GERAARDSBERGEN STAD VAN «MANNEKEN-PIS»
MATTETAARTEN EN «KRAKELINGENWORP
n:€
Onkerzele
J
mum
RUIMTELIJKE ORDENING en
ONTWERP GEWESTPLAN
Van Dolomieten tot Venetië
y
OPHALEN HUISVUIL
Geboorten;
Overlijdens
ZITDAG B.S.P.
FOTOKRING
DE KRAKELING
ZITDAGEN
ONKERZELE
RICHT EEN C.S.C. OP
C.S.C. AFDELING
GERAARDSBERGEN
UITNODIGING
Voorlichtingsvergadering
A.T.B. - DE NATUURVRIENDEN
FOTO DIA CINEKERN
GERAARDSBERGEN
UITNODIGING
Voordracht met diamontage
Het fëèst waardoor Geraardsbergen tot
ver dvèr de grenzen bekendheid heeft
MëHcófVèn is ongetwijfeld zijn jaar
lijkse «krakelingenworp» en «Tonne
kenbrand».
Door de bereidwillige medewerking
van schepen Arthur COPPEZ, en feest
leider Willy GEYSELS, die ons be
reidwillig in de stadsarchieven lieten
rondneuzen willen wij hierbij, ten be
hoeve van onze lezers ietwat dieper in
gaan op dit aloude feest, dat telkenjare
heel wat toeristen naar Geraardsbergen
lokt.
LEGENDE
Tot hiertoe heeft men naar uitleg ge
zocht over de oorsprong van dit feest en
zijn zonderlinge plechtigheden. Om
aan de nieuwsgierigheid van velen te
voldoen willen wij hierbij enkele le
genden aanhalen waarvan de ene niet
meer dan de andere, steek houdt.
Een eerste legende spreekt van drie
broeders, heren van Geraardsbergen
Zoals jaren terug wordt de wijn in houten vaten meegedragen
Ruim 100(1 levende visjes worden levend naar de Oudenberg gebracht.
(of ten minste van het goed waar later
die stad op gebouwd werd),-Pameie en
Asse: zij woonden in kastelen op hoog
ten in 't zicht, het een van het ander, en
wanneer de vijand een van hen te dicht
belegerde, wat toen dikwijls gebeurde,
ontstak deze een groot vuur op de top
van zijn heuvel, om aldus de hulp van
broers in te roepen. De aanval afge
weerd, vierden zij hun overwinning
door het uitdelen van koeken en andere
lekkernijen aan hun soldaten en onder
danen.
Dit is enkel een legende en niets meer,
en zij geeft zelfs geen voidoende uitleg
over,de talrijke ceremoniën.
Een tweede overlevering, gans van lou
tere inbeelding, zegt dat de krakelin
genworp herinnert aan de vermenig
vuldiging van de broden, waarbij Chris
tus 5000 man spijsde.
Een andere is akelig: Vooraleerde oude
barbaarse bewoners van ons oord ten
strijde gingen, ontstaken zij op de ou
denberg grote vuren en deden ook dik
pek branden in vazen, versierd met
grove tekeningen, om voortekens te
trekken uit de vlammen.
Een andere legende nog (en deze wordt
algemeen aangenomen) vertelt dat in de
14de eeuw Wouter van Edingen met
grote strijdkrachten Geraardsbergen
belegerde, hij omzette de stad zo dicht,
dat hongersnood de inwoners bedreig
de; doch deze poogden hun vijanden
om de tuin te leiden: zij verzamelden
hun laatste voorraad, enige broden en
stukken vlees, en wierpen ze over de
vesting aan de krijgers van Wouter. De
list lukte en de belegenaars, wanho
pende de stad te kunnen bedwingen,
bliezen de aftocht Ter gedenkenis van
die wonderlijke verlossing zouden de
Geraardsbergenaars het feest van kra
kelingen gesticht hebben.
