Openbare Rijkdom
Zondag 12 October 1913
't diad 5 ssentiomen
1 6' Jaar Nr 41
Inschrijvingsprijs voor Belgenland
Kristene Volkspartij
DE LANDBOUW
EN DE BOEREN - PACHTERS
LanOouwvoortbrengseleii
Verpachtingen van Landgoederen
van de Burgerlijke Godshuizen van
Brugge
i -
iiberaife partij en het
Vlaamsehe Volk van Gent
HANENGEKRAAI
De Feiten
Hoffelijke groetenis der Vlamingen
'T VRIJE WOORD
God voor oake
Per jaar fr. 3.oo. Negen maanden fr. 2.25
Zes maanden fr. i .75 Drie maanden fr. 1.00
voor buiten het land dn vrachtloon daarbij.
ftehct voor stake
Vlaamsch voor sprake
Eigenaar-Uitgever C. MOEYAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad 'en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Bekendmakingen, per drukregel fr. o 25
Reclamen, op de 4e bladzijde. «0.45
h 3e 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak.
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging-
Alle eerste Maandagen en derde Zon
dagen der maand kostelooze raadpleging d ior
M. Hector Plancquaert, in Prins Boudewijn
markt, te Jfortrijk, van 9 tot 11 ure.
DEYNZE. Alle tweede woensdagen, van
8 tot 10 ure voormiddag, te. Deyoze, In den
MexicaanGentstraat.
GENT. Alle Vrijdagen van 1 tot 2 ure in
den Nieuwen Boer, lokaal der West-Vlamingen
op de Koornmarkt.
MIDDENBESTUUR
Op Zondag, 12 Oktober igi3, om
10 ure voormiddag, buitengewone ver
gadering van het middenbestuur bij
Vanden bossche, Toe komststraat, 48,
Gent.
Al de arrondissementen worden ver
zocht hunne afgevecrdigden te zenden.
Wij hebben overlaatst in ons blad ons
onderzoek en berekening begonnen over
den openbaren rijkdom van 't land.
Ons eerste verslag gaf de schatting van
den landbouwrijkdom.
Wij hebben daarover gezien dat hij,
enkel èn alleen, in de laatste 10 jaren,
van 236 millioen frank in weerde ge
stegen is. y-
Wij hebben als bewijs de weerde opge
geven van de landbouwgronden, prijs
middelmate, per hectare, voor geheel
het land.
Ter herinnering
Middenprijs van geheel 't land.
In 1830 2153 fr. per hectare.
1835 2354
1840 2616
18462626
1856 3965
18664095
1880 4202
1895 3021
1902 3200
1912 3500
In een woord, in 1830 was de midden-
prijs van een hectare landbouwgrond
In 1830 2153 fr.
In 1912 3500 fr.
Ik geef hier aio voorbeeld een tafel'j
van eenige bijzondere landbouwvoort- I
brengselen
Tarwe, kilogr. cle hectare
Rogge
Haver
Aardappelen
Rapen
Beetrapen
Dat is en wel grootendeels het werk
van onze boeren, en dank aan hunne
kennissen, aan hunne werkzaamheid en
noeste vlijt.
1875-
1888-
1880
1895
1912
1529
1940
2602
1422
1786
2057
1614
1759
1942
12235
14515
21101
18835
21482 34378
32284
44730 60302
Dit getal is klein, bitter kléin
In 't algemeen dus de pachters zijn de
hóningbietjes, die neerstig en vlijtig den
zoeten honing vergaren-en sparen.voor-n het,-hoofd omhoog te steken,
de meestere I 's nu juist dat ods volk ontwaakt en
weder groot zou willen worden nu dat het
bewaren en in eere doen houden. Met taaien
moed veiovert het voet voor voet den groDd
hem eens ontnomen en begint gebiedend en
Ongelukkiglijk van al dien vooruitgang j
op landbouwgebied, blijft er maar weinig I
over voor de boeren.
Immers, de drij vierden (3/4) en meer
onzer landbouwers zijn pachters gewor- 1
den, en naarmate de boeren meer op
brengen en de landbouwvoortbrengselen
duurder en duurder worden, naarmate
I ook slaan de eigenaars hunne pachten op.
Wij hebben er het klare bewijs van in
de verpachtingen der landgoederen der
f godshuizen van Brugge, verpachtingen
j die de prijzen volgen der verpachtingen
1 in 't algemeen
1 Jaar ipoóVerpachtiDg van 154 ioten grond
1 met eenv gezamentlijke c.pperv,^4té van tl.
