VAN DE BOEKENMARKT
VOOR EEN AKTIEVE EN SPORTIEVE
VRIJETIJDSBESTEDING
ZIJ VOCHTEN VOOR HET ALGEMEEN STEMRECHT
<Komaan, 't gevecht aanvaard voor goed en leven, en luid een strijdlied aangeheven»
Stemrechtmars
Zangwijze: Arteveldeslied
EVEN KENNISMAKEN
MET MENSJE VAN KEULEN
\VERZQRGD DOOR DE CENTRALE VOOR SOCIALISTISCH CULTUURBELEID
HET STRIJDLIED
Het lied heeft als wapen in de sociale
strijd naar vrijheid en rechtvaardigheid
een bijzondere betekenis.
Het onderlijnt op duidelijk aanvoelbare
wijze de groepsband. Wie samen zingt,
voelt zich sterker verbonden met de
groep.
Het strijdlied is echter tegelijk een indi
cator, die de belangrijke momenten in
het sociaal proces omlijst en benadrukt.
Zo ontstond uit de sociale ellende van
het 19e eeuwse fabrieksproletariaat het
verzets- of aanklachtlied.
De Internationale is er een typisch
voorbeeld van. Het lied ontstaat bij het
begin van de grote doorbraak van de
socialistische arbeidersbeweging.
Deze strijd kreeg vanaf 1890 tot nu en
van hier tot in China, uiteenlopende
historische resultaten, maar de Interna
tionale behield overal zijn waarde als
identifikatiesymbool van aanklacht te
gen onrecht en verdrukking.
DE STRIJD VOOR
HET ALGEMEEN STEMRECHT
Het strijdlied heeft in de strijd voor het
algemeen stemrecht een voorname rol
gespeeld.
Na vele tientallen jaren durende rand-
actie van kleine groepen militanten,
kwam er plots een versnelling in het
bewustwordingsproces tot stand rond
de jaren 1880-1890. Het is op zichzelf
een merkwaardig verschijnsel dat de
Belgische Werkliedenpartij opgericht
in 1885 en op dat moment zeker nog
niet omringd met een talrijke aanhang,
er in weinige jaren in slaagde grote
massa's te mobiliseren rond een zuiver
politieke eis als het algemeen stem
recht.
De voorname rol die het populaire
strijdlied in het bewustwordingsproces
heeft gespeeld, is mede te verklaren
door de zeer beperkte communicatie
middelen en de uiterst lage geschoold
heidsgraad van de arbeidersklasse van
die tijd.
De voortrekkers van de nieuwe poli
tieke doorbraakgolf, die de strijd voor
het algemeen kiesrecht was, waren
zich trouwens zeer goed bewust van de
militante waarde van het lied. Nog voor
de stichting van de BWP vinden we
tussen de eerste gedrukte uitgaven van
de Gentse socialisten een liederenbun-
deltje terug.
Aansluitend bij de levende traditie van
het marktlied en van het volkse café-
chantant kon met het lied een politiek
programma beter verspreid en bekend
gemaakt worden.
KARELTJE WAERI,
UITZONDERLIJK
LIEDJESMAN
Te Gent beschikte men in deze periode
van socialistische strijd over de uitzon
derlijke figuur van liedjesman Kareltje
Waeri.
Het suksesverschijnsel van het geënga
geerd volkslied kon door Waeri's op
treden enkel nog versterkt worden. Het
Stakers op Sint-Pietersplein (1893)
gebruik ervan bleef een gewaardeerd
propagandamiddel, ook na de periode
van de verovering van het algemeen
stemrecht.
Talrijke humoristische en politiek
scherp geladen liedjes vonden hun weg
naar de arbeiderswijken waar ze in de
strijd voor de bewustwording der ar
beidersklasse een voorname rol hebben
gespeeld.
Freddy VAN DEN BOSSCHE
Stakende fabrieksvrouwen trekken in optocht over het Sint-Pietersplein (1893) te Gent.
1Vat kan 't lol van het volk wal verzachten?
Wanneer zal men de loonslaaf meer achten?
Dus vooruit.' Voor dit recht.'
Maar blijft steeds aan 't rode vaandel g'hecht.
Wat kan t tot van het volk wat verzachten?
II
Wat kan paap en tyran doen verdwijnen?
Wat is voor hen een' der grootste pijnen?
Dus vooruit.' Voor dit recht.'
Maar blijft steeds aan 't rode vaandel g'hecht.
Wat kan paap en tyran doen verdwijnen?
III
Wat kan 't uitbuitersras schrik aanjagen?
En de loonslaaf ontslagen van die plagen?
