V
VOOR ALLEN'S
KOOKTIPS
VERZORGD DOOR DE CENTRALE VOOR SOCIALISTISCH CULTUURBELEID
GIJ ZIJT KANALJE!
HEEFT MEN ONS VERWETEN
r?
SINT-JACOBSSCHELPEN
MET ROZIJNEN (4 personen)
LUCIEN HAEGEMAN
DE KOSMOS IN HUIS...
aBHSBH HinnnRBEBOBE
annana an anna Ban
HEB HHianaaiiH ancjon
EClHEaHHBE] HBH0 B,„
•am uira qhh eaHHrca
a nrimEitra am hub na
ranciDin ara nnaanagi
an nan nraaa nanna
C10HH Cl BHBH BB
nnnH onra a
ra cthbb nran
ranrana eb nmoa
a BciB nttaaa n
nnn racsnHBCi esq
e □□uq na
hüh m
w
E
mum
Dl □EH3Ë3Q EF1E tl
nnnnra ddbdheib
AKTIVITEITENKALENDER
1 -
om vruchtwater
- iouden moeien
bevuilen
we'tooit
I
KRUISWOORDRAADSEL OPGAVE NUMMER 51
M
Felix Everaert
over het werk van
L. Haegeman
Erkenning van het werk
C.S.C. GEWEST AALST:
W.
Maurice Van de Steen over: J. VAN
DE MER WE, «Gij zijt kanalje! heeft
inen ons verweten. Het proletariërs
lied in Nederland en Vlaanderen
A.W. Bruna Zoon, Utrecht
Antwerpen, 1974, 400 blz.
Het kan allicht veel partijgenoten ont
gaan zijn dat de socialistische strijdlie
deren bijna geheel in de vergeethoek
zijn geraakt. Het hoeft echter geen be
toog dat de rijke, doch bijna verloren
gegane traditie der revolutionaire ar
beidersliederen, in de rangen der klas-
sebewuste arbeidersklasse steeds een
niet te versmaden rol heeft gespeeld.
Wij bedoelen hier in bijzonderheid de
zeer belangrijke ideologische commu
nicatie bij de meest uiteenlopende ma
nifestaties om de eisen der misdeelden
van de kapitalistische maatschappij-
vormen kracht bij te zetten tot onge
noegen en schrik van de weldenkende
conservatieve bourgeoisie.
De Nederlander, Jaap van de Merwe,
was enkele jaren geleden zo teleurges
teld door een congres van de Neder
landse Partij van de Arbeid, waar men
alle socialistische strijdliederen aan de
dijk had gezet, dat hij het op zich heeft
genomen om de eeuwenoude proleta
riërsliederen van Noord en Zuid in
bundelvorm uit te geven.
Dat hierbij honderden schandelijk ver
geten, of liever in ons oerdegelijk ge
zegend Vlaanderen, doodgezwegen
proletariërsliederen opnieuw opdoken.
kan niet anders dan ons oprecht ver
heugen. Kapitalistische burgerij, wij
waterkwasten, fatsoenjagers, sabel-
wreters, kroon- en andere geestelijke
en wereldlijke gezagdragers krijgen
hierbij een veeg uit de pan: ze mogen er
oprecht wel bij varen!
Samen met de liederen en de muziek
tekst, heeft de auteur voor passende
bègeleidingsteksten gezorgd. De lezer
(die het mocht vergeten zijn...! kan
hierdoor de liederen in een chronolo
gisch kader en sociaal- economische of
politieke context, terugplaatsen. De
spotprenten en het illustratiemateriaal
accentueren nog beter de vlijmscherpe
satirische aanvallen op de heilige huis
jes, waarvan we moeten vaststellen dat
ze onder enigszins veranderde fagade
nóg grotendeels overeind zijn geble
ven.
