MEER BEWUST SOCIALISME (21)
Gemeenschappelijk - geweten
Wijziging in de economische
en sociale feiten (slot)
16 1 juni 2001 - "Voor Allen"
De mens en
"zijn lot"
De mens is geboren. Hij kan
slechts zijn maag voeden met
wat hij kan bemachtigen.
Maar arbeiden moet hij doen;
de vruchten ervan mag hij niet
behouden. Telkens en telkens
opnieuw wordt hij voor een
gedeelte bestolen. Hij wordt
geboren, leeft en sterft. En tel
kens opnieuw gebeurt het zo:
alleen het decor van het to
neelstuk verandert. "Je bent
niet zo, omdat je zo denkt,
maar je denkt zo, omdat je zo
bent!"
Sinds eeuwen ondergaat de
mens "zijn eigen lot" en
schijnt hij een wezen te zijn
zonder eigen wil en bewuste
daad.
En toch is hij de rechthebben
de erfgenaam van gereed
schappen, grond en vruchten.
Elk geslacht heeft, immer
zuchtend en tranend, betaald
met zweet en bloed. Onvol
doende hebben de generaties
eikaars handgreep gevoeld om
zingend de opmars naar om
hoog, naar het licht van de be
vrijding voort te zetten.door
voorgoed begonnen te zijn...
Helaas onderweg lieten zij
zich telkens verdelen. Ja,
soms is de mens met geweld
naar voor getreden en stelde
hij een daad! Maar zelden
kwam hij tot een fundamente
le verandering...
Vele revoluties eindigden na
de overwinning, terwijl zij dan
pas hadden moeten beginnen!
Hij veroverde een stuk brood
dat hij in honger verorberde,
een stuk brood waarin hij be
rusting vond... en voor hem
was alles weer een continuïteit
geworden, zonder doel of be
stemming, zoals het reeds was
geweest. Alsof de wereld hem
niet toebehoorde!
Als de tijd is aangebroken dat
een nieuwe poging moet wor
den gewaagd, ziet hij niet dat
de oude maatschappelijke vor
men en gedachten wankelen.
De lekkernijen - vruchten van
techniek door eigen inspan
ning - smaken zoet en zelf
voelt hij in het geheel weinig
van de ketens die hem immer
gevangen houden, in wille
keurige dienst van anderen.
Soms laat hij zijn angsten ho
ren voor zijn bestaanszeker
heid, die hij in het gedrang
merkt bij de buur, daar deze
zonder werk is gezet. De fa
briek is nu gesloten en hij is
nu oud geworden. Maar dan
glijdt hij weer weg in zijn lan
ge slaap! Kon hij enkel een
nacht zijn slaap missen De
ze eeuw - bitter en vol verras
singen in alle opzichten - be
leeft een doodsstrijd zonder
voorgaande! En hierdoor
wordt opnieuw uitstel ver
leend om een uitweg te kie
zen, om miljoenen mensenle
vens en ontzaglijke puinhopen
te vermijden...
Onderdrukkers en
onderdrukten
"De geschiedenis van alle tot
nu toe bestaan hebbende en
bestaande maatschappijvor-
men is de geschiedenis van
klassenstrijden.
Vrije en slaaf, patriciër en ple
bejer, baron en lijfeigene, gil-
demeester en gezel, kortom:
onderdrukkers en onderdruk
ten, stonden in voortdurende
tegenstelling tot elkaar, voer
den een onafgebroken, nu
eens bedekte en dan weer
openlijke strijd, een strijd die
telkenmale eindigde met een
revolutionnaire omvorming
van de gehele maatschappij of
met de gemeenschappelijke
ondergang van de strijdende
klassen".
Elk tijdperk van de menselijke
geschiedenis levert - binnen
zijn eigen maatschappelijke
struktuur - een eigen karakte
ristieke vraag, strijd of revolu
tie.
Zo hebben wij de opstand van
de slaven in de Oudheid, on
der leiding van de slaaf Spar-
tacus, in de Middeleeuwen de
opstanden van de boeren en de
ambachtsmannen en aan de
vooravond van de industriële
omwenteling de grote Franse
Revolutie van 1789 die haar
sporen over geheel Europa
min of meer duidelijk nalaat.
De mens roept zijn
geschiedenis op
Wanneer de mens zich voor de
spiegel plaatst, dan moet hij
zich zo natuurgetrouw moge
lijk kunnen zien en herzien.
De geschiedenis die geboek
staafd is en ons onderwezen
wordt, is de geschiedenis die
geschreven is door de burger
en bestemd voor de burger.
Het is geen volledige geschie
denis, het is geen waarachte
geschiedenis. Want op de hon
derd bladzijden geschiedenis
blijft nog slechts één bladzijde
over die dan de ware geschie
denis verheldert voor de ande
re negenennegentig overblij
vende leergierigen die de ware
geschiedenis onderwezen
zouden moeten worden, om
de ware geschiedenis te ken
nen. Elke ambachtsman im
mers vervolmaakt zich door
de vergissingen van gisteren
niet te herhalen.
