«De Verbroedering» Geraardsbergen
tijdens de pionierstijd (VII)
se
Gedurfd
't is toch
logisch
met de
in de stad
Vlaamse regering
In de rand genoteerd
Slot
beschouwingen
Zoekertjes
Gesubsidieerde
werken
Honderd jaar
socialisme
EURO-TELEX
Visserij
Vakantie
Naar toetreding tot
suikerovereenkomst
Vlotter reizen per bus
Hoe meer te
verkopen aan China?
ARRONDISSEMENT AALST
Interkommunales
/c'A
Met een oproep om mede
te werken tot het sukses
van het groot partijfeest
dat voorzien is voor juni
1982, wil ik de reeks arti
kelen over de geschiedenis
van de Koöperatief «De
Verbroedering» te Ge
raardsbergen afsluiten.
Een praktische tip
Schoon huls to koop: Boukenlaan
49, Ronse. Z.w. Georges Desmet-
straat 49, 9600 Ronse.
Foto-Do Conlnck - Christians; Kor-
testraat 123, Wolle, Puthos 16,
Aalst. Tol. 21.77.49 - 66.88.85.
Reportages - studio - pastoto's -
ontwikkeling lilms alle benodigd
heden.
Wijnen - niet «an Chemist - recht
streeks van wijnboer - eigen ver
voer - Chêteau du RhAne 1978,
rood: 115 fr./fles - wit: 120 fr./fles
- Village 160 fr./fles - ook orlg.
Chêteau-nuet-du-Pape 1978 -
Schulmwijn brut 160 fr./fles. Voor
uw tafel, leesten, bals. De Co
nlnck - Chrtstlaen, Kortestraat
123, Wolle. Tel. 053-21.77.49 en
66.88.85.
W£TG£VENDE VERKIEZINGEN VAN 20 NOVEMBER 1921
KANDIDATEN DER W ERK LI E D E N PA RTY.
«Voor Allen» - 5 februari 1982 - 5
door C S. C.-Vormingswerk Aalst
Minister Mare Galle keurde on
langs principieel volgende toela
gen toe in het kader van de
gesubsidieerde werken van het
Vlaamse Gewest:
Erpe-Mere (ex -Vlekkem en
ex-Ottergem)
Verbeteringswerken buurtwegen
nrs. 1, 3, 4, 13, 15 en deel
buurtweg nr. 18 te St.-Lievens-
Houtem. Principiële toelage van
29.392.000 fr.
Erpe-Mere: verbouwen oud
gemeentehuis en school van
Erondegem tot ontmoetingscen
trum. Principiële toelage van
5.467.000 fr. 4o
Liedekerke: bouw van een
administratief centrum. Princi
piële toelage van 21.237.000 fr.
De Vlaamse regering kende
Mare Galle de bevoegdheid over
de interkommunales toe. De sta
tuutswijzigingen dienen echter in
de Vlaamse Executieve te wor
den beslist.
Un Com de la grand Place
Grammont
Achter de broodkar van de Samen-Werkende Maatschappij «De Verbroedering» zien we het
Volkshuis, ingehuldigd op 14 mei 1905, vroeger het huis van Landuyt, sigarenfabrikant.
Een archieffoto van Mare Galle bij de redding van Gregg. Een bedrijf dat
vandaag het bewijs levert dat overheidsinitiatief, als men het de kans laat,
rendabel is.
Het is mogelijk nog heel wat mate
riaal te verzamelen voor de ten
toonstelling en de brochure die bij
deze gelegenheid zou worden uitge
geven. Het zou best zijn zich niet te
beperken tot Geraardsbergen Cen
trum. Ook de grote verdiensten van
de verschillende gemeenten van het
kanton Geraardsbergen zouden
aan hun trekken moeten komen.
Samen met slotbeschouwingen
worden nog enkele gegevens en
cijfers verstrekt over de verdere
evolutie van De Verbroedering.
Het staat reeds vast, begin juni
1982 wordt een groot feest gehou
den onder het thema «Geraards
bergen 100 jaar socialisme».