De rode strijdliederen werden met veel
geduld ingezameld in de publieke en
private archieven, waaronder deze van
Vooruit te Gent en het Internationaal
Instituut voor Sociale geschiedenis te
Amsterdam. Het is duidelijk dat het
proletarisch strijdlied zowel in Noord
als in Zuid een onuitwisbare stempel op
de arbeidersstrijd van de misdeelde be
volkingslagen heeft gedrukt.
De doorbraak van de marxistische ge
dachten en het klassebewustzijn wer
den er door versneld. Het is vermel
denswaard dat de oudste proletariërs
liederen ontstaan zijn hier te lande om
dat het industrialiseringproces hier
eerst doorbrak.
Van meet af aan heeft de censuur mee
dogenloos geprobeerd de liederen in
houdelijk te ontkrachten. Staatsgezag
en ontluikend socialisme kwamen als
twee onverzoenlijke klassevijanden te
genover elkaar te staan.
Doorheen de thematiek van een eeuw
arbeidersliederen loopt een knaprode
draad die zich slingert rond de sociale
wantoestanden als werkloosheid, poli
tieke onmondigheid, stakingsrecht,
kinderarbeid en jeugdprostitutie, lote-
lingensysteem, het euvel van het alco
holisme..
Steeds weerklinkt de oproep tot solida
riteit in de actie tegen de repressie, te
gen compromis en verraad. Dat hierbij
klassencollaboratie door de christen -
democratische en de anti-socialistische
werkliedenbonden bedreven werd,
Oavfs VRjjf
wordt overduidelijk aangetoond. De ei-
senbundels van de sociale beweging in
Noord en Zuid lopen identisch met el
kaar: we vinden ze concreetlerug in het
programma van Quaregnon (1894).
Revolutionair in de pionnierstijd, re
formistisch rond de eeuwwisseling,
anti-nationaal socialistisch tussen de
beide wereldoorlogen, deinend op de
golven der sociale branding, evolueert
het strijdlied.
Muzikaal zijn de liederen gekenmerkt
door een gebrek aan originaliteit: de
traditionele volksdeuntjes of de be
kende straatliedjes waren een uiterst
geschikt middel om bij de arbeider
sklasse gemakkelijk door te drin
gen.Noch in België of in Nederland
treffen we musici van formaat aan die
erin slaagden zoals Pottier of Montéhus
vóór 1914, Hans Eisler of Kurt Weill,
tussen de beide wereldoorlogen om de
klanken der revolte passend te begelei
den. Vooralsnog is duidelijk dat de lie
deren slechts door, en bij de volks
klasse een proletarische bestseller op
haar actief te schrijven.
De inhoud van deze liederen hier be
spreken lijkt ons onmogelijk en onge
wenst: de lezer moge zelf ontdekken en
vergelijken met de huidige zoge
naamde welvaartmaatschappij. De
conclusies liggen voor de hand. «Na
1945 hoort men helaas nog weinig re
belse liederen» schrijft van de Merwe:
de socialistische zangverenigingen
maakten een crisistijd door. Pas op het
einde van de jaren zestig, toen contesta
tie en buitenparlementaire oppositie
opdoken herleefde het rode strijdlied in
de linkse middens. We citeren hier en
kel John Lundström en Walter de Buck
die opnieuw gaan putten in het rijke
verleden of in de actualiteit. Jaap van
de Merwe eindigt zijn bloemlezing met
een hoofdstuk gewijd aan een reeks
topfiguren als P.C. de Ruijter, de
«rooie smeris uit de Jordaan»E. Moy-
son, K. Waeri, Troelstra, Rik vanOffel
de dichter van het «Kanaljelied» van
1869, om er maar enkele te citeren. De
grote waarde van al die liederen schuilt
in de directe, eenvoudige inhoud, die
meteen een ontluistering brengt van de
schijnbaar vaste maatschappelijke ver
houdingen, waardoor de intermense
lijke toestanden leiden naar ongestrafte
uitbating en machtsmisbruiken. De stijl
is direct, soms episch of poëtisch gela
den.
