Meer bewust socialisme (14)
Waar is de democratie
20 12 januari 2001 - "Voor Allen"
Vaststellingen
Het sukses van de kapitalisti
sche samenleving werd ge
zocht in de grootst mogelijke
vrijheid; vrijheid van bezit,
vrijheid van arbeid, vrijheid
van konkurrentie en nog ande
re vrijheden die het kapitalis
me moesten schragen.
Inzet
En bij de aanvang van het ka
pitalisme werden legers loon
arbeiders gevraagd en ingezet
om dat doel te bereiken. De
verdedigers van de kapitalisti
sche maatschappij redeneer
den dat allen er wel zullen bij
varen, indien het de kapitaal
bezitter toegelaten is die goe
deren voort te brenge, die hij
wil en dit tegen prijzen, die
met zijn belangen overeen
stemmen.
De laagste prijs zal het telkens
behalen terwijl de verbruiker
er baat zal bij vinden. Aldus
ontstaat de zogenaamde wet
van vraag en aanbod, die vrij
de prijzen zal moeten bepalen.
Ook het arbeidsloon en alles
wat verband houdt met de ar
beidsvoorwaarden moet vrij
kunnen worden vastgesteld.
Dat heeft voor gevolg dat de
arbeid beschouwd wordt als
een koopwaar, die ook zo laag
mogelijk in prijs moet worden
betaald.
Het behoort dus niet tot de
taak of de bevoegdheid van de
overheid tussenbeide te ko
men. De vrije konkurrentie is
slechts mogelijk wanneer er
konkurrenten zijn.
Indien er nu voor een bepaald
produkt slechts weinige pro
ducenten in aanmerking ko
men en deze met elkaar af
spreken om een bepaalde prijs
te vragen, d.w.z. een monopo
lievorming te doen, dan is het
met de vrije prijsvorming ge
daan en wordt de verbruiker
het kind van de rekening. Dit
is geen veronderstelling, maar
de verdere ontwikkeling van
het systeem.
Macht
Niet de economische en poli
tieke overmacht van de kapita
listische klasse is de grootste
belemmering voor een socia
listische samenleving
emancipatie).
Niet dat alleen
Doorslaggevend is de geeste
lijke macht van de kapitalisti
sche wereld, die als een piet-
molen alles domineert.
Deze macht maakt dat haar
waardenschaal overal, met
haast onweerstaanbare kracht,
doordringt. Lange tijd heeft
men in de beweging de socia
listische opvoeding, bij ge
brek aan daadwerkelijk in
zicht in de infiltratie van de
kapitalistische moraal in de
arbeidende klasse, haast vol
komen verwaarloosd.
Men spitste alles toe op de
machtsvorming voor de strijd,
in dienst van de stoffelijke be
vrijding...
De geestelijke vrijmaking zou
hierop wel volgen.
Zij die een waarschuwende
kreet lieten horen werden
vaak gehoord, niet begrepen.
Terwijl men zacht, maar elke
dag haast onzichtbaar naar de
integratie in het systeem van
het kapitalisme afgleed, werd
nog met luide stem verkon
digd dat van die integratie
nooit sprake kon zijn...
Men sloot de ogen om te den
ken, maar men dacht niet lan
ger met de ogen open
Dat kwam omdat men niet
duidelijk genoeg inzag dat de
hongerige massa's op de maag
wezen, zonder te weten dat zij
ook een hoofd hadden...
In concreto betekende dit het
aanvaarden van het winstprin
cipe als drijfveer in het econo
misch handelen, de vrije con
currentie met haar gevolgen,
het uitschakelen van staatsbe
moeiing, de eerbiediging van
het persoonlijk of privaat bezit
van het kapitaal der onderne
mingen.
Het betekende ook het aan
vaarden van klassen in de
maatschappij, dus ook van een
klasse die loonarbeid zal ver
richten, en wat het kapitaalbe
zit betreft, geen rol zal spelen.
Niet het rode spook,
het blijft spoken
Enerzijds door de monopoli-
satie van het ganse bedrijfsle
ven en anderzijds door de ver
knechting van de loonarbei
dersklasse, werd het kapitaal
hoe langer hoe meer een maat
schappelijke macht, het wer
den hoe langer hoe minder
konkrete personen, maar des
te meer het naamloze kapitaal
dat de grote macht in de sa
menleving was.
Van die kleine onderneming
(de patroon) ging het over de
concentratie en centralisatie
van de naamloze ondernemin
gen in één land naar de multi
nationals, waarvan het wange
drag doet opschrikken.
Belangen
Eerlijke verdedigigers van de
ze vrijheid vonden het de ba
sis om te komen tot een wel
varende samenleving, open
voor vooruitgang en bescha
ving. Zij hebben dit vrijheids
begrip gekoppeld aan het stre
ven naar eigenbelang van de
mens. Het vrije streven naar
eigenbelang zou leiden tot
welvaart en een harmonisch of
evenwichtig geordende sa
menleving.
Spelen
De kapitaalbezitter waagt zijn
geld alleen om er winst mee te
maken. Niet zozeer de aard
van het artikelen interesseert
hem, maar wel wat de verkoop
van het artikel hem zal op
brengen.
Dat is het spel van het kapita
lisme: het kan hem niets sche
len dat in sommige streken de
mensen niet kunnen voorzien
in hun behoeften hij vraagt
zich alleen af is er winst te
maken met het bouwen van
woningen voor de mensen
Het is ongetwijfeld een grote
verdienste geweest van het ka
pitalisme het persoonlijk ini
tiatief te hebben geprikkeld en
aldus tal van verwezenlijkin
gen tot stand te hebben ge
bracht. Maar zonder het voor
uitzicht op winst en de maar al
te vaak reusachtige winsten,
zouden deze realisaties nooit
het daglicht hebben gezien.
