Waarom rechtshulp
door het OCMW
Verdeling per
nationaliteit van
pensioengerechtigden
Uniek
natuurgebied
bedreigd
Romein
Mare Galle: de eerlijkste
De betalingen van
pensioenen in België
Betalingen van
pensioenen in het
buitenland
Twee verordeningen van de
Europese Economische Ge
meenschap nr. 1408 van 1971
en nr. 574 van 1972 betreffen
de toepassing van de sociale
zekerheidsregelingen op
werknemers en zelfstandi
gen, alsmede op hun gezins
leden, die zich binnen de
gemeenschap verplaatsen.
Deze verordeningen waar
borgen o.a. de betaling van
pensioenen die betrokkenen
hebben verworven door hun
werkzaamheden in loon
dienst in één of meer lidsta
ten van de EEG.
In onze vorige bijdrage werd
reeds vermeld dat een aantal
OCMW's onder verscheide
ne vormen reeds het initiatief
tot het verlenen van rechts
hulp hebben genomen. Bij
een analyse van deze initia
tieven blijken twee modellen
steeds terug te komen.
1. Het baliemodel
2. Het stafmodel
Financiële aspekten
rechtshulp
Inhoudelijke aspekten
rechtshulp
Ieder jaar organiseert het
weekblad «Knack» een en
quête onder zijn lezers ten
einde een waardemeter op te
stellen over de verschillende
facetten van het politieke le
ven in België.
Slotbedenkingen en
konklusies
Eendrachtstraat 4 9300 Aalst
Telefoon (053) 21 27 24
(053) 77 25 81
Vertegenw.: De Bie Gilbert
Telefoon 053/ 77 48 21
«Voor Allen» - 28 december 1984-7
Reeds vóór de afkondiging^van de
EEG-verordeningen werden door
België in het kader van bilaterale
akkoorden met verschillende lan
den, ook andere dan de huidige
EEG, de problemen van de sociale
zekerheid en in het bijzonder de
betaling van de pensioenen gere
geld.
De jaarlijkse statistieken van de
Rijkskas voor Rust- en Overle
vingspensioenen, gelast met de be
taling van pensioenen aan: werkne
mers, zelfstandigen en gerechtig
den op gewaarborg inkomen voor
bejaarden maken een onderscheid
volgens de nationaliteit van de ge
rechtigden en volgens de plaats van
betaling van het pensioen. Het gaat
om: rustpensioenen, overlevings
pensioenen en ook gevallen van
kumulatie van overlevings- met
rustpensioen.
Het totaal aantal betalingen van
pensioenen, 1.438.947 op 1 januari
1984, verdeelde zich als volgt: beta
lingen in België: 1.363.880 of
94,78% en betalingen in het buiten
land: 75.067 of 5,22%.
Het gaat niet alleen om Belgen
maar ook om pensioengerechtigden
van andere nationaliteiten, die in
België verder blijven wonen ook na
dat ze het pensioen bekomen heb
ben. Ze verdelen zich als volgt:
- betalingen aan Belgen:
1.321.521, totale uitgave in januari
1984: 21.968.691.663 fr., gemid
deld 16.624 fr.
- betalingen aan andere nationali
teiten: aantal: 42.359, uitgave:
796.225.488 fr., gemiddeld
18.797 fr.
Als verklaring voor de verschillen
in de gemiddelde bedragen wordt
vooropgezet dat, in vergelijking
met de andere nationaliteiten, er
onder de Belgen een groter aantal
en hogere verhouding is van zelf
standigen en gewaarborgd inkomen
voor bejaarden, waarvan het pen
sioenbedrag lager ligt. Zelfde op
merkingen wat betreft gepensio
neerden met een beperkte of korte
loopbaan.
We geven in onderstaande tabel 1
voor de lidstaten van de EEG, per
nationaliteitsland, het aantal, het
bedrag betaald in januari 1984 als
ook het gemiddeld bedrag per pen
sioengerechtigde.
