Meer bewust socialisme (14) Waar is de democratie 20 12 januari 2001 - "Voor Allen" Vaststellingen Het sukses van de kapitalisti sche samenleving werd ge zocht in de grootst mogelijke vrijheid; vrijheid van bezit, vrijheid van arbeid, vrijheid van konkurrentie en nog ande re vrijheden die het kapitalis me moesten schragen. Inzet En bij de aanvang van het ka pitalisme werden legers loon arbeiders gevraagd en ingezet om dat doel te bereiken. De verdedigers van de kapitalisti sche maatschappij redeneer den dat allen er wel zullen bij varen, indien het de kapitaal bezitter toegelaten is die goe deren voort te brenge, die hij wil en dit tegen prijzen, die met zijn belangen overeen stemmen. De laagste prijs zal het telkens behalen terwijl de verbruiker er baat zal bij vinden. Aldus ontstaat de zogenaamde wet van vraag en aanbod, die vrij de prijzen zal moeten bepalen. Ook het arbeidsloon en alles wat verband houdt met de ar beidsvoorwaarden moet vrij kunnen worden vastgesteld. Dat heeft voor gevolg dat de arbeid beschouwd wordt als een koopwaar, die ook zo laag mogelijk in prijs moet worden betaald. Het behoort dus niet tot de taak of de bevoegdheid van de overheid tussenbeide te ko men. De vrije konkurrentie is slechts mogelijk wanneer er konkurrenten zijn. Indien er nu voor een bepaald produkt slechts weinige pro ducenten in aanmerking ko men en deze met elkaar af spreken om een bepaalde prijs te vragen, d.w.z. een monopo lievorming te doen, dan is het met de vrije prijsvorming ge daan en wordt de verbruiker het kind van de rekening. Dit is geen veronderstelling, maar de verdere ontwikkeling van het systeem. Macht Niet de economische en poli tieke overmacht van de kapita listische klasse is de grootste belemmering voor een socia listische samenleving emancipatie). Niet dat alleen Doorslaggevend is de geeste lijke macht van de kapitalisti sche wereld, die als een piet- molen alles domineert. Deze macht maakt dat haar waardenschaal overal, met haast onweerstaanbare kracht, doordringt. Lange tijd heeft men in de beweging de socia listische opvoeding, bij ge brek aan daadwerkelijk in zicht in de infiltratie van de kapitalistische moraal in de arbeidende klasse, haast vol komen verwaarloosd. Men spitste alles toe op de machtsvorming voor de strijd, in dienst van de stoffelijke be vrijding... De geestelijke vrijmaking zou hierop wel volgen. Zij die een waarschuwende kreet lieten horen werden vaak gehoord, niet begrepen. Terwijl men zacht, maar elke dag haast onzichtbaar naar de integratie in het systeem van het kapitalisme afgleed, werd nog met luide stem verkon digd dat van die integratie nooit sprake kon zijn... Men sloot de ogen om te den ken, maar men dacht niet lan ger met de ogen open Dat kwam omdat men niet duidelijk genoeg inzag dat de hongerige massa's op de maag wezen, zonder te weten dat zij ook een hoofd hadden... In concreto betekende dit het aanvaarden van het winstprin cipe als drijfveer in het econo misch handelen, de vrije con currentie met haar gevolgen, het uitschakelen van staatsbe moeiing, de eerbiediging van het persoonlijk of privaat bezit van het kapitaal der onderne mingen. Het betekende ook het aan vaarden van klassen in de maatschappij, dus ook van een klasse die loonarbeid zal ver richten, en wat het kapitaalbe zit betreft, geen rol zal spelen. Niet het rode spook, het blijft spoken Enerzijds door de monopoli- satie van het ganse bedrijfsle ven en anderzijds door de ver knechting van de loonarbei dersklasse, werd het kapitaal hoe langer hoe meer een maat schappelijke macht, het wer den hoe langer hoe minder konkrete personen, maar des te meer het naamloze kapitaal dat de grote macht in de sa menleving was. Van die kleine onderneming (de patroon) ging het over de concentratie en centralisatie van de naamloze ondernemin gen in één land naar de multi nationals, waarvan het wange drag doet opschrikken. Belangen Eerlijke verdedigigers van de ze vrijheid vonden het de ba sis om te komen tot een wel varende samenleving, open voor vooruitgang en bescha ving. Zij hebben dit vrijheids begrip gekoppeld aan het stre ven naar eigenbelang van de mens. Het vrije streven naar eigenbelang zou leiden tot welvaart en een harmonisch of evenwichtig geordende sa menleving. Spelen De kapitaalbezitter waagt zijn geld alleen om er winst mee te maken. Niet zozeer de aard van het artikelen interesseert hem, maar wel wat de verkoop van het artikel hem zal op brengen. Dat is het spel van het kapita lisme: het kan hem niets sche len dat in sommige streken de mensen niet kunnen voorzien in hun behoeften hij vraagt zich alleen af is er winst te maken met het bouwen van woningen voor de mensen Het is ongetwijfeld een grote verdienste geweest van het ka pitalisme het persoonlijk ini tiatief te hebben geprikkeld en aldus tal van verwezenlijkin gen tot stand te hebben ge bracht. Maar zonder het voor uitzicht op winst en