De strijd voor politieke democratie (vervolg)
"Voor Allen" - 1 oktober 1999 9
De Algemene Raad besloot
de arbeid te laten hervat
ten. Na een gestadige voor
uitgang van twintig jaar
boekte de Partij dan ook
haar eerste nederlaag. Het
kostte tijd, moeite en vol
harding om zich te herstel
len: Het ledenaantal van de
Syndicale Commissie daal
de meer dan gevoelig: in
1901 telde deze 21.125 le
den, die zouden dalen tot
8.226. De partij verloor bij
de daarop volgende verkie
zingen enkele zetels. Maar
de verloren staking gaf aan
de spontaniteit van de wer
kende klasse een les, die
zij zich dan ook trapsge
wijze te nutte zou trekken,
terwijl de gedachte van het
algemeen stemrecht meer
en meer doorbreekt en ook
de Liberale rangen aanlok
te. Iets is in ieder geval
duidelijk geworden: de
werkende klasse moet zich
beter en sterker organise
ren. En zij moet zich oor
deelkundig voorbereiden
voor de grote strijd, die
niet mag worden verloren.
En aldus zal steviger dan
ooit ter voren de strijd wor
den voortgezet, voor het
Algemeen Stemrecht.
-Op 15 augustus 1911
trokken 160.000 betogers
door Brussel en eisen Al
gemeen Stemrecht en ver
dediging van het Openbaar
Onderwijs. Hierbij werden
jammerlijke onhandighe
den begaan in de propa
ganda waardoor de gelovi
ge bevolking in de Vlaam
se gewesten afgeschrikt
werd... Bij de verkiezin
gen kwam de klericale
meerderheid nog versterkt
uit!
Aldus scheen duidelijk te
willen worden dat de Partij
het algemeen stemrecht
niet zo spoedig zou beko
men.
Geleerd door het verleden
zou de Partij wijzer hande
len in de toekomst! De
mislukking van de algeme
ne staking van 14 april
1902, zou de Partij aanzet
ten een plan op lange ter
mijn uit te werken om me
thodisch te werk te gaan.
Alles moest bijgevolg
overwogen worden en met
alle troeven in de hand
zouden we met zekerheid
van welslagen toeslaan.
- Op 14 april 1913 breekt
de algemene staking los:
Deze wordt afgekondigd
na zorgvuldig te zijn
voorbereid en na een vol
ledige mobilisatie van de
effektieven. En inderdaad
450.000 man - voorname
lijk uit de grootindustrie -
staken het werk. Grote
paniek bij de regeerders.
De rechterzijde is uit haar
lood geslagen. De Libe
ralen juichen toe. Onder
de staking smeult een
burgeroorlog! Een herha
ling van de vreselijke
gruweldaden van 1886 of
een tweede uitgave van
1902 kon niet worden
doorgevoerd: het kwam
er op aan de kalmte te be
waren.
De 22ste april stelde de li
beraal Mas son de Kamer
een motie voor, een uit
spraak van Eerste Minister
de Broqueville aanhalende,
volgens dewelke deze laat
ste zich bereid had ver
klaart de herzieningsproce
dure te beginnen na de ver
kiezingen van 1914.
In verband met deze stil
zwijgende verbintenis van
de Regering, waarvan de
Kamers akte hadden geno
men, besloot dan de Alge
mene Raad tot de hervat
ting van het werk.
De herziening van de
Grondwet was in het ver
schiet. en aldus was de uit-
slae van de striid een
triomf!
In de Geschiedenis van
België schrijft Henri Piren-
ne 'Voor de B.W.P. was het
geen overwinning, maar de
belofte vande overwin
ning'.
Het kan een gave van het
Parlement zijn dat het zich
neerlegd bij het onvermij
delijke...
Dan komt de eerste we
reldoorlog 1914-18. Het
leed is onbeschrijfelijk...
en het zijn de arbeiderszo
nen die in de loopgraven
het meest te lijden hebben
en het meest sterven... ook
bij de weggevoerden....
Na de oorlog zal men iets
moeten toegevenBelof
ten worden inderdaad ge
daan: zij hadden hun va
derland verdiend!