Geschiedenis is zeker niet en
kel een vluchtig verhaal over
wat is geschiedt, over wat gi
steren gebeurde, het moet een
duidelijke beschrijving zijn
van de motieven, die aanlei
ding waren tot het gebeuren.
En die motieven zijn determi
nerend materiële motieven.
Met andere woorden, klassen-
belangen. Daarin gaat juist
een boodschap schuil. Dan
pas krijgt de geschiedenis
waarde en betekenis.
Wie de geschiedenis oproept,
verbindt zich voor de toe
komst. Er is inderdaad een ne
derige, maar verheven bood
schap. Een bijzondere op
dracht, te volbrengen door de
mens, ja, door alle mensen. En
van deze opdracht, van deze
boodschap, zou elkeen door
drongen moeten zijn. Een
stem, een oproep, boven ras,
geloof of wijsgerige opvattin
gen. Het is een met zweet, tra
nen en bloed geschreven testa
ment. Dit testament is en moet
steeds vol aandacht blijven
voor het leven en denken van:
vrouwen en mannen wier we
zen gefolterd werd en nog
steeds gefolterd wordt door de
brede tegenstellingen tussen
hetgeen was en wezen moet.
Ziedaar een eenvoudige bood
schap. Deze boodschap leidt
en telkens opnieuw met vast
beradenheid en nieuwe moed
tot de overtuiging op de weg
van de ontvoogding.
Ja, het zich verbonden voelen
in de gehele menselijke ge
schiedenis en het blijven ver
langen, en een bewuste bijdra
ge leveren voor een blijvende
gerechtigheid ziedaar de
brandende toorts die wij moe
ten volgen en helpen dragen.
Rechtvaardigheid en vrede op
aarde voor alle mensen
A. Ruiz
En om het begrijpen te verge
makkelijken, is de stelling dat
de geschiedenis van de mens
heid een opeenvolging is van
economische, maatschappelij
ke vormen en alzo de ontwik
keling en de richting bepaalt
van de samenleving.
De talrijke educatieve geschrif
ten zijn tevens de uitstraling
van het streven van de sociaal
bewogen en nadenkende mens,
naar een betere wereld waarin
ellende en onderdrukking ver
bannen zijn.
Deze denkers en anderen wer
den Utopisten genoemd omdat
zij, zich stellend buiten alle tra
ditie en conventie en spelend
met de invallen van het brein en
de visioenen van hun droom,
een ideële samenleving hadden
uitgedacht. In die "samenle
ving" waar alles zeer scherp
zinnig was uitgebouwd, zou ie
der mens van goede wil kunnen
gedijen en zouden zowel de ne
derige als de hoogstaande .gas
ten hun vaderland kunnen vin
den.
Sinds de Oudheid hielden den
kers zich met dit vraagstuk be
zig.
Noemen wij enkelen:
Plato (geboren in Athena in
427 v. C.)
"Politeia" (De Staat)
Thomas Morus (geboren in
1478 en onthoofd in 1535)
"Utopia" (2000 jaar later, over
de beste staatsinrichting)
•Thomas Campenella (gebo
ren in Italië in 1568 en overle
den in 1639)
"Civitas Solis" (De Republiek
van de zon)
Robert Owen (geboren in Wa
les in 1771 en overleden in
1858)
"A new view of Society" (De
nieuwe kijk op de Maatschap
pij)
•Charles Fourier (geboren in
Frankrijk in 1772 en overle
den in 1837)
"Fourierisme"
Karl Marx (Duitsland 1818-
1883)
Het Communistisch Manifest
(1848)
Dit Manifest schuift de utopi
sche werken (ook staatsromans
van socialistische denkers) in
de hoek, als nutteloze werktui
gen. Neen, geen droombespie-
geling, geen hersenschimmen,
maar concrete onderrichtingen
en aanbevelingen na een scher
pe analyse van de geschiedenis.
Daarom "Het Communistisch
Manifest" getiteld. Het eindigt
met deze oproep:
"Proletariërs aller landen, ver
enigt U!"
Voor Marx is het klaar en dui
delijk, indien de verdrukte het
eeuwenoude juk van de onder
drukker wil afschudden, dan
kan hij dit maar realiseren door
de kracht van de verdrukten te
stellen in actieve en georgani
seerde vorm (klassenstrijd).
En onze meesters leerden ons
"Wie zaait zal oogsten!".
Maar de oogst was niet voor
ons die de arbeid deden!
En zie maar hoe fier ik mij ver
toon met de korenaren in de
ene hand en de sikkel in de an
dere hand... de korenaar was
mijn fierheid van de vrucht van
ons werk en eten voor ons ge
zin; de sikkel was dan het sym
bool van het mes met rond ge
bogen lemmer en korte steel
om onze vrachten te snijden.
"En merkwaardig, vooral de
onbevoorrechte massa's van de
Romeinse bevolking, de plebe
jers riepen haar aan.
GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN
