JAN VLEM
JAN VLEMINX
Zeer ernstig
DEERLIJK
Kortrijk
Waeregem en Zulte
MiMIIIIMM»»,
Vrije federatie van
vakbonden van België
De toestand in Portugal
De slaapziekte
Sedert die zoogezegde demokraat door
eenen brief, in De Landwacht verschenen,
zijn gedacht kenbaar miek over de nieuwe
gedragslijn welke de demokraten in de toe
komende kiezingen zouden dienen te volgen, is
er in De Landwacht en Het Recht een
vervelend gezaag ontstaan over de volgende
vraag Willen de demokraten met de groote
katholieke partij, te velde trekken tegen den
gemeenen vijand, ja of neen
Die zoogezegde demokraat, trawant der
Landwacht zou zeggen, ja maar ver het
grootste getal der strijdende soldaten van het
demokratisch leger zeggen plataf, neen. Zelfs
zijn er geheel veel die het gezaag over die
kwestie zoo beu zijn geworden als koude pap.
Deze week nog waren eenige onzer mannen
over dien zeever aan 't redekavelen. De eene
zegden, dat zij liever nooit geenen kiesbrief
meer zouden zien, dan nog ooit te stemmen
voor die hatelijke dwingelanden, die ons vroeger
niet alleen met allerhande spotnamen trachtten
belachelijk te maken maar die daarenboven
vele onzer famiiiën vervolgden, lasterden en
broodroofden, en list, dwang of geweld ge
bruikten om onze volkslievende partij te ver
pletteren. Anderen verklaarden ook luidop,
dat zij, juist gelijkPriester Fonteyne, liever
geheel het ouderwetsch schip, waarop onze
versletene katholieke partij aan 't varen is,
zouden zien verzinken, dan eene helpende hand
uit te steken om het van zijnen nakenden
ondergang te redden.
Wij durven geheel wel verhopen, dat deze
zoo openhertige als vastberadene verklaringen
meer dan voldoende zullen zijn, en het gedacht
uiten van de hoofdmannen zoowel als van
hunne eenvoudige soldaten en bijgevolg, welke
onherstelbare dwaasheid deze zouden begaan,
die aan de listige uitnoodigingen van Land
wacht en O zouden beantwoorden.
Democratum Ponctum.
Meer dan eens hebben wij gewezen op den
slechten toestand waarin sommige straten ver-
keeren op onze gemeente, en voornamelijk over
de Desselgemstraat. Meer dan eens hebben wij
gesproken over den buitengewonen slechten
staat waarin deze straat verkeert, zelfs dat het
in den winter vooral ernstig gevaar oplevert
er met een gerij door te trekken. Niet alleenlijk
hebben zij deze straat in haren vroegen toestand
gelaten maar zij hebben ze nu nog tienmaal
verslecht. Om de menschen te paaien heeft ons
gemeentebestuur in 't begin van den zomer
eenige karren groven gravier doen aanbrengen
met de belofte dezen zomer de straat geheel te
doen gravieren. Nu, die grove stukken gravier
liggen daar op hoopen langs weerskanten der
straat zoodat het in sommige plaatsen volstrekt
onmogelijk is dat twee rijtuigen malkaar dweer-
schen en gedurig in gevaar zijn om te kantelen
in een woord de straat is dezen winter totaal
onbruikbaar.
In sommige straten is het verboden een
wagen langs de straat te zetten al ware het
maar voor een paar uren om suikerijen te
wasschen, en ons gemeentebestuur komt hier
zelf wetens en willens eene geheele straat
onbruikbaar maken
Weten de heeren van onzen gemeenteraad
misschien niet in welken staat de Desselgem
straat verkeert 'i
Zeker is het genoeg gekend doch, dat gaat
hier zoo in onze gemeenteraad wij hebben
geen enkel gemeenteraadslid in onzen raad die
denkt dat hij het recht heeft te spreken als bij
iets ziet dat niet juist is. Die menschen denken
dat zij daar maar zitten om altijd de schepen
en den burgemeester gelijk te geven 1 Dat is
onlangs nog gebleken uit een gesprek tusschen
een gemeenteraadslid en een demokraat over
het spelen in de kermisdagen. Ons gemeente
raadslid zegde dat zij in dat alles niets te zien
hebben dat het schepencollege alles regelt en
dat zij, gemeenteraadsleden, er niets in te zien
hebben dan goed te keuren Ge ziet hier welk
een gedacht onze gemeen Liaadsleden hebben
over het uitvoeren van het hen toevertrouwde
ambt.