In werkelijkheid is het meer dan
100 jaar daar reeds in 1870 een
kleine sectie van de eerste socialis
tische internationale te Geraards
bergen aktief was en het voorwerp
uitmaakte van vertrouwelijke ver
slagen overgemaakt aan de gerech
telijke instanties, zie Voor Allen
van 28 augustus 1981Zelfs vroeger
waren er reeds een reeks van fei
ten, die men kan beschouwen als
zijnde een onbetwistbaar bewijs
van aanwezigheid van kernen van
socialisten. We verwijzen naar: de
onlusten te Geraardsbergen op 17
en 18 mei 1847 en van 10 maart
1871de activiteiten van de sigaren-
makersbond reeds in 1871 en het
ontstaan van een ziekenkas in 1879.
In juni 1982 zal het ruim zestig jaar
geleden zijn dat we de grote door
braak kenden te Geraardsbergen.
De koöperatief startte met grote
plannen die snel verwezenlijkt wer
den. Bij de gemeenteverkiezingen
van april 1921 bevestigden we de
faam van Geraardsbergen als rode
hoek van Oost-Vlaanderen, niet al
leen wat de stad betreft maar ook
voor de omliggende gemeenten:
Onkerzele, Nederboelare, Schen-
delbeke, Overboelare enz. Onker
zele mocht zelfs met Leander Van
Den Hove de eerste socialistische
burgemeester vieren. In Geraards
bergen waren we veruit de sterkste
partij. De zetelverdeling was: 6
socialisten, 6 katholieken en 1 libe
raal. Tegen de verwachtingen in en
in tegenstelling met de vroegere
allianties gaf de liberale partij haar
steun aan de katholieken en de
familie Flamant behield de burge
meester. In 1926 was de verdere
opgang zo groot dat de volstrekte
meerderheid werd behaald. Vader
werd burgemeester en bleef het
gedurende 25 jaar. Bij de parle
mentaire verkiezingen van novem
ber 1921 veroverden we met vader
een senatorszetel voor Geraards
bergen, die we gedurende zestig
jaar hebben behouden.
Het inzicht is ter gelegenheid van
het feest van juni 1982 een brochu
re te publiceren en ook een ten
toonstelling in te richten betreffen
de de 100 jaar socialisme te Ge
raardsbergen. De brochure zal ge
gevens bevatten over de geschiede
nis van de koöperatief, de partij, de
vakbonden en de mutualiteit. Ook
de andere activiteiten: turnkring,
jonge wacht, arbeidersport, Vreda,
toneel, de fanfare, de lustige vrien
den, de duivenbond, A.T.B., het
rood verweer de nandollinegroep,
S.A.R.O.V., de Socialistische
Oudstrijders, de Mijnwerkersbond,
enz. zouden moeten worden behan
deld. Oude kade^ en partijvlaggen
zouden terug een ereplaats moeten
krijgen in de partijlokalen.
Het feest van juni 1982 zou een
inzet moeten zijn tot de gemeente
verkiezingen, die op die datum niet
meer ver af zullen liggen, verkiezin
gen die zowel voor Groot Ge
raardsbergen zelf, als voor het so
cialisme van kapitaal belang zullen
zijn. Ik heb met die reeks artikelen
mijn steentje willen bijdragen. Ik
vraag dan ook dat een inspanning
zou gedaan worden door elkeen die
zelf of waarvan de familieleden be
trokken waren bij een of ander
aspect van het socialisme.
Snuffel eens rond op de zolder,
ruim de kelder op, krabbel tussen
de oude kranten en vervlogen her
inneringen. Misschien komt aldus
een foto van uw vader of grootva
der, uw moeder of grootmoeder of
een ander familielid in de tentoon
stelling of in de brochure.
Het feest van juni 1982 moet een
gelegenheid zijn om zijn dank te
betuigen aan oude socialistische fa
milies, die velen, meestal onbaat
zuchtig, hebben bijgedragen tot
wat het socialisme is geworden.
Ik heb het vooral gehad over de
periode onmiddellijk na de eerste
wereldoorlog, de jaren twintig en
begin dertig, toen ik als knaap het
voordeel had de «beste jaren» van
de koöperatief van heel dicht bij
mee te maken. Ik herinner me de
oude winkel en café, de cinema met
zijn houten balkon vóór de
ombouw.
Ik heb de nieuwe gebouwen zien
optrekken. Ik voelde me vooral
aangetrokken voor de grote drukte
in en rond de bakkerij en mocht in
de vakantieperiode samen met een
paar vrienden wat meehelpen en
soms met de broodkar meerijden.
Toen beschouwde iedere socialist
het als een normale zaak, alleen
brood van de koöperatief te eten.
Ingevolge de wijziging in het be
heer, mijn studiën en mijn vertrek
uit Geraardsbergen, werd het dage
lijks kontakt verbroken, maar toch
heb ik de evolutie verder gevolgd.
De krisisperiode van de jaren der
tig met de deflatoire politiek van de
katholieken en liberalen (die ze nu
terug willen voeren) had wel voor
gevolg dat de prijzen daalden maar
de koopkracht van de arbeiders
nam in nog sterkere mate af. Het
zakencijfer reeds gedaald tot
2.960.993 fr. in 1931 viel verder
terug tot 2.388.386 fr. in 1938.
Hierbij kwam dan nog de zware
terugslag van de moeilijkheden met
de Bank van de Arbeid waar de
depositos van de Spaarkas van de
Verbroedering waren geplaatst. De
depositos beliepen 6.382.571 fr. in
1931, hetzij meer dan het dubbel
van het zakencijfer.
De invloed van de tweede wereld
oorlog op de koöperatief was heel
wat zwaarder dan tijdens de perio
de 1914-1918. Het miljoen broden
van 1926 was teruggevallen tot
65.471 in 1942.
Ik heb het algemeen probleem van
de koöperatieve beweging, faktoor
van sociale vooruitgang, haar
macht maar ook haar zwakke pun
ten behandeld in een korte studie
opgenomen in het maandblad van
december 1948 van de studie- en
dokumentatiedienst van het Alge
meen Belgisch Vakverbond. Het
besluit was: de syndikale aktie en
de koöperatieve beweging verschil
len misschien wel in hun uitzicht,
maar zij hebben een gemeenschap
pelijk doel: de arbeider vrij te ma
ken van de kapitalistische onder
drukking, zowel op gebied van pro-
duktie als voor wat de verdeling
van de goederen betreft.
Na de tweede wereldoorlog werden
te Geraardsbergen grote inspannin
gen gedaan om tot een nieuwe
doorbraak te komen. De bakke
rijen werden gemoderniseerd, het
aantal coopwinkels werd opgedre
ven tot 9, waarvan 2 te Geraards
bergen op de Grote Markt en in de
Adamstraat, 3 te Ninove het lokaal
De Redding in de Geraardsbergse-
straat, in de Dreefstraat en ook te
Pollare en tenslotte 4 in de gemeen
ten: Overboelare, Onkerzele,
Moerbeke en Kerksken. Het totaal
zakencijfer liep zelf op tot
23.173.000 fr. in 1963.
De deposito-titels en de participa
tiebons die in uitvoering van de
koninklijke besluiten van 5 mei
1935 en 9 januari 1936 waren uitge
geven in vervanging van de geblok
keerde deposito's waren aanvang
1950 reeds volledig uitgekeerd.
De laatste jaren, zoals elders in het
land is de koöperatieve beweging
achteruit gegaan. De aktiviteit van
de bakkerij viel weg, de winkels
werden gesloten en er is geen cine
ma meer. Maar de ruime zalen zijn
gebleven, terwijl elders, namelijk
in Brussel, het «Maison du Peu-
ple», waaraan een grote brok ge
schiedenis van de partij is verbon-
den, werd afgebroken en niet ver
vangen.
Ook in andere grote steden werden
de lokalen van de koöperatieven
gesloten of zijn ze in verval (b.v.
De Vooruit in Gent, n.v.d.r.). Te
Geraardsbergen werd dit alles ver
meden en zelfs werden belangrijke
ombouwwerken uitgevoerd. De
verdiensten hiervoor zijn bijzonder
groot.
E. De Nauw
In, om en met musea valt
enorm veel te beleven zo men
wil.
Musea herbergen niet alleen
de meest uiteenlopende verza
melingen zeldzame, merk
waardige, mooie of om ande
re redenen interessante
zaken.
De laatste tijd stellen zij meer
en meer ook sprekers, zalen,
films, diareeksen en andere
hulpmiddelen ter beschik
king.
Het enige probleem is er ach
ter te komen wat, waar en
tegen welke voorwaarden, ter
beschikking is. Dat is zoda
nig veel dat we gemakkelijk
een aantal bladzijden meer
zouden kunnen vullen.
Dit alles wijzigt echter ook
zeer vlug. Daarom beperken
we ons hier tot het opgeven
van een adres waar alle ge
wenste informatie te bekomen
is.
