BUITENLAND
Het failliet van het casinokapitalisme
Dirk Van Der Maelen wijst op gevaren
multilateraal investeringsakkoord
6 13 november 1998 - "Voor Allen"
In een opiniestuk in De Finan-
cieel-Economische Tijd van
22 oktober 1998 hekelt SP-
volksvertegenwoordiger Dirk
Van der Maelen het ultra-libe
rale denken binnen de wereld
economie. Het wordt volgens
hem steeds duidelijker dat een
wereldeconomie gebouwd op
de deregulering en afschaffing
van overheidsinterventie, ge
doemd is te mislukken.
Het gaat niet goed met de we
reldeconomie. 'De wereldeco
nomie tuimelt van de ene cri
sis in de andere', stelt SP-
volksvertegenwoordiger Dirk
Van der Maelen, tevens inter
nationaal Secretaris van de SP,
in een opiniestuk in De Finan-
cieel-Economische Tijd van
22 oktober 1998. 'De finan
ciële markten daveren op hun
grondvesten. Zuidoost-Azië,
Rusland, Latijns-Amerika, het
is maar een kwestie van tijd
iof een nieuwe regio kan aan
het lijstje worden toegevoegd.
Het wereldwijde welvaarts-
verlies is al opgelopen tot
60.000 miljard frank. Neo-li-
berale coryfeeën weten van
geen hout pijlen maken.
Superspeculant Soros en Bel
gisch magnaat Leysen smeken
om interventie bureaucraten
Momenteel wordt binnen de
OESO onderhandeld over
een multilateraal investe
ringsakkoord. Bedoeling is
de buitenlandse investeer
ders beter te beschermen.
SP-internationaal secretaris
Dirk Van der Maelen wijst
op de gevaren van dergelijk
akkoord voor de ontwikke
lingslanden die niet bij de
besprekingen betrokken
worden.
Buitenlandse investeringen
worden op dit moment
meestal geregeld via bilate
rale akkoorden. Dit betekent
dat twee landen een over
eenkomst sluiten over de
voorwaarden en mogelijkhe
den om investeringen in hun
van het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF) of de We
reldbank zoals Stiglitz en
Sachs, hebben twijfels bij het
vrije kapitaalverkeer en zelfs
de VLD stuurt Rik Daems op
pad om 'Grenzen aan de groei
in te studeren'.
Volgens Van der Maelen be
wijzen al deze dramatische
feiten één ding, het neo-libe-
rale denken, met zijn nadruk
op een kleine overheid, con
currentie in alle sectoren en
deregulering van de economie
in failliet. Dat is volgens hem
ook niet verwonderlijk. 'Even
een vergelijking. We laten het
luchtverkeer toch ook niet
maar op zijn beloop. Vliegtui
gen, groot of klein moeten
zich aanmelden. Piloten krij
gen vluchtschema's mee,
moeten rekening houden met
internationale afspraken en
raadplegen verkeerstorens. Al
deze evidenties gaan volgens
Van der Maelen blijkbaar niet
op wanneer het over het we
reldwijd kapitaalverkeer gaat.
Daar moet blijkbaar niets ge
regeld worden, de onzichtbare
hand van de vrije markt lost
het wel op. Met alle verschrik
kelijke consequenties voor de
wereldeconomie en dus vooral
land te regelen. Binnen de
OESO vinden nu onderhan
delingen plaats over het af
sluiten van een multilateraal
akkoord, een overeenkomst
dus tussen een reeks van
landen, betreffende de bui
tenlandse investeringen Het
MAI (multilateraal Investe
ringsakkoord) lokt echter
heel wat kritiek uit. Ook bij
de SP-Internationaal secre
taris Dirk Van der Maelen.
Enerzijds erkent de SP'er de
voordelen van dergelijk ak
koord, maar wijst hij meteen
ook op de nadelen ervan. 'In
principe zou het goed zijn
omdat je dan belet, de situ
atie die we nu kennen waar
bij een groot investerend
land, neem bijvoorbeeld de
voor de gewone mensen tot
gevolg.
Ondanks deze dramatische
ontwikkelingen zijn he IMF
noch de G7 (de verzameling
van de zeven rijkste industrie
landen) bereid om enige be
weging te brengen in het eng-
liberale denken. 'Gelukkig
groeit er enige bewustwording
in de Europese sociaal-demo
cratie', meent Van der Maelen.
'De Britse premier Blair, de
Italiaanse minister van Bui
tenlandse Zaken Dini, de
Franse en Duitse ministers
van Financiën Straus-Kann en
Lafontaine lieten recentelijk
een proefballon op over het
internationale monetaire sys
teem.
