1881.
Aalst, li November.
iV 7i.
Fr. 4-00
V
Fr. 4-7;'»
VOOR VRIJHEID WAARHEIDEN RECHT.
's jaars voor de stad.
aan kondigingen
5 Cmen den drukregel
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
's jaarsvoor heel liet
land.
De abonneinenlsprijs
is voorop betaalbaar
De aankondigingen
verzoekt men uiterlijk
des Woensdags voor
6 uren n middag te
zeaden.
Compagnie Générale dePublicité Etrangère G. L. Daube et C". Paris, Londres, Frankfort s. M., Berlin, Vienne, Zurich etc
ZIJ ZIJN ZOO HEVIG NIET MEER.
Over eenige dagen las ik in de
L'Etoile dat de geestelijkheid thans
met zooveel geweld de schoolwet niet
meer bestrijdt.. Zulks kan waar zijn
in sommige plaatsen, maar is onwaar
in onze goede stad Aalst. De geestelij
ken laten hier geene gelegenheid
voorbijïaan om de officieele scholen
niet alleen te bestrijden maar zelfs te
belasteren, zoo niet in het openbaar
op den zoogezegden stoel der waar-
dan toch in het geheim, in den schoot
der familien. De onderpastoor R.
schijnt zich voornamelijk te willen
onderscheiden. Volgens de mij toe
gekomen inlichtingen zoo die heer
een# bijzondere jacht maken op de
kinderen onzer gemeentescholen, en
de middelen, welke hij gebruikt, zijn
niet zeer loyaal. Indien ik dien pries
ter in het bijzonder aanstip, dan is
het omdat hij leeraar van godsdienst
is in de middelbark school van den
Staat en daar voor acht uren, welke
hij er wekelijks overbrengt om de
catechismuslessen te laten opzeggen,
eene jaarwedde van 1350 fr. opstrijkt.
Hij. bediende van het Staatsbestuur,
leeraar eener Staatsmiddelbare-
school, verklaart dus eenen hard-
nekkigen oorlog aan de Staatsscho
len Hij loopt al de huizen zijner
wijk af. 1° om geld in te zamelen voor
de katholieke onderwijsgestichten,
2° om te vernemen waar de kinderen
der verschillige huishoudens ter
school gaan en 3. vooral om ze door
alle mogelijke middelen uit de stads
scholen te trekken. Als het gebeurt,
zooals het hem over eenige dagen is
voorgevallen, dat vastberadene ou
ders hem antwoorden dat zij uit vrijen
wil hunne kinderen naar de gemeen
tescholen zenden en zullen blijven
zenden, om reden dat daar hoege
naamd geen slecht geleerd wordt en
hunne kinderen er een goed onder
wijs ontvangen, dan zegt die goedhar
tige dienaar des Heeren Het is
waar, men leert in de gemeentescho
len van Aalst nog den catechismus,
nu beter misschien dan vroeger, maar
het is slechts uit oogverblinding. La
ter zullen die scholen gansch slecht
worden. Oogverblinding M. R.
aanziet dus de onderwijzers en onder
wijzeressen als vai.schaards, als
menschenbedriegers. Hij denkt dal
zij heden goed en morgen kwaad zullen
leeren. Wees gerust, heer zulke
volksbedriegers zijn het niet. Gelijk
zij over een jaar waren, zullen zij al
tijd zijn hunne handelwijze zal niet
veranderen. Zij zijn, wel is waar, ge
trouw geblevpn aan eer en plicht, on
derdanig aan de wetten huns lands
maar geen bestuur zal ooit van hen
vergen of kunnen bekomen dat. zij van
jlen goeden weg afwijken. Het is dus
laster te zeggen dat zij slechts uit
oogverblinding nog voor eenigen tijd
het goed onderwijzen en later de kin
deren zullen slecht maken. Zoolang
gij geene doorslaande bewijzen heb!,
zouden zulke woorden uwe lippen
niet mogen ontvallen.
Indien de kerk voor de officieele
onderwijzers gesloten wordt, is het
alleen te danken aan den hoogmoed
der belgische bisschoppen dit weet
gij zoo goed ais ik. Het is ook die on-
verzadelijke hoogmoed, welke de
eenige oorzaak is van de wanorde,
die thans in de kerk heerscht het is
nog toe te schrijven aan denzelfden
hoogmoed dat de godsdienst zooveel
van zijne waarde verliest en dat, ge
lijk hooggeleerde katholieke hoofd
mannen vreezen- men zou kunnen
eindigen met de relide bij het volk
hatelijk te maken.