Willen de inwoners van Deerlijk gemeente
raadsleden hebben, die weten dat zij in den
raad recht hebben van spreken, en die van hun
recht zullen gebruik maken, dat zij in October
1911 stemmen voor de demokraten.
R. Vanderschelden.
Maandag laatst heeft er een opstand? plaats
gehad op de botermarkt te Kortrijk tengevolge
der duurte, Er hebben hier en daar schermutse
lingen plaats gehad, en de stoutsten hebben
zich proces-verbal zien opmaken. Het volk
heeft eens zijne ontevredenheid willen lucht
geven tegen dien hoogen prijs welke menigeen
dwingt vaarwel te zeggen aan dat onmisbaar
voedsel. Na eenige woelingen is de boter van
3 fr. 40 op 2 fr. 80 gekomen.
Over eenige maanden heeft men hooren spre
ken van de herinrichting der gendarmerie op
den buiten. Dezen laten al met eens van hen
hooren. Sedert eenige dagen rijden de gendar
men ten allen kante rond de omstreken van
Kortrijk en hebben het vooral op de wielrijders
gezien.Voor de minste nietigheid wordt proces
verbal opgemaakt. In weinige dagen zijn er
honderden beet genomen. Maar of de dieven en
moordenaars daarmee zullen verminderen dat
is wat anders.
De partijgenooten van Waeregem hebben
gezorgd voor een gazetverkooper voor Zulte.
Sedert eenige weken wordt nu regelmatig te
Zulte Het Recht verkocht door een verkooper
van Waeregem, en wij mogen zeggen dat den
verkoop buiten alle verwachting goed is. Weke
lijks worden er 40 a 5o Rechten verkocht en
gedurig groeit de verkoop aan. Wij moeten de
demokraten van Waeregem geluk wenschen om
hunne werkzaamheid en hunnen iever; verston
den alle demokraten zoo goed hunne plicht wij
zouden telkens tusschen de kiezingen op zoovele
plaatsen die slaperigheid en dat verval niet
bestatigen.
Verleden zondag is er ferm gelachen ge
weest te Zulte met een persoontje van Waere
gem dat den spioen ging spelen en alles ging
gaan afloeren in hoeveel huizen onzen verkooper
gazetten bestelde en hoeveel hij er wel verkocht
na de missen. Hij rekent dan uit hoeveel winst
onze verkooper heeft en hoeveel kappers bier
hij drinkt en hoeveel hij dan nog over heeft om
zoo den staat van zijne fortuin te kunnen op
maken zeker, zooals hij het gewoonlijk doet
met andere menschen.
't Is niet naar Zulte, jongen dat gij moet
gaan, 'tis naar Nieuwenhove dat gij te vrijen
gaat. Pater Gods.
het boek van H. Plancquaert,
is heden af.
Dit schoon werk beslaat bij
de 400 bladz. ïn boek is 't te
krijgen bij den drukker Camiel
Moeyaert, Coupurerei, 9, aan
den prijs van 2 fr., daaroij de
verzendingskosten die 32 cen
tiemen bedragen.
Aan den prijs van 2 fr. 32 zal
men dus dezer dagen het gan-
eche werk in eens thuis krij
gen.
Men moet niet noodzakelijk
een postbon zenden, men mag
het bedrag in postzegels sturen.
ALGEMEEN KONGRES
Op Zondag, 3o October 1910, zal het ge
woon jaarlijksch kongres plaats hebben, waar
toe alle afgeveerdigden der aangeslotene bonden
dringend uitgenoodigd worden.
Het kongres zal gehouden worden te Deerlijk
St-Louis, ter herberg In Transvaal bij Jules
Feyers, om 10 uren voormiddag zeer stipt.
Dagorde 1. Jaarlijksch verslag van den
sekretaris. 2. Storting en rekening. 3. Volledige
goedkeuring van 't reglement. 4. Herkiezing
van 't Bestuur. 5.Werkloozen kas en copératie.
6. Algemeene werkzaamheden en uitbreiding
der vrije vakorganisatie.
Om 4 uren namiddag groote openbare mee
ting met verschillige sprekers over de Vrije vak-
vereeniging.
P. C. De vrienden, welke langs Kortrijk
komen, zullen voor hun gemak den trein nemen
tot Sweveghem welke vertrekt uit Kortrijk om
8 24 uren 's morgens het is maar 20 minuten
dier statie. Het Bestuur.
De belegering der kloosters
Een ooggetuige verhaalt als volgt de bestor
ming van het klooster van Quelhas, te Lissabon,
tijdens de portugeesche revolutie
Ik heb de bestorming van het klooster der
Paters-Jezuieten van Quelhas bijgewoond. De
censuur heeft de depeche, die ik daarover naar
Frankrijk wilde zenden, eenvoudig vernietigd.