Ook de SP lanceerde een half
jaar geleden een nieuwe mo
del voor wereldbeheer. Vol
gens de SP is er dringend
nood aan een nieuwe interna
tionale autoriteit om het inter
nationale financiële systeem
in goede banen te leiden, en
ver hoeft men daarvoor niet te
zoeken. 'De Bretton Woods-
instellingen (IMF en Wereld
bank, nvdr) hoeven enkel
maar terug te grijpen naar hun
oorspronkelijke doelstellingen
zoals die in 1944 werden ge-
Verenigde Staten, eigenlijk
in een bilateraal akkoord
zijn wil opdringt aan een
kleiner land', zei hij in Ac
tueel van 21 oktober 1998.
Maar het nadeel is dat het
multilateraal akkoord nu on
derhandeld wordt in kringen
van de OESO, dat is de
kring van 29 rijke industrie
landen. 'En dat is iets wat
fundamenteel onrechtvaar
dig en onaanvaardbaar is,
dat men wereldwijde afspra
ken wil maken over investe
ringen zonder dat alle lan
den daarbij betrokken zijn'.
Vooral het ontbreken van de
ontwikkelingslanden aan de
onderhandelingstafel is vol
gens Van der Maelen ge
formuleerd', stelt Van der Ma
elen'. Door de jaren heen heb
ben beide instellingen zich
steeds meer verwijderd van
het oorspronkelijke mandaat.
Daarom stellen we voor dat
het IMF en de Wereldbank op
termijn worden samenge
voegd tot één Wereld Mone
tair Fonds met een duidelijk
mandaat de regulering van de
financiële markten en het mo
gelijk maken van wereldwijde
economische ontwikkeling'.
Om dat te bereiken geeft Van
der Maelen een aantal voor
stellen, zoals het invoeren van
een beperkte heffing op de
omzetting van gelden op de
valutamarkt, want 'in een we
reld waar het speculeren van
350 hoogbetaalde beursspe-
cialisten van de Citibank
evenveel oplevert als de in
spanningen van de 140.000
werknemers van Peugeot, is
enige rechtzetting op zijn
plaats'. Deze taks zou in de
eerste plaats een stabilisering
van de speculatieve geldstro
men met zich meebrengen
(ongeveer 70.000 miljard
frank per dag, nvdr) maar zou
ook veel middelen genereren
(met een taks van van 0,5 pro
cent zou er jaarlijks 50.000
vaarlijk. 'In het multilate
raal akkoord MAI zoals het
nu voorligt, dreigt een ge
volg ervan te zijn dat de lan
den niet meer de vrijheid
gaan hebben om de arbeids
beschermende normen en de
milieunormen die zij wense
lijk achten, om die op te leg
gen'.
Het risico bestaat dat de rij
ke landen die onder mekaar
het MAI hebben afgesloten,
de arme landen hun condi
ties kunnen opleggen. 'Wij
vrezen dat dan de multina
tionale ondernemingen de
condities die ze in het arme
zuiden krijgen, dat ze die
dan gaan uitspelen tegen het
rijke noorden en tegen die
miljard frank bijeen gebracht
kunnen worden, wat 25 keer
meer is dan wat er nu wereld
wijd aan ontwikkelingshulp
wordt besteed (nvdr).
Volgens Van der Maelen is het
alleszins duidelijk dat de in
ternationale gemeenschap
snel krachtdadig moet optre
den om een halt toe te roepen
aan het casinokapitalisme.
'De rekening voor het ineen
storten van de financiële
markten werd tot nu toe voor
al gepresenteerd in de ontwik
kelingslanden, landen die so
wieso al minder bedeeld wor
den door de vrije markt wer
king. Een blinde globalisering
zou er enkel toe leiden dat de
dualisering tussen Noord en
Zuid ongekende diepten dreigt
te bereiken. Terecht vragen de
ontwikkelingslanden om een
initiatief vergelijkbaar aan het
naoorlogse Marshallplan een
mondiaal voluntarisme met
regionale werking. De Euro
pese integratie en de sterkte
van de Eurozone onderlijnen
het succes van zo'n regionale
benadering'.
landen zeggen van, jullie
milieubeschermingsnormen
zijn veel te veeleisend. Of
jullie arbeidsbescherming is
veel te hoog gegrepen, jullie
gaan omlaag moeten gaan',
aldus nog Van der Maelen.
Vandaar dat hij het belang
rijk vindt dat het akkoord
moet herschreven worden.
'Wij moeten het akkoord
ook inbrengen bindende
normen ten aanzien van die
multinationale ondernemin
gen die nu van hun machts
positie misbruik maken'.
