VAKORGANISATIE en
ARBEIDERSKONTROLE in België
NIEUWS BOND M0YS0N
AALST
FABRIEKSTAD
2
DE VERTEGENWOORDIGING VAN DE
WERKNEMERS IN DE EKONOMIE
Sociaal dienstbetoon
Willy Vernimmen
senator
151
Zijn schrijven was nog
maar net op het stadhuis aangekomen, of een poli
tieman repte zich naar het lokaal op de Saskaai,
om mee te delen: «Het is niet nodig geld in te za
melen, het zijn vooral katolieken die er werken
en die zullen in de werkmanskring 6 frank onder
stand per week ontvangen, tot ze ander werk heb
ben gevonden... Wat de niet-katolieken betreft, die
zullen door de stad 2 frank per week wiorden uitbe
taald, wat meer dan voldoende is voor het onder
houd van vrouw en kinderen.»
En wat burgemeester Gheeraerdts niet had willen
uitspreken, schreef zijn vriend Van de Putte in
Denderbode: «Groene en rode socialisten, zorg zélf
voor uw mannen, wij zullen voor de onze zorgen.»
De steenbakkers uit het Brusselse vierden hun
jaarlijks feest, met pastoor Daens in hun midden,
als erevoorzitter. Zij wisten, deze eenvoudigen, dat
hij, ook om hen, meer dan drie jaar alleen nog de
mis had mogen opdragen in de afgesloten kapel der
Karmelieten, te Aalst. Zij stelden toen een verzoek
schrift aan kardinaal Goossens op, om pastoor
Daens mis te laten lezen in het Brusselse. Na rug
gespraak met staatsminister Beernaert was de kar
dinaal hiermee akkoord. Niet zozeer uit medelijden,
zoals de steenbakkers, maar vooral uit politieke be
rekening, wou men hem 'n armzalig betaald plaats
je bezorgen. Ook voor Stillemans was het best, maar
dan toch nog op voorwaarde: dat Daens geen meet
ings meer gaf of bijwoonde, en niet meer meewerk
te aan politieke bladen.
Vioor de groep behoudsgezinden te Aalst, die zijn
totale ondergang gezworen hadden, was dit een te
mild einde. Om de gemoederen maar weer eens
op te zwepen, schreef Denderbode «dat Daens uit
L.P. BOON
Dienst voor
zefstandigen
GERAARDSBERGEN
Bond Moyson
NINOVE
Bond Moyson
AALST
Bond Moyson
DENDERHOUTEM
Bond Moyson
ZANDBERGEN
Bond Moyson
Betrekking van
administratie! bediende
Betrekking van
sektionaris te begeven
blijdschap het lokaal der socialisten had bezocht,
er iedereen op een glas bier trakteerde en de hand
drukte tot vaarwel.» Het was je reinste onzin, maar
omdat Denderbode voor een ernstig blad werd ver
sleten, geloofde men het ook nog.
Een paar dagen later liet kardinaal Goossens we
ten, dat hij voortaan mis mocht lezen in het meis
jespensionaat van de Visitatie, te Schaarbeek, en
hiervoor een ereloon van 3.000 frank in het jaar
zou ontvangen. Voor het huis van zijn broer nam
hij afscheid van ahe samengestroomde daensisten.
Broer Pieter vertelde over dit afscheid: «In de Mo
lenstraat en tot aan de barreel van de ijzerenweg
stonden de mensen opeengepakt. De muzikanten
onzer fanfare hadden gevraagd hem een afscheids-
serenade te mogen geven. De vensters van ons huis
op Chipka stonden geopend, en vanuit het boven
raam keek pastoor Daens toe, omringd van het be
stuur der volkspartij. Hij zag al dat volk, voor en
rond Chipka, tot aan 't kapelleke, tot tegen de vis
mijn, aan de kaai van Arabi. Hoeveel? Zes, zeven,
achtduizend man, en wellicht nog meer. Hij hield
de schoonste toespraak van zijn leven. Zijn stem
klonk helder, tot aan de Sint-Annabrug...
Ik zeg u niet vaarwel, maar tot weerziens. Tot
mijn laatste levenssnik zal ik werken en strijden tot
opbeuring en lotsverbetering van ons volk.»
Ook Denderbode wenste hem vaarwel toe, op
haar manier dan: «Ge ziet het, brave mensen, wij
zijn er vanaf, van de beroemde rustverstoorder en
gekende scheurmaker. Wel moge het hem bekomen,
geluk op zijn reis.»