Het werk van van de Merwe bezit on
getwijfeld een enorme verdienste om
dat het een waardevol document is. Een
massa verloren gegane kennis, gefun
deerd gekozen, met kennis ter zake
verzameld, is hier te onzer beschik
king. Ergens betreuren we dat in dit
werk, badend in een geest van demo
cratisch socialisme, het accent niet
meer is gevallen op het internationa
lisme en het anarchisme, dat zich
vooral in Nederland aan de rand van het
georganiseerd socialisme blijft bewe
gen. Het bewijst dat doorheen de tijden
het strijdlied als een niet meer weg te
denken schakel is blijven voortleven, in
de moeizame, nooit voltooide strijd te
gen onrecht en verdrukking voor de
morele, geestelijke en materiële ont
voogding van de arbeidersklasse. De
verzuiping van het rode strijdlied is na
1945 niet gelukt. «De geschiedenis van
het proletariërslied is in 1974 niet afge
rond te beschrijven. Ze schrijft zichzelf
nog elke week verder»schrijft de au
teur op p. 325. Wij kunnen hier enkel
aan toevoegen dat hij heeft bevestigd
wat Bertold Brecht in zijn Dreigro-
schenoper vooropstelt:
«Denn die einen sind im Dunklen,
Und die andern sind im Licht,
Und man siehet die im Lichte,
Die im Dunklen sieht man nicht.»
BENODIGHEDEN:
12 Sint-Jacobsschelpen (verse of diepgevroren), 30 gr. boter, 1 dozijn
kleine uitjes, 1 teentje knoflook, 1 del. droge witte wijn, 70 gr. Malaga-
rozijnen, 1 eetlepel gehakte peterselie, zout, peper.
WERKWIJZE
Verse schelpen vooraan in de oven zetten zodat ze gemakkelijker geopend
worden. Wassen, het zwarte zakje en de baard verwijderen. Het vlees en de
kuit bewaren. Diepvriesschelpen gedurende 2 uur laten ontdooien. Intussen
de rozijnen wassen en gedurende 30 minuten in lauw water laten weken.
De boter in een braadpan laten smelten en er de schelpen in bruin braden.
De uitjes gedurende 15 minuten in ziedend water blancheren, alsook de
gehakte knoflook toevoegen. Overgieten met de witte wijn; de uitgelekte
rozijnen en peterselie toevtÜgen. Kruiden, flink roeren en afdekken. Gedu
rende 15 minuten laten koken. Voor het opdienen de saus nagaan,
eventueel kruiden toevoegen.
In het kader van haar culturele aktie
heeft de C.S.C. -Herman Voskring,
gemeend als bekroning van een jaar
aktie aan zijn leden een werk te moeten
aanbieden van een kunstenaar uit eigen
streek, die aan zijn werk een speciale
dimensie weet te geven.
We denken dat het werk van onze nóg
al te weinig gekende en bekende stad
genoot - kunstenaar LUCIEN HAE
GEMAN in dit verband zeer goed tot
zijn recht komt.
AUTODIDACT,
MAAR TALENTVOL
Wie ooit de kans krijgt door te dringen
in de ruimte achter het linnenwinkeltje
op de Heldenlaan, zal zich direct opge
nomen voelen in de overdonderende
wereld van het cosmische, het onwer
kelijke van het buitenaardse, dat door
deze kunstenaar in zijn kleurrijk werk
op talloze wijzen wordt uitgewerkt.
In alle kamers en op alle muren hangen
een massa schilderijen, die elke bezoe
ker direct in de speciale sfeer brengen
van het werk en tevens ontvankelijker
maken voor de levensvisie van hun
schepper.
Hun schepper, Lucien Haegeman, die
nochtans een zuiver autodidact is. Met
schilderen begon hij pas in 1966.
