ll
EEN DEGELIJK OPENBAAR BIBLIOTEKEN-NET
VOORWAARDE TOT ZELFONTPLOOIING
DER ARBEIDERSKLASSE
Het biblioteekwezen
in Vlaanderen
VERZORGD DOOR DE CENTRALE VOOR SOCIALISTISCH CULTUURBELEID
VAN DE BOEKENMARKT
Een kommercieel televisienet
om te helpen de katolieke
Vlaamse burgerlijke staat
te verwezenlijken
MAXIREIS MET MINIBUS
Een degelijke
biblioteek is duur
i
Een nieuwe
biblioteekwetgeving
REISKLUB ETAP Driesleutelstraat 51, Aalst - Tel. 053-70.40.68
*Ta A V-3
7
In een socialistische maatschappijvisie staat de zelfontplooiing van de mens
centraal. De uitbouw van een volwaardig openbaar bibliothekennet is onget
wijfeld een van de belangrijkste middelen om dit doel te verwezenlijken.
Evenals het onderwijs moet het openbare biblioteekwezen erkend worden als
een kollektieve behoefte en bijgevolg als een overheidstaak bij uitstek.
Een nieuwe biblioteekstruktuur is dringend nodig, maar in deze struktuur
dient de absolute voorkeur gegeven te worden aan de pluralistische gemeen-
schapsbiblioteek, met de overheid als enige inrichtende macht om aldus de
grootst mogelijke inzet van middelen te krijgen en waarborgen van objektivi-
teit.
In vergelijking met de meeste ons om
ringende landen, en zelfs met de landen
van het oostblok, staan we in België op
het gebied van de openbare biblioteken
ver achteraan.
De biblioteekklok wijst hier nog altijd
1921jaar van de eerste en enige biblio-
teekwet. Deze wet van 1921 legde
zeer lage erkenningsvoorwaarden
vast voor openbare biblioteken, in de
hoop daarmee een eerste stap te zetten
naar een degelijk biblioteekwezen.
Elke gemeente moest een minimum
bedrag per inwoner besteden aan de
O.B.en daarbij is het vaak gebleven.
Dit bedrag is vandaag nog 1,50 F per
inwoner, waar het absolute minimum
80 a 100 F per inwoner bedraagt. Met
minder geld kan men misschien een of
andere vorm van lektuurvoorziening
opzetten: men kan dan wel boeken uit
lenen, meestal ontspanningslektuur,
maar daar blijft het bij.
De wet van 1921, toen zeker waarde
vol, heeft door het ontbreken van een
vervolgde hele zaak geblokkeerd in de
sfeer van volksbiblioteken zonder
struktuur en volkomen ontoereikende
middelen. Ter vergelijking hierna en
kele cijfers.
Algamana gagavans 1974 vi—Brefc. Uw*»» Oow-vtewta. Wmi-vimm. Ne*. »i|«>
Aantal inwonar» 31-12-1974
1.506.186
900.048
678.512
1.323.504
1 069.844
5.527 094
Aantal gameanten 31-12-1974
144
203
136
241
182
906
Aantal erkende bibliothakan
343
204
208
326
296
1.375
Aantal gamaanten zonder arkanda bibl.
9
58
30
52
19
168
Aantal inw. van gam. zonder arkanda bibl.
14.160
111.964
24.801
63 436
33.422
247.773
Aantal boakan per Inwonar
2.5
13
23
13
1.5
13
Lanarsparoantaga van da bevolking
16.9
9.0
16.8
113
10.0
M
Aantal uitlaningan per Inwonar
5.2
23
43
3.0
3.9
33
Tevens enkele vergelijkingscijfers voor
andere landen (uitleningen in 1973)
Aantal uitgeleende boeken in open
bare biblioteken per inwoner in 1973:
Denemarken 14,3
Engeland 10,9
Finland 8,2
Zweden 7,6
Nederland 5,8
Duitse Demokratische Republiek 4,2
België (ned. sprekend deel) 3,6
Noorwegen 2,7
Duitse Bondsrepubliek 1,5
Frankrijk 0,9
Het is niet zozeer het aantal o.b. dat in
ons land te wensen overlaat. De grote
zwakheid ligt in de kwaliteit en in het
ontbreken van een rationele struktuur.
Men kan er wel trots op gaan dat het
land vrijwel 3.000erkende biblioteken
telt (waarvan 1.425 in Vlaanderen)
maar vele van hen zijn slechts een kari
katuurvan wat een werkelijke o.b. zou
moeten zijn.
Men heeft eenvoudig het initiatief gela
ten aan de vrije sektor en zodoende is
het biblioteekwezen terecht gekomen
in een typische Belgische toestand van
verzuiling, met alle gekende nadelen
van dien.
Op enkele uitzonderingen na zijn er
weinig gemeentebesturen die zelf het
initiatief in handen namen om iets van
formaat te presteren op het gebied van
de openbare biblioteek.
Het model daarvan is nog altijd de o.b.
van Mechelen, met haar centrale, haar
jeugdbiblioteek, haar diskoteek, haar
mediateek, haar 13 filialen en 5 uit-
leenposten, in een groot organisch ge
heel, voor 19.000 lezers. De begroting
bedroeg in 1972 17 miljoen, waarvan
ongeveer 4 miljoen voor aankoop van
boeken en platendit is 265 F per inwo
ner.
Nog een aantal andere steden leveren
goed werk, zoals Antwerpen, Oosten
de, Aalst, Ronse, Brugge.
Voor de rest is alles versnipperd in
kleine instellingen, overwegend kato-
lieke vrije biblioteken.
Aan socialistische zijde tellen wij eet)
150-tal biblioteken in het Vlaamse
landsdeel, overkoepeld door een orga
nisatie, het Nationaal Biblioteekfonds,
aangesloten bij de C.S.C. Een aantal
van die biblioteken presteren, alle ver
houdingen in acht genomen, degelijk
werk om het onevenwicht in de strek
king van de lektuurvoorzieningen in
bepaalde gemeenten te verbeteren.
Het kultuurbeleid moet erop gericht zijn bij iedereen de zin voor kuituurbeleving in al
haar verscheidenheid te bevorderen en aan allen de middelen te verstrekken om het
hunne bij te dragen tot de verrijking van het gemeenschappelijk kultuurbezit. (Ideal
Manifest)
Het demokratisch socialisme wil aan allen gelijke kansen in het leven bieden. Het
beoogt niet alleen de welvaart van het individu en de gemeenschap, maar ook sociale en
kuiturele ontvoogding, (ideologisch kongres)
Een degelijke biblioteek is zo duur en
tegelijk zo noodzakelijk voor de gehele
gemeenschap, dat we ons de luxe niet
kunnen veroorloven er verscheidene
netten naast elkaar op na te houden en
de al dan niet erg ruime middelen hier
over te verdelen.
Dit betekent niet dat de bestaande vrije
instellingen plots hoeven te verdwij
nen. Al wat bruikbaar is, en dat is zeker
het overgrote deel, kan worden opge
nomen in een nieuwe eenheidsstruk-
tuur.
De pluralistische biblioteek is wellicht
beter haalbaar dan de pluralistische
schoolomdat de bestaande strukturen
in de biblioteekwereld nog minder ver
geëvolueerd zijn. Precies daarom mag
men de bestaande verzuiling niet defi
nitief in een wet bezegelen en de nood
zakelijke ruimere geldmiddelen in
konkurrerende netten pompen, want
dan is het gevaar groot dat een identieke
toestand ontstaat als op schoolgebied.
Welvarende katolieke instellingen
die uitsluitend op overheids- en ge
meenschapsgelden leven en officiële
gemeenschapsbiblioteken die opzet
telijk belemmerd worden in hun ex
pansiemogelijkheden. Pluralisme
wordt in bepaalde kringen nog steeds
gezien als een meervoud van instellin
gen terwijl het betekent een meervou
dige aanwezigheid in een eenheid van
instellingen.
Bastadlngan par Inwonar (In lr.)v?* 'fi
tohMiM" V
lawne-Brak.
Umbvrf
OeW-VlMitd.
Weel-Vlaan*. N<
*4.