Het was alles een ietsje te voorbarig. Toen alge
meen bekend was geraakt dat hij naar dit meisjes
pensionaat te Schaarbeek zou gaan, ontving de
overste ervan een massa protestbrieven... en in de
eerste plaats van de ouders, die dreigden hun doch
ters uit het pensionaat weg te nemen, als Daens
daar de mis las. De verontruste overste stuurde nog
gauw een noodkreet naar de kardinaal, en door
nogmaals tussenkomst van Beernaert werd Daens
voorgesteld dan maar de mis te lezen bij de broe
ders Alexianen.
Bitter zei broer Pieter: «De Alexianen, een huls
voor gestrafte en ziekelijke priesters! Dit was het
inzicht der katolieke bewaarders sedert 1894: te
Aalst werden kerken en kapellen voor hem geslo
ten, om hem te verplichten de mis te lezen bii de
Zotte Broeders.»
Het was niet voldoende hem deze vernederende
plaats aan te bieden, het moest ook nog vergezeld
gaan van allerlei beschamende voorwaarden. Pas
als alles definitief achter de rug was, schreef pas
toor Daens hierover in Het Recht: «Onder de ver
nederende omstandigheden was ook nog het verbod
de voet te zetten in het gesticht der broeders zelf,
en andere dingen welke ik onnodig acht voor het
ogenblik bekend te maken,»
(V ervolgt)
Reeds in de jaren twintig werd
het, vraagstuk van «kontrole op
de industrie» in socialistische
kringen ter diskussie gesteld. Na
de tweede wereldoorlog is men van
terminologie gaan veranderen. Er
wordt nu niet meer gesproken van
arbeiderskontrole, maar wel van
«ekonomische demokratie» of van
«struktuurhervormingen». De her
ziening van de terminologie, die
vergezeld ging van een diskussie
over de aan te wenden middelen,
was voornamelijk het gevolg van
belangrijke veranderingen in de
werking van de kapitalistische
ekcnomie (toenemende staatsin
menging in de ekonomiie, toene
ming van de trusts en holdings,
internationalisering van het kapi
taal, enz.)Deze ontwikkeling had
tot gevolg dat zich een kleine ni
veauverschuiving voordeed in de
aktie van de vakbeweging die zich
in de jaren vijftig meer richtte
op makro-ekonomische doelstellin
gen. In die tijd verwierven de
vakbonden een nieuwe status in
de maatschappij; ze werden offi
cieel erkend als de enige verte
genwoordigers van de arbeiders.
In de onderneming zelf werden
komitees voor veiligheid en hy
giëne en ondernemingsraden op
gericht. Deze twee paritaire or
ganen ondervonden een aantal
moeilijkheden zodat ze over het
algemeen niet aan de verwachtin
gen van de werknemers beant
woordden. In de ondernemings
raad beschouwen de vertegen
woordigers van de arbeiders hun
positie vaak als dubbelzinnig. Zij
hebben slechts een adviserende
bevoegdheid en volgens de geest
van de wet moeten degenen die
er zitting in hebben, eerder sa
menwerken dan het stellen van
eisen op het oog hebben.
De werkgevers verschuilen zich
herhaaldelijk achter wetsbepalin
gen of het bedrijfsgeheim om aan
de werknemers de werkelijk nut
tige ekonomische en financiële
inlichtingen te verstrekken. De
positieve aspekten mogen even
wel niet verwaarloosd worden. De
ondernemingsraad is vaak het eni
ge ontmoetingspunt van beide
partiien. Een positief punt is ook,
dat ingevolge de wet de leiders
van de twee genoemde organen
niet ontslaeen kunnen worden.
Het komitee voor veiligheid en
hygiëne lijkt meer voldoening te
geven, zowel aan de werknemers
als aan de werkgevers. De dis-
kussies die hier gevoerd worden,
zijn veel praktischer en hebben
in de meeste gevallen betrekking
op zakeli'ke aangelegenheden, die
konkreter zijn dan de financiële
vra3gst"kk°n en de problemen
rond de bedrijfsvoering zodat de
werkgevers minder terughoudend
ziïn. Van arbeiderskontrole of van
medezeggenschap is geen sprake,
want beide organen hebben vrij
wel geen beslissingsbevoegdheid.
A ANDEET,HOUDERSCHAP
EN MEDEBEHEER
Hoe kan de situatie verbeterd
worden? De twee grote Belgische
vakverbonden verwerpen liet aan
deelhouderschap voor arbeiders,
de participatie, het spaarloon, enz.
omdat zij daarin werkgeversbe-
langen of technokratische bemoei
zucht zien. Het ABVV en het ACV
verzetten zich tegen hervor
mingen, omdat zij de integra
tie in het kapitalistische systeem
afwijzen.
De door de Duitse vakverbon
den voorgestelde oplossingen nl.
het medebeheer, vindt in België
slechts weinig waardering. De Al
gemene Centrale der Liberale
Vakbonden, is de enige voorstan
der van het medebeheer. Van zijn
kant heeft het ACV het idee van
medebeheer, waar het aanvanke
lijk gunstig tegenover stond, met
tertijd laten varen.
VAN ARBEIDERSKONTROLE
NAAR ZELFBESTUUR
De arbeiderskontrole wordt door
de socialistische organisaties als
een etappe gezien en niet als een
doei; een etappe, die de werkne
mers eigen bevoegdheden moet
geven en hen geleidelijk ertoe
moet brengen zelf het gehele eko
nomische leven te beheren, in één
woord, die hen moet brengen tot
zelfbestuur. De arbeiderskontrole
kan alleen uitgeoefend worden
door de werknemers in een vak
bond georganiseerd. De essentiële
voorwaarde van de arbeiderskon
trole is op tijd ingelicht te wor
den van het geheel der gegevens
van een bepaalde ekonomische en
sociale situatie om de mogelijk
heid te hebben het recht van be
twisting uit te oefenen d.w.z. eigen
alternatieve voorstellen uit te
brengen.
DE STRATEGIE
VAN DE VAKBONDEN
Een onmisbare stap naar de
toepassing van de arbeiderskon
trole is de zorg voor de vorming
van zoveel mogelijk werknemers
en voornamelijk van vakbonds
afgevaardigden om de situatie
op de juiste wijze te kunnen be
oordelen. Deze twee punten wor
den nu reeds door de vakbon
den en de werkgevers besproken.
Een derde punt is de herziening
van de samenstelling van de
ondernemingsraad.
Het ABVV eist het recht op
om het leidinggevend personeel
te betrekken bij de arbeiders
kontrole en zitting te laten ne
men in de werknemersdelegatie.
Een vierde punt betreft de mo
gelijkheid van de ondernemings
raad om een beroep te doen op
de medewerking van buiten
staanders. Als vijfde punt, dat
zeker even belangrijk is als de
voorgaande wordt gesteld, dat de
ondernemingsraad niet op zich
zelf mag bestaan. Er moet een
andere dimensie aan worden
gegeven. Hij moet kunnen sa
menwerken met raden van ande
re ondernemingen, die soortge
lijke produkten fabriceren of in
dezelfde streek gevestigd zijn
(horizontale verbindingen), maar
ook met hogere instanties, zo
als bijvoorbeeld met de raden
van de moedermaatschappij of
de bedrijfstakraden (vertikale
verbindingen)
DE ARBEIDERSKONTROLE
BUITEN DE ONDERNEMING
Het uiteindelijk doel van de
arbeiderskontrole is ertoe te ko
men dat alle werknemers ge
groepeerd worden in één enkele
grote organisatie om doeltref
fend te kunnen strijden tegen
het kapitalisme en om de ar
beiderskontrole konkreet toe te
kunnen passen. Er zijn echter
niet alleen moeilijkheden op
het vlak van de onderneming
doch ook op regionaal, nationaal
of Europees vlak. Volgens het
ABVV doen zich in de eerste
plaats twee belangrijke proble
men voor: enerzijds het ontbre
ken van verbindingen tussen de
vertegenwoordigers van de cen
trales in de verscheidene orga
nen kan tot tegenstrijdige stand
punten leiden, anderzijds wordt
met het regionale aspekt van
sommige besluiten die per be
drijfstak genomen zijn onvol
doende of geen rekening gehou
den hetgeen nutteloze spannin
gen in de vakbeweging zelf ver-
aakt. Er moet dus een ver
binding komen tussen de verte
genwoordigers van de verschil
lende centrales en er moet re
kening gehouden worden met
het regionale aspekt.
Op Europees vlak is het ABVV
gekant tegen de werkgevers die
hier ook medeverantwoordelijk
heid of medebeheer opeisen. Er
wordt hier veel te veel de na
druk opgelegd. Op Europees ni
veau vraagt het ABVV eveneens
«demokratisering van de ekono-
mie via arbeiderskontrole».
Saeys Mathieu
ZONDAG 27 AUG. 1972:
Te 10 uur: Volkshuis Welle.
Te 10.30 uur: Achturenhuis
Denderleeuw.
MAANDAG 28 AUG. 1972:
Te 19 uur: café «Vier Wegen»
St.-Lievens Houtem.
19.30 uur: Germinal Herzele.
20.30 uur: Lokaal B.S.P. Borsbe-
ke.