Dus vooruitVoor dit recht'.
Maar blijft steeds aan 't rode vaandel g'hecht.
Wal kan l uitbuitersras schrik aanjagen?
IV
Wat kan ons van de bloedwet ontmaken?
Het Stemrecht.'
Met Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Hel Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht!
Het Stemrecht.'
En wat zal wel de vrijheid bewaken?
Dus vooruit.' Voor dit recht!
Maar blijft steeds aan 'l rode vaandel g'hecht.
Wat kan van de bloedwet ontslagen?
Wat geeft ons eens de macht in de handen?
Wal verenigt de slaaf aller landen?
Dus vooruit! Vopr dit recht!
Maar blijft steeds aan 't rode vaandel g' hecht.
Wat geeft ons eens de macht in de handen?
VI
Aan ons straks uwe kerk' en kastelen
Wat kan slechts onze wonden nog helen?
Dus vooruit! Voor dit recht!
Maar blijft steeds aan 't rode vaandel g'hecht.
Aan ons straks uwe kerken en kastelen.
VII
Staat op dus. wekliën van onze steden
Er op los.' en eens ferm gestreden
Dus vooruit! Voor' dit recht!
Maar blijft steeds aan 'r rode vaandel g'hecht.
Staat op dus. werkliën van onze steden
(krachtig)
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht!
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
Het Stemrecht.'
En 't Stemrecht.'
Het Stemrecht!
En 't Stemrecht!
Voor l Stemrecht.'
Voor 't Stemrecht.'
Voor t Stemrecht.'
Mensje van Keulen, Allemaal tranen, Uitgeverij De Arbeiderspers, Am
sterdam (in België vertegenwoordigd door KOSMOS, Berchem)
1976, zevende druk, 94 blz., prijs: 210 fr.
Mensje van Keulen, Van lieverlede. Uitgeverij De Arbeiderspers, Amster
dam, 1976, vijfde druk, 156 blz., prijs: 250 fr.
Mensje van Keulen is als Nederlandse schrijfster vooral sant in eigen land
Haar sukses is echter nog niet verbreid in onze contreien H aar populari
teit dankt zij aan haar manier van schrijven waardoor zij nauwelijks haars
gelijken vindt in de Nederlandse letterkunde! Of ze haar zuiderburen
hierdoor zal weten te bekoren, zelfs op middellange termijn, betwijfelt de
recensent ten zeerste!
Wellicht zal «Allemaal tranen», dat als een vervolg op haar inmiddels
beroemde debuut «Bleekerszomer» geldt, nog het meest lof toegezwaaid
worden. Deze bundel is de oogst verhalen die verschenen is in «Hollands
Maandblad», «Maatstaf» en «Propia Cureo». Hij betreft stuk voor stuk
voorbeeldige kortverhalen. Alle ingrediënten van zo'n verhalen zijn ruim
schoots voorhanden.
Een alledaags en schijnbaar onbeduidend voorval vormt de basis waarrond
het verhaal geweven wordt. Het is ofwel van materiële (zoals De Fiets) of
menselijk-relationele aard (zoals De vrouwen van Marius). Het spitst zich
als het ware toe op een beeld, een zin of een reminiscentie die bij Mensje
van Keulen veelal dan nog uitmondt op een eerder onverwacht einde. De
opgeroepen sfeer wordt er plots door verbroken. Mensje van Keulen gaat er
soms verrassend de erotische toer mee op zoals in «Dikke bult eigen
schuld». Door de lezer te konfronteren met de shock van het afgebroken
einde verplicht ze hem na te denken over het verder verloop zoals in
«Hondje contje» of «Avondbrood in viereltjes».
ALLEMAAL TRANEN
De auteur schrijft haar kortverhalen vanuit een innerlijke impuls die een
sterke gevoelsgeladenheid vertoont. Leed terwille van vervlogen liefde,
dood of voorafgaand verouderingsproces schijnen de boventoon te voeren.
Het is niet verwonderlijk dat zij de bundel de titel van één der kortverhalen
«Allemaal tranen» meegaf. Tenslotte gaat de merkwaardige verkorting van
haar vertelkunst samen met een markante stijl. Zij wil met zo weinig
mogelijk woorden zoveel mogelijk laten vermoeden of suggereren. De
zeggingskracht van haar woorden karakteriseert de auteur ten volle. Staal
tjes ervan zijn bij de vleet te vinden: barstensvol nijd (blz. 60) bloedmooi
(blz. 56)rokend zat te niksen (blz. 58) doorregen vlees (blz. 12) enz.