Voordien leefde hij zijn passie voor de
kunst uit door het aflopen van alle ten
toonstellingen die ergens in de streek of
ren van menselijke figuren en kosmi
sche objecten. In zijn figuren, geschil
derd op naïve wijze, zijn vooral de be
weging en de uitdrukking de dominan
ten. Zeer vermeldenswaard hierbij is
het okeren torso op blauwe achter
grond, in perspectief van bovenuit ge
zien. Verwrongen, haast uitgeperst en
ergens zwevend in de ruimte is deze
figuur de symboliek van velen. Andere
figuren zijn spookachtige, magische
wezens, mensen die het niet langer
meer zijn. Zijn kosmische werken,
welke voorafgegaan werden door een
reeks geabstralheerde landschappen.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
OPLOSSING NR. 50
1 I
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
10
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
HORIZONTAAL:
Tot 60 meter hoge loofboom - stap - gezinslid.
Daar - cirkelvormige - Skandinavische schikgodinnen -
muzieknoot
Sinds - achter - een toneelvoorstelling geven
Keukengerei - verwittigingstoestel
Onder andere (afk.) - donderaal - rusten zonder besef v.
omgeving
Kenteken op Nederlandse wagens - Koninklijk besluit
(omg. afk.) - langzaam en zonder doel gaan
Hertesoort - inwoners Italiaanse hoofdstad - muzieknoot
Vrucht - gemene - vul in SK
Uitroep v. afkeer - aan het Laüjn ontleende zinswending
gehoororgaan
Perfekt - vrouwenborst (volkst.) - kinderziekte
Onbevoegde - lidw. - bezieldheid
Boeken innaaien - kloosterzuster - niet dezelfde persoon
Teken - lofdichten
Wild zwijn - sluw - zich onrechtmatig toeëigenen
Lidw. - voegw. - eer
Vz. - plotselinge aandoening
Roem - ingenieur (afk.) - rode verfstof - muzieknoot
Wat men niet kan aannemen - afgelegen
VERTIKAAL:
1. Aansprakelijkheid
2. Oppervlakte uitgestrektheid - weggetjes - telw.
3. Nederduits (omg. afk.) - postrekening (omgek, afk.) -
drogen op verhitte vloer - en andere (afk.)
4. Landmaat - toneelstuk in één bedrijf - papegaai
5. Onzindelijke vrouw - eerstkomende (afk.) - ja (Russ.)
6. Afkomstig uit oude tijden - laatstleden (afk.) - ketting
7. Laus Deo (afk.) - regeringsreglement (afk.) - muziek
noot - boom - door tussenkomst
8. Soort buidelratten - papegaai
9. Overeenkomst - talrijk
10. Gezinslid - onderdelen - voegw. - en dergelijke (afk.)
11Deel Fr. ontkenning - ren - kwab
12. Planten vocht - het stilaan - omgekeerde as
13. Nemen wat niet van zijn eigendom is - onbep. voornw. -
bood - meisjesnaam
14. Afgelegen - landmaat - Fr. voegw. - vierkante zuil die
een muur afsluit - nummer (afk.)
15. Franse ezel - spijs - vz. - daar
16. Handelen - vorm van kunnen - naar beneden gaan
17. Eer - onzes inzien (afk.) - muzieknoot
18. Snelt - Franse rivier - eenhoevig zoogdier
w
Lucien Haegeman... de kosmos in huis.
erbuiten werden ingericht. Het louter
observeren bevredigde de kunstenaar in
spe evenwel geenszins. Zijn schep
pingsdrang bracht er hem uiteindelijk
toe ook zelf naar het penseel te grijpen.
Ook in die eerste werken waar Hae
geman trouwens zeer vlug het stadium
van TASTEN EN ZOEKEN ontgroeide
vindt men de zeer sterke persoon
lijkheid van Lucien terug. Het is tenan-
dere die PERSOONLIJKE STIJL die
een Haegeman van elke andere kunste
naar onderscheidt.
Zeer vlug boden de eerste klassieke
auto-didact onderwerpen land
schappen en marinestukken niet
langer de gezochte expressie mogelijk
heden die hij zocht. Na zeer korte tijd
schakelde hij reeds definitief over naar
zijn kosmische onderwerpen waar hij
zijn ideëen volledig kon weergeven en
overbrengen. Over dit werk willen we
Felix Everaert aan het woord laten, die
naar onze mening zeer goed de sfeer en
Jiet karakter van Haegeman weergeeft.