Als verklaring van het gemiddeld
bedrag van 21.304 fr. voor de Italia
nen, wordt vastgesteld dat onder
hen er een groot aantal mijnwer
kers is, aan wie pensioen, hoger
dan dat van de andere werknemers,
wordt betaald en voor de onder
grondse mijnwerkers is een ar
beidsduur van 25 jaar voldoende
om een volledig pensioen te
bekomen.
Buiten de lidstaten van de EEG
zijn nog heel wat andere nationali-
teitslanden waaraan pensioenen in
België worden uitbetaald. We ver
melden er enkele, met het aantal
pensioenen en het gemiddeld be
drag. Polen: 2.535 waaronder veel
oud-mijnwerkes, 21.307 fr.; UNO-
vluchtelingen: 2.515, 19.220 fr.;
Spanje: 1.652, 13.127 fr.; Joegosla
vië, 469, 20.959 fr.; Marokko: 457,
12.152 fr.; Algerije 364, 22.805 fr.;
Turkije 235, 11.513 fr.; alsook va
derlandslozen: 264: 16.717 fr.
De Rijkskas voor Rust- en Overle
vingspensioenen geeft ook een ver
deling volgens het land van verblijf
en per nationaliteit van het aantal
gerechtigden, waarvan het pen
sioen niet in België maar in een
ander land werd uitbetaald.
Die statistiek heeft betrekking op
75.067 pensioengerechtigden die op
1 januari 1984 in het buitenland
verbleven. De uitgave voor die
maand liep op tot 609.149.523 fr.
Het gemiddeld bedrag per pen
sioengerechtigde bleef beperkt tot
8.115 fr.wat minder is dan de helft
van het algemeen gemiddelde. Het
gaat meestal om vreemdelingen die
slechts een beperkte en meestal een
korte loopbaan in België hebben
gehad. Deze betalingen zijn ver
spreid over 95 landen.
De uitsplitsing van het aantal per
nationaliteit is de volgende: Belgen
die hun pensioen in het buitenland
ontvangen: 14.357 en andere natio
naliteiten: 60.710 of in totaal
75.067.
We geven in onderstaande tabel 2
voor de lidstaten van de EEG, per
land van verblijf het aantal pensioe
nen en het gemiddeld bedrag. Het
aantal pensioenen wordt uitge
splitst in drie groepen: onderhori
gen van het land van verblijf, Bel
gen en anderen. Het laat toe vast te
stellen dat aan Belgen een groot
aantal pensioenen wordt betaald in
Frankrijk. 5.672 alsook in Spanje:
I.553.
Wat betreft de niet-EEG-landen
komt in de eerste plaats Spanje, dat
thans tot de EEG zal toetreden.
Totaal aantal: 3.233 waarvan 1.553
Belgen, 1.555 Spanjaarden en 125
anderen. Gemiddeld bedrag:
II.194 fr.
Er zijn verder: 1. Polen, aantal
3.217, waarvan 13 Belgen, 3.185
Polen en 19 anderen. Gemiddeld
bedrag: 6.048 fr.
2. Verenigde Staten van Amerika,
aantal 2.990, waarvan 1.665 Ameri
kanen, 811 Belgen en 514 anderen.
Gemiddeld bedrag: 7.221 fr.
3. Joegoslavië, aantal 1.922, waar
van 1.880 Joegoslaven, 20 Belgen
en 22 anderen. Gemiddeld bedrag:
4.628 fr.
In totaal betaalde de Rijkskas voor
Rust- en Overlevingspensioenen op
1 januari 1984 103.069 pensioenen
uit aan personen van een andere
nationaliteit dan de Belgische,
waarvan 42.359 in België zelf en
60.710 in het buitenland. Het to
taal, 103.069, vertegenwoordigt cir
ca 7% van het totaal aantal betalin
gen aan pensioengerechtigden:
1.438.947. België komt de verplich-
tinge na.