X.
DE VRIJHEID GELIJK IN BELGIE
Men zegde wel eens en wij mochten
om die lofspraak over onze vrijzinnige in
stellingen recht fier zijn «de vrijheid
gelijk in Belgie. Ons dunkt, dat onze
clericalen in de huidige tijden, hoezeer zij
dan ook kermen en klagen, die spreuk tot
hunne leus moeten aangenomen hebben.
Ons gezegend oord is immers wel een pa
radijs op aard voor de mannen der Kerk.
Wij gewagen hier niet van al de menig
vuldige vrijheden ten wille van paters en
priesters van alle slach in ons vervloekte
Charter neergeschreven ook niet van
sommige andere, welke zij zich buiten en
tegen alle wetten weten aan fe matigen
Neen, eene nieuw geboren vrijheid bedoe
len wij wij willen spreken van de vrij
heid om ongestraft tegen de wetten des
lands in opstand te komen en het volk
er tegen aan te zetten.
Gekende feiten willen wij hier niet uiteen
zetten, noch de geschiedenis van den
schoolstrijd in Belgie gedurende de twee
laatste jaren verder beschrijven. Het zi
ons geuoeg vast te stellen, dat, sedert de
laatste schoolwet, de geestelijkheid te on
zent in gedurigen opstand is tegen overheic
en wet. en zonder ophouden ons volk tot
minachting en overtreding der bestaande
wetgeving aandrijft. De ministers worden
als schurken uitgescholden, de wet als een
onzedelijk en goddeloos iets voorgesteld
Om de regelmatige uitvoering daarvan te
keer te gaan, zijn geene middelen voor onze
priesters of te wreed of Ie laag. Als een
eiiendüiig wordt uu de Kerk gebannen, al
wie aan dat blind fanatisme geen gehoorwil
geven, en meent, dat hij levens God enden
Staat getrouw kan blijven Hoe onmogelijk
iet ook schijne, de ergste, misdaad in de
oogen onzer gezalfden, voor welke zij dan
ook geene vergiffenis te schenken hebben,
is wel zijnen plicht als burger na te leven,
en de wetten des lands getrouwe lijk uit te
voeren. Ook ziet men te enzent het droevig
en ongehoord schouwspel, dat personen die
getrouwheid gezworen hebben aan do wet
ten des lands, in geweten meenen diezelfde
wetten te moeien met de voeten treden, en
en er zich op toeleggen op allerlni wijzen
de toepassing ervan te verhinderen, ja, zoo
mogelijk,heel en al te beletten.Zoo ziet men
niet alleen bijzonderen, maar ook personen
met eene openbare hoedanigheid In kleed,
door het hoogere besfuur aangestelde li
chamen, samenzweren om met vereenig-
de krachten, beuteb lings opeli jk of bewim
peld tegen de wet en hare verdedigers den
strijd te voeren. De burgers zijn,
als 't ware, in twee legers verdeeld, welke
als vijandige troepen tegen elkander staan,
de eene ryn-fcet gezag der wet af te breken
de andere om hef te verdedigen.
Ziedaar in breede trekkken de vrome
daden onzer geestelijkheid want die toe
stand is eerst en vooral haar werk. Tot
loon dan ook vaa zoo kostbaar eene arbeid
worden onze priesters door den Staat rijk
betaald, en alle werkelijke instellingen
door de Schatkist mild begiftigd. Voldoen
zij immers niet aan eene roaatschapprlijke
behoefte Prediken zij niet het Evangelie
van Jezus, die leer van deugd en heerlijk
heid Ja, prediken doen zij, maar hunne
leer is die der plichtverkrachtinghet
Evangelie dat zij verkondigen is het Evan
gelie van den burgeroorlog. Want, men
bemerke bet, het is voorzeker aan onze
priesters niet te wijten,indien het volk over
het algemeen gerust en k»ilm bl'jft gen.ne
ophitsingen toch worden gespaard, mis
bruik van zedclijken en stoffelijken invloed
ontbreekt er niet. Hebben wij overigens,
te midden onzer bedaarde bevolkingen,
geene onlusten te betreuren gehad waar-
een priester eene voorname rol in sp»elde,
en waar het bloed gestroomd heeft?Dedroe-
ve zaak van Heula is nog inallar geheugen.