Na een tijd ging hij over tot het schilde-
zijn de meest specifieke voor 't oeuvre
van Lucien Haegeman, hierin is de ori
ginaliteit van de schilder het grootst.
Vreemde rode, blauwe of groene plane
ten, soms in purperen nevels gehuld of
er uit naar voren springend alsof ze zich
van het doek willen losrukken hebben
mij het meest geïmponeerd.
Het zijnfeoveel verschillende surrreëele
werelden, deze planeten, allemaal
Utopias van Lucien Haegeman waarop
het goed moet zijn om te leven, waar
vrede is.
Deze doeken, zowel de kleine als grote
drukken monumentale ruimten uit, die
hoe paradoksaal ook geschilderd wer
den in een atelier, slechts enkele vier
kante meter groot.
Lucien heeft geen behoefte aan een gro
tere werkruimte, eenzaam type als hij
is, trekt hij zich in deze kleine wereld
terug om er grote te schilderen.»
Ook in het werkje dat wij als hoofdprijs
kozen voor onze culturele aktie, vindt
men de beschreven sfeer terug.
Tot onze grote voldoening blijkt het
werk ook buiten de speciaal geschapen
sfeer van Lucien's woon- en leefruimte
op de Heldenlaan, zijn cosmische di
mensie behouden. Het behoudt zijn
imponerende kracht ondanks zijn een
voud en afmetingen.
Lucien Haegeman heeft naar onze me
ning maar één gebrek om door te bre
ken in bredere kringen, namelijk te wo
nen in een eng bekrompen land als
Vlaanderen, waar men kunst en cultuur
nog steeds blijft beoordelen en waarde
ren in functie van enggeestige en zelfs
fanatieke kriteria die met kunst niets te
zien hebben.
Het is de verdienste van Lucien zich
van dat alles niets aan te trekken en
ondanks alles te blijven voortwerken.
Wij hopen dat u eerstdaags de gelegen
heid mag hebben om het werk van deze
kunstenaar op een uitgebreide tentoon
stelling te bekijken om u persoonlijk te
laten inleven in de sfeer ervan.
F. Van den Bossche
C.S.C. Idegem: Anti fascistische tentoonsteling van 23 tot 25 - 1
Voorlichtingsavonden «Ontwerp van gewestplan»
C.S.C. - Geraardsbergen op 30-1
C.S.C. Onkerzele op 13-2
C.S.C. Zottegem: Herman Voskring op 14-2
C.S.C. Schendelbeke op 27-2
C.S.C. Idegem op 28-2
C.S.C. Erpe Mere: in de loop van februari
C.S.C. Denderleeuw: begin februari
C.S.C. Aalst: De Rank discussieavond over «De rol van de overheid in de
ekonomie op 2-2
C.S.C Ninove: toneelavond Internationale nieuwe Scene op 6-2
C.S.C. Ninove «Studiekring»
Zat. 7-2: Structuur en werking van de gemeenteraad»
Zat. 21-2: «Progressieve jeugdzorg en jeugdvorming in de gemeente»
Zat. 13-3: «Gèmeentelijke opvang van bejaarden»
Zat. 27-3: «Een progressief gemeentelijk sport- en cultuurbeleid»
zat. 10-4: «Gemeentelijke en intergemeentelijke beheersvormen».
Zat. 24-4: «Gemeentelijke financiën»
Voorlichtingsavonden «Het Europa van Morgen».
C.S.C. Aalst «De Rank»: op 12-3 op het stadhuis.
C.S.C. Zottegem «Herman Voskring»: op 13-3 in het Egmontkasteel
C.S.C. Schendelbeke: Groepstentoonstelling Schendelbeekse kunstenaars
op 6, 7 en 8 febr.
