llr
am
m.
2
11 november 1966
Herdenking van de wapenstilstand
in het teken van de ontwapening
O
m
Zaterdag 12 november 19B6
28e jaargang - Nr 46
door Lucien RADOUX
(Zie vervolg blz. 2)
UI
Z ca
voor
allen
KEDAKTIE EN ADMINISTRATIE ST.-l'IETElïSNIEl'tVSTRAAT 64
UENT - TeL 25.57.95 (4 UJnen) - Postcüeckrelieiilng 5G7.33 «Het
Licht» Voor de abonnementsprijzen zie gewestelijke bladzijden.
Ver. uitgever A. DE KEULENEIR. St.-Pietersnleuivstraat 64 Gent
INTRODUKTIE
Dit is een bijdrage van de dag
van vandaag. Het bevat voorstel
len die trachten een antwoord
te geven op dringende vragen van
het ogenblik. Het leent geen
plaats voor slagzinn.n die voor
bijgaand zijn zoals een mode of
een seizoen. Want het gaat hier
om het onophoudelijk streven
van een goede buitenlandse poli
tiek te dienen, waarvoor er min
der of meer gunstige gelegenhe
den zijn.
Zo zou bijvoorbeeld momenteel
de ondertekening van een ver
drag over de verhindering van
toename en de niet-verspreiding
van atoomwapens een keerpunt
betekenen voor het sukses van
de vredespolitiek of, als men het
verkiest, de strategie van de
vredestijdzoals John F. Ken
nedy haar zo scherpzinnig heeft
bestempeld.
Het afsluiten van dit verdrag
zou de stoot geven waarop wordt
zijn toevlucht zal nemen tot ge
weld, omdat hij altijd daarvan
gebruik heeft gemaakt.'
Men kan voortgaan met het
wettig achten, in het atoomtijd
perk, van de teorie volgens dewel
ke «de oorlog het vervolg is van
de politiek met andere midde
len». (1). Maar men kan ook van
mening zijn dat het er minder op
aan komt de huidige toestand te
bestuderen door het vervormende
prisma van onze traditionele ang
sten en entoesiasmen, dan een
feit te erkennen de termonu-
cleaire eeuw heeft een einde ge
steld aan de militaire overwinnin
gen.
Het invoeren van de atoomwa
pens in de algemene bewapening
vormt een ware Revolutie.
Het atoomwapen vertegenwoordigt
meer dan slechts een dodelijker
wapen, waardoor betere middelen
ter beschikking van de aanvaller
worden gesteld, en dat betere kan
sen tot verdediging geeft aan de
aangevallen natie.
Het atoom sluit uit wat het
buskruit mogelijk maakte het
atoomwapen stelt een einde aan
de oorlogen van wereldformaat
Class
n
Moge een nieuwe oorlogsgruwel de opkomende generaties bespaard worden. Om
dit doel te bereiken moet iedereen met de onverzettelijke wil bezield zijn de
oorlog uit de wereld te bannen.
Ontwapenen is niet onmogelijk
gewacht door hen die wensen in
te grijpen eerst en vooral een
onmetelijke voldoening en een
onmetelijke opluchting in de
ganse wereld door de bevestiging
dat de ingeslagen weg van 1963,
met het van kracht worden van
het akkoord over het staken van
alle niet-ondergrondse atoom
proefnemingen, wordt gevolgd en
gebruikt; vervolgens een middel
dat leidt naar kollaterale maat
regelen voor de ontwapening, een
noodivendige stap in de richting
van hogere ambities; tenslotte
een nieuw vertrouwen in de an
deren en een nieuwe zelfverze
kerdheid, d.w.z. een middel tegen
de verstarring in de betrekkingen
tussen Oost en West. Dit alles ten
gunste van een stoutmoedige po
litiek met hei oog op oplossin
gen, noodzakelijkerwijze nog af
gelegen maar reeds geloofwaar
dig. in de verhoudingen tussen
het Noorden en het Zuiden van
onze planeet.
Er is op het ogenblik niets aan
de hand in Europa, het meest be-
ivapend gebied van de aardbol
tvaar nog zovele besmettelijke
problemen onopgelost blijven.
Maar dat is het juist: wij le
ven in een tijd waarin de gebeur
tenissen zelf een einde kunnen
stellen aan de rustperiode, als de
mens niet van de gelegenheid ge
bruik maakt om de etappe voor
te bereiden die hij in staat is af
te leggen. Om niet meer onder
worpen te zijn aan het toeval of
de samenloop der omstandighe
den te ondergaan, zoals dit in
het verleden zo dikiuijls het ge
val was, loont het de moeite om
zich de nodige inspanning te ge
troosten nu wij, zoals heden, over
de middelen beschikken om ons
lot te beheersen. Want in het
atoomtijdperk, en voor het eerst
in de geschiedenis, is het de di
plomatie die de middelen in han
den heeft om door onderhande
ling de oplossingen te bereiken
die niet langer door de wapens
kunnen afgedwongen worden.