1 594 84 11 voor de jaarlijksche somme van
j 61,656.15 fr.
Wij bestatigen eene pachtverhooging bij de
laatste verpachting var. 5,569.35 fr,
Jaar igoyVerpachting van 87 loten
j grond, met eene gezamentlijke oppervlakte van
H. 408-12 73 voor de jaarlijksche som van
40,4.32.00 fr.
Wij bestatigen eene pachtverhooging bij de
I laatste verpachting van 401 4,50 fr.
Jaar 1908. Verpachting van 107 loten,
j met eene gezamentlijke oppervlakte van H.
408 18-67, voor de jaarlijksche somme van
1 48,555.oo fr.
Wij bestatigen eene pachtverhooging bij de
laatste verpachting van 3759.50 fr.
de meesters
Gelukkige grondheeren die leven
kunnen zonder een slag te werken en
rijker en rijker worden zonder een drup-
pelke zweet te storten dat alles dient
meest aan 't zwoegen en :t zweeten, en
de paöhters (]e hóningbietjes
Dat is onrecht
En dat onrecht, dat eeuwen duurt en
als de pachters even goedzakkig blijven
nog eeuwen duren zal, ware zoo gemak-
s kei ijk te verhelpen
Een eindje wet in dezer voege
j De pachten, bij hunne vernieu-
.1 wing, mogen den middenprijs der
gronden van denzelfden aard, in
't zelfde geval, niet te boven gaan.
Daarbij de pachten zullen minstens
30 jaar bedragen en de ouders
hebben het recht hun pacht aan
hunne kinders over te laten.
Het is nuttig en leerzaam eens een kort
gedacht te geven van de oorzaken dier
stijging in weerde der landbouwgronden.
Er zijn veel oorzaken, somtijds van
heel verschillenden aard, die de prijzen
der gronden beinvloeden
Ik geef er maar drij, heel gewichtige,
om kort te zijn.
Eerst en vooral, de gedurige aangroei
der bevolking van het land en de altijd
stijgende noodwendigheid en aanvraag van
levensmiddelen.
Iedereen weet dat, en dat is zoo op alle kleine som van 6,374.40 fr. bij de laatste
gebied Hoe meer vraag er is naar zekere verpachting,
waar op de markt, hoe meer de prijzen
stijgen der waar; bijgevolg ook de weerde i
i Jaar 1 pop. Verpachting van 211 loten,
j met eene gezamentlijke oppervlakte van H.
1 447 29 45 voor de jaarlijksche som van
53,329.00 fr.
i Wij bestatigen eene pachtverhooging bij de
laatste verpachting van 5855,66 fr.
.- Jaar ipio. Verpachting van 184 loten,
met eene gezamentlijke oppervlakte van H.
557-6421 voor de jaarlijksche somme van
66 415,00 ft.
I Wij bestatigen eene pachtverhooging bij de
laatste verpachting van 9.373.70 fr.
Jaar 1912. Verpachting van grond voor
eene jaarlijksche som van 27.188 fr.
De vroegere verpachting van hetzelfde land
goed bracht 20.813,60 fr. op.
Wij bestatigen eene pachtverhooging op die
der gronden waar zij gekweekt worden.
Eene tweede oorzaak is het slaan van
tolrechten aan de grenzen.
't Is klaar, als de landbouwvoortbreng- j
selen belast worden aan de grenzen, dat I
de binnenlandsche voortbrengers, door 1
de tolrechten beschermd, in evenredig-
heid of daaromtrent ook de prijzen van -
hunne voortbrengsels zullen verhoogen,
en dat alles, eindelijk, ten laste der ver
bruikers.
Een derde reden en oorzaak, 't is de
wondere bedrijvigheid van onze boeren.
Wij zijn gelukkig het te mogen be
statigen in de laatste jaren hebben onze
landbouwers op het gebied van beroeps
geleerdheid en vakkennissen, een grooten
stap vooruit gegaan, en de toepassing der
niouwe wetenschap heeft de opbrengsten
in hoedanigheid en hoeveelheden, in alle
richting, wonderlijk doen stijgen.
Verpachting van grond voor eene jaarlijksche
som van 33,223 fr.
De laatste pacht was 28.975,93 fr.
Dus eene vermeerdering van 4,247.07 fr.