Het klooster is op eene hoogte gelegen die men
slechts bereiken kan langs groote omwegen,
langs smalle straatjes, allerbest geschikt voor
hinderlagen en guerilla-oorlogen. De dikke
muren van het oud klooster worden door een
hoogen vierkanten toren beneerscht. En voor
dezen toren strekt zich eene breede straat uit.
Het was in 't midden van den nacht. Men had
de gazlantaarns uitgedoofd. De burgers, op de
daken der huizen geklommen, schoten onver
poosd. De mitraljeuzen van de jagers knetter
den met tusschenpoozen van tien minuten en
van tijd tot tijd hoorde men, tusschen het gesis
der geweerkogels, die op de muren en de
schouwen weerbotsten, het dof, zwaar geknal
van ontploffende dynamietbommen, volgens het
zeggen van de soldaten... En deze aanval was
tegen het klooster gericht.
's Anderdaags, in den vroegen morgend,
keerde ik naar het klooster terug. Er was op
den grond geen bet minste spoor van ontplofte
bommen te zien. De muren krioelden van
kogelsporen. Van de veertig paters, die in het
klooster verbleven, waren er twee doodgescho
ten en twee erg gekwetst. Twee regimenten,
't is te zeggen 1800 soldaten, vijftig matrozen
en vijf of zes honderd gewapende burgers had-
de& samen ruim veftrtig duizend" geweerschoten
gelost om de jezuieten uit hun klooster te ver
jagen.
Daags nadien was het aan het klooster der
Paoliten hetzelfde spel. Men schoot maar op,
zonder te weten op wie of op wat. Ik geloof,
antwoordde een marineofficier, dien ik onder
vroeg, dat wij de vuurschoten onzer makkers
beantwoorden I... Men schoot eenige ruiten
uit, en dat was al. De paters waren in eene
riool, die men voor de gelegenheid een ODder- j
aardschen gang noemde, gevlucht, en men hield j
slechts twee oude pastoors aan, die visschers-
kleederen droegen en wel zoo gehinderd, dat
zij geene honderd stappen ver konden gaan
zonder herkend en vastgegrepen te worden. De l
gewapende burgers omringden deze verschrikte
lieden, gaven hun eene republiekeische vlag in
de hand, verplichtten hen Viva la Republica!
te roepen, en sloten hen ia het krijsgevang op,
na hen duchtig uitgejouwd te hebben..
Hebben de revolutionnairs niet veel ge
dood, zij hebben des te meer vernielden ge
plunderd. De rijke en schoone bibliotheek van
den Koningsgezinden Kring werd op
straat geworpen, in regen en slijk. Zij is ver
loren. Het redaktiebureel van het dagblad O
Portugal werd verwoest.
De verbanning
Dinsdag heeft het voorloopig bewind, te Lis
sabon, de volgende proklamatie afgekondigd
De familie van Braganza, die de portu
geesche koninklijke familie uitmaakte, door de
revolutie aan 5 october onttroond, is voor altijd
gebannen. Deze verbanning is uitdrukkelijk
toepasselijk op de voorouders en de afstamme
lingen van den gewezen koning Manuel, tot
den vierden graad. Het gouvernement is van
zin, zoohaast mogelijk, de financieele kwesties
te regelen, die door de verbanning der familie
van Braganza opgeworpen worden.
De koninklijke familie
Manuel II, koningin Amelia en den hertog
van Oporto, zijn woensdag morgend aan boord
van de Victoria and Albert te Plymouth,
in Engeland, aangekomen.
Zij zullen zich rechtstreeks, per bijzonderen
trein, en zonder langs Londen te komen, naar
Woodnorton begeven, waar de hertog van
Orleans woont, op wiens kasteel zij verblijven
zullen.
Bij hunne ontscheping zullen Hunne Majes
teiten en Zijne Koninklijke Hoogheid door den
markies de Soveral, den ontslaggevenden
gezant van Portugal, gegroet worden.
De houding van Engeland.
Dinsdag werd te Londen, in goed ingelichte
kringen, verklaard dat het zeer waarschijnlijk
is dat de erkenning van de portugeesche repu
bliek door Engeland, schier onmiddelijk volgen
zal op de aankomst van koning Manuel op
engelsch grondgebied. Deze erkenning zou
mogelijk nog deze week plaats hebben, daar
men aan hooger hand, er zou aan houden dat
het bezoek dat koning Joris zaterdag te Wood
norton aan den ontroonden vorst zal afleggen,
zou kunnen beschouwd worden als een bezoek
aan een gewoon burger.