Uit deze vaststelling herrijst
de verwachting dat we kunnen
slagen daar waar zoveel genera
ties schipbreuk leden.
INLEIDING
TOT DE VOORSTELLEN
Men schrijft niet over de ont
wapening als men niet in haar
zaak gelooft.
Men kan het postulaat van de
onvermijdelijke oorlog aanvaar
den; geloven dat de mens altijd
door de gerechtvaardigde vrees
die het inboezemt. Voor de eerste
maal in de geschiedenis is het
begrip van de afschrikking ge
loofwaardig geworden. Op haar
zal voortaan de veiligheid berus
ten.
A
We moeten de gevolgen van
deze stand van zaken onder het
oog nemen. Wat tot nu toe een
utopie scheen, wordt nu mogelijk
heid. Een uitbreiding van de be
wapening is niet langer logisch
als zijnde één der faktoren die de
overwinning waarborgde maar
wel het tegendeel vanaf het ogen
blik dat de gemeenschappelijke
defensie op het afschrikkingswa
pen berust. De strategie wordt een
strategie van de vredestijd; van
militair wordt ze politiek. De ont
wapening wordt in een nieuw
licht geplaatst. De wapens, zoals
we ze kenden en gebruikt hebben,
worden nutteloos.
In het thermonucleair tijdperk
wordt het tot stand brengen van
de ontwapening hoe langer hoe
meer een kwestie van gezond ver
stand. Het is waar dat in het ver
leden voor elk wapen steeds een
afweermiddel werd gevonden,
maar ook het begrip van het af
weermiddel is van relatieve waar
de geworden als men rekening
houdt met de ontzaglijke midde
len die nodig zijn om het hoofd
te bieden aan de ophoping van de
vernielingstuigen. De tegenstan
ders kunnen beter tot een over
eenkomst komen dan een onkon-
troleerbare en denkbeeldige sta
bilisatie te zoeken in een zo ver
regaande gruwelijkheid.
Opdat de rede echter zou over
winnen. dient men met omzicht
tewerk te gaan. In de eerste
plaats moet men zich hoeden
voor een terugkeer naar de meto
des van vóór het atoomtijdperk
en alle houdingen, voorstellen en
maatregelen vermijden die de
aanvang van een nieuwe ontwik
keling in gevaar zouden brengen
inplaats van hem te bespoedigen.
Het volstaat niet zich in de
plaats van de.andere» te stellen
om zijn gedachten te doorgron
den. Men moet trachten te ont
dekken in hoeverre de stelling die
hij wil doen gelden juist en aan
vaardbaar is. Men zal bij voor
beeld slechts met zekerheid voor
uitgang maken als men het even
wicht van de strijdkrachten on
gewijzigd laat, want juist in de
gelijkheid van hun gewapende
macht ligt de veiligheid van de
betrokken partijen. De schikkin
gen die men zal kunnen treffen
zuilen niet altijd een wederzijds
karakter hebben wat betreft de
aard van de betrokken wapens,
door het feit dat ieder de toe.»land
vanuit een verschillend standpunt
beschouwt.
Anderzijds zal men de algemene
en volledige ontwapening slechts
bevorderen door stapvoets tewerk
te gaan want er dient een klimaat
van vertrouwen geschapen te wor
den om van het mogelijke naar
het wenselijke over te gaan. Ten
slotte zal deze geleidelijke voor
uitgang in de hand worden ge
werkt door het nemen van kolla
terale maatregelen die op zichzelf
geen ontwapening zijn, doch er
naar leiden. Deze zijn een nood
zakelijk deel van onze ballistisch -
nucleaire wereld, zowel als de
maatregelen voor gedeeltelijke
ontwapening.
A
Wie ontwapening zegt, moet
kontrole zeggen. Om alle vooroor
deel uit te schakelen is het nood
zakelijk om tot de uiterst duidba
re grens der gebruikte metoden
te gaan. De onderhandelaars wor
den thans veel meer dan vroeger
bijgestaan door wetenschap en
techniek
De aanwezigheid van inspek-
teurs wordt niet meer altijd en
overal op dezelfde manier be
schouwd. Men moet een kompro-
mis kunnen bereiken. (B.V. kon
trole ter plaatse zal van minder
belang zijn indien de ondergrond
se ontploffingen op voldoende
wijze kunnen vastgesteld worden
door de seismografeniWelnu,
zodra alle partijen afstand doen
van -de toevlucht tot het geweld
en er een overeenkomst bereikt
wordt over het beginsel van de
coëxistentie van de regeringsvor
men, kan de menselijke aanwe
zigheid slechts bijdragen tot zijn
uitvoering en zijn toepassing.
De telexinstallatie tussen Wash
ington en Moskou eerste refleks
van voorzichtigheid en vrees
werd gunstig onthaald door de
wereldopinie. Later werd met gro
te voldoening kennis genomen
van het akkoord betreffende het
staken van alle niet-ondergrondse
atoomproeven.