de maar al te vaak reusachtige winsten, zouden deze realisaties nooit het daglicht hebben gezien. Het kapitalisme is nooit kies keurig geweest in haar pro- duktie. Het produceerde gelijk wat, als de winsten maar groot genoeg en de risico's om ver lies te lijden maar klein ge noeg waren. Het kapitalisme zoekt de menselijke behoef- tenbevrediging niet, maar ei gen bevrediging in de winsten. Winsten en nog eens winsten, dat was en is nog steeds het leidmotief van de kapitalisti sche huishouding. De lof De gevolgen werden katastro- faal. Enkele tijd nadien werd gesproken over de macht die verworven was, zonder in acht te nemen dat deze macht maar al te betrekkelijk was. Er werd gesproken van de verworven rechten alsof de strijd gestre den was. Er werd gesproken van grenzen en talen, van Ita lianen, Duitsers, Engelsen, Amerikanen, Vlamingen en Walen en van die dingen meer... Alsof een internationale af spraak tegen de heersende machten van het kapitalisme niet meer nodig was. Erger nog, de inzet in eigen streek, waar weinig of niets te ver richten is, kreeg de voorrang op de internationale strijd, al hoewel de verbale belofte van een internationale samenho righeid niet werd afgelast... Had Eramus kunnen zeggen dat zijn werk "De Lof der Zot heid" wat herwerken niet veel moeite zou kosten, wat aan de tijd aanpassen en de zaak zou wel voor mekaar komen... Maar Erasmus leeft niet meer. Moet er een heruitgave zijn van de "Lof der Zotheid"? Of is het toch zo dat de mens alleen maar geschikt is om in een groot zothuis te wonen Wil hij niets méér Loopt hij dan slechts met de maag rond en voelt hij niet het gewicht van de hersenen van het hoofd dat hij op zijn schouders draagt Vaderland "De arbeiders hebben geen vaderland, men kan hen niet afnemen wat ze niet hebben". Dat klonk brutaal en voor sommigen zelfs gemeen. Maar het was zo en in feite is het zo gebleven. Het romantisch nationalisme ziet vooral taaleenheden, al de standen van één volk verbon den door de taal, en die een heid gescheiden van andere taaleenheid gescheiden van andere taaleenheden door een vertikale wand - het socialis me ziet vooral klasse-eenhe den, over alle landen door hun klassebelangen met elkaar verbonden, en door economi sche tegenstellingen over alle landen gescheiden van de an dere klasse door een horizon tale lijn. "Het romantisch nationalisme stelt nationale taaleenheid te genover internationale klasse eenheid". Dat schreef A. Vermeylen een halve eeuw geleden en voegde er aan toe: "Afgezien van alle gevoelsdrijfveren is de taal vraag een onderdeel van de sociale vraag, de taal is ook een faktor van betekenis in de klassenstrijd". Vandaag leest de Marianne in haar nota's: "Het kapitalisme zou nooit kunnen bestaan of voortbe staan, als de niet-bezitters niet in hun hart bezitters waren of de stille hoop koesterden het te worden. Bij zeer velen is het meer de hebzucht die voorziet, dan wel het recht vaardigheidsbeginsel Dat is juist internatioaal socia list zijn door alle mensen lief te hebben en door zich dan so lidair te bedragen". Internationaal En de Marianne leest nog en kele lijnen: "In dit tijdperk van het inter nationaal kapitalisme en van de overheersing van de multi nationale vennootschappen is het toch duidelijk dat de zoge naamde nationale belangen slechts afleidingsmaneuvers zijn om de arbeidende massa's te verdelen en te bedreigen. Daarom is de discussie om trent federalisme en separatis me een kleinburgerlijk steek spel waarin enkele verwaande intellectuelen en soms ook ziekelijke nationalisten zich wellicht kunnen vergenoegen. De discussie op dit terrein aanvaarden is een taktische en ideologische toegeving die de massa in de armen duwt van de overheersende klasse en ideologie. Men is Spanjaard, Italiaan, Waal, Vlaming door het toeval van zijn geboorte. Daarente gen vergt socialist zijn een be wuste redelijke en zedelijke stellingname Is de Vlaamse Kristendemo- craat eerst Vlaming alvorens kristen te zijn De kernspreuk was toch altijd dubbel; alles voor Vlaanderen, zeker, maar uiteindelijk toch Vlaanderen voor Kristus. Is de Vlaamse of Waalse socialist eerst Vlaming of Waal alvo rens socialist te zijn De socialist-internationalist vermijdt versnippering om niet in verspreide slagorde de aankmende stormen tegemoet te moeten gaan Want de vijand is zeer mach tig Besluit Wanneer de produktiewijze de materiële grondslag van het leven der maatschappij is, dan is de gescheidenis van de maatschappij allereerst de ge scheidenis van de ontwikke ling der produktie, de geschei denis van produktiewijzen, die elkaar in samenhang met de groei der produktiekrachten aflossen. Hoe voltrekt deze ontwikke ling zich De feiten bewijzen dat men de drijvende krachten van deze ontwikkeling niet buiten de produktie maar in de produk tie zelf moeten zoeken. A. Ruiz

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Voor Allen | 2001 | | pagina 20