Vertrokken zonder adres achter te laten
Een parijzer dagblad, waarop koning Manuel
geabonneerd was, is nu door de post van
Lissabon naar het bureel van het blad terug
gezonden met de melding Parti ausante
hetgeen zooveel beteekent als Vertrokken
zonder adres achter te laten
Studentenwoelingen
Bij de heropening der hoogeschool van
Coïmbra, heeft een groep studenten gemani
festeerd tegen eenige leeraars, op 't oogenblik
dat deze hunne intrede deden in de zaal. Ver
scheidene portretten en andere voorwerpen
werden vernield. De gouverneur is er in gelukt
de gemoederen te bedaren de heropening der
leergangen is uitgesteld.
Een stierengevecht
Te Lissabon heeft een stierengevecht plaats
gehad ten voordeele der families der republie-
keinen die tijdens de revolutie gesneuveld zijn.
M. Alfonso Costa, lid van het voorloopig be
wind, woonde officieel het feest bij, alsook M.
Machado. De benedenplaatsen, de gewone,
waren volzet, doch de logies en de bovenplaat-
sen, waar het rijk volk gewoonlijk zat, waren
onbezet gebleven.
De nuncius
In het Vatikaan heeft men sedert eenige dagen
geen nieuws meer ontvangen vhn den pause
lijken nuncius te Lissabon; verscheidene depe-
chen, die hem gezonden werden, zijn zonder
antwoord gebleven. Het Vatikaan heeft het
oostenrijksch gezantschap te Lissabon verzocht
naar de tegenwoordige verblijfplaats van den
nuncius te vernemen.
Veel wordt er tegenwoordig over de slaap
ziekte gesproken, en waarlijk, ik weet niet of er
jammeriijker plaag in de wereld bestaat. Deze
ziekte gaat niet te werk gelijk een besmettelijke
kwaal die schielijk in eens uitbreekt, voort-
woedt gelijk een hevige storm, den dood zijnen
ïoo MENGELWERK
EEN VERHAAL
ui! den tijd der Opkomst der Christene Democraten
in Vlaanderen.
DOOR H.PLANCQUAERT
En nu omdat de moeder van Jan Vleminx vier honderd
frank had kunnen betalen werd de demokraat die men zoo dik
wijls als een kerkvervolger uitgescholden had recht het paradijs
ingezongen, terwijl voor den goeden katholiek Goethals, die
't dan nog veel beter had dan zijn armere broeders die niets
gestort hadden in H. Barbara, nen ellendigen en armoedigen
De profundis clamavi ad te domine aanhief Heer uit de diepte
mijner ellenden heb ik tot u geroepen,Heer verhoor mijne stem.(i)
Is het daar de hcoge verhevenheid der ceremoniën onzer
kerk waar vooreerst 999 geloovigen op duizend niets van verstaan
en, die ten tweede zeer dikwijls moeten dienen als bron van
inkomsten dank zij de ijdelheid en den hoogmoed der menschen
Doch geen enkele katholieke mensch dacht aan die ongehoorde
ongelijkheid slechts hier en daar een demokraat herinnerde zich
den armen katholieken Goethals en schudde het hoofd over die
afwijking der oude christene gelijkheid voor God en de Kerk.
Gij allen die mij leest, tracht eens getuige te zijn van de
begrafenis van nen mensch zoiider geld in eene katholieke kerk i
Herlees dan de eene of de andere dier loftuitingen over de
liefde der kerk, voor de kleinen en haren wonderbaren volksge-
zinden geest Ik durf in woorden de gevoelens niet uitdrukken
die u voor den geest zullen komen
Langzaam en ingetogen volgde het volk de berrie waarop
het laatste overschot van hun strijdmakker naar zijn eeuwige
rustplaats gedregen werd.
Het muziek van Denderhautem had zelfs zijn vaandel
moeten achterlaten om den wil van den pastoor te voldoen en
volgde met de speeltuigen onder den arm.
Bij velen stond diep gevoelde droefheid op 't gelaat te lezen
allen waren minstens ernstig de gedachtenis van hun afgestorven
vriend was tot bij den laatste toe gedurig voor den geest aan
wezig.