Wat te doen, zal men zeggen De
vrijheid van onderwijs, de vrijheid der
drukpers, de vrijheid van het woord, de
vrijheid inzonderheid van het woord des
priesters in den predikstoel, zijn zij niet
door onze wetten gehuldigd Het is zoo,
docb. de vrijheid van tegen de wetten des
lands op te staan en het volk er tegen op
te ruien, die vrijheid, zoo wij meenen,
staat nergens in onze wetgeving geschre
ven, wellicht omdat die vrijheid door den
Syllabus niet is gedoemd geworden, wordt
zij door de kl -rikdlen geësebt als een recht
Heeft de vrijheid met den opstand tegen
de wet wel iets te maken Zien wij wat in
een naburig land omgaat. Eenieder is met
den ongelukkigen toestand van het katho
liek lerl ind bekend. Daar ook heeft men
het volk tegen het hoogere bestuur weten
op te jagen, daar ook wordt het gezag der
wet miskend, de overheid gehoond en'ge.
lasterd. Daar ook houdt men oproerige ver
gaderingen, waar geen smaad aan de man
nen van het bestuur gespaard wordt. De
pers voert er eene niet min hevige taal als
ten ontzent, Ginder heett de geestelijkheid
het vuur helpen aansteken nu toch
weet zij zich in het uur des gev aars, voor
zichtig genoeg terug te trekken.
Immers in het klassieke land der vrij
heid hebben de mannen, die aan het he-
wind zijn, en over de rust en de orde Ver
antwoorden. besloten krachtdadig en vast
beraden te werk to gaan. Zij willen aan de
onlusten een einde maken en de ruststoor-
ders met onmacht slaan.
Zij willen het gezag der wet door allen,
en overal kost wat kost doen eerbiedigen,
en rust en vrede aan de bevolking verze-
keien. Te dien einde meenen zij de krach
tigste, de strengste maatregelen fe moeten
aanwenden. Zij denken, die mannen die
Gladstone, Bright, Forster heeten en wier
vrijheidszin boven alle verdenking staat
dat vrijheid geene regelloosheid is, en dat
wie zich boven de wet, zet er hoeft buiten
gesteld te worden; zij denken dat hoe meer
een land vrij is, hoe meer het gezag der
wet er moet gehandhaafd blijven... Wie
zal zeggen dat zij hei mis hebben
Men begrijpe ons wel- Het valt in onze
bedoelingen niet den huidigen toestand
in Belgie met den staat van zaken in Ier
land, hoe gelijkend ook langs zekere zij
den, op éênen voet te stelleD. Wij vragen
ook niet, dat de krachtdadige politiek van
den liberalen Gladstone dadelijk jn Bejgie
zou ingevoerd worden. Doch, wij meenen,
dat het kan noodig zijn eens na te zien.
welke politiek men in andere vrije landen
tegen openbare ruststoorders denkt te
moeten volgen, en wij hebben het niet on
gepast geoordeeld, tegenover de fiere
spreuk de vrijheid gelijk in Belgie.
die andere in overdenking te brengen
de vrijheid gelijk in Engeland.
NIEUW KIJKJE IN DE KLERIKALE
WERELD.
Men leest in de Flandre Libérale
Wij zouden niet kunnen zeggen zoo de
veroordeeling van M. de pastoor De-
senre, van St Denijs bij Kortrijk, die
hem getroffen heeft voor zijne sermoe
nen over de branden in dat dorp, de
geestelijke geholpen heeft tot zijne
bevordering. Maar ten minsten schijnt
hei ous toe dat zij hem van geene scha
de is geweest, aangezien w'j in de kleri
kale gazette» lezen dat de bisschop van
Brugge M. De Seure tot pastoor van
Lichierveide heeft benoemd, eene ge
meente dubbel zoo groot als Sl Denijs
Onze warme gelukwenschingen aan
de bewoners der gemeente.
M. Baltus. pastoor va n Meix-voor-
Virton, is door het gouvernement be
richt geworden dat hem zijn pensioen
niet meer zal betaald worden. Die pas
toor had goed gevonden zich als dag
bladschrijver testellen en volgde overal
de commissie van het schoolenk s\ est,
om verslag over de geiuigennissen te
geven. Pastoor Ballus verwaarloosde
zijne geestelijke plichten waarvoor hij
betaald was. Het gouvernement wil nu
den pastoor-redakteur niet meer pen-
sionneeren. Het Staatsbestuur heeft
grootelijks gelijk. De zwarte redacteurs
«Ier klerikale gazetten moeten door de
algemeene kas niet betaald worden.
Echter kennen wij allerwege nog vele
onderpastoor-redacteurs die in 't geheim
s3>£3«3<£s-
OORUIT
L