E. De Nauw
Zij die belangstelling voor de pen
sioenstelsels in andere landen heb
ben, verwijzen we naar de Studies
en Documentatie Nota's van de
Vlaamse Federatie van Socialisti
sche Gepensioneerden. Er is o.a.
«Een vergelijkende studie: de Wette
lijke pensioenen in de EEG». Ze
kan bekomen worden mits storting
van 50 fr. per brochure op rekening
nr. 870-0060118-41 van de Vlaamse
Federatie van Socialistische Gepen
sioneerden, Sint-Jansstraat 32-38 te
1000 Brussel.
Het Waddengebied ten noorden
van Nederland en West-Duitsland
en ten zuiden van Denemarken, dat
kan bogen op een uniek ecosysteem
voor wilde flora en fauna, dreigt als
gevolg van milieuvervuiling verlo
ren te gaan. Aldus het Europees
parlement.
In een resolutie eist het Parlement
daarom dat alle bestaande en toe
komstige industrie-complexen in
kuststreken alleen een vestigings
vergunning kan verleend worden
wanneer vaststaat dat vestiging
geen schade oplevert voor het mi
lieu. Verder zouden de Wadden tot
beschermd natuurgebied moeten
worden uitgeroepen, voordat het te
laat is.
Voorts eist het Parlement dat de
Noordzee niet langer als vuilnisbelt
wordt vebruikt voor verdunde zu
ren, radioaktief afval, onbehandeld
en industrieel afval, zware metalen,
gechloorde koolwaterstoffen, fosfa
ten en nitraten.
Alle Noordzeehavens zouden ver
plicht moeten beschikken over
goedkope faciliteiten waar schepen
zich van hun afval, zoals olie, kun
nen ontdoen. De Euro-parlemen
tairen pleiten tevens voor meer
koördinatie op het gebied van in
ternationaal onderzoek naar het ef-
fekt van bepaalde organisaties op
het ecosysteem in de Noordzee
zoals de winning van olie en gas.
Eurofocus 4ll48
In dit geval sluit het OCMW een
kontrakt af met de balie, soms ook
met de notarissen, waarbij een aan
tal advokaten en/of notarissen al
dan niet tegen betaling door het
OCMW spreekuur (-en) houden in
het lokaal van het OCMW.
Dit model is het minst geschikt: de
advokaten, notarissen, wisselen el
kaar steeds af zodat er geen conti
nuïteit is. Zij houden slechts een
beperkt aantal uren per week zit
dag zodat de advokaten/notarissen
slechts in beperkte mate informatie
en/of advies kunnen verstrekken en
zij daarbij zeer veel verwijzen naar
andere hulpverleners, wat steeds
een bijkomende drempel inhoudt
voor de betrokken hulpverlener.
In dit geval werft het OCMW vol
tijds een jurist aan. Juist door deze
voltijdse tewerkstelling worden de
negatieve aspekten van het vorige
model grotendeels opgevangen. De
jurist kan zich meer inzetten voor
de hulpvrager, kan meer informatie
en advies verlenen en kan als vast
lid van het OCMW-team samen
werken met de overige hulpverle
ners (verplegers. psychologen,
maatschappelijke assistenten) zo
dat ook niet-juridische hulp aan
bod kan komen.
Bij een evaluatie van beide model
len moet duidelijk de voorkeur ge
geven worden aan het stafmodel
alhoewel ook dit model een aantal
gevaren inhoudt zoals de mogelijke
politisering, het probleem van de
onafhankelijkheid van de jurist
t.a.v. de inrichtende overheid en de
noodzaak om zich uitsluitend met
rechtshulp bezig te houden en dus
niet met de eigen juridische dos
siers van het OCMW.