Oh I wat prachtig schouwspel als dat gedeelte van het volk
dat bewustzijn heeft van rechten, het lijk volgt van een zijner
leiders gevallen in den strijd Welke indruk van forschheid en
kracht geeft de aanblik van een volk dat zich vrij gevoelt en
strijdt voor zijn recht 1
Welke geheime banden van genegenheid worden er niet
gesmeed door deu strijd Nooit heb ik de begraving van een
onzer gevallen hoofdmannen kunnen bijwonen zonder dat in mijn
ooren de tonen tintelden van de diepstgevoelde uitdrukking der
smart die ooit een kunstenaar in tonen heeft gelegd, van de
treurmarsch over den dooden Siegfried, gedregen op zijn schild
door zijn makkers, eenvoudige doch krachtige en getrouwe
heldenreuzen uit de germaansche sagen, verpletterd van smart
cm 't verlies van hun voorman I
Nieuwsgierig, doch met een onverschillig en bij velen eerder
met een blij gemoed aanzagen de katholieke inwoners van
Volxem den stoet voorhijtrekken, vooral zonder eenmaal te
denken, wat het voor nen mensch zeggen wil een gansch leven
wijden aan den strijd voor een gedacht, van een volk.
Sommige echter voelden toch medelijden met vrouw
Vleminx, de ongelukkige moeder die haren eenigen zoon over
leefde en vonden haar diep te beklagen.
Mina werd door niemand bemerkt, zij ging te midden het
volk de kap van den mantel diep over het wezen getrokken. Zij
stortte geen enkelen traan zij gaf geen enkelen snik, maar haar
wezen was doodsch en bleek als ware de laatste druppel bloed
terug naar het hart geweken. Zelfs niet gedurende de roerende
lijkrede van De Backer die menigen traan uit de oogen lokte;
zij overmeesterde hare smart. Alleenlijk toen zij even als de
andere menschen, vooraleer het kerkhof te verlaten, een laatsten
blik kwam werpen op de kist die diep op den grond van den
akeligen put stond, met 't glinsterend verguld kruis op het dek
sel, meende zij door de knieën te zakken en te vallen.
Bedroefd en stilzwijgend of van den verdwenen strijdmak
ker sprekend, verliet het volk de rustplaats der dooden en elkeen
in 't voorbijgaan der familieleden waartusschen vrouw Vleminx,
een beeld van smart, zich bevond, richtte tot de ongelukkige
moeder met een groet ook een blik, waar medegevoelen in te
lezen stond in hare droefheid. Mina, het kind des volks, volgde
(1) Menschen die niets voor hun begrafenis konden betalen werden te
Zomergem achteraan juist over het portaal, der kerk gebracht. -De priester
las een of twee gebedenalles duurde zoo iets als een minuut. Dan pakte men
den christen mensch op en droeg hem naar 't kerkhof. Zeer dikwijls als het
ouderlingen uit 't klooster waren volgde niet een enkel mensch het lijk, en
niet zelden stond de kist nen zekeren tijd nevens het graf tot dat de grafmaker
aankwam.Zelfs geene non of weezenkind, die zoo een zeer zedelijke les zouden
ontvangen hebben van eerbied voor een afgestorven evennaaste, volgden het
lijk als een rijke sterft dan komen er altijd een geheele bende weezenkinde-
ren voor den duurbaren (II!) afgestorvene bidden men betaalt daarvoor.
Dit is verbeterd, dank aan de artikels hierover geschreven in Het Recht.
Te Wortegem waren vroeger twee klokken de rijke menschen wierden
begraven met de groote klokde arme menschen met de kleine die maar eene
ellendige bel was en zoo akelig klonk dat onze honden (wij woonden tegen de
kerk) aan 't huilen gingen iedere maal zij schelde. Deze bel werd 't schelleken
geheeten en men gaf haar den bijnaam vanraapdief, omdat het met eene bel
was dat talrijke arme menschen begraven werden in de jaren 1846, 1847 enz.
gestorven van honger niettegenstaande de rapen die zij hier of daar op het
veld hadden kunnen stelen.
Te Meerendré, bij Zomergem, waren er vroeger volgens men mij deze
week nog vertelde, drij kruisbeelden een zilveren, een koperen en een hou
ten. De arme mensehen wierden natuurlijk met den houten Christus begraven.
Zekeren dag vroeg de pastoor aan nen armen jongen hoeveel goden er
waren. Drij, antwoordde hij stout.De pastoor schudde 't hoofd doch de jongen
hield er aan dat er drij waren. En toen de pastoor vroeg welke deze drij waren
antwoordde de jongen de zilveren, de koperen en de houten en 't moet wel
waar zijn want mijn vader is verleden week met den houten God begraven.
Sinds is de houten Christus verdwenen.
't Is een echte schande op welke ellendige wijze de katholieke menschen
die geen geld hebben begraven worden.