VLAAMS WEEKBLAD
VOOK ALLEN
OPENINGSUREN DER
BURELEN
AALSTSt.-Kamielstraat, 30,
tel. 053/21283 de donderdag van
13.30 tot 15 uur.
GBRAARDSBERGEN Vrede-
straat, 41, tel. 054/42368 de don
derdag van 9 tot 10.30 uur.
NINOVE Geraardifoergsestr.,
117, tel. 054/32695de donderdag
van 11 tot 12 uur.
ZOTTEGEM: De Colfmaecker-
straat, 11, tel. 09/701395, alle da
gen van 9 tot 11 uur en van 14
tot 16 uur.
De zitdag van de «Sociale Dienst»
gehouden door kd. COPPEZ A.,
zal doorgaan op zaterdag 26 aug.
van 9 tot 11 uur in het Volks
huis. Markt. De belanghebben
den gelieven zich te voorzien van
alle stukken in verband met de
te behandelen zaak. Iedereen is
welkom.
De zitdag van de Sociale Dienst,
gehouden door kd. COPPEZ A.,
zal doorgaan op donderdag 31.8.
van 11 tot 12 u. in de bureaus
van Bond Moyson, Vredestraat,
nr 43. De belanghebbenden gelie
ven zich te voorzien van alle
stukken in verband met de te
behandelen zaak. Iedereen is
welkom.
De zitdag van de Sociale Dienst
gehouden door kd. COPPEZ A.
zal niét doorgaan op maandag 28
augustus. Voor dringende zaken
wende men zich rechtstreeks tot
het Centraal Bureau te Zottegem.
De zitdag van de Sociale Dienst
gehouden door kd. COPPEZ A.
zal niet doorgaan op maandag 28
augustus. Vcor dringende zaken
wende men zich rechtstreeks tot
het Centraal Bureau te Zottegem.
De zitdag van de Sociale Dienst
gehouden door kd. COPPEZ A.
zal niet doorgaan op maandag 28
augustus. Voor dringende zaken
wende men zich rechtstreeks tot
het Centraal Bureau te Zottegem.
De zitdag van de Sociale Dienst
gehouden door kd. COPPEZ A.
zal niet doorgaan op maandag 28
augustus. Voor dringende zaken
wende men zich rechtstreeks tot
het Centraal Bureau te Zottegem.
Met het oog op het aanleggen
van een wervingsreserve voor be
dienden van beider geslacht, voor
de zetel te Zottegem zal er eer
lang overgegaan worden tot het
afnemen van een bekwaamheids-
proef.
Om aan bedoelde proef te kun
nen deelnemen, dienen de kandi
daten te voldoen aan volgende
voorwaarden:
1) Lid zijn van Bond Moyson;
2) De minimumleeftijd van 16 j.
bereikt hebben tegen 31-12-1972
en maximum 35 jaar zijn bij de
indiensttreding; 3) Woonachtig
zijn binnen de administratieve
grenzen van de arrondissementen
Aalst of Oudenaarde; 4) Min
stens in het bezit zijn van het
diploma lager middelbaar onder
wijs of daarmee gelijkgesteld.
De kandidaturen dienen ge
adresseerd tegen uiterlijk 16 sep
tember 1972, aan de sekretaris-
generaal van Bond Moyson, de h.
Marcel Vanderhaegen, De Colf-
maeckerstraat 11, Zottegem.
De kandidaten zullen te ge-
pasten tijde ingelicht worden om
trent de datum der bekwaam-
heidsproef.
Een betrekking van sektionaris
is te begeven voor de mutuali
teitsafdeling «Bond Moyson» ge
west Erembodegem, sektor Haai-
tert - Nieuwerkerken. De sektor
bewonen binnen de 6 maanden
nè, de indiensttreding.
Bijzondere kenmerken van die
funktie Innen der bijdragen ten
huize van de leden en uitbetaling
van tussenkomsten en vergoe
dingen. De kandidaten zullen
onderworpen worden aan een
bekwaamheidsproef. Om aan het
eksamen te kunnen deelnemen
dienen de betrokkenen aan vol
gende voorwaarden te voldoen
1) Lid zijn van «Bond Moyson»
2) De militaire dienstplicht vol
bracht hebben
3) De leeftijd van 40 jaar niet
overschreden hebben od 1.9.
1972.
De kandidaturen dienen geadres
seerd aan de sekretaris-generaal,
Vanderhaegen Marcel, De Colf-
maeckerstraat 11, Zottegem 9620.
Bijkomende inlichtingen omtrent
loon- en werkvoorwaarden en
andere kunnen bekomen worden
op hogervermeld adres.
Relaas van de sociale en politieke strijd in de
negentiende eeuw