Ondanks het feit dat het OCMW
diverse middelen heeft om de kos
ten te drukken, zal de financiële
weerslag zeker moeten begroot
worden. Voor de aanwerving van
de jurist kan in een eerste fase
geopteerd worden voor een DAC-
of BTK-projekt. Nochtans moet na
verloop van tijd de aanwerving de
finitief worden. Andere kostenfak-
toren zijn de dókumentatie. infor
matiemateriaal, eventuele lokalen.
Deze kunnen grotendeels worden
gedrukt door te streven naar een
samenwerking met reeds bestaande
vormen van rechtshulp en met de
openbare diensten van zowel ge
meentelijke, regionale, als nationa
le aard (bijvoorbeeld openbare bi
bliotheken, RVA. NIH, e.d.m.).
Dergelijke kontakten zijn trouwens
belangrijk voor een soepele door
verwijzing van de hulpbehoeven
den naar gespecialiseerde, specifie
ke diensten. Ook kan deze vorm
van hulpverlening eventueel wor
den gesubsidieerd door het Bijzon
der Fonds voor Maatschappelijk
Welzijn.
Principieel dient elke OCMW eer
stelijns-rechtshulp in te richten.
Waar voor sommige OCMW's de
financiële lasten onoverkomelijk
blijken te zijn, ligt de oplossing in
de samenwerking tussen diverse
OCMW's, waarbij de jurist afwisse
lend in de gemeenten zitdagen
houdt.
Het begrip eerstelijnsrechtshulp
omvat elke vorm van rechtshulp
behoudens procesbijstand en ver
tegenwoordiging in rechten. De te
verlenen rechtshulp moet overeen
komstig Artikel 57. lid 2 van de
organieke wet van 8 juni 1976, zo
wel van adviserende aard (in
konkrete konfliktsituaties) als van
informatieve aard zijn. Naast de
individuele rechtshulp wordt ook
geopteerd voor de zgn. strukturele
of kollektieve rechtshulp (bijvoor
beeld door het organiseren van in-
fo-avonden over bepaalde the
ma's). In de gevallen waarbij pro
cesbijstand noodzakelijk is, is dg
OCMW-jurist wettelijk niet be
voegd om op te treden zodat hij
moet doorverwijzen naar organisa
ties en/of personen die wel gerech
tigd zijn.
Alhoewel de dienstverlening van
het OCMW overeenkomstig artikel
1 van de organieke wet van 8 juli
1976 voor iedereen moet openstaan
moet de belangrijkste en voor
naamste aandacht uitgaan naar de
lagere bevolkingsgroepen die het
meest nood aan rechtshulp hebben.
Dit kan door te streven naar «seiek-
tieve inzet volgens behoefte»: iede-
ren krijgt het minimum aan infor
matie en/of advies, het meeste tijd
en middelen wordt besteed aan de
kansarmen terwijl de andere hulp
vragers sneller doorverwezen
worden.
Opdat de jurist optimaal zou kun
nen werken is het noodzakelijk dat
hij de nodige zelfstandigheid en
In het tweede gedeelte van deze
enquête komt Mare Galle als eerste
op het palmares van de politici die
het eerlijk menen met onze demo
cratie.
Voorwaar een mooie onderschei
ding voor de Aalsterse Gemeen
schapsminister.
Dit eresaluut aan Mare Galle is
allicht het resultaat van de houding
die hij aannam van bij de aanvang
van zijn politieke loopbaan: recht
door zee. Wie herinnert zich niet
zijn gevecht tegen de privé-sector
binnen de wereld van de intercom
munales? Recenter was het omstre
den en bestreden voorstel over de
taalkennis van gemeentemandata
rissen waarbij vooral rond Happart
een heibel van jewelste is ontstaan
en waarover het laatste woord nog
niet gevallen is.
Deze lijn is trouwens terug te vin
den in het ganse beleid dat opge
bouwd werd op het niveau van de
gemeenten en de provincies. Vanaf
de aanvang streefde Mare Galle
naar een sterkere autonomie voor
de gemeenten, dat gepaard aan een
gezonde financiële toestand.
Zopas keurde de Commissie van de
Vlaamse Raad het ^voorstel van
decreet goed betreffende het inves-
onafhankelijkheid geniet. De onaf
hankelijkheid van de jurist moet
waarborgen dat deze ook informa
tie en/of advies moet verlenen aan
de rechtszoekende in de gevallen
waarbij de belangen van het
OCMW, de gemeente (vb. onteige
ning, sociale huisvesting, verkave
lingen) in het gedrang kunnen ko
men. Anderzijds moet de OCMW-
raad zich onthouden om tussen te
komen in de besluitvorming over
de hulpvragers. Enkel indien de
hulpverlening een financiële tus
senkomst vereist, is de OCMW-
raad bevoegd om toezicht uit te
oefenen.
Multidisciplinaire samenwerking
tussen de jurist en de andere
OCMW-hulpverleners is noodzake
lijk. Juridisch geformuleerde vra
gen hebben dikwijls een bredere
maatschappelijke achtergrond, ter
wijl anderzijds maatschappelijke
moeilijkheden een juridische be
handeling vereisen.
De voorgestelde dienstverlening
door het OCMW wil geenszins een
monopolie toekennen aan het
OCMW. De door het OCMW ge
boden rechtshulp komt naast het
reeds bestaande aanbod. Het voor
stel wil enkel een aanzet zijn tot
een diskussie binnen en buiten het
parlement en beoogt een regeling
voor een prioritaire bekommernis:
het recht voor iedere burger om op
een goedkope en eenvoudige wijze
deskundig geïnformeerd en voorge
licht te worden over de rechten,
waarop hij zich kan beroepen en de
konkrete uitoefening daarvan.
Belangrijk is ook dat, mits deze
voorlichting tijdig gebeurt, heel wat
betwistingen voor de rechtbank
vermeden kunnen worden.
Luc Demeyere
teringsfonds. Hier opnieuw ligt de
nadruk op het eerlijk verdelen van
de toelagen aan de verschillende
gemeenten, waarbij het politiek ge
tinte uitdelen naar goedvinden van
de toevallige politieker aan de top
definitief tot het verleden zal
behoren.
Dit alles alleen maar ter verduide
lijking dat de man van de straat
dergëlijke aanpak blijft waarderen.
Mare Galle scoort trouwens ook
hoog qua dossierkennis, verdediger
van de belangen van de Vlaamse
Gemeenschap en moed op politiek
vlak.
Hoe dan ook, een erkenning als
politicus die kan tellen en onze
aandacht verdiende.
TABEL 1
Nationaliteitsland
Aant.
Bedrag
Gemiddeld
1.1.1984
bedrag
Groothertogdom
729
11.815.067
16.207
Luxemburg
Nederland
3.554
54.270.312
15.270
Frankrijk
5.491
78.390.013
14.276
Bondsr. Duitsland
1.250
24.766.366
19.813
Italië
19.692
419.525.460
21.304
Ver. Koninkrijk
808
12.913.000
15.981
Ierland
27
389.888
14.440
Denemarken
15
244.07L
16.271
Griekenland
550
10.297.631
18.723
TABEL 2
Land v. verblijf
Nationaliteit
Gem.
bedrag
Belg.
Onderh.
And.
Tot.
land
Grh. Luxemb.
477
910
92
1.479
6.843
Nederland
1.106
6.399
90
7.595
5.769
Frankrijk
5.672
6.484
1.071
13.227
7.433
B. Duitsl.
971
3.685
387
5.043
5.091
Italië
744
23.168
139
24.051
10.847
Ver. Kon.
541
1.063
89
1.693
7.230
Ierland
8
3
6
17
6.327
Denemarken
5
8
2
15
6.280
Griekenland
56
798
41
895 9.'480
Romein