Inbreng van da gemeentelijke overheden
80.4
23.0
34,3
25,2
25,0
35.8
Toelagen van de gemaantalijka overheden
5.5
2.4
3.9
3.5
8,9
5.0
Inbreng van de provinciale overheden
18,7
2.3
Toelagen van de provinciale overheden
3.4
0.3
2.1
2.3
3.2
2.4
Staatatoalagan
22.1
6.3
14.9
10.3
12,6
14.0
Inbreng bibliotheekcommiasie*
4.7
1.1
13
2.1
3.9
2.9
Lenersgelden
53
3.1
4.1
3.9
53
4.6
H
1013
363
793
473
583
673
Sinds 30 jaar reeds wordt in vakkringen
en ook op de achtereenvolgende kabi
netten van onderwijs en kuituur ge
werkt aan een nieuwe biblioteekwetge
ving. Men is nu reeds aan het 14" ont
werp toe.
De jongste uitgave van het ontwerp-
dekreet voor organizatie van de biblio
teek en lektuurvoorziening draagt dui
delijk de sporen van de huidige poli
tieke machtsverschuiving naar rechts.
De goede beginselen en ideeën die er na
jarenlang werken van vooraanstaanden
uit de bibl ioteekwereldzoals Schmook
en Torfs, waren in verwerkt zijn er in
tussen voor een goed deel terug uit
verwijderd, zodat het dekreet, als het er
komt, slechts een flauw afkooksel
wordt van wat het zou moeten zijn.
De eventuele aanneming door de Kul-
tuurraad van het biblioteekontwerp in
zijn huidige vorm zou tot gevolg heb
ben dat:
1. de verzuiling die iedereen verbaal
afbreekt, wordt verstevigd;
2. de financiële middelen hopeloos
versnipperd worden waardoor het
vooropgestelde doel verwijderd wordt
in de tijd;
3. nieuw voedsel wordt gegeven aan
de konkurrentie tussen de vrije biblio
teken en de gemeentelijke.
4. er in de gemeenten waar alleen vrije
katolieke biblioteken bestaan, geen
gemeenschappelijke biblioteken voor
allen zullen worden opgericht, hetgeen
betekent dat in grote delen van het
Vlaamse land de niet-katolieke bevol
kingsgroep op uitsluitend katoliek ge
oriënteerde biblioteken zal aangewezen
blijven en van de pluralistische ge-
meenschapsbiblioteek zal verstoken
zijn;
5. door de erkenning en subsidiëring
van privaatrechtelijke biblioteken te
handhaven, de oprichting van talrijke
nieuwe vrije biblioteken mag worden
verwacht.
«HET NIEUWE RECORDBOEKUitgeverij Helmond Helmont Standaard
Uitgeverij Antwerpen, 1975, 155 blz., prijs: 24,50 florijnen (ongeveer
360 B.F.)
Wie een titel als «Het Nieuwe Recordboek» onder ogen krijgt, denkt onvermijde
lijk aan een nauwkeurig aangelegde verzameling van records van menselijke
prestaties. De gekste en ongelooflijkste recordhouders als de rekordjagers inzake
paalzitten, grafliggen, treinen voorttrekken enz. zijn er toch op belust een plaatsje
in de «Guiness Book of Records» te vinden. Wie met deze Helmond-publikatie de
verwachting koestert kenner te worden van zulke ijveraars komt bedrogen uit!
Dit recordboek brengt als vertaling van een Grisewood Dempsey-uitgave heel
wat wetenswaardigheden inzake 16 rubrieken: het heelal, de aarde, de planten, de
dieren, de mens, de landen, de kommunikatie, de techniek en de wetenschap, de
geneeskunde, de oorlogen en rampen, het geloof, de historische hoogtepunten, de
kunst en het amusement, de sport. Door de systematische opbouw wordt het
terugvinden van belangwekkende feiten niet vergemakkelijkt.'ln iedere rubriek is
ook geen rechte lijn terug te vinden. Een overzichtelijker benadering van de
aangepakte onderwerpen ware wenselijk geweest. Voor de jeugd kan dit rekord-
boek nochtans diensten bewijzen bij quiz-wedstrijden en spelletjes. Terwille van
de zuivere feitenkennis, die bij sporadische kontrole geen sporen van onjuistheden
vertoonde, zal het menige weetgierige jongere aanspreken, te meer daar knap
gekozen illustraties voor het nodige tegengewicht voor de opstapeling van gege
vens zorgen. Een ideaal geschenkboek voor menig jongen of meisje!
