«Voor Allen» - 16 april 1993-5
heidsvoorlichting en -opvoe
ding moet vanaf jonge leeftijd
gebeuren; het is immers ge-
maakelijker over te schakelen
naar gezonde gewoontes op
prille leefwijze en ontstaan er
soms klachten en kwalen die
samenhangen met de leeftijd.
Een specifieke geïnstitutiona
liseerde preventieve gezond
heidszorg, waarin bejaarden
terecht kunnen voor een alge
mene medische controle, be
staat momenteel nog niet. De
ze dringt zich - gezien het toe
nemend aantal senioren in de
maatschappij - op en zou een
belangrijke leemte binnen het
preventief gezondheidsbeleid
opvullen.
Een optimale gezondheids
zorg, in dit kader gedefinieerd
als het recht op fysisch, men
taal en sociaal welzijn, stelt
het behoud van de autonomie
van de senior voorop. Ten
eerste, en vooral, omdat de
bejaarde dit zelf verlangt
(sommige ouderen verkiezen
zelf wat «moeizamer» te leven
omdat ze hulp van derden lie
ver niet inroepen) en ten
tweede omdat de zelf-red-
zaamheid deels preventief
werkt (door op alle vlakke ac
tief te blijven, blijft men lang
er beter functioneren).
Indien van het zo lang moge
lijk in het thuismilieu blijven
en beleidsoptie wordt ge
maakt, dient men er ook de
implicaties van te aanvaar
den, nl. de verdere uitbouw en
ondersteuning van de profes
sionele extra- en semimurale
dienstverlening.
Professionele
extramurale
dienstverlening
Thuiszorg
Thuiszorg heeft tot doel aan
een patiënt, die thuis verblijft,
op een continue en gecoördi
neerde wijze alle nodige of
nuttige behandelende, ver
pleegkundige, paramedische
en verzorgende diensten te
verlenen en daartoe het nodi
ge materiaal te bezorgen. De
thuiszorg biedt, het grote
voordeel dat rekening wordt
gehouden met zowel de fysie
ke als de mentale en sociale
aspecten van de individuele
patiënt. De betrokken dien
sten en disciplines bestaan al
langer en verlenen reeds ge
ruime tijd zorg aan huis. Mo
menteel krijgt de samenwer
king van de diverse thuis
zorg-disciplines een eerste
vorm via de samenwerkings
initiatieven voor thuiszorg
van de Vlaamse Gemeen
schap.
Men staat echter nog ver van
echt geïntegreerde thuis
zorg-equipes waardoor nog
altijd middelen her en der ver
spreid zijn onder versnipper
de diensten. Het ruime poten
tieel aan huisartsen, verpleeg
kundigen, gezins- en bejaar
denhelpsters, poetsvrouwen,
kinesisten, klusjesdienst en
dienstencentra moet volledig
worden benut. De versnippe
ring die we vandaag kennen,
moet worden omgezet in een
efficiënte goed uitgebouwde
thuiszorg die beantwoordt
aan de behoeften en die kwa
liteit biedt. Thuiszorg wordt
nog steeds stiefmoederlijk be
handeld en wordt vaak be
schouwd als een goedkoop al
ternatief voor de intramurale
dienstverlening en van een
echt beleid of van een degelij
ke financiële ondersteuning is
vooralsnog weinig sprake.
A. THUISHULP
Dienst voor maaltijdbedeling
Een senior die niet meer in
staat is zelf in te staan voor de
bereiding van het middag
maal, kan regelmatig warme
of voor opwarming bestemde
maaltijden aan huis bezorgd
krijgen. De gebruiker betaalt,
volgens de eigen fianciële
draagkracht, een bijdrage. De
voorrang voor de meest hulp
behoevenden en financieel
zwakken moet als beginsel
worden gehanteerd.
Dienst voor gezins- en bejaar
denhulp
Diensten voor gezins- en be
jaardenhulp stellen aan gezin
nen en alleenstaanden tijde
lijk gezins- en bejaardenhelp-
ters ter beschikking om hen
bij huishoudelijke taken be
hulpzaam te zijn, persoons-
verzorgende, sociaal-begelei
dende en moreel-steungeven-
de hulp te verlenen. De cliënt
betaalt een bijdrage afhanke
lijk van zijn financiële midde
len.
De huidige toestand waarbij
rechthebbende zeer vaak op
de wachtlijst worden ge
plaatst of beroep moeten
doen op diensten die hen
vreemd zijn, is onaanvaard
baar.
De vraag kan gesteld worden
of er prioritair aan de lage
pensioeninkomens geen
voorkeur moet gegeven wor
den. De huidige reglemente
ring voorziet - ongeacht het
inkomen - in een forfaitair
maximum bedrag. Het door
breken van dit plafond zou
voor de minderbegoede be
jaarden kansen scheppen
naar de tarifiëring en de
wachtlijsten toe.
Snel-Hulp-Team
Ouderen wiens partner opge
nomen wordt of sterft, wor
den geconfronteerd met prak
tische huishoudproblemen.
Dit is vooral het geval voor
mannen. Een team bestaande
uit bejaardenhelpsters kan
hulp bieden door de persoon
bij te staan in een eerste
schoonmaak en door efficiën
te uitleg te verschaffen over
de diverse huishoudstoestel-
len die moeten gebruikt wor
den.