Veie geschiedschrijvers beweren dat de
feestelijkheden van Krakelingenworp
en Tonnekenbrand overblijfsels zijn
van het heidendom en wel de voortzet
ting van de eerbewijzen door de oude
Germanen opgedragen aan de zon en
later aan Cères, de godin van de land
bouw. Ook daarin kan de ware beteke
nis en de oorsprong van de feestelijk
heden liggen
Het vuur, vereenzelvigd met licht was
het eerste bestanddeel van de eerste
godsdiensten, bij de oude volkeren was
het vuur beginsel van het leven, de
schepper van het heelal, de godheid.
Bij de Germanen was het niet anders
gelegen, en zij ook hadden van de zon,
de maan en het vuur hun goden ge
maakt. Om die te vereren zochten zij
meestal een hoge bergtop, waarvoorde
Oudenberg» de meest geschikte plaats
in onze streek was. Vanwaar eigenlijk
de naam «Oudenberg' gekomen is
De Krakelingen of «Mastellen» worden in rieten manden
meegedragen om nadien te worden uitgegooid.
blijft een raadsel. Waarschijnlijk is
deze naam ontstaan door het feit dat de
eerste schrijvers, meestal christenen,
momkken en geestelijken, 't zij uit on
wetendheid van de oorspronkelijke
naam, 't zij uit haat van al wat het
heidendom herinnerde, de Odenberg
(berg van de Ode) herschapen hebben
tot Oudenberg.
Feit blijft zeker, dat doorheen de eeu
wen de bewoners van het Geraards-
bergse op de Oudenberg bleven samen
komen. er koeken offerden en vuren
deden branden hij het naderen van de
lente. Waarschijnlijk is uit deze feeste
lijkheden «tonnekenbrand» gegroeid.
Aldus is dit feest, wiens eigenaardig
karakter door de eeuwen heen onge
schonden is gebleven, gegroeid.
In de namiddag van de eerste zondag
van de vasten trekt de geestelijke en
burgerlijke overheid, na een historische
en folkloristische stoet in ogenschouw
te hebben genomen, van het stadhuis
naar de Oudenberg. In de kapel wordt
eerst de litanie van O.-L.-Vrouw gebe
den; daarna beklimmen de prominenten
en hun gasten de top van de heuvel,
gelegen juist achter het heiligdom. Bij
de kolom, een overblijfsel van een der
oude stadspoorten, die zich op het
hoogste punt boven het Zuidoost-
vlaamse landschap verheft, wordt er
aan de Deken en vervolgens aan de
burgemeester, de schepenen, de raads
leden en genodigden een beker rode
wijn aangeboden waarin levende visjes
liggen te spartelen Na dit «festijn» dat
met heel wat moeilijkheden gepaard
gaat en niet door iedereen erg op prijs
wordt gesteld, krijgen zij de gelegen
heid hun fysieke kracht, meer bepaald
die in het werpen, tentoon te spreiden
8.000 koeken (Ln de volksmond mastel
len genaamd) worden op de duizend
koppige menigte afgevuurd, wat aan
leiding geeft tot heel wat grappige to
neeltjes. 's Avonds ontsteekt men op de
berg een vat pek op een hoge staak.
Even later ontvlammen overal in de
Dendervallei en op de heuvels aan de
horizon andere vuren Een feeën ek
schouwspel.
Vele jaren terug, aldus schepen Cop-
pez, heeft men benevens de «mastel
len» pok nog haringen te grabbel ge
gooid. Zo ook werden de levende visjes
die gedronken worden met wijn vroe
ger op de Dender gevangen. Tot onge
veer 1960. zowat 15 jaar terug werden
deze enkele dagen voordien op de Den
der gevangen door Frans Van Huffel,
oud-; tads ploegbaas (Soeiken de kasse
ier in de volksmond), maar door de
vervuiling van het Denderwater wor
den deze thans afgehaald bij een firma
te Zonhoven. Van deze visseltjes,
geuven.met een lengte van ong.4 cm
worden telkens 1000 stuks besteld, die
op het feest levend in een beker wijn
worden gegoten en dienen opgedron
ken te worden door de genodigden.
Sinds enkele jaren wordt tijdens dit
feest ook een «gouden krakeling» ge
gooid.
Dit ;s een krakeling met een speciaal
kenteken. Diegene die deze «Mastelle»
weet te vangen kan die bij het stadsbes-
uur inruilen en krijgt een afbeelding in
het goud van een krakeling aangebo
den. Dit juweel heeft een waarde van
12.000 F.
Voor het krakelingenfeest van dit jaar
wordt voor het eerst in de geschiedenis
een wagen toegevoegd die de belege
ring van de stad in 1381 zal uitbeelden.
Ook nieuw voor dit feest is het feit, dat
om de verschillende groepen meer be
weging te geven, op een choreografe
beroep werd gedaan.
Deze folkloristische stoet wordt ge
vormd door zowat 800 personenmees
tal leerlingen van de plaatselijke scho
len, die getooid in de meest diverse
hoort men van verre het feestelijke ge
luid van de foorinstellingen. De geur
van frieten, escargots en gebakken
trippen hangt zo in de lucht. De boeren
uit de omliggende gemeenten vinden er
elkaar op hun jaarlijkse afspraak. De
middenstanders doen gouden zaken.
Op deze dag zitten de café's proppens-
voler wordt gedronken en gedanst tot
laat in de avond.
Alhoewel zeer beknopt hebben wij met
dit artikel getracht onze lezers wat meer
wegwijs te maken in de geschiedenis
van het Krakelingenfeest. Zoals de
Wim&m
KD. Cuppe/ bij het drinken van de levende visjes. Niet altijd
gemakkelijk!
klederdrachten, de geschiedenis van
Geraardsbergen trachten uit te beelden.
Dit feest dat thans doorgaat op 22 fe
bruari Itikt zowat 20.000 toeschouwers
en toeristen naar onze stad. Het wordt
als net ware besloten met de «Eersten-
toog», de jaarlijkse markt, ook de eer
ste jaarbeurs in ons land. Op deze
marktdag staan in de straten van het
stadscentrum allerhande kramen opges
teld. Om het even wat meri nodig heeft
kan men op deze marktdag kopen. Dan
Aalstenaars fier zijn over hun karnaval
zijn wij het met ons Krakelingenfeest.
Wie ooit gezegd heeft dat de Geraards
bergenaars «berggeiten» zijn en enkel
denken aan de Muur en de Tour-de
France zal bij het lezen van dit artikel
en het komen zien van het Krakelingen
feest moeten toegeven dat Geraards
bergen. een van de weinige steden in
België is waar de geschiedenis op der-
gelijke manier onder feestvorm wordt
weergegeven.
GEORGES SPITAELS
iF*
Duizenden handen trackten zoveel mogelijk «Mastellen» te
bemachtigen. Dat daarbij s«»«ws geniepig geduwd of gestampt wordt
hoeft geen betoog.
Het groot huisvuil wordt opgehaald in
de week van 2 tot 6 februari 1976 op de
gewone ophaaldag.
Wij herinneren er nogmaals aan dat al
len datgene wat niet in de gewone plas-
tiekzak kan wordt meegenomen, b.v.
meubilair, matrassen enz.
(dus geen dozen noch zakken gevuld
met vuilnis)
Karton (de dozen moeten opengeplooid
en stevig samengebonden worden) en
papier (eveneens stevig samengebon
den) worden ook meegenomen. Bij
voorbaat dank voor Uw medewerking.
D'Haenens Anja, Rekestraat 25 Zar-
lardinge.