Heden richt de wereldopinie al
haar hoop op een akkoord over
de niet-verspreiding vafi de
•atoomwapens, en zelfs met rede,
want een dergelijk akkoord lijkt
het meest aangewezen om een weg
te banen voor onderhandelingen
die naar daadwerkelijke ontwape-
ningsmaatgerelen leiden. Ver
scheidene landen kunnen reeds
hun eigen massale vernielingswa-
pens voortbrengen. (Het akkoord
van 1963 over het staken van de
atoomproeven zou moeten aange
vuld worden met het verbod van
de ondergrondse proefnemingen,
die de toename van nucleaire wa
pens in de hand werken).
De voornaamste zoniet de
enige hinderpaal die een ak
koord in de weg staat betreft de
tniet-verspreiding. Het probleem
waaraan de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie heden het hoofd
moet bieden in de uitwerking van
een politiek betreffende de atoom
wapens, behoort tot de strategie
van de vredestijd die de krijgs-
strategie heeft vervangen. Een op
lossing in ieders belang is mo
gelijk als wij, op redelijke wijze,
alleen de werkelijke problemen in
aanmerking nemen.
Een akkoord over het voorko
men van verrassingsaanvallen is
wenselijk. Het afschrikkingssy
steem heeft zijn risiko's, waaron
der misrekening inzake het voor
nemen van de vijand.
Deze onderneming is delikaat
maar ze is veelvuldige en gedul
dige inspanningen waard, want de
toepassing van een systeem voor
het voorkomen van aanvallen zou
bijdragen tot het geleidelijk
scheppen van een sfeer van ver
trouwen, onontbeerlijk voor ande
re initiatieven.
Voorstellen tot het blokkeren
Van de bewapeningen zouden in
.een gunstig licht moeten onder
zocht worden. Ze zijn aan te be
velen inzoverre ze de algemene
veiligheid niet in gevaar brengen,
wat het geval zou zijn indien de
waarde van de afschrikking moest
verminderen, aangezien de verde-
digingsmetodes op haar gesteund
zijn.
Laten we herhalen hoe belang
rijk het is de gevolgtrekkingen
van het atoomtijdperk in acht te
nemen. Het blokkeren, een af
doende en wenselijke maatregel
die naar de gedeeltelijke ontwa
pening voert, zal alleen dan een
vooruitgang betekenen wanneer
het wordt toegepast op alle soor
ten van wapens. Men mag niet de
voorkeur geven aan wapens die de
oorlog mogelijk maken inplaats
van wapens die hem uitschakelen.
Op dezelfde manier verminderde
de waarde van het no man's land
in tegenovergestelde verhouding
met de stijging van de draagwijd
te en het vermogen van de wa
pens. Het vestigen van dergelijke
zones zou zelfs een oorzaak van
onveiligheid zijn. naarmate ze een
bekoring in het leven roepen die
door de nucleaire bedreiging aan
nemelijk wordt gemaakt - zoals
een slecht geplaatste bliksemaf
leider zouden ze het gevaar van
de bliksem verhogen.
Daarentegen, gepaard gaande
met een systeem voor het voor
komen van verrassingsaanvallen,
betekent het blokkeren van de be
wapening in het algemeen, toege
past op een uitgestrekte geografi
sche zone, een praktische maat
regel, een soort van vóór-etappe
op de weg naar de algemene en
volledige ontwapening.
Tenslotte mag men niet nalaten
de aandacht te vestigen op één
der meest netelige politieke as-
pekten van de hedendaagse inter
nationale relaties, namelijk de
nationale souvereiniteit.
De onbeperkte souvereiniteit
bliijft één der voornaamste hin
derpalen van de ontwapening,
want haar uitoefening geeft de
staten het recht van beslissing in
laatste instantie. Hoe kunnen de
staten de ontwapening aanvaar
den zolang ze hun eigen rechter
blijven
Het verschijnen van de atoom
wapens maakt de dingen niet
eenvoudiger. Men moet toegeven,
voor hen die aanhangers ziin van
de massale represailles, dat ze
naar de afzondering leidt en het
nationalisme verstevigt. Volgens
de voorstanders van deze leer ver
mindert ze tevens de zekerheid
van het gebruik van atoomwapens
voor derden.
Dit is de reden waarom de
bondgenootschappen van het tra
ditionele type verouderd ziin.
Vanuit het tweezijdige standnunt
van de militaire en politieke
noodzakelijkheid is het een he
dendaagse werkelijkheid dat de
klassieke dinlomatie werd vervan
gen door de gezamenliike diplo
matie. De keuze bestaat enerziids
uit de integratie van de strijd
krachten tot de afmetingen van
uitgebreide eenheden, anderzijds
uit de zogenaamde nationale de
fensie.
Door een paradox, waarvan de
geschiedenis ons vele voorbeelden
biedt, zijn het de gruwel en de
angst, ingeboezemd door de mas
sale vernielingstuigen. die zuilen
leiden.tot het afschaffen vsn £e