Poetsdienst
De poetsdienst ontwikkelde
zich tot een volwaardige
dienst die de gezins- en be
jaardenhulp aanvult. De
werknemers in deze dienst
zorgen voor het verschonen
van het bed, stof afnemen en
stofzuigen, dweilen en schu
ren, ramen en gordijnen was
sen, enz... Een duidelijke taa
komschrijving zodat er geen
overlapping gebeurt met de
dienst gezins- en bejaarden
hulp is noodzakelijk. Ook hier
is de vraag groter dan het aan
bod; uitbreiding is noodzake
lijk. net zoals bij gezins- en
bejaardenhulp kan dezelfde
vraag gesteld worden inzake
de koppeling van het inkomen
aan de tarieven.
Klusjesdienst
Kleine herstellingen, schilde
ren, behangen, zolders en kel
ders opruimen, tuin onder
houden, e.d. behoren tot het
takenpakket van deze dienst.
Ziekenoppasdienst
Deze dienst wil vooral de taak
verlichten van buitenshuis-
werkende personen of alleen
staanden die de taak op zich
hebben genomen een zieke
oudere te verzorgen. Het ta
kenpakket van deze dienst
loopt van het louter gezel
schap houden tot ADL-assis-
tentie en aanwezigheid bij ter
minale patiënten.
Voetverzorging
Ouderen vinden het dikwijls
praktisch onmogelijk de voe
ten op een adequate manier te
verzorgen, alhoewel een goe
de pedicure de mobiliteit kan
verhogen. Een systeem waar
bij door de O.C.M.W.'s en/of
C.M.V.'s de voetverzorging
door professionele pedicures
wordt aangeboden en waarbij
de cliënt een bedrag betaalt
dat aangepast is aan zijn fi
nanciële situatie is wenselijk.
Noodoproepsystemen
Het belang van een degelijk
noodoproepsysteem dat het
gevoel van veiligheid ver
sterkt en inderdaad nut kan
hebben ingeval van nood
komt aan bod in het item
«Veiligheid - Verkeer».
Was- en strijkdienst, schoon
heidsspecialiste, mindermo-
biele centrale, enz...
Al deze diensten zijn voor
veel ouderen van groot be
lang. Door de overheid zijn ze
echter niet of onvoldoende
erkend en gesubsidieerd. De
hulpdiensten dienen hun
werk te coördineren, ge
steund en gecontroleerd door
de overheid.
B. THUISVERPLEGING
Thuisverpleegkundigen die
nen zorgen toe aan zieken, ge
handicapten en ouderen.
Men kan op hen een beroep
doen voor de dagelijkse li
chaamsverzorging, inspuitin
gen, wondverzorging en ande
re verpleegkundige zorgen
voorgeschreven door de be
handelende geneesheer.
C. UITLEENDIENST
Sanitair en orthopedisch
materiaal - krukken, rolstoe
len, bedden, nachtstoelen, be-
dliften, aërosoltoestellen, ho
metrainers, enz. - noodzake
lijk voor een optimale thuis
verzorging, kunnen tegen be
talingvan een kleine huursom
uitgeleend worden. Deze be
nodigdheden kunnen samen
met incontinentiemateriaal
(luiers, onderleggers,...) wor
den aangekocht in de medio-
theken.
Mantelzorg
De mantelzorg neemt een be
langrijk deel van de zorg op
zich. Toch mag er geen beleid
soptie van worden gemaakt of
mag van deze vorm van niet-
professionele extramurale
dienstverlening een middel
om te bezuinigen in de profes
sionele zorg worden gemaakt,
door het professionele aan
bod af te remmen of nagenoeg
onbetaalbaar te maken. Het
vrijwilligerswerk moet als een
aanvulling van de professio
nele dienstverlening be
schouwd blijven.
Om de mantelzorg in optima
le omstandigheden te laten
verlopen is professionele on
dersteuning noodzakelijk. Dit
kan door informele zorgver
strekkers te begeleiden (ver
zorgingstechnieken aanleren,
psychische begeleiding,...) en
door de extra- en semimurale
voorzieningen verder uit te
breiden (dagverblijf, kortver-
blijf in instellingen,...).
Een vergoeding van de ver
plaatsingskosten en een slui
tende verzekering voor vrij
willigers is aanvaardbaar.
Elke andere vergoeding of be
falling van vrijwilligers legali
seert onderbetaald en/of
zwartwerk en is onaanvaard
baar.
Stervenbegeleiding
Indien mogelijk, haalbaar en
verantwoord zijn leven én
sterven in het eigen ver
trouwd milieu aangewezen.
Stervensbegeleiding is zowel
in het thuismilieu als in de
instelling noodzakelijk en ver
diend meer aandacht en on
dersteuning.
Semimurale
dienstverlening
Dienstencentrum.
Een dienstencentrum voor
bejaarden zorgt ervoor dat
diensten van materiële, hygië
nische en sociale aard aan be
jaarden van een wijk worden
verleend, zodat ze zo lang mo
gelijk hun zelfstandigheid be
houden en geïntegreerd blij
ven in de gemeenschap, waar
door opname in een tehuis
kan worden voorkomen of
uitgesteld.
Het is belangrijk dat het dien
stencentrum aansluit bij an
dere voorzieningen, zoals
postkantoor, politiebureau,
administratieve diensten,
apotheek, mutualiteit, enz...
en dat het gemakkelijk en vei
lig te voet of per fiets kan wor
den bereikt of, indien het voor
de gebruiker te veraf gelegen
is, met het openbaar vervoer.
Beschermd wonen (zie huis
vesting)
Dagopvang en kortverblijf
Erkende voorzieningen kun
nen diensten verlenen aan
zelfstandig wonende senioren
door hen gedurende een wel
bepaalde periode op te van
gen.
Deze vormen van opvang ma
ken het mogelijk dat bejaar
den langer autonoom blijven
wonen en ondersteunen de
draagkracht van het thuismi
lieu.