Dupont Steven. Zikastraat 68, Moer-
beke
Saerens Peter. Hoge Buizemont, 209,
Geraardsbergen
Borie Cindy, Bovenstraat 119, Ge
raardsbergen
Joris Lara, Pachterstraat 140, Ge
raardsbergen
Clavie Filip, Preulemgemstraat 117,
Ninove
Dekegel Frederik, Rekestraat 17d,
Everbeek
Van Wynendaele Philippe, Duitsen-
broekstraat 72, Geraardsbergen.
Soen David, Peperstraat 41Zandber
gen.
Vekeman Veerle, Pastrijstraat 4, Zar-
lardinge.
Van den Neucker Gaston, geb.
23 4.1896, weduwnaar van Coppens
Marguerite, Felicien Cauwelstraat 3,
Geraardsbergen.
Bauvyens Nelly, geb 10.2.1929, echt
genote van Pirreux Marcel. Hoge Bui
zemont 201Geraardsbergen
Borréman Marie geb. 2.4.1902 echt
genote van De Roeck Josephus, Hoge
Buizemont 41Geraardsbergen
Goessen- Marie, geb. 4.3.1889, we
duwe van Meerpoel Alphonxe, Oude-
naardsestraat 79, Geraardsbergen.
Prieeis Jules, geb. 14.11.1906, echt
genoot van Thienpont Maria, Gentse-
straal 178. Geraardsbergen.
Langlois Christiane, geb. 10.1.1956,
echtgenote van Van den Dnessche Jo-
han, Nederzwalm-Hermelgem, Peper
straat 134.
Van Den Driessche Johan, geb.
22.1.1956, echtgenoot van Langlois
Christiane, Nederzwalm, Hermelgem,
Peperstraat 134.
Iedere maandag van 19.30 tot
20.30 u. wordt door partijsekreta-
ris Haelterman Omer een zitdag
gehouden in het Volkshuis te Ge
raardsbergen.
Dit om toe te laten aan de leden
BSP. - SVBen 3f leeftijd zich
eventueel in orde te stellen met
hun bijdrage daar waar het moei
lijk gaat langsom de bode.
Eveneens voor nieuwe aansluitin
gen Partij, abonnementen en
klachten «Voor Allen»
Alle inlichtingen nopens B.S.P.
en «Voor Allen».
Degenen wie voor Allen niet, on
regelmatig of er twee krijgen, ge
lieve ons hiervan te verwittigen.
Dank bij voorbaat.
Haelterman Omer
Het al - of niet lukken van een kuiturele
manifestatie werd sterk beinvloed door
heel wat faktoren. Juist omdat de kring
van belangstellenden eerder klein is,
volstaat een samenloop van omstan
digheden om het aantal aanwezigen
naar beneden te krijgen
Onze eerste kleurdia- avond voor 976
met als onderwerp «Op wandel door de
Karwendel en Stubai» en welke door
ging op 17 januari 1976, onderging nu
juist de ongunstige invloed van een
paar onvoorziene gebeurtenissen. Het
was dan ook een sukses, menen we,
toch nog een goeie zestig personen te
kunnen samenbrengen in de mooie,
vernieuwde feestzaal van het Volks
huis, vroeger turnzaal.
Na een kort inleidend woord van onze
voorzitter, de vriend Rosier Roger, kon
de sekretaris zijn reeks inleiden,
waarna de eerste beelden op het grote
doek verschenen. Reeds na het eerste
gedeelte waren de reaktie zeer gunstig,
om dan bij het einde uit te groeien tot
'n spontaan, langdurend applaus. Al
het werk was vergeten... want. de
enige beloning voor het gepresteerde
blijft tenslotte, de tevredenheid van het
publiek.
Het werk van onze eigen mensen, van
ons eigen leden, wordt naar waarde ge
schat fotovrienden verder vooruit.
Waag eens de proef om, naast vakantie
reeksen - ook korte fotografische reek
sen samen te stellen. Wie komt er het
eerst mee te voorschijn??
Komende aktiviteiten:
Dinsdag 2.7 januari te 19.30 u. - voor
lopig in de feestzaal.
Veertiendaagse bijeenkomst met be
sprekingen van fotomap van de BFFK,
van eigen fotowerk en kursus voor be
ginners, nieuwe leden zijn steeds wel
kom.
Zaterdag 31 januari 1976 te 20 u. in
restaurant de Klokke. Markt, Ge
raardsbergen: jaarlijks gastmaal, de in
schrijvingen gaan tot 23.1.76 - zie
maandblad en speciaal inschrijvingsbe-
rieht.
Dinsdag 10 en 24 februari 1976 te
19.30u. - veertiendaagse bijeenkomst.
De zitdagen van schepen COPPEZ
gaan door de donderdag van 11 tot 12
uur in de polyklimek, Vredestraat 43 en
de zaterdag van 9 tot 11 uur in het
Volkshuis, Markt
Men gelieve zich te voorzien van alle
stukken die betrekking hebben op de te
behandelen zaak.
ZARLARDINGE
Met ingang van zondag 1 februari zal
schepen COPPEZ eveneens een zitdag
houden van 9.30 tot 10 uur in het partij
lokaal.
ledereen is welkom.
Sinds enkele weken heeft Onkerzele
ook een C.S.C.-afdeling. (Centrale
voor Socialistisch Cultuurbeleid).
Uit een flinke groep gezellinnen en ka
meraden is een C.S.C -bestuur ont
staan dat zich in de toekomst zal bezig
houden met activiteiten van diverse
aard ter bevordering van de Culturele
ontwikkeling van onze gezellinnen en
kameraden.
Deze activiteiten zullen grosso modo
het volgende omvatten, tentoonstellin
gen, dia-avonden, debat-avonden,
enz.maar vooral voordrachten met di
verse thema's.
Ten behoeve van onze partijgenoten
publiceren wij hieronder de samenstel
ling van het C.S.C.-bestuur:
Voorzitter: Roger Van Liefferinge -
gemeenteraadslid.
Secretaris: Guido Breynaert.
Penningmeester: Eric Van der Putten
Bestuursleden: Danny Duhau en
Johnny Rateau.
Met genoegen hebben wij alvast vast
gesteld dat de verantwoordelijken van
de C.S.C -Onkerzele er zich van be
wust zijn dat er heel wat brood op de
plank is en dat zij het ernstig menen.
Hoe kan het anders; wie deze jonge
dynamische elementen kent uit het par
tijbestuur weet meteen wat de resulta
ten zullen zijn. Ook zij hebben de zin
spreuk van de B.S.P. Onkerzele: «wij
doen het of wij doen het niet, maar als
wij het doen, doen wij het goed.»
Het B.S.P. -bestuur Onkerzele wenst
Van Liefferinge met zijn organisato
risch en leiderschapstalent veel succes.
Roger SURD1ACOURT
14 FEBRUARI 1976 te 20 u
in feestzaal Volkshuis, Markt
Kleurdia-avond fotokring de Krakeling.
Onderwerp: OOSTENRIJK LAND MET VELE GEZICHTEN, op
groot scherm, in overvloeiïng met aangepaste tekst en muziek, verwe
zenlijkt door Meerpoel Ronny.
Iedereen is welkom,
inkom vrjj
Sprekers:
Martin HU.TSEBAUT
Lucien WALRAET
Gespreksleider: Jonny LAMPENS
Zaal: VOLKSHUIS - FEESTZAAL, Markt 15 te Geraardsbergen
Vrijdag 30 januari 1976 om 20 uur
TOEGANG GRATIS IEDEREEN IS WELKOM
TORENS - BLOEMEN - KANALEN
Door Els DE ROOVER
Vlaamse Jeugdherbergcentrale
Zaal: VOLKSHUIS - FEESTZAAL, Markt 15 te Geraardsbergen
Zaterdag 31 januari 1976
Begin om 19.45 uur
TOEGANG GRATIS
IEDEREEN IS HARTELIJK WELKOM