Op dit vlak spreidt zij een weinig geëvenaard meesterschap ten toon. Men
wordt vaak meer meegesleept door haar taal dan door het verhaal zelf!
VAN LIEVERLEDE
«Van lieverlede» is geen indrukwekkende bundel korte verhalen, maar een
volwaardige roman die de recensent bij de lectuur minder geboeid heeft. De
erin verwerkte quasi-oorlog tussen de oude, ziekelijke moeder en de jong
gebleven dochter zal menig lezer minder aanspreken. Nochtans slaagt de
schrijfster erin de lezer te overtuigen van de hopeloosheid van de situatie.
Ondanks, haar onaangename herinneringen aan haar overleden vader-
dronkaard, die «ketter-ongelovige», waagt de dochter zich ook aan de
drank. Zij tart en pest haar moeder die ze geen greintje genegenheid of
dankbaarheid waardig acht. Ze vormt haar antipool door haar ongeloof en
haar gekant zijn tegen iedere vorm van hypocrisie. Hanna zoekt tevergeefs
naar de «uitverkoren man», haar moeder ontdeed zich van haar man en lijdt
nu aan een zekere achtervolgingswaanzin. Deze tegenstelling is nog ver
door te trekken. Harde verwijten van maatschappijkritische aard vallen
hierbij menigmaal, maar de auteur gaat er niet op in of het nu abortus (blz.
51de geilheid van de mannen (blz. 100) of het geloof («Voordommenen
oude wijven», blez. 155) betreft.
In vergelijking met de bundel trof de recensent hier ook het uitdrukkings
vermogen van haar woorden en zinnen. Nochtans haalt Mensje van Keulen
niet het peil van de verzameling korte'verhalen. Het genre is hieraan niet
vreemd: de noodzaak van een verengd taalgebruik dringt zich in een roman
zo niet op! Nochtans kon ze in dit illusieloos, sober boek gemakkelijk de
weg van de naturalisten op: details in overvloed die lezers de stuipen op het
lijf jagen. Niets daarvan: conciesheid en pregnant gebruikte woorden halen
het terug op breedvoerigheid!
Uit de bespreking kan de lezer afleiden dat de voorkeur van de recensent
naar «Allemaal tranen» gaat. De literaire kwotering hiervan zou kunnen
gesyntetiseerd worden als «uitstekend», ja zelfs «meesterlijk»!
Paul VAN DEN WIJNGAERDE
«SPORT VOOR ALLEN», nog steeds een ongerealiseerde betrachting.
grif moeten toegeven dat de toestand
voor de sportbeoefenaar te Aalst,
rampzalig is.
GEEN IMPROVISATIE
MAAR PLANNING
Een verantwoord sportbeleid dient dus
hoogstdringend de huidige improvisa
tie te vervangen. Hierbij dient rekening
gehouden te worden met de specifieke
eisen van ons gewest en met het natio
nale sportbeleid. Tenslotte moet zelfs
buiten de landsgrenzen gekeken wor
den.
De B.S.P. beschouwt dan ook, gezien
de onbestaande voorzieningen, de uit
bouw van een degelijke sportinfra-
struktuur als een absolute prioriteit.
Er dienen dringend sporthallen ge
bouwd, evenals overdekte zwemba
den. De bestaande installaties dienen
bovendien opengesteld voor een zo
ruim mogelijk publiek.
Wij wensen echter verder te zien en de
mensen te motiveren om de sportinstal-
laties te gebruiken. De gevolgen van de
sensibilisering voor de sport, in ruime
bevolkingslagen, dienen thans opge
vangen te worden. Hierbij moet ook
gedacht worden aan 4e uitwerking van
een verantwoorde begeleiding. De
begeleiding van b.v. volwassenen,
derde leeftijdsgroepen, mindervaliden
en andere groepen is zeer specifiek en
vereist gespecialiseerde krachten. Deze
begeleiding is des te meer een nood
zaak daar de zuivere liefhebberssport
en de sportieve rekreatie in clubs en
sociaal-kulturele verenigingen e.d.,
nog steeds de basis zijn en blijven van
de sportbeoefening. Hiervan behoort
ten minste 50 procent tot de niet-
kompetitieve sport, zodat de bestaande
en te verwachten behoeften aan bege
leiding zeer hoog liggen.