Ministerie van Nederlandse
Cultuur
Bestuur voor Kunsten en
Letteren
Inspectie Museumwezen
Koloniënstraat 29-31, 1000
Brussel
(Tel. 02-513.74.65).
België heeft besloten voor de visse
rij een steun van 5 BF toe te ken
nen per liter brandstof die bespaard
wordt in vergelijking met 1980. De
totale kost zou 60 miljoen BF be
dragen. Frankrijk en Italië hebben
gelijkaardige maatregelen geno
men. Bepaalde Lid-Staten verlenen
financiële hulp aan de visserij-on
dernemingen zelf. Deze steun staat
niet onmiddellijk in verband met
het verbruik van motorbrandstof,
maar heeft wel dezelfde invloed op
de aankoop van motorbrandstof.
Volgens de Commissie zijn dit
soort maatregelen niet de geschikte
middelen voor de structurele prob
lemen in de visserijsektor. Ze trek
ken daarentegen de concurrentie
scheef zonder echter oplossingen te
bieden op langere termijn. De
Commissie heeft dan ook een pro
cedure ingeleid die tot gevolg zou
kunnen hebben dat de hulpmaatre
gelen moeten worden opgeheven of
tenminste gewijzigd.
De «Belgische Jeugd in het Buiten
land» organiseert in het kader van
de Europese Gemeenschap vakan-
tiekursussen in Engeland, Duits
land en Frankrijk. Ze neemt deel
aan een internationaal vakantie
kamp in Engeland en stelt reisbeur
zen ter beschikking van laatste
jaarsstudenten van het secundair
onderwijs. Voor nadere inlichtin
gen: De Belgische Jeugd in het
Buitenland, Egmontstraat 11, 1050
Brussel - Tel. 02/511.81.00.
De Europese Gemeenschap over
weegt aansluiting bij de Internatio
nale Suikerovereenkomst, die
beoogt de prijzen te stabiliseren als
er een overschot is. Vooraf wil de
Gemeenschap echter verscherping
van de regels, vooral van die welke
levering op de wereldmarkt kan
doen toenemen zelfs als de prijzen
gedrukt zijn.
Steun van de Gemeenschap aan de
overeenkomst wordt door de pro
ducenten van de Derde Wereld
gezien als een eerste test van de
bereidheid de Noord-Zuid-betrek-
kingen te verbeteren, zoals over
eengekomen tijdens de topconfe
rentie van Cancun (Mexico).
Reizen naar het buitenland per bus
of touringcar zullen voortaan veel
vlotter verlopen omdat een hele
reeks landen het eens zijn gewor
den over een vereenvoudiging van
de formaliteiten aan de grens. Hier
over is door de Europese Gemeen
schap onderhandeld met Oosten
rijk, Spanje, Finland, Noorwegen,
Portugal, Zwitserland, Zweden,
Turkije en Joegoslavië. Zodra het
desbetreffende akkoord door alle
regeringen bekrachtigd is zullen
Gemeenschapsburgers die er per
touringcar op uittrekken veel min
der last hebben van oponthoud aan
de grenzen. Zowel regelmatige bus
diensten als gelegenheidstrips of
vakantiereizen zullen onder het
nieuw akkoord vallen.
Middelen om de uitvoer van de
Gemeenschap naar China te ver
groten hadden voorrang toen ver
tegenwoordigers van de Gemeen
schap en van China's handel in
november in Peking bijeen waren.
Het overleg kon er van uitgaan dat
het aandeel van de Gemeenschap
in China's invoer van 18% ip 1979
tot naar geschat wordt 12% is ver
minderd in 1981.
De Chinezen verklaarden dit uit
een herziening van het beleid dat
gevoerd heeft tot besnoeiing van de
investeringen in kapitaalgoederen,
vooral staal. De modernisatie van
400.000 kleine en middelgrote be
drijven in China biedt de Europese
exporteur echter nieuwe mogelijk
heden. De vooruitzichten zouden
vooral gunstig zijn in landbouwin
dustrie, energiesector, havenont
wikkeling en lichte industrie. De
handel loopt thans volgens het pa
troon van vorig jaar toen de
Gemeenschap voor 1,7 miljard dol
lar aan China verkocht en voor
bijna 1,9 miljard dollar impor
teerde.
BROOD
bqkkepu
COOD
Vervoer van brood en gebak van de Coop: na de le wereldoorlog
werden grote inspanningen gedaan.
Verkiezingen van 1921.