Jaar ipi3. Verpachting van grond voor
eene jaarlijksche som van 12,484 fr.
De laatste verpachting was aan 10.412 fr.
Dus eene pachtverhooging van 2062,20 fr.
Zoo is het hier, zoo is het overal de
boer en-pachters slaven en arbeiden, sparen
en vergaren zij besproeien den grond
met hun zweet, zij steken er hunne spaar
penningen in, en daar, als zij eindelijk de
gronden verbeterd hebben, de opbrengst
verdubbeld, dan gewoonlijk slaat de
grondkeer, heer en meester, de pachten
op
Ik zeg gewoonlijk, want er zijn uit
zonderingen, ik ken er, die edelmoedig
geen misbruik willen maken van hunne
overmacht tegenover hunne pachters, en
hunne boeren laten léven
Het ware ermèê gedaan
Maar die wet moet gestemd zijn in de
Kamers, en,... de boerenpachters zenden
daar naartoe.tie grondheeren
Als ZIJ die wet op de pachten moeten
stemmen; de pachters zullen nog lang
mogen wachten. Priester Fontevne.
- Reeds meermalen hebben onze lezers in ons
blad gezien wat de kopstukken der socialisten
denken over de vlaamsehe kwestie.
Ik zeg de kopstukken want er zijn veel socia
listen die de loeusche houding van Anseele en
Hardyns jegens de Vlamingen afkeuren.
Doch het vlaamsehe volk heeft buiten de
socialisten van Gent nog andere vijanden de
rijke liberalen.
Er gaan weinig weken voerbij zonder dat
de Flandre Libérale de Vlamingen aanvalt.
Natuurlijk zij no mt ze niet Vlamingen, maar
fljminganten, om te laten gelooven dat zij het
niet heeft op het vlaamsehe volk maar alleenlijk
op een zekere soort Vlamingen, namelijk deze
die den strijd voor de taalbelangen van ons
volk voeren.
De Flandre Libérale en de liberalen in het
algemeen zijn zulke schijnheiligheid gewoon.
Ze zijn ook tegen den godsdienst niet, maar
alleenlijk tegen de alleenheerschappij van de
priesters, al is het dat zij al het mogelijke doen
om den godsdienst uit de scholen te bannen
der steden waar zij meester zijn.
In de rijke liberalen zit nog meer veraebting
voor het volk dan in de katholieken, en als
men de namen leest der leden van de vulgari-
sateurs die hier 't proper werk ondernomen
hebben ons volk te verfranschen en zijn eigen
aard te doen afleggen, vindt men er ook bij
uitstek liberale namen.
Doch wij vragen ons af of de liberalen nu
eigentlijk alle politiek verstand verloren hebben
wel te verstaan als zij er nog hadden
De liberalen willen aan 't bewind komen.
Dat is nu toch geweten dat die menschen
dorsten naar zetels en plaatsen en veel meer
dan de hert der H. Schtiftuur naar de klare
wateren eener fontein.
Ongelukkiglijk voor hen, 't volk wil niet wel
mede 't heeft weinig betrouwen in de libe
ralen 't en herinnert hem niet bijzondere
gunsten en voordeelen aan de heeren doktri-
nairen verschuldigd 1e zijn. Konden de libe
ralen het volk overtuigen dat zij beter en recht-
vaardiger zullen besturen dan de katholieken,
dan ware een ommekeer mogelijk. Doch in
alle kwestien die het volk aanbelangen alge- j
meen stemrecht, pensioen enz. hebben de dok-
trinairen eene loensebe houding.
Eo nadat ze reeds zoo het wantrouwen van
het volk verwekt hebben komen die mannen
die zoo gaarne baas zouden willen worden in
Belgie, nog wekelijks ja dagelijks het vlaamsehe j
volk in 't aangezicht slaan 1
Sedert eeuwen ligt ons volk vernederd ver
raden door zijne hoogere standen die hun eigen
volk verraden, verraden door de hoogere geeste
lijkheid die de vijanden van ons vlaamsehe volk
steunt en beschermt.
Doch sedert korte jaren komt er leven in dat
volk; 't krijgt zelfbewustzijn; 't gevoelen zijner
eigenwaarde ontwaakt. Het snakt naar recht,
wil vrij eigen volksleven en eigene volkstaal
na
eeuwen miskenning zijne plaats eischt in de
wereld dat er in Gent in de liberale associatie,
onder de kopstukken van de liberale partij,
mannen gevonden worden om dat volk terug
in 't graf te willen stampen 1
Eu die mannen willen Belgie eeDS regeeren I
Welk zal het lot zijn van de Vlamingen als
zulke mannen eens aan 't hoofd komen
Neen, Vooruit, neen, Flandre Libéralewe
zullen uw schrijven niet ras vergeten en er goed
nota van houden.
