IE 80.
Aalst, 50 December.
i\v27.
Fn. 4-00
Fa. 4-7.1
VOOM VRIJHEID
E
Schoon voorbeeld.
»<i int
,s jaars voor de stad.
a a n k o n tl 1 tg i u g e n
•15™" den drukregel.
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
's jaars voor heel het
land.
Oft aboniipfflên'tspri.'s
is voorop betaalbaar.
De aankondigingen
verzoekt men uiterlijk
des Woensdags voor
6 uren namiddag te
zenden.
Compagnie Générale dePublieité Etrangère G. L. Daube et C'k Paris, Londres, Frankfort s. M.' Berlin, Vienne, Zurich etc.
AAN ONZE LEZERS.
Het Nieuwjaar 1881, staat met de
deurklink in de hand om binnen te
komen.
Het vërloopen jaar 188U in hetwelk
de Vooruit-s) het eerste levenslicht
zag ligt achter ons en behoort met
zijne licht en schaduwzijde tot het
verledene.
Wordt de loop der gebeurtenissen
noch door eeheri oudejaarsavond,
noch door eenen nieuwjaarsdag afge
broken die tijdstippen zijn de aan
gewezene rustpunten om een terugblik
te siaan op den afgelegdeiï weg en
kalm na te gaan, voor zooveel dè ni'eh-
schelijke geest dit vermag, wat de
naaste toekomst waarschijnlijk zal op_
leveren.
Zoo de verloopen tijdkring reeds
rijke stof tot beschouwing en over
weging aan ieder in het bijzonder op
levert voor hetgeen hem persoonlijk,
of de zijnen, of den kring waarin hij
werkt, betreft, niet minder is dit het
geval, zoo men den loop der wereld
gebeurtenissen in zulk een tijdperk
overziet en onderzoekt, wat er gedaan
is ter bevordering van verlichting,
beschaving en veredeling van het
menschelijk geslacht.
En dan rijst bij ons het allereerst
de vraag Wat werd in het jaar 1880
in de «ehèele beschaafde wereld, en
meer in liet bijzonder in ons vaderland
ter bevordering van de'ontslaving des
volks, ter bevordering van het tibera-
lismus gedaan. Wat werd er gedaan
ter bevordering van het volksonder
wijs
Waarheen men de blikken wendt,
het afgeloopen jaar zag bij alle be
schaafde volkeren de overtuiging zich
krachtiger uitbreiden,, dat goed lager
onderwijs een der krachtigste helpers
is ter bevordering van volksgeluk
dat het de plicht is van den Staat., te
zorgen dat onderwijs gemeengoed
wordt, en dat de regeling daarvan
niet afhankelijk mag of kan zijn van
de wisselende wenschen van kerkelijke
partijen.
Vhhdaar dan ook in bijkahs alle
landen dat streven naar ernstige be
hartiging. van dat gewichtig voiksbe-
Mijg i van daar dan ook dat krachtig
verzet in geheel Europa en Amerika
van de zijde der klcrikalen, die zeggen,
dat de school even als vroeger eerje
gehoorzame, dochter der Kerk moet
zijn, aan wie door de moeder zalvoor
geschreven worden, wat deze in haar
belang het nuttigst oordeelt.
Alzb'o'oók in tiet ^afgefoopen jaar
een ontzettende strijd, vooral iu ons
vaderland op het gebied van de school
S'rijd die de grootste gevolgen voor
ons duurbaar België zal hebben. De
beslissende meerderheid, door de li
beralen b j de kiezing van 1878 ver
worven, was een volksgetuigenis, dat
het onderwijs niet langer ten speelbal
zijn mocht voor de klerikale dweepers.