SPORTANIMATIE
Sportanimatoren dienen dus gevonden
te worden om in de bestaande leemten
te voorzien. Deze animatoren moeten
veeleer begeleiders, wegwijzers zijn
bij het aktiveren en motiveren van de
sport- en rekreatieve sportbeoefening,
dan wel technici en bestuurlijke be
heerders. Een systeem van erkenning
en klassificatie van de sportcentra door
het ministerie van Nederlandse Kuituur
kan uitgewerkt worden. De vaststelling
van de bekwaamheidsvereisten voor de
sportfunktionarissen kan dan geregeld
worden volgens het klassificatie-
schema en de belangrijkheid van de
sportcentra. De mogelijkheid van so
ciale promotie dient voor deze animato
ren voorzien te worden, evenals de in
richting van specifieke kursussen op dit
vlak, zodat bekwame en aktieve ani
matoren de nodige stimulans krijgen
om hun beleid tot een sukses te maken.
De Aalsterse socialisten dienen er dus
over te waken dat de Partij nationale
initiatieven ter zake nauwlettend volgt.
De BSP moet op nationaal vlak er over
waken dat geen ondemokratisch beleid
wordt uitgestippeld (geen te hoge crite
ria, demokratische beheersorganen,
rechtvaardige verdeling over de gewes
ten enz
Wanneer deze sportbeleidsoptie kan
doorgedrukt worden, zouden de Aals
terse socialisten niet alleen de nodige
sportinfrastmktuur waarborgen, doch
ook de aktieve en sportieve vrijetijds
besteding stimuleren door een be
kwame begeleiding.
Een zwaar gemeentelijk financierings
vraagstuk zou tenslotte door staatstus-
senkomst verlicht worden, zodat uit
eindelijk alle voorwaarden tot een de
mokratische sportbeoefening verwe
zenlijkt worden. De volksmens zal dan
tenslotte niet alleen zijn geliefkoosde
sport kunnen bekijken, doch ook BE
OEFENEN, wat het socialistisch eind
doel is.
Kollektief Lutgart VAN NUFFEL
De BSP wil dringend in ons gewest de
volkssport bevorderen. De topsport,
hoe waardevol ook, bedraagt immers
ten hoogste 5 procent van de sportbeoe
fening. Zij slorpt echter miljoenen op.
Dit is geenszins het geval voor de
volkssport, die zeker in ons gewest,
sterk verwaarloosd wordt. Daarom wil
len de socialisten eerst en vooral aan
dringen op de aanschaf van een dege
lijke sportinfrastruktuur. Om te ver
mijden dat deze verkeerd of onvol
doende aangewend zou worden, zijn de
socialisten er voorstander van aan de
eis tot uitbouw van de nodige installa
ties, de eis te koppelen van een be
kwame begeleiding. De begeleiding
door bevoegde mensen kan niet alleen
bijdragen tot een daling der werkloos
heid onder de gediplomeerden van de
sektor lichamelijke opvoeding, maar
dient bovendien een suksesvol gebruik
der sportinstallaties te waarborgen.
Door het aldus bekomen sneeuwbalef-
fekt kan meer infrastruktuur noodzake
lijk worden, zodat opnieuw sportani
matoren kunnen aangesteld worden,
zodat opnieuw meer gebouwen nodig
zijn enz Dergelijk sportbeleid wil er
vooral voor zorgen dat de «sportlief
hebber» de luie teeveezetel verlaat en
zelf aktief op een aangename wijze
sport beoefent, onder kundige leiding.
De «sportliefhebber» wordt aldus
een sportbeoefenaar. Het dure ap
plaudisseren voor vedetten wordt
vervangen door een ontspannende,
sportieve vrijetijdsbesteding.
AALSTERSE OOK HIER
AAN HET STAARTJE
De toestand in het gewest Aalst is ech
ter dramatisch. De volksmens en de
jongeren hebben er weinig of geen ge
legenheid tot het beoefenen van de
sport, buiten kompetitieverband. Wie
aan sport wil doen als ontspanning staat
werkelijk voor een muur. Volgens het
tijdschrift «Sport», uitgave van het mi
nisterie van Nederlandse Kuituur, afde
ling BLOSO, blijkt Aalst immers
over het minst sportinstallaties te be
schikken in gans Vlaanderen.
Deze onverdachte bron rangschikte in
juli van dit jaar immers Aalst als eerste
prioritair gewest, op het vlak van de
bouw van sporthallen en overdekte
zwembaden, in Vlaanderen. Dit bete
kent dat de tweede stad van Oost-
Vlaanderen het minst sportgebouwen
ter beschikking van de bevolking stelt,
in het gans landsgedeelte. Wie de toe
gangsmogelijkheden tot de bestaande
installaties kent zal dan ook met ons
In het kapitalistisch productiesysteem wordt de mens gedegradeerd tot
MACHINE-ONDERDEEL.
Gezonde ontspanning is een absolute vereiste.