Het kapitalisme is nooit kies
keurig geweest in haar pro-
duktie. Het produceerde gelijk
wat, als de winsten maar groot
genoeg en de risico's om ver
lies te lijden maar klein ge
noeg waren. Het kapitalisme
zoekt de menselijke behoef-
tenbevrediging niet, maar ei
gen bevrediging in de winsten.
Winsten en nog eens winsten,
dat was en is nog steeds het
leidmotief van de kapitalisti
sche huishouding.
De lof
De gevolgen werden katastro-
faal. Enkele tijd nadien werd
gesproken over de macht die
verworven was, zonder in acht
te nemen dat deze macht maar
al te betrekkelijk was. Er werd
gesproken van de verworven
rechten alsof de strijd gestre
den was. Er werd gesproken
van grenzen en talen, van Ita
lianen, Duitsers, Engelsen,
Amerikanen, Vlamingen en
Walen en van die dingen
meer...
Alsof een internationale af
spraak tegen de heersende
machten van het kapitalisme
niet meer nodig was. Erger
nog, de inzet in eigen streek,
waar weinig of niets te ver
richten is, kreeg de voorrang
op de internationale strijd, al
hoewel de verbale belofte van
een internationale samenho
righeid niet werd afgelast...
Had Eramus kunnen zeggen
dat zijn werk "De Lof der Zot
heid" wat herwerken niet veel
moeite zou kosten, wat aan de
tijd aanpassen en de zaak zou
wel voor mekaar komen...
Maar Erasmus leeft niet meer.
Moet er een heruitgave zijn
van de "Lof der Zotheid"?
Of is het toch zo dat de mens
alleen maar geschikt is om in
een groot zothuis te wonen
Wil hij niets méér
Loopt hij dan slechts met de
maag rond en voelt hij niet het
gewicht van de hersenen van
het hoofd dat hij op zijn
schouders draagt
Vaderland
"De arbeiders hebben geen
vaderland, men kan hen niet
afnemen wat ze niet hebben".
Dat klonk brutaal en voor
sommigen zelfs gemeen.
Maar het was zo en in feite is
het zo gebleven.
Het romantisch nationalisme
ziet vooral taaleenheden, al de
standen van één volk verbon
den door de taal, en die een
heid gescheiden van andere
taaleenheid gescheiden van
andere taaleenheden door een
vertikale wand - het socialis
me ziet vooral klasse-eenhe
den, over alle landen door hun
klassebelangen met elkaar
verbonden, en door economi
sche tegenstellingen over alle
landen gescheiden van de an
dere klasse door een horizon
tale lijn.
"Het romantisch nationalisme
stelt nationale taaleenheid te
genover internationale klasse
eenheid".
Dat schreef A. Vermeylen een
halve eeuw geleden en voegde
er aan toe: "Afgezien van alle
gevoelsdrijfveren is de taal
vraag een onderdeel van de
sociale vraag, de taal is ook
een faktor van betekenis in de
klassenstrijd".
Vandaag leest de Marianne in
haar nota's:
"Het kapitalisme zou nooit
kunnen bestaan of voortbe
staan, als de niet-bezitters niet
in hun hart bezitters waren of
de stille hoop koesterden het
te worden. Bij zeer velen is
het meer de hebzucht die
voorziet, dan wel het recht
vaardigheidsbeginsel
Dat is juist internatioaal socia
list zijn door alle mensen lief
te hebben en door zich dan so
lidair te bedragen".
Internationaal
En de Marianne leest nog en
kele lijnen:
"In dit tijdperk van het inter
nationaal kapitalisme en van
de overheersing van de multi
nationale vennootschappen is
het toch duidelijk dat de zoge
naamde nationale belangen
slechts afleidingsmaneuvers
zijn om de arbeidende massa's
te verdelen en te bedreigen.
Daarom is de discussie om
trent federalisme en separatis
me een kleinburgerlijk steek
spel waarin enkele verwaande
intellectuelen en soms ook
ziekelijke nationalisten zich
wellicht kunnen vergenoegen.
De discussie op dit terrein
aanvaarden is een taktische en
ideologische toegeving die de
massa in de armen duwt van
de overheersende klasse en
ideologie.
Men is Spanjaard, Italiaan,
Waal, Vlaming door het toeval
van zijn geboorte. Daarente
gen vergt socialist zijn een be
wuste redelijke en zedelijke
stellingname
Is de Vlaamse Kristendemo-
craat eerst Vlaming alvorens
kristen te zijn
De kernspreuk was toch altijd
dubbel; alles voor Vlaanderen,
zeker, maar uiteindelijk toch
Vlaanderen voor Kristus. Is de
Vlaamse of Waalse socialist
eerst Vlaming of Waal alvo
rens socialist te zijn
De socialist-internationalist
vermijdt versnippering om
niet in verspreide slagorde de
aankmende stormen tegemoet
te moeten gaan
Want de vijand is zeer mach
tig
Besluit
Wanneer de produktiewijze de
materiële grondslag van het
leven der maatschappij is, dan
is de gescheidenis van de
maatschappij allereerst de ge
scheidenis van de ontwikke
ling der produktie, de geschei
denis van produktiewijzen, die
elkaar in samenhang met de
groei der produktiekrachten
aflossen.
Hoe voltrekt deze ontwikke
ling zich
De feiten bewijzen dat men de
drijvende krachten van deze
ontwikkeling niet buiten de
produktie maar in de produk
tie zelf moeten zoeken.
A. Ruiz