Paul VAN DEN WIJNGAERDE
Nog maar zelden is de afkeuring van premier Tindemans in de persorganen die
aanleunen bij zijn eigen partij, zó éénsgezind geweest als onlangs toen hij zich'
uitsprak ten voordele van een gekommercialiseerd radio- en televisienet.
«De Volksmacht» noemt het standpunt van de «naïeve» premier «pijnlijk en
grenzeloos ontmoedigend»«Het Volk» herinnerde er aan dat de kristelijke arbei
dersbeweging tegen reklame in de radio en televisie gekant is en blijft, en zelfs «De
Nieuwe Gids»die zich inspant om Tindemans te verdedigen, moet toegeven dat er
geen meerderheid voor zijn idee te vinden is.
«Het Belang van Limburg» verduidelijkt dat het koncept van privé-
zendverenigingen met kommerciële inbouw nooit zal beantwoorden aan de journa
listieke en demokratische verwachtingen» die Tindemans beweert erin te zoeken.
Dat de heer Tindemans zijn ideeën ging verkondigen voor de RTL (Radio Luxem
burg) die opvalt door zijn trouw aan de Franse konservatieve regering, is wel
tekenend.
Ondertussen vraagt men zich nog steeds af wat Tindemans er toe dreef de BRT,
waar leiding en informatie bij ZIJN mensen berust, inde rug te schieten? Werd het
de eerste minister duidelijk dat de overheersende positie van zijn mensen in
sleutelposities en op de kommandoposten niet volstaan om de BRT tot dezelfde
gedweeheid te dwingen diede RTL tegenover de Franse regering aan de dag legt?
Kan de BRT niet voldoende misbruikt worden als woordvoerder van de huidige
regering? Is de machtswellust dan zó onverzadigbaar dat snel mogelijk een
kommerciële zender dient gesticht om het tot stand komen van een katolieke
Vlaamse burgerlijke staat te verhaasten? De gevaren van dit alles zijn geen
hersenschimmen, geen illusies. Dit gevaar is reëel. Tindemans zal niet aarzelen
zijn persoonlijke ideeën te verwezenlijken, samen met zijn liberale bondgenoten.
Daartegenover stelt de BSP dat zij ondubbelzinnig voorstander blijft van een
OPENBAAR STATUUT VOOR RADIO EN TELEVISIE, een duidelijk stand
puntdat ook buiten haar rangen aanhangers vindt, eno.a. verdedigd wordt door de
kristelijke arbeidersbeweging. Een kristelijke arbeidersbeweging die, helaas, door
de andere STANDEN in de CVP overheerst wordt en er momenteel nog amper
geduld wordt.
E. BRADT
6. uiteindelijk het probleem van de
vrije keuze inzake biblioteken zich zal
stellen met het gevolg dat naast het
schoolpakt ook nog een biblioteekpact
zal nodig zijn met het oog op het recht
deelachtig te kunnen worden aan het
lektuurpatrimonium.
De Vlaamse socialisten verzetten zich
met klem tegen een biblioteekdekreet
dat hoofdzakelijk de privatisering van
het biblioteekwezen nastreeft.
De bereidheid van de socialistische bi
blioteken om eventueel tot hun ophef
fing over te gaan om zich in te schake
len in een verantwoorde gemeentelijke
openbare biblioteekstruktuur, wordt
beklemtoond.
Het bestaan van degelijke socialistische
biblioteken blijft gewettigd overal waar
het noodzakelijk blijkt de levensbe
schouwelijke vrijheid inzake lektuur
voorziening tot een levende werkelijk
heid te maken.
De vrije biblioteken opgericht door so
cialistische organisaties nemen dus wel
een konsekwent socialistisch standpunt
in, waarbij ze de biblioteekvoorziening
in de eerste plaats een overheidstaak
achten te zijn, en dit voor gans de ge
meenschap.
