SP: nu concrete muntregelingen nodig om
«klasse justitie» tegen te gaan
«Voor Allen» - 25 juni 1993 - 5
Naar aanleiding van de discussies die de regering voert over
de noodzakelijke modernisering van het justitieapparaat wil
de SP-werkgroep Justitie een aantal fundamentele uitgangs
punten in herinnering brengen.
Het is al jaren geweten, maar na de gebeurtenissen van de
jongste weken is het nog zoveel duidelijker geworden: er moet
opnieuw worden geïnvesteerd in Justitie. Een maatschappij
kan niet rechtvaardig zijn zonder een efficiënt werkend ge
recht.
Sinds 1988 is de begroting van
Justitie gestegen met 40%.
Toch is een bijkomende in
spanning noodzakelijk. Mi
nister WATHELET bereidt
een meerjarenplan voor Justi
tie voor, waarin hij aangeeft in
welke deelsectoren meer mid
delen nodig zijn. De SP staat
achter de idee van een meer
jarenplan. Volgens de SP mag
zo'n meerjarenplan echter
niet louter kwantitatief zijn,
waardoor men dezelfde pro
cedures in stand houdt en ze
met steeds meer middelen
probeert vlot te krijgen, maar
moeten er ook kwalitatieve
maatregelen worden geno
men, moeten we ook durven
reorganiseren.
- Er heerst geen recht wan
neer bedrijven die op grote
schaal het milieu vervuilen
of belastingen ontduiken
worden vrijgesproken, niet
omdat er twijfel bestaat dat
die bedrijven zich daaraan
schuldig maakten, maar
omwille van procedure-
truukjes of omdat niet pre
cies kan worden vastgesteld
welke beheerder of direc
teur persoonlijk de schuld
draagt.
Dan helpt geld alleen niet.
De wet moet worden gewij
zigd zodat de bedrijven zelf,
als rechtspersoon, straf
rechtelijk kunnen worden
veroordeeld en voor hun
misdragingen zodanig kun
nen worden belast dat ze in
de toekomst wel twee maal
zullen nadenken vooraleer
ze omwille van eigen ge
ldgewin de samenleving
grote schade toebrengen.
- Kleinere maar veel voor
komende criminaliteit,
vooral in de grote steden,
mogen we nooit gelaten
aanvaarden als een onver
mijdelijk nevenverschijnsel
van de moderne samenwer
king. In de eerste plaats
preventief en wanneer het
moet gerechtelijk moeten
we zo optreden dat we de
daders opnieuw op het
rechte pad krijgen en de
slachtoffers worden voort
geholpen. Wat het gerecht
elijke betreft, liggen er voor
België eindelijk concrete
voorstellen ter bespreking
voor: strafbemiddeling,
voor het invoeren van «al
ternatieve sancties» en
voor een snelle behande
lingvan die misdrijven door
de rechtbank. Het parle
ment moet die voorstellen
bij voorrang maar grondig
bespreken, zodat het ge
recht beschikt over een
strafrecht dat toelaat aan
gepaste sancties uit te spre
ken voor kleinere misdrij
ven, zonder de gevangenis
sen nodeloos te overstel
pen.
- Traag recht is geen recht.
De enorme gerechtelijke
achterstand kunnen we niet
blijven dulden. Dat zal
meer middelen vergen,
maar we mogen niet alleen
water naar de zee dragen.
Andere maatregelen zijn
noodzakelijk:
de objectieve aansprake
lijkheid voor verkeersonge
vallen, waardoor voetgang
ers en fietsers die slachtof
fer worden van een ver
keersongeval automatisch
worden vergoed (behalve
wanneer het opzet bewezen
wordt), is niet alleen een
sociaal rechtvaardige maat
regel, maar zal ook het aan
tal zaken voor de rechtban
ken zeer gevoelig doen af
nemen;
procedures die de toe
gang tot het gerecht waar
borgen maar toch het ge
recht minder belasten,
zoals verzoeningsprocedu
res of de versnelde proce
dure voor het innen van een
geldsom, moeten meer
worden toegepast;
de afzonderlijke militai
re rechtbanken hebben
geen zin meer in de huidige
omstandigheden en moe
ten dus worden opgenomen
in de gewone gerechtelijke
structuren;
de herwaardering van de
gerechtelijke functies kan
niet alleen financieel zijn:
waarom kan men de grif
fies, zeker na de informati
sering, niet belasten met
het ook inhoudelijk helpen
voorbereiden van de dos
siers en dus een functie van
een referendaris geven?