Als ge rekent op demokraten om ons eigen
volk te verdrukken, om hem zijn heiligste
rechten te ontzeggen, ge moogt u elders wen
den. We weten wat ons volk onder uw bewind
te wachten staat en, geloof me vrij, we zullen
het goed onthouden.
En zoo denken wij niet alleen maar ook
reeds veel liberalen en ook sommige socialisten.
Ondertusschen laat ons er nogmaals op
wijzen hoe verwaand dom en onpolitiek de
mannen der liberalen zijn Op den oogenblik
dat ge zelve het volk noodig hebt, u dwars over
den weg van dat volk willen stellen
Is het dan te verwonderen dat het volk zich
van de antiklerikalen afwendt
Iemand die Vooruit en de Flandre Libérale
leest moet bekennen dat indien zij de tolk zijn
der antiklerikalen, de Vlamingen nog nooit
erger zullen verdrukt geweest zijn dan onder
een toekomend socialistisch liberaal bestuur.
H. Plancquaert.
De laWaa^eiige wallór isai&on (niet de Walen)
hebben kan tek laar, de baas van het kieken volk,
uit zen hok gehaald en hem in schreeuwende
roode kleuren op hun vaal gele vlag geborsteld.
Geen u Blijde Intrede meer in 't Walen
land zonder hanenvlag, zonder hanengekraai.
Te Luik hebben zij zelfs op zeker oogenblik
met hun zinnebeeld onder 's konings neus
gebengeld.
En nu weer, dien Zondag te Bergen, hebben
de hanenraannen baldadig laf gehandeld, tegen
over de vreedzame Vlaamsehe bewoners van
Henegouwen's hoofdplaats
Ziehier de geschiedenis van het voorgevallen.
6oo Vlamingen woonachtig te Bergen, heb
ben zich in een kring k De Vooruitziende
Vlamingen vereenigd.
Met De Blijde Intrede van hun koniDg,
worden zij, lijk al de andere maatschappijen
der stad uitgenoodigd haag te vormen bij het
voorbijrijden van den koninklijken stoet, om
aldus lucht te kunnen geven aan hun vader -
landsche gevoelens.
De koning komt
Leve de Koning Leve België dreunt
het uit der Vlamingen mond.
De Wallonisanten die hen omringen nemen
het euvel op, antwoorden met de kreten
Leven de Walen Leven Wallonië
Bitsige woorden vallen.
De Wallonisanten gaan aan 't kraaien, gaan
de Vlamingen te lijf... scheuren de Vlaamsehe
vlag aan flarden
Dusdanig is de lezing die wij vinden in
L'Etoile Beige een Fransch Belgisch blad,
dat zeer zeker van geen ingenomenheid met de
Vlamingen kan verdacht worden.
Eenige vreedzame, ja, uitgenoodigde Vla
mingen onverwachts te lijve gaan, in een
Waalsche stad van 3o duizend inwoners, dat
noemen wij eene hinderlaag, een laffe en
baldadige handelwijze den Walen onwaardig.
De groet van die 6oo Vlammgcn aan hun
koning Leve de Koning Leve België
was hoffilijk en vaderlands.
Hoffelijk. Zij groeten het Staatshoofd
hun aller gast, hun aller koning.
Vederlands. Zij groeten hun beider land,
hun gemeenschappelijk vaderland België.
De tegenkreet der haner.mannen Leve
de Walen Leve Wallonië is onhoffelijk
jegens den koninklijken gasrde uitgenoodigde
persoon wordt in huo groet niet eer.s genoemd.
Enggeestig en uitsluitend is hun kreet tegen
over het Staatshoofd, die niet is het staats
hoofd van Wallonië, maar van België, waarin
Vlaanderen de schoonste parel is.
De kreet der 6oo Vlamingen was, ja, aange
heven in 'tVlaamsch, wijl ze Vlamingen zijn,
ook te Bergen, wijl die kreet opstak uit mannen
borsten, niet uit een snavel van nietsvoelende
papegaaien.
Men keere den toestand eens om.
Te Autwerpen b. v. daar hebbeu sommige