De liberale minister Van Humbeeck
verleende gehoor aan de stern des
volks en de wet van l"e° Juli 1879
kwam tot stand. De razernij, de woe
dende dolheid der geestelijkheid ken
de welhaast geene palen meer en de
gemeenteschool wen! met alle slach
van wapens en oorlogsgetuig be
stormd. Omkooperij van 't officieel
onderwijzend personeel, verleidende
beloften, bedreiging, banbliksems,
alles kwam uit het klerikaal arsenaal
te voorschijn, om de officieele en
aan hunnen eed getrouwgeblevene
onderwijzers te bestrijden.
Wat hebben nu, de priesters ge
wonnen 1 Van de vijfduizend officiee
le gemeenteonderwijzers zijn er geene
dric-lionderd overgeloopen, in slechts
eenige kleine gefanatizeerde dorpen
hebben zij de gemeentescholen bijna
ledig gemaakt, zij hebben twist en
tweedracht in de dorpen en huisge
zinnen gezaaid, zij hebben in zake van
godsdienst oneindig veel kwaad ge
sticht, met duizenden onverschilligen
gemaakt, hun priesterkleed met po
litieke modder bezwaddert, allen eer
bied en ontzag bij het volk verloren,
eiken rechtzinnigen en braven burger
eenen afschuw ingeboezemd voor hun
schandelijk en onvaderlandsch ge
drag. Ziedaar wat zij gewornen heb
ben
Het liberaiismus integendeel komt
zegepralend uit den strijd en heeft in
het kleinste dorp van Vlaanderen zijn
vaandel geplant. De officieele scholen
staan pal, en bloeièn in de vier vijfde
deelen van 't land bekwame en gedi
plomeerde onderwijzers strooien er
in de hartpn der jonge Delgen zaden
van christelijke en zedelijke deugden,
die zullêa kiemen en wortel schieten
en een kloek, braaf en vaderlandslie
vend geslacht vormen. Gematigde
katholieken keuren het gedrag der
bisschoppen en klerikaleleiders af en
komen zich onder het liberaal vaandel
scharen. Uit elke streek van 't land
komen reeds berichten toe, dat de
gemeenteschool meer en meer veld
wint en de kakschool bijna overal
kwijnt en uitteert. De kakschoolmees-
ters bieden zich met hondprdep aan
bij den minister van Openbaar onder
wijs om in de scholen van den Staat
opgenomen te worden, doch deze
keert die verraders den rug toe.
Hier in Aalst, niet tegenstaande
ons klerikaal Bokkenbestuur, zijn de
stadsscholen opgepropt van leerlingen
er komen er elke week met dozijnen
kinderen bij 1 Laat de nieuwe en zoo
verlangde scholen op liet Bornputje
en op den Ouden lJendermondschen
steenweg eens geopend zijn en de
doodsklok zal mogen luiden over onze"
kakscholen.
Van alle kanten klaart de gezicht
einder op de liberale zaak zal en moei
zegepralen hier in de stad en in gansoh
het land. tot dik zegeim.wl mede
werken, ziedaar de eervolle doch las-
tigctöak welke de «VOORUIT? op zich
genomen, heeft Het goeden moed,
met'ongeschokt vertrouwe i, gesteund
door de zekerheid dat zeer vele be
kwame en invloedhebbende mannen
hunne krachtige medewerking zullen
schenken in het vervullen der gewich
tige taak, die aan de redactie opgedra
gen is, treden wij blijgemoed ons
tweedejaar in met de beste wenschen
voor onze talrijke lezers en voor liet
heil van onze duurbare stad en ons
geliefd vaderland.
aanwenden om onze krachten te on
dersteunen met de Vooruiloveral te
verspreiden en aan te bevelen voor
annonceu enz.
En nu Vooruit de wereld in
Wanneer ge uw plicht hebt gekweten,
Als braaf en eerlijk man.
O kwelt dan nimmer uw geweten,
Met t geen men van u zeggen kan,
Wordt gij dan nog gehaat, belogen,
Ja, soms door vrienden zelfs bedrogen,
Hetge/ie meermaals ook geschiedt
Wil u daarover niet beklag n.