Algemeen stem
recht (na 1914-18)
Kort vóór de wapenstil
stand vergaderde de Alge
mene Raad om over de
vraag te beslissen of de
partij - die tijdens de oor
log tot deelneming aan de
regering was overgegaan -
deze moest verderzetten na
de bevrijding van het
grondgebied. Voor deze
voortzetting stelde de
B.W.P. de volgende voor
waarden:
- zuiver algemeen stem
recht van 21 jaar
-afschaffing van art. 310
van het Strafwetboek (zie
verder Vakbonden)
- uitbreiding van het recht
van vereniging tot alle
ambtenaren en arbeiders
in openbare dienst
- heffing van belastingen
op de oorlogswinsten
- instelling van vervolgin
gen tegen de verraders en
tegen de woekeraars.
Op 22 november 1918 vat
te Koning Albert (na P.E.
Janson, Franqui, voorzitter
van het Nationaal Comité,
en Anseele) in zijn troonre
de het programma van de
eerste regering die moest
aantreden aldus samen:
(bijzonderste)
- de schoolvrede
- het zuiver algemeen
stemrecht
- de oprichting van een
Vlaamse universiteit
- de afschaffing van art.
310 van het Strafrecht
Aldus kon België een ware
democratie worden en de
regering van de Godsvrede
kon haar werkzaamheden
aanvangen (Kabinet De
lacroix)
Men begreep nu dat de sol
daten die vier jaar lang in
de loopgraven aan de IJzer
hadden gestaan, moeilijk
konden aanvaarden dat zij
slechts over één stem kon
den gaan beschikken, ter
wijl aan de oorlogswoeke
raars twee tot drie stem
men voorbehouden ble
ven...
Op 10 april 1919 werd het
wetsontwerp door de Re
gering ingediend, dan ook
eenparig aangenomen al
dus werden de kiezerslijs
ten aangelegd waarvoor al
le Belgen van 21 jaar, die
sinds zes maanden in de
zelfde gemeente gevestigd
waren, ter stembus konden
gaan.
Op 16 november 1919 had
den de verkiezingen plaats:
Uitslag
Katholieken 73 zetels
(verlies 26 zetels)
Socialisten 70 zetels
(winst 30 zetels)
Liberalen 34 zetels
(verlies 11 zetels)
De Klericale Meerder
heid was gebroken!!!
De doorbraak van de de
mocratie was een feit. De
opmarsch kon aanvangen...
Op het Congres van de
B.W.P. van 29-30 novem
ber 1919, werd het pro
gramma door de Algemene
Raad opgesteld tot deelna
me aan de regering, aan
vaard. De nieuwe drieledi
ge regering (regering van
de godsvrede genoemd)
bestond uit 5 katholieken,
3 liberalen en 4 socialisten
(Anseele Openbare Wer
ken, Destrée Kunst en
Wetenschappen, Vander-
velde Justitie, Wouters
Arbeid en Voedselvoorzie
ning).
Deze regering liet in 1920
de herziening van art. 47
van de Grondwet bekrach
tigen; de wet wijzigde te
vens de samenstelling van
de Senaat die, zoals de
Provincieraden, zou ge
vormd worden op grond
van het Algemeen Stem
recht, met provinciale en
gecoöpteerde senatoren.
De wet van 19 februari
1921 bracht grote verbete
ringen aan deze van 1895
en kende het kiesrechth
ook toe aan de vrouwen.
In een werk van een niet
tot de socialistische rich
ting behorend historicus,
de heer Frans van Kalken,
treft men de mooiste lof-
tuiging op dit welslagen
van de regering aan: 'De
socialisten verwezenlijkten
in stormpas de voornaam
ste punten van hun pro
gramma'.
(De geschiedenis van het
Socialisme in België
Marc-Antoine Pierson)
'De socialistische actie-
geholpen door de Liberale
partij, wijzigde de politie
ke aard van het regime
door van België een demo
cratie te maken'.
(M.A. Pierson's boek, blz.
123)
Abraham Ruiz, gewezen gewestelijk seuetaris van de Alge
mene Centrale ABW-Aalst, die als kind tijdens de Spaanse
burgeroorlog in onze tontreien werd opgevangen en er op
groeide, bezorgde ons een interessante bijdrage over 'De
strijd voor de politieke demotratie'.
In een aantal afleveringen publiter en wij graag zijn tekst,
waarvan hierna het laatste deel.
