat onder u eenige man
nen van veel krachtdadigheid en goeden
wil gevonden worden.
Zonder werk of strijd geen verbete
ring, doch nooit ook heeft een krachtig
en strijdlustig volk lang armoede of
verslaving moeten lijden.
Schaart u onder 't vaandel der chr.
volkspartij. Onverdroten strijdt zij voon
de lotsverbetering der werkende klas
Kunnen wij op een dag geen gro^
voordeelen bijbrengen, we kunnen
aanhoudend werken en
steun elkander sterken en meel*
stand voor het werkend volk verove?
H. Pl.
De werkstaking op Tieghem heeft
nogmaals het bewijs geleverd van de
vijandschap die de katholieke behou
ders in 't hert jegens de werklieden in
't bijzonder en de kleine standen in
't algemeen dragen.
De katholieke behouders beweren
wel den werkman genegen te zijn, hem
lief te hebben wilde men hengeloo
ven zij beminnen den kleinen man veel
meer dan de christen demokraten het
doen.
Van die liefde komen de werklieden
svan M. Lecluze te Tieghem een tref
fend bewijs te ontvangen.
Nauwelijks was de werkstaking uit
geborsten ot wat zag men
Denkt ge dat de overheden der ge-
arochianen, hun diensten gingen aan
beden om vrede te herstellen Denkt
zij, na bestatigd te hebben voor
ydoonen hun parochianen
rken, hun medeburgers gin-
elpen Ge zijt er wel mede. Weet
waar dat begint te gebeuren Daar
'waar de demokraten sterk zijn en goed
werken; daar haasten pastoor en katho
lieke burger zich somwijlen om vóór te
zijn, niet uit liefde voor den werkman,
maar uit vrees dat het volk demokraat
zou worden. Doch op Tieghem zijn er
wel demokraten, maar ze durven nog
niet veel roeren. Ook hier volgden de
katholieken de neiging hunner ware
natuur.
Wat op Tieghem waren er werkmen-
schen die 't werk dorsten staken Zij
wilden voor geen droog brood meer
werken Wat, die kerels beweerden
vrijheid te hebben Dat was te erg,
dat ging te ver.
En men vond in Tieghem menschen
zonder hert, menschen zonder gevoel
om aan arme menschen te gaan zeggen
zoo gij 't werk niet herneemt moet gij
verhuizen zoo gij 't werk niet her
neemt moet gij er niet op rekenen iets
van 't armbestuur te ontvangen als gij
in nood zijt
En die menschen gaan naar de kerk
en trekken er muilen schijn hei liglijk
spreken zij van christelijke liefde, van
den godsdienst die de menschen vrij
iuaa'kt tn ze elkander doet beminnen
als broeders. Maar hun broeders zijn
altijd de machtigen, de rijken, de man
nen met geld en welvoorziene wijnkel
ders hun broeders zijn altijd de ver
drukkers, de uitbuiters van 't volk.
Als de arme broeder in Christus ge
dwongen door hongerloon, voor ver
betering van zijn lot of omdat hij het
niet langer uithouden kan uitgebuit te
worden, o als die arme broeder het
hoofd opsteekt dat is wat anders. Al
die fameuze broeders in Christus uit de
katholieke burgerij en uit de katholieke
kerken springen op den ongelukkige
los en in stede van hem te helpen,span
nen zij samen tegen den kleine, zelfs
tegen 't belang hunner gemeente.
Inderdaad, goede loonen voor het
werkvolk brengen weelde onder de
burgerij en verminderen den last van
't armbestuur kleine loonen ruineeren
de gemeentekomt er ziekte of ongeval
den werkman over, hij moet zijn toe
vlucht nemen tot het armbestuur, want
hij heeft geen geld.
Doch wat geeft dat 't bijzonderste
dat de werkmenschen slaaf blijven
aarom moeten ze ongeleerd zijn en
rm. Want welstand brengt vrij-
test bij de werklieden, dat botst
Fl tegen den hoogmoed der paro-
Têrijken.
Werklieden van Tieghem welke les
voor u
Gevoelt gij nu hoe zij uw vrienden
zijn
En zult gij langer blijven medegaan
met deze die altijd bereid zijn met uw
uitbuiters of verdrukkers samen te
spannen
Gaaf gij voorts blijven deze volgen
die u zelfs een eerlijk broodgewin be
nijden
Steunt op uw eigen. Volgt het voor
beeld, het prachtig voorbeeld u gege
ven door de Engelsc'ne werklieden.
Legt hand in hand, sticht vrije vakver-
eenigingen, steunt ook uw eigene partij
de christene volkspartij. Daar ligt voor
u de weg bij de katholieken is er niets
te vinden dan miskenning en verdruk
king als goede slaven, als nederige
dienaars wordt gij geduld doch als
vrije mannen wil men van u daar niet.
wordt goede demokraten en ge zult we
zien dat men weldra meer eerbied voor
u zal gevoelen. H. Plancquaert.
De Landwacht en Kleine Patriot keeren
terug op dd onreehtstreeksehe belastingen
De Landwacht kan gemakkelijk zijn lezers
overtuigen, ais ze wil. Zij moet maar het
volgende doen
1. Geeft langs den eenen kant cijfers van
hetgeen genever, bier, azijn en suiker, 't is te
zeggen de artikels die algemeen door het volk
gebruikt worden, betalen aan belasting, en van
den anderen kant deze opgebracht door inkom-
rechten op wijn, zijde (die ook door de midden
standen gebruikt wordt) en automobiels.
2. Langs den eenen kant de belastingen be
taald door een pachtboer, en van den anderen
kant deze van een millioenrijk financier of
rentenier wiens fortuin in geld en waarden
bestaat
3. Langs den eenen kant de erfenisrechten
en onkosten, betaald door de weezen van een
landman of kleinen burger die voor tien of
vijftien duizend frank onroerend goed bezit en
deze betaald op de mobilaire weerden door de
kinderen van een miliioenrijken vader
We weten wel dat de rijken in sommige
gevallen ook betalendat werd nooit ge
loochend, maar wij beweeren dat de rijke men
schen kolossaal veel te weinig betalen in even
redigheid van hunnen rijkdom en dat juist deze
klassen van burgers die minst bezitten 't meest
moeten opbrengen voor 't bestuur van 't land.
In andere landen bestaan er zeker ook on
reehtstreeksehe belastingen, doch daar heeft
men ook den rijkdom durven treffen. In Hol
land en Duitschland bestaat er eene bijzondere
belasting op de rijkdommen die grooter wordt
en klimt naarmate een mensch rijker is. Zoo
betaak Krupp, de groote fabriekant van Essen,
2 millioen fr. belasting per jaar hij heeft ten
andere veertig millioen fr. inkomen en winst
per jaar.
Hewel, geeft ons eens de som der belastingen
betaald door den bankier van den koning
Empsin door den graaf van Vlaanderen, door
den hertog van Arenberg, door den prins de
Ligne en zooveel andere rijken die jaarlijks
millioenen en millioenen opstrijken aan revenus
en winsten in hun fabrieken Dan zal elke Belg
zien met welken geest van rechtvaardigheid die
fameuze belgische katholieken bezield zijn.
In Engeland bestaat de belasting op de rijk
dommen reeds t3o jaren. De kosten van de
groote oorlogen van Engeland werden altijd
grootendeels betaald door de vermeerdering
van den taks op de rijkdommen. De belasting
op de rijkdommen zal binnen korte weken ook
ingevoerd worden in Vrankrijk; wie is er tegen
de katholieken van Vrankrijk.
Als uw fameus katholiek bestuur werkelijk
zoo rechtvaardig is, hewel dat het eens beginne
met de protestantsche landen na te volgen. Het
zal ten minste een bewijs zijn dat uw vrienden
eenig gevoelen hebben van rechtvaardigheid.
Gij verwacht er u zeker niet aan dat zij het
zullen doen, Landwacht
Wij ook niet, zulle we kennen uw katho
lieken. Godsdienst, godsdienst, roepen en
schreeuwen zij op alle tonen en terwijl werk
menschen en boeren nasr den Hemel kijken
zitten zij in de zakken dier dutsen. Wij ver
staan den godsdienst heel anders, Landwacht,
caarom noemen wij ons christenen en laten u
en uwe vrienden den naam van katholiek die
van dag tot dag van zijn vroeger gezag verliest
omdat men meer en meer ziet dat al waar het
katholiek sterktst is er meest dutsen zijn en ver-
drukten, dat er daar meest onrecht gebeurt
i en 't meest onwetendheid beerscht. H. P,
meente, bezorgd om 't welzijn hunner Laat ze maar loopen komt tot ons,
i
Donderdag, 25 Februari, zijn de sectiën der
Kamer van Volksvertegenwoordigers bijeenge
komen, om een wetsvoorstel te onderzoeken,
dat geroepen is om lotsverbetering toe te kennen
aan de jonge onderwijzers.
't Is het ontwerp Gielen, gewezen Volksver
tegenwoordiger van Limburg, dat door den
heer Buyl overgenomen is.
In tegenstrijd met den geest der schoolwet
van 1895, in tegenstrijd zelf met het gedacht
dier wetgevers, verschenen eene menigte om
zendbrieven, hatelijke uitvindels der vernuftige
buralisten, om die wet zoo te rekken, dat vele,
ja bijna alle onderwijzers menig dienstjaar ver
loren voor de vierjaarlijksche verhoogen van
100 franken.
De wet Maenhaut van Mei 1906 heeft gerecht
wat sedert 1895 gekromd wierd, doch enkel
voor de bejaarde onderwijzers met 16 jaren
dienst.