Denk, 'tzijn de slechte vruchten niet
W aaraan de wespen knagen
En nu vragen wij aan onze lezers
en lezeressen of wij ons woord gehou
den hebben, .of wij ons programma
stipt en rechtzinnig gevolgd hebben.
Wij hopen dat iedereen hierop JA zal
antwoorden en geven nogmaals de ver
zekering dat wij geen haar breed van
de gedragslijn ons door onze politieke
overtuiging en onze burgerplichten
voorgeschreven, zullen afwijken.
Da,« Vooruittreedt zijn tweedejaar
in bezield met meer iever, met meer
moed als toen hij voor de eerste maal
in de'wereld kwam. Hoe dat Omdat
ons getal abonneuten verdubbeld is
en wij hierdoor ondervinden dat de
weldenkende liberalen onze pogingen
on der.Meunen
En nu Vooruit ten strijde.
ONS PROGRAMMA
In het eerste nummer van den
Vooruitschreven wij ons program
ma in de volgende woorden neer
Het is niet noodig u te herhalen, dat
de Vooruitzooals het zijn naam ge
noeg zegt, steeds aan het hoofd zal
staan van allen waren vooruitgang.
Voor waarheid vrijheid en recht zal hij
immers vechtens gereed staan en er
maar met forschen arrn op doorhak
ken wanneer hij met logcntaal, slaver
nij en onrecht te doen heeft. Zonder
ooitin personeel® feiten te treden,
wil de Vooruit, alleen de zuivere libe
rale grondbeginselen voorstaan, ver
spreiden en verdedigen. Nooit zal ons
blad, zonder er door de lage handel
wijze onzer tegenstrevers foe gedwon
gen te zijn, zich met familiezaken op
houden of geheimen ter straat bren
gen, die de eer van zekere hujggez'n-
nen kunnen krenken. Openbare amb
tenaren hu magistraten zullen wij
steeds eerbiedigen om alleen hunne
openbare acten te bespreken en on
partijdig goed of af te keuren, volgens
dat zi. goedkeuring ut' afkeuring ver
dienen. In een woord, wij zullen han
delen, zooals een treffelijk en deftig
orgaan moet doen.
Voor wat de zorgen aangaat, die wij
aan ons blad zullen besteden, het eer
ste nummer is een staaltje van al de.
verbetering die wij in vorm en kt lip-,
hebben verwezentlijkt en bij dit alles
blijft onze lage prijs dezelfde
Wij rekenen er dus op, dat onze.
abonnenten en liberalelezers van dorp
en stad alle mogelijke pogingen zullen
ALTIJD CENTEN
De ouders, die kinderen in de pas-
toorsscholen hebben, beginnen bitter
te klagen. 't Is altijd te betalen,
zeggen zij, ener komt geen einde aan
't is voor schoolbehoetten, 't is voor
centjes voor het een of' ander zooge
zegd goed werk, enz., enz., en dan
komen de z\yarte kazakken nog gesta
dig schooien.
Welnu, ouders, gij moet het maar
weten wilt gij gepluimd zijn, zendt
uwe kinderen naar de .pastoorsscho-
len wilt gij, integendeel, u van eene
grootc belasting ontslaan', en tevens
aan uwe kindereu eene welverzorgde
geleerdheid en opvoeding zien geven,
zendt ze naar de gemeentescholen.
Mm schrijft aan (L-n Cournier dei Ar
dennes: Do inwoners van Grune komen
een voorbeeld van verdraagzaamheid te
neven dat verdient teprezen en nage
volgd Ir worden. De pastoor bad gewei
gerd eene biave familii mo< der Ie be
^tav n or.d r voorwenn l dal hare doch
trr naar de »emei msehool ging. Gcliet I
(I bevolking win Crune lit efl liet 'ijk
naar lief kei khnf v r mzi hl de gebeden
der doi den opzi cgende. Le schepen.
functie1 van lhlVg< mee-nci doende. ging
aan hel hoof' Van den stoet.
Weldra zal bet volk zoo ver komen,
OORUIT