- Bij boetes die door de rech
ter uitgesproken worden,
dient rekening gehouden te
worden met de draagkracht
van de betrokkenen. Even
tueel kan deze hervorming
van de gerechtelijke boetes
ook worden uitgebreid tot
de zgn. minnelijke schik
king.
- Het wezen van de gevange
nis is dat mensen die mis
drijven plegen er in worden
opgesloten. Dus is het nog
al normaal dat men de no
dige middelen moet voor
zien, zowel inzake infra
structuur als inzake perso
neel, om het gevangeniswe
zen efficiënt zijn opdracht
te laten uitvoeren. Maar
men kan daarvoor niet ho
pen geld blijven vragen
zonder een beleidsvisie
voor te leggen, welke straf
fen men wil opleggen en wie
men in de gevangenis wil
opsluiten. Er moet dus een
klaar antwoord komen op
vragen als:
blijven we vandaag getui
gen van Jehova die leger
dienst weigerden in de ge
vangenis opsluiten?
welk beleid zal worden
gevoerd t.a.v. drugverslaaf
den?
behouden we het stelsel
van vervangende gevangen
isstraf of zoeken we een an
dere manier om de niet be
taalde boeten te innen?
hoe kunnen we de voor
lopige invrijheidstelling ob
jectief laten beoordelen
i.p.v. ze over te laten aan de
discretionaire beslissing
van de Minister van Justi
tie?
kunnen buitenlanders
die niet in België wonen en
in ons land worden veroor
deeld hun straf niet beter in
eigen land uitzitten? (voor
delen qua bezoek e.d.)
zijn de korte gevangenis
straffen nog wel nuttig en
kunnen we ze niet beter
vervangen door sociaal
rechtvaardige boetes?
vermits het principe van
het afschaffen van art. 53
van de wet op de jeugdbe
scherming verworven is,
moet op het vlak van de ge
meenschappen (met name
de Franse Gemeenschap),
werk gemaakt worden van
het inrichten van aangepas
te, gesloten instellingen,
waarbij minderjarigen niet
meer in de gevangenis moe
ten worden opgesloten.
Het antwoord op deze vragen
moet leren hoeveel plaatsen
in de gevangenissen we
werkelijk nodig hebben. Dat
laat toe om te beslissen welke
de reële behoeften aan infra
structuur en personeel zijn.
- Het blijft van het grootste
belang de toegang tot het
gerecht te waarborgen en te
verbeteren, ook voor de
mensen met weinig geld.
De rechtshulp moet dus
worden verbeterd, niet al
leen de procesbijstand
maar ook het informeren
en het advies verlenen aan
de rechtszoekende.
Dus moet men:
een systeem uitbouwen
al of niet met medewerking
van de Balie, via de
OCMW'S of via te creëren
centra voor rechtshulp,
voor juridisch advies aan de
rechtszoekende;
de mogelijkheid openen
voor juristen van gespecia
liseerde organisaties (huur
dersorganisaties, verbrui
kersorganisaties, milie
uverenigingen,...) om hun
leden te verdedigen voor de
rechtbank;
een regeling voor de ho
noraria van de advocaat
uitwerken, zodat hun cliën
ten op voorhand zeer dui
delijk weten aan welke kos
ten ze zich kunnen ver
wachten.
een strikte controle van
uitvoeringskosten en mo
daliteiten van uitvoeren
dringt zich op, zodat eens
een vonnis gewezen, de
kosten van uitvoering niet
het belang van de zaak
overschrijden en de onge
lukkige schuldenaar niet
nog verder in financiële
moeilijkheden wordt ge
bracht.
Besluit
Een meerjarenplan voor justi
tie is noodzakelijk, maar kan
niet enkel een vraag zijn naar
meer geld. Er moet een ge
rechtelijk beleid over ver
scheidene jaren worden voor
gelegd waarin duidelijk wordt
aangegeven waar men naar
toe wil. Hierboven zijn daar-/
voor enkele belangrijke ele
menten aangegeven die de SP
in het debat wil aanbrengen.