Zij wensen een biblioteekstruktuur die
berust op een rationele inplanting van
gemeentelijke pluralistische gemeen
schapsbiblioteken met inachtneming
evenwel van de rechten van het perso
neel van de vrije biblioteken waarvan
de overname in de nieuwe biblioteek
struktuur wordt aanbevolen.
Vrije biblioteken moeten inderdaad na
een ruime overgangsperiode fusioneren
met gemeentelijke biblioteken die op
pluralistische basis beheerd worden.
Een rationele herstrukturering van liet
biblioteekwezen kan slechts betekenen
dat openbare biblioteken enkel door
openbare besturen kunnen worden ge
organiseerd.
Onze taak als vooruitstrevende socialis
ten zal dan van langs om minder be
Aantal boakan
Volwassenen en adolescenten
907.918
1,697,279 8.338 145
waai van
Non-fictionboeken
Romans en verhalen
Audio-visueel materiaal
98787
917.046
318.049
578.793
13.076
310.557
467.465
576.092
26 389
440.874
573.359
947 799
735.250
906.240
56.789
550.717 474 786
71.065
3.382.402
4.689.637
266.108
2.693.960
1.218.475
2.172.065
11.032.128
Aantal lanars
Volwassenen en adolescenten
68 069
46.273
88 543
61.643
Aantal uitlaningan
Volwassenen en adolescenten
5 475.645 1.348 386
2.276.331
2.662.210
waarvan
Non-fict'onboeken
Romans en verhalen
350.898
886 980
Audio-visueel materiaal
1 767 748
3.267 264
440.633 110 508
2.644 569
751.238
911.666
67.970
770.827
564.312 772.869
1 562 780 1.579.222
149.239 310.119
1 730.178 1.586 818
4 207.065
8.207.912
1.078.469
8.089.489
8.120.214 2.119.213
4.006.509
4.249.02$
staan in het zelf inrichten van eigen
openbare biblioteken, maar van langs
om meer in een doelmatige vertegen
woordiging in de organen die het open
baar biblioteekwezen in elke stad, ge
meente of streek zullen besturen en zich
daar te laten gelden.
FREDDY VAN DEN BOSSCHE
Reisklub Etap is géén reisbureau en
richt als dusdanig ook geen reizen in.
Het is wel een vereniging (vzw) die
ongeren helpt en de nodige informatie
en materiële middelen verschaft om
zelf, in kleine groep, een eigeti reis te
organiseren.
Daartoe stelt zij o.a. gedurende 7 pe
riodes van 12 dagen (van eind juni tot
eind september76) een ruime en inge
richte minibus (8 1 p.) ter beschik
king.
Bovendien kunnen de leden eveneens
gratis beschikken over kampeermateri-
aal en uitgebreide dokumentatie over
de reismogelijkheden in de Europese
landen (wegenkaarten, adressen voor
goedkope overnachtingen, informatie
over bezienswaardigheden e.d.).
Vanaf I juni '76 kunnen personen die
een reisgroepje vormen, hun lidgeld
'76-'77 betalen en een periode reserve
ren:
1zat. 26junit/mmaand. 5juli lOd.)
2. dond. 8 juli t/m maand. 19 juli (12
d.)
3. dond. 22 juli t/m maand. 2 aug. 12
d.)
4. dond. 5 aue. t/m maand. 16aus. (12
d.)
5. dond. 19 aug. t/m maand. 30 aug.
12 d.)
6. dond. 2 sept. t/m maand. 13 sept.
(12 d.)
7. dond. 16 sept. t/m maand. 27 sept.
12 d.)
LIDMAATSCHAP 1976-1977
Het werkjaar loopt van 1 juni 1976 tot
mei 1977. Het lidmaatschapsbedrag
'76-"77 bedraagt 3.000 fr.
Minimumleeftijd 16 jaar.
Alledienstverlening zoals ze hierboven
opgesomd werd is gratis.
Het zijn deze lidgelden die de vereni
ging in staat stellen de aanzienlijke on
kosten te betalen: administratieve on
kosten. publikaties, verzending, aan
koop dokumentatiemateriaalen alle
investeringen en exploitatiekosten van
de minibus (afschrijvingen, onder
houd, verbruik, belastingen, herstel
lingen. Europechverzekering. verzeke
ringspremies. e.d